Tuinieren
Zwart blad
v54 I
Zaterdag 7 april 2007 PZC
TUINEN
door Romke van de Kaa
Als je niet depresief
bent, word je het wel
van deze hazelnoot
In de tuin bloeit het zwartbladige speenkruid, Ranunculus
ficaria Brazen Hussey. Het is een plant die ik zo'n dertig
jaar geleden in cultuur heb gebracht en die ik nu tot mijn
grote verbazing in plantencollecties over de hele wereld tegen
kom.
Ik kan er wel om lachen. Anderen ontdekten magnolia's in
China en rododendrons in Nepal en ik ontdekte speenkruid
in een bos in Engeland. De eigenaar van het bos wist allang
dat dat zwartbladige speenkruid daar groeide. Hij was alleen
nooit op het idee gekomen om het uit te graven, in potjes te
stoppen en het te verkopen.
Er zijn wel meer van die wilde planten die het tot tuinplant
hebben geschopt omdat hun blad een afwijkende kleur heeft.
Wie goed bij zijn hoofd is, zou nooit op het idee komen om
fluitenkruid in de tuin te planten. Maar het donkerbladige flui-
tenkruid was niet aan te slepen nadat die in potjes op tuincen
tra verscheen. Misschien dat de wetenschappelijke naam van
dit fluitenkruid, Anthriscus syl-
vestris Raven's Wing, kopers over
de streep trok.
Intussen zijn de trendsetters er
achter gekomen dat donkerbla-
dig fluitenkruid zich net zo uit
bundig uitzaait als de gewone
groenbladige soort, waardoor de belangstelling voor deze
plant iets is afgenomen. Daarnaast is de naam Raven's Wing
ook wel overdreven, want ravenzwart is het blad bij lange na
niet. Zo'n zelfde onkruid dat alleen om zijn donkere blad
wordt aangeplant, Is de donkerbladige weegbree, waarvan het
blad zo vaak onder de meeldauw zit dat het vaker wit is dan
zwart. Over het algemeen hebben donkerbladige planten cu-
riositeitswaarde, of zeldzaamheidswaarde, maar om nu te zeg
gen dat ze een waardevolle bijdrage leveren in de tuin... Nou
nee.
Toch is dat zwartbladige speenkruid een aardige plant. Om te
beginnen omdat het blad glimt en ten tweede omdat het een
mooie achtergrond vormt voor de goudgele bloemen. Mis
schien is dat het wel waarnaar we moeten zoeken: naar blad
dat niet alleen donker is maar dat ook nog eens glimt. Donker
blad is best te verdragen, zolang het spiegelt. Een zwartbladige
hulst bestaat er niet, bij mijn weten, maar hij zou een aan
winst zijn, terwijl de donkerbladige hazelaar al jaren in cul
tuur is, maar nog nooit een bijdrage in de min heeft weten te
leveren. Het blad van deze hazelaar is dof en het resultaat is
dat een exemplaar van Corylus maxima Purpurea - zo heet het
onding - in de tuin een geest van diepe somberheid uitstraalt.
Als je niet depressief bent dan word je het wel van deze don
kerbladige hazelnoot.
Hoe anders ervaar je de donkerbladige vlier, waarvan het blad
glanst. Vooral de cultivar Black Lace, waarvan het blad ook
nog eens fijn verknipt en ingesneden is waardoor het een luch
tige indruk maakt, is een vrolijke struik. Zeker in juni, wan
neer de witte bloemschermen scherp afsteken tegen het don
kere blad. Later, als de vlier is uitgebloeid, kun je hem nog
goed gebruiken als achtergrond voor oranje en gele dahlia's en
voor vuurrood bloeiende crocosmia's. Rood is sowieso een
kleur die met veel effect gecombineerd kan worden met don
ker blad.
Een van mijn favoriete knolbegonia's is de cultivar Switzer
land, met glimmend, chocoladekleurig blad en bloedrode bloe
men. Knolbegonia's
zijn goede potplan
ten die, in tegenstel
ling tot de meeste
potplanten, niet in
de zon maar in de
schaduw moeten
staan.
Nu is het wel zo dat
het blad van deze
donkerbladige knol
begonia niet egaal
zwart is maar dat
het wordt verluch
tigd door ragfijne
groene nerven. Je
zou niet verwach
ten dat het effectief
was - zwart blad in
de schaduw - maar
het blad van Bego
nia Switzerland
glimt zo kwiek dat
Skunk cabbage - Lysichiton americanus. het zelfs in het don-
foto Romke van de Kaa ker vrolijk stemt.
