Altijd op zoek
naar oplossingen
v4
Zaterdag 7 april 2007 PZC
Zijn grote hobby, zeezeilen, deed hem in Zeeuws -Vlaanderen belanden.
Daar kon Hans Zuiderbaan zijn beroep van huisarts uitoefenen en zat hij dicht bij open zee.
Daar ook vond hij zijn stamkroeg Porgy en Bess
en hij werd uiteindelijk voorzitter van de jazzclub aldaar.
„Ik moet gericht aan iets kunnen werken."
door Raymond de Frei
foto Mechteld Jansen
Zo, ik ga weer doktertje spelen.
Terneuzenaar Hans Zuider
baan zei het tot vorige maand
bijna elke ochtend als hij de
voordeur achter zich dicht
sloeg, maar tegelijkertijd wist hij ook wel
dat van die zin der gewoonte geen snars
klopte. Hij kan helemaal niet spelen, mas
kers zijn aan Zuiderbaan niet besteed. Let
maar eens op de stand van zijn ogen. Dan
weer stralen ze zekerheid uit, omdat hij
weet waarover hij praat. Het andere mo
ment vragen ze, zoals een trouwe hond
ook naar zijn baasje kan kijken. Hopend
op bevestiging dat hij het goed heeft ge
daan, onuitgesproken verlangend naar een
beetje waardering. Het is maar net waar
over het gesprek gaat.
Het is ook daarom dat Zuiderbaan niet in
de politiek zou kunnen aarden. Ja, hij sloot
zich in de jaren zeventig samen met zijn
vrouw Hanna aan bij D66, maar echt actief
is hij in die partij nooit geweest. „Na het
gestuntel van Boris Dittrich in de kwestie
Irak vond ik het genoeg en heb mijn lid
maatschap opgezegd. Ik heb me ooit bij
D66 aangesloten, omdat ik vond dat ze
een goed doordacht beleid hadden. Links
liberalisme, daarbij voel ik mij het meest
thuis. Maar in de loop der jaren stonden
mij steeds meer dingen tegen. Ik zou in de
politiek mijn ei ook niet kwijt kunnen.
Glashard dingen beweren, terwijl je don
dersgoed weet dat het anders is. Da's ook
nogal in contrast met een baan als huis
arts. Weet je, ik denk dat ik wel wethou
der zou kunnen zijn, maar geen raadslid.
Ik bedoel: ik moet concreet dingen kun
nen aanpakken, heel gericht aan iets kun
nen werken."
Die karaktertrek heeft zelfs iets dwangma
tigs, weet Zuiderbaan. Heeft-ie een beetje
van zijn opa's. „De ene heb ik nooit ge
kend, maar hij was schijnbaar een driftkik
ker. Mijn andere opa was een echte be
stuurder. Voorzitter van een heleboel
clubs, wethouder in Sneek... ze noemden
hem in die streek 'de staatsman'. Ook ik
wil van nature ideeën omzetten in beleid.
Als er naar mijn mening iets niet deugt,
probeer ik het aan te pakken. En als ik
mijn zin wil hebben, zet ik door. Dat is
een kracht, maar tegelijkertijd ook een
zwakte. Ik ben soms te driftig, laat anderen
niet uitpraten. Daardoor maak je fouten.
Meer dan vroeger twijfel ik daar over.
Neem bijvoorbeeld mijn rol als voorzitter
van jazzclub Porgy en Bess. Ik kan zó
enthousiast zijn over een artiest, dat ik er
alles aan wil doen om hem naar Terneu-
zen te halen. Daardoor kunnen anderen
stilvallen. En dan hoor je achteraf dat ie
mand het er eigenlijk niet mee eens was.
Dat maakt mij dan weer onzeker. Ik draaf
soms te veel door."
De wil om zaken aan te pakken leidde
bijna automatisch naar een rol in tal van
besturen. Van lokale, nationale en interna
tionale zeilorganisaties bijvoorbeeld. Mede
door zijn liefde voor zeezeilen belandde
Zuiderbaan in Zeeuws-Vlaanderen. Vijf
jaar nadat hij het levenslicht zag verruil
den zijn ouders Leeuwarden voor Gouda,
waar zijn vader een baan bij een kaarsenfa
briek kreeg. Later ging hij aan de slag als
ingenieur bij Unilever in Rotterdam. Zoon
Hans studeerde ondertussen geneeskunde
in Leiden.
„Vrijwel elk weekend ging ik met vrien
den naar Breskens, want dat was de enige
plek in Nederland waar je op zee wedstrij
den kon zeilen. Elk weekeinde weer zes
uur onderweg, met zijn vieren in een Mi
ni. Vanwege mijn hobby zocht ik naar een
huisartsenpraktijk tussen de Randstad en
Breskens. Eerst had ik nog een romantisch
idee om dorpsdokter te worden, maar ik
ben dolbij dat ik dat niet heb gedaan. Echt,
het lijkt me verschrikkelijk. Iedereen ken
nen, mensen die toch wat onderdanig kun
nen doen omdat je een dokter bent... ik
moet er niet aan denken. Dat is nou het
mooie van het wat grotere Terneuzen.
Hier kan je als dokter gewoon een stamca
fé hebben. Via een advertentie kon ik mij
aansluiten bij de praktijk van Huub Nijs-
ten. Ideaal, samenwerken. Als het moet
kan ik best alleen werken, maar het heeft
zóveel voordelen als je ervaringen meteen
kunt ventileren."
