Zwaluw verdient steun
Buitengebied
Elke paal
een eigen
karakter
Vogels van (boeren)erven,
zoals zwaluwen behoorden
nog niet lang geleden tot on
ze allergewoonste soorten.
Maar dat is verleden tijd. On
ze gewone zwaluwen staan -
naast onder meer ringmus-
sen en huismussen - zelfs op
de rode lijst van bedreigde
soorten.
door Chiel Jacobusse
Onder invloed van het klimaat gebeu
ren er af en toe rare dingen. Een boe
renzwaluw in december op de dijk
bij Saeftinghe was zo'n uitschieter.
De fanatieke vogelaars hebben hun eerste voor
jaarswaarneming van een zwaluw waarschijn
lijk al achter de rug. Gewone mensen als u en
ik zien waarschijnlijk de komende weken de
eerste zwaluw van het jaar.
Zwaluwen doen het niet best in deze tijd. On
ze twee gewoonste soorten, de huiszwaluw en
de boerenzwaluw, staan allebei op de rode lijst.
Reden volop om er iets aan te doen; het zijn
nota bene vogeltjes die in onze jeugd tot de al
lergewoonste soorten behoorden.
Wat gaan we dan doen? Ia, en dan komt het.
We kunnen niet zoveel doen. Huiszwaluwen,
maar ook boerenzwaluwen zijn vogels die in
de directe nabijheid van de mens broeden.
Huiszwaluwen onder de dakgoot en boeren
zwaluwen op de schuurzolder, waar ze binnen
vliegen door dat gebroken ruitje in de nok. Als
natuurbeschermingsorganisatie kun je moeilijk
de gebouwen gaan opkopen waar onze laatste
zwaluwen nestelen. Dat zou trouwens ook niks
helpen. Er zijn zat mensen die zich alle mogelij
ke moeite getroostten om 'hun' zwaluwtjes on
der de dakvorst te behouden, maar die hun
aantal toch met lede ogen elk jaar minder za
gen worden, om ze tenslotte helemaal kwijt te
zijn. Waarmee natuurlijk niet gezegd is dat je
dan maar niets moet ondernemen. Koester uw
zwaluwtjes als ze er nog zijn, want ze brengen
geluk. Dat is echt geen achterhaald volksgeloof.
Wat is er aan de hand met onze zwaluwen? Ze
ker, tijdens de trek of in overwinteringsgebie-
den is er al heel veel mis gegaan. En die lastige
Zuid-Europeanen blijven maar op kleine vogel
tjes jagen. Maar dat is het niet alleen. Zeker is
dat ook hier de nodige problemen spelen.
Neem het aantal insecten. Vooral muggen zijn
een geliefde prooi voor zwaluwen. Als je het
aantal steekmuggen vergelijkt met dat van en
kele decennia geleden, dan blijkt hun aantal
meer dan gedecimeerd. Niemand die daar van
wakker ligt. Je zou haast zeggen: integendeel.
Maar feit is dat zwaluwen stukken meer moei
te moeten doen om aan de kost te komen. In
de tijd dat de nestbouw plaatsvindt, moeten de
zwaluwen slik verzamelen. Van kleine bolletjes
slik vervaardigen ze hun kunstige nesten. Maar
wat kost het soms moeite voor de dieren om
een slikkig plekje te vinden.
De sloten die vroeger rijkelijk door de bebouw
de kom liepen, zijn verdwenen. Wel zo hygië
nisch, in plaats van die open rioleringen. Maar
het zijn wel dezelfde sloten waarin het wemel
de van de muggenlarven. Eigenlijk is ons land
schap veel te netjes geworden. En een heleboel
dieren moeten het juist hebben van rommelige
hoekjes en vieze slootjes.
PZC Zaterdag 7 april 2007 21
Een nestje boerenzwaluwen. Net als de huiszwaluw staan de vogels op de rode lijst. foto Chiel Jacobusse
De PZC sponsort stichting Het
Zeeuwse Landschap. In Natuur-
journaal gaat hoofd ecologie
Chiel jacobusse wekelijks in op
wat er aan de orde is in de
Zeeuwse natuurgebieden.
tekening Adri Karman
Ze zijn nog op veel plaatsen langs
de Zeeuwse zeeweringen te vin
den. Perkoenpalen. In langgerekte
rijen staan ze wind, water en zout
te trotseren. Dat is ook aan ze af te
zien. Elke paal ziet er anders uit,
heeft als het ware een eigen karak
ter. De palen verkeren in de zoge
naamde spatzone. Typerend daar
voor is de aanwezigheid van (gele)
mossen. Die zijn dan ook dikwijls
op en aan de voet van de palen te
vinden.
