Buitengebied
Grutto is toppunt
van onze natuur
Rotgans
mist
zeegras
PZC Zaterdag 31 maart 2007 2 1
De grutto is zo'n beetje het
summum Van Nederlandse
natuur. De vogel is promi
nent aanwezig in onze
meest typische landschap
pen. Meer dan de helft van
de wereldpopulatie broedt
in Nederland. Maar tegelijk
weten we dat de grutto dra
matisch in aantal achteruit
gaat. In de Yerseke Moer
lukt het om dwars tegen die
negatieve trend in het aantal
grutto's te laten stijgen.
De grutto houdt graag vanaf een hogere uitkijkpost zicht op zijn omgeving
foto Chiel Jacobusse
door Chiel Jacobusse
Het roept zelfs onder collega na
tuurbeheerders nog wel eens gro
te vraagtekens op als je vertelt
over de enorme toename van
grutto's in je terrein. De stand van de
grutto keldert in Nederland en de vogel is
een van de grootste zorgenkindjes van de
natuurbescherming. In de Yerseke Moer
is het aantal broedparen in de afgelopen
dertig jaar minstens verzesvoudigd, zo
houden we staande.
Eerlijk is eerlijk, we hebben zelf ook wel
eens getwijfeld. Hebben we de aantallen
vroeger niet onderschat. Zijn onze huidi
ge tellingen niet te optimistisch. Er blijft
tenslotte altijd een stukje onzekerheid
kleven aan een inventarisatie. Zelfs al zou
je proberen het laatste nest op te zoeken.
Wat we nooit doen trouwens.
Tellen van het aantal broedparen gebeurt
door een aantal keren het gebied inten
sief te doorkruisen en exact op kaart aan
te geven waar vogels verblijven en hoe ze
zich gedragen. Een groepje grutto's dat
half maart aan de rand van één van de
brede watergangen loopt, is naar alle
waarschijnlijkheid op doorreis. En een
grutto die begin mei ergens midden in
het gebied zwijgend wegvliegt, behoort
met zekerheid niet tot de broedvogels.
Een verdwaalde vrijgezel misschien. De
voorbeelden geven al aan dat er altijd een
stukje interpretatieruimte zit, hoewel die
wel weer kleiner is dan je op het eerste ge
zicht zou vermoeden. Na een stuk of vijf
telrondes worden de veldkaarten naast el
kaar gelegd en worden op een nieuwe
kaart de territoria ingetekend. Zeker als
het - zoals bij de grutto's in de Moer -
om grote aantallen gaat blijft er een onze
kerheidsmarge over van zo rond de vijf
procent.
De hamvraag als het om de trend van
grutto's in de Moer gaat is de oorzaak.
Een gebied simpelweg tot natuurgebied
bestemmen en dan maar afwachten hoe
het gaat werkt natuurlijk niet. Het is ove
rigens nog geen halve eeuw geleden dat
iedereen dacht het wel zo werkte! Het
bleek evenmin te werken als je nesten op
zoekt en daarboven een nestbeschermer
zet. Weliswaar wordt daarmee vertrap
pen van het nest door weidend vee voor
komen. Maar kraaien en eksters gebrui
ken de nestbeschermers als wegwijzer
voor een lekker hapje en per saldo is een
grutto zonder nestbeschermer boven zijn
nest - althans in natuurgebieden - stuk
ken beter af
Dé manier om grutto's te beschermen be
staat eigenlijk niet. Het is een kwestie
van verschillende dingen doen en vooral
ook van allerlei dingen nalaten. De water
stand opzetten; het vee later in de wei;
zorgen dat er rust in het gebied heerst...
Stuk voor stuk hebben die maatregelen
hun nut bewezen. Niet bemesten; niet
spuiten; niet te vroeg maaien; geen excur
sies in de broedtijd en geen werkzaamhe
den als het regent of koud is, zijn ook be
langrijke ingrediënten voor een succesvol
gruttobeheer.
Alles bij elkaar werkt het. 130 paar broe
dende grutto's op nog geen 300 hectare
Yerseke Moer bewijzen het.
tekening Adri Karman
Strandlopers en wulpen wachten
geduldig tot het slik voldoende is
drooggevallen om voedsel te kun
nen bemachtigen. Op de voor
grond grazen rotganzen. Het dier,
met donkere hals en witte nek-
vlek, heeft zeegras als favoriet
voedsel. Dat is nauwelijks meer
aanwezig. Daardoor zijn de gan
zen noodgedwongen overgescha
keld op landgrassen en zoeken ze
ook op landbouwgronden naar
eten.