Een strak, sappig groen gazonnetje is een parel voor je tuin.
Fijn voor de kinderen om op te spelen, maar ook een mooi
podium voor bloeiende borders. Om zo'n gazon te krijgen,
moet je nu wel volop aan de slag.
door Marcha van Schijndel illustratie Jos Diender
Zo groen als
bij de buren
Achter mijn huis ligt
een flinke lap grond
waar ik enkele jaren
geleden een prachtige
tuin op liet aanleggen.
Architectonisch verantwoord inge
deeld in verschillende 'kamers' om
rand met buxushaagjes. Een groot
deel van de tuin werd gazon, want
ik wilde het liefst een onder
houdsarme tuin. Zo eens in de
week even met een grasmaaier aan
de slag en daarna weer vlot met de
benen omhoog en genietend nip
pen van een koele rosé. Dacht ik.
Wist ik veel dat een gazon hele
maal niet onderhoudsarm is.
Sinds de hovenier de sappige groe
ne zoden legde, heb ik een knap
staaltje verwaarlozing laten zien.
En sinds mijn hond een racebaan
met vuistdiepe sporen heeft aange
legd rondom de vijver, durf ik
hardop te zeggen: mijn gazon is
niet meer te redden. Het is een
moslaag met hier en daar een
triest sprietje gras, kale plekken,
grote velden klaver afgewisseld
met flinke dotten paardenbloem.
Een heel verschil met het keurige
gazonnetje van de buren.
Maar er is nog hoop. Als ik de di
verse tuinsites op internet mag ge
loven, is mijn mosveld nog best te
redden. Maar dan moet ik nu wel
aan de slag.
Een deel van de tuin ligt veelvul
dig in de schaduw. Alle ruimte
voor mosgroei, lees ik op internet.
Lekker kort maaien (dus minder
vaak, redeneerde ik) is ook heel
slecht. Het gras kan dan minder
diep wortelen, waardoor het mos
juist meer ruimte krijgt. Eigenlijk
heb ik alles wat fout kan gaan,
fout gedaan.
Om te groeien heeft gras licht,
lucht en vocht nodig. Door de
groei van mos, onkruid en
maaien, ontstaat een soort viltlaag
waar water moeilijk doorheen
kan. Ook krijgen de graswortels
minder lucht. Het toverwoord is
dan verticuteren. Huur bij het
plaatselijke tuincentrum of de
doe-het-zelfzaak een verticuteer-
machine of koop een verticuteer-
hark. En dan aan de slag.
Met die verticuteermachine lijkt
het alsof je de hele grasmat aan
gort trekt. De machine spuugt gro
te plukken mos uit en het achterge
bleven gras ziet er mogelijk nog ar
moediger uit dan voor de behande
ling. Maar dat trekt snel weer bij.
Grote kale plekken hebben echter
Een dagje tuinieren gaat niet zelden gepaard met een fikse
portie spierpijn en rugklachten. Volgens specialisten omdat
het tuingereedschap niet is afgestemd op het lichaam.
Alternatieven om lijf en leden te ontlasten zijn echter volop
verkrijgbaar.
door Paul Ceerts foto's CPD
Werken in de tuin,
dat is voor veel
tuinliefhebber sy
noniem voor ont
spanning. Maar niet zelden gaat
een dagje tuinieren gepaard met
een fikse portie spierpijn of rug
klachten.
Volgens verpleegkundige Sabine
Sleven hangen die klachten vooral
samen met een verkeerde houding
die de tuinier aanneemt. „Sta je
continu voorover gebukt, dan
wordt de druk op de ruggenwervel
groter", legt ze uit. Mede daardoor
Anti-trillinghandschoenen (de Wilt-
fang, 25,90 euro) vangen trillingen
van elektrisch tuingereedschap op.
ontstaan allerlei ongewenste pijn
tjes.
Sleven is als gespecialiseerd ver
pleegkundige in dienst bij Boeren
Medical, een bedrijf in Tilburg dat
hulpmiddelen op de markt brengt
waardoor ouderen of mindervali-
den hun zelfstandigheid zo lang
mogelijk kunnen behouden. Daar
onder bevindt zich ook een collec
tie tuingereedschap dat lijf en le
den ontlast.
Hoewel de doelgroep van het be
drijf beperkt is, vindt Sleven dat ie
dereen zou moeten stilstaan bij de
Op de plantschep met korte steel
(M Hulp, 17,65 euro) kan een arm-
steun bevestigd worden.