De vorige maand gepensio
neerde huisarts heeft dat ook
nodig. Niet zozeer om op
medisch vlak bevestiging te
krijgen, maar vooral voor de
interactie. Want waar Zuiderbaan ook gaat
of staat, hij zoekt altijd weer mensen op.
„Ik vind het zalig om alleen met een be
manning op zee te zijn, om even niet
meer te denken aan de dingen van de wal.
Dat houd ik best een paar dagen vol, maar
daarna moet ik toch weer een haven in.
Kletsen met mensen, gezellig 'een bolleke'
drinken. Nee, ik zou niet zonder al die con
tacten kunnen. En da's toch weer heel an
ders dan de contacten in mijn praktijk. Als
huisarts ben je vaak diepgaand met men
sen bezig, maar met meer afstand dan je
dat met mensen in je directe omgeving
doet. Dat is ook jouw kracht, je biedt op
die manier iets professioneels. Let wel, ik
neem roerend afscheid van mijn patiën
ten, maar of ik ze ga missen? Nee. Voor
mijn behoefte om onder de mensen te zijn
heb ik genoeg andere mogelijkheden. Wel
zal ik de regelmaat missen, dat doe ik ei
genlijk nu al.
Elke morgen om zeven uur de wekker,
ook al was het de vorige avond veel te laat.
Elke morgen om half negen de eerste pa
tiënt, na tien minuten weer een ander. Ik
zag dat meer als ontspanning dan als werk.
Echt, ik kon na een weekend zeilen hele
maal kapot zitten. Maar na een spreekuur
op maandagochtend was ik weer zo fit als
een hoentje."
Zeilen... het komt telkens weer ter sprake.
Zuiderbaan besmette zijn gezin met het vi
rus. En met succes, mag je wel zeggen.
Dochter Klaartje schopte het als stuur-
vrouw zelfs tot de befaamde Volvo Ocean
Race, werd in 1998 tweede op het wereld
kampioenschap matchracen in Dubai en
in 2000 volgde een Europese titel. „Natuur
lijk, ik vind het geweldig wat Klaartje pres
teert. Aan de andere kant, toen ze mij om
advies vroeg over deelname aan de Ocean
Race zag ik wel gevaar. Maar goed, dat ver
dring je, omdat het zoiets moois is. Ik heb
haar wel altijd voorgehouden dat ik vind
dat een hobby een hobby moet blijven.
Op het moment dat het werk wordt, gaat
de lol er eerder af. Nu combineert ze het
zeilleven met een baan bij Rijkswaterstaat.
Daar gaat ze over de veiligheid van de
scheepvaart op de Noordzee."
Zuiderbaan blijft een paar dagdelen in de
week actief als verslavingsarts en
SCEN-arts. In laatstgenoemde rol biedt hij
deskundige, onafhankelijke adviezen aan
huisartsen die worden geconfronteerd met
een verzoek voor euthanasie. Als versla
vingsarts probeert hij met een individuele
benadering drugsverslaafden weer te laten
inzien dat zij wel degelijk 'iemand' zijn.
„Een verslaving is een chronische ziekte,
geen immoreel gedrag. Vergelijk het bij
voorbeeld maar met suikerziekte: je komt
er niet van af, maar je kan het wel behan
delen. Het grootste probleem met hardd
rugsgebruikers is dat ze zich door hun ver
slaving in een crimineel milieu moeten be
geven. Terneuzen heeft in vergelijking tot
andere steden overigens geen bovenmatig
harddrugsprobleem, maar door regulering
zou het probleem wel kleiner worden.
Kijk maar eens naar cannabis. Natuurlijk,
de koffieshops hebben een hoop vervelen
de effecten, maar puur op het gebied van
softdruggebruik hebben wij in Nederland
veel minder problemen dan in omliggen
de landen..."
En daar gaat-ie weer. Verbanden
leggen, zoeken naar oplossingen,
zaken aan de kaak stellen. Zui
derbaan kan het niet laten. Zijn
interesses mogen dan nog zo uit
eenlopen, uiteindelijk komt het altijd weer
op hetzelfde neer: mensen en dingen beter
maken.
Het zal deze maand niet anders zijn, als
zijn stamkroeg Porgy en Bess (overigens
ook die van zijn vrouw Hanna, die al jaren
als rechterhand van manager Maja Lem-
men optreedt) met een uitgebreid pro
gramma vol jazz, klassiek, blues en litera
tuur zijn vijftigjarig jubileum viert. Zuider
baan zal vooraan staan, Zuiderbaan zal
klappen en Zuiderbaan zal leiden. Hij
moet wel. Hoezo, de beste stuurlui staan
aan wal? Zuiderbaan zit al jaren op zee. Hij
doet niets liever.
Hans Zuiderbaan
Geboren: 19 maart 1942 in
Leeuwarden
Woonplaats: Terneuzen
Opleiding: HBS in Rotter
dam, Geneeskunde in Lei
den.
Burgerlijke staat: getrouwd
met Hanna, vader van Trijn
tje (35) en Klaartje (34)
Werk: gepensioneerd huis
arts, nog actief als SCEN- en
verslavingsarts
Hobby's: zeilen, jazzclub
Porgy en Bess, jazz, klassieke
muziek en maritieme ge
schiedenis.
Voor mijn behoefte om onder de mensen te zijn
heb ik genoeg andere mogelijkheden.'
