Meningen
Privéleven politici staat onder druk
Fanatieke nazi had nooit twijfels
Laatste nog
levende zoon
Mao overleden
8 Maandag 26 maart 2007 pzc
In tegenstelling tot Wouter Bos poseert premier Balkenende regelmatig met zijn gezin voor de camera. foto cpd
Media gaan steeds
verder in tonen van
huiselijk leven.
door Jeroen Hoorn
den haag - Politici staan onder
druk om meer van hun privéleven
te laten zien. Wouter Bos wil zijn
gezin buiten de schijnwerpers hou
den en onderneemt juridische
stappen tegen het blad Weekend,
dat foto's van zijn kinderen afdruk
te. „De media zullen steeds verder
gaan."
Het is een alledaags schouwspel:
een jonge vader maakt een tochtje
op de bakfiets, met daarin zijn
twee dochtertjes.
Hij tilt ze eruit, zoent ze op de
wang - huiselijk geluk in de lente
zon. Alleen: de liefhebbende vader
in kwestie is niemand anders dan
vice-premier en minister van Fi
nanciën Wouter Bos (PvdA). En er
was een fotograaf in de buurt die
het tafereel met een telelens vast
legde. Begin deze week besluit Bos
of hij een rechtszaak begint tegen
het blad Weeleend, dat de foto's vo
rige week publiceerde. Net als de
meeste andere politici wil Bos zijn
gezin volledig buiten de schijnwer
pers houden.
„Bos vindt het prima als hijzelf on
gevraagd in beeld komt, maar voor
zijn kinderen ligt het anders. Die
willen niet met hun snuit op de
voorpagina", zegt een woordvoer
ster van de minister. Van Bos de
politicus mag iedereen alles we
ten, is de boodschap, als Bos de
huisvader maar met rust wordt ge
laten. Dat was ook de afspraak die
de PvdA'er maakte met de makers
van de documentaire De Wouter
Tapes, waarvan de VPRO van
avond het tweede deel uitzendt.
De camera legt tal van vertrouwe
lijke vergaderingen en moeilijke
momenten vast, maar Bos' vrouw
en dochters komen geen moment
in beeld. De strikte scheiding tus
sen werk en privé die Bos na
streeft, is steeds moeilijker vol te
houden, zegt André Krouwel, poli
ticoloog aan de Vrije Universiteit
in Amsterdam. „De politiek draait
in toenemende mate om indivi
duen, en daarmee om de vraag:
Weduwe van NSB-kopstuk
Meinoud Rost van Tonnin
gen bleef vasthouden aan
haar eigen politieke gelijk.
F lorrie Rost van Tonningen,
bijgenaamd de Zwarte Wedu
we, was voor veel verzetsstrij
ders het symbool van het kwaad.
Zij bleef tot aan haar dood, afgelo
pen zaterdag, een overtuigd natio-
naal-socialiste. Ongeveer zestig
jaar lang stelde ze haar leven in
dienst van het verspreiden van het
nazistische gedachtegoed.
Florentine (Florrie) Sophie Rost
van Tonningen-Heubel (14 novem
ber 1914) werd geboren in een ban
kiersgezin. Zij ontmoette in 1939
Meinoud Rost van Tonningen, een
van de leiders van de NSB en tij
dens de Tweede Wereldoorlog di
recteur van De Nederlandsche
Bank. Hun in 1940 gesloten echt-
hoeveel vertrouwen heb je in die
mensen? De belangstelling voor de
privé-omstandigheden van de
meest prominente politici neemt
daardoor toe." In landen als de Ver
enigde Staten, Groot-Brittannië en
Frankrijk gaat het van oudsher
veel meer om de kandidaten dan
om hun partij. Daar spreekt het
vanzelf dat prominente politici
hun vrouw en kinderen in de
strijd werpen. Krouwel: „Kijk naar
de persconferentie die de Ameri
kaanse presidentskandidaat John
Edwards vorige week samen met
zijn vrouw gaf om bekend te ma
ken dat zij een ongeneeslijke vorm
van kanker heeft. Zoiets zie ik hier
voorlopig niet gebeuren."
In Nederland zijn er tot nu toe
maar een paar politici geweest die
de deuren wagenwijd opengooien,
constateert Femke Halsema, partij
leider van Groenlinks, in haar vo
rig jaar verschenen boekje Linkse
'Strikte scheiding tussen
werk en privé is steeds
moeilijker vol te houden'
Lente. „Iemand als voormalig mi
nister Herman Heinsbroek pronkt
met zijn geld en zijn veel jongere
vriendin. Lousewies van der Laan
(D66) nodigde camera's uit aan
het huiselijke ontbijt." Net als de
meeste politici wil Halsema haar
vriend en haar kinderen buiten
beeld houden. Maar, voegt zij er
aan toe: „Vanuit je partij sta je on
der druk om inzicht te geven in je
privéleven. Van de kant van de
journalistiek neemt de druk ook
toe."
CDA-Kamerlid loop Atsma, gespe
cialiseerd in mediazaken, ziet de
zelfde ontwikkeling. „Prominente
politici hebben net als iedereen
recht op privacy, maar bepaalde
media houden daar steeds minder
rekening mee. De verhoudingen
zullen verharden: politici scher
men zich steeds meer af, waardoor
de media steeds verder gaan om
toch iets te achterhalen,"
De politicus die het beste inspeelt
op de toenemende vraag naar pri-
védetails, is volgens politicoloog
Florrie Rost van Tonningen
1914-2007
door Rob Berends
verbintenis was het eerste SS-hu-
welijk in Nederland.
De jonge Florrie dweept met de ri
tuelen van de nazi's, met hun sym
bolen, hun militaristische partijda
gen. Hitier beschouwt ze, zegt ze
in een interview, als een 'visionair
man, die komt maar eens in de
tweeduizend jaar voor'.
Florie adoreert haar echtgenoot,
die een fanatieke nazi is en zeer
Krouwel niemand anders dan pre
mier Jan Peter Balkenende. Hij po
seert geregeld met vrouw en doch
ter voor persfotografen en geeft in
terviews over zijn gezinsleven, ook
overtuigend kan overkomen. Rost
van Tonningen verklaart dat hij 'ie
dere jood als ongedierte' be
schouwt.
Na de nederlaag van de nazi's
pleegde Rost van Tonningen zelf
moord. Zijn weduwe, die bleef vol
houden dat hij vermoord was,
vluchtte naar Duitsland en keerde
in 1948 terug naar Nederland. Na
de oorlog woonde de Zwarte We
duwe bijna vijftig jaar in Velp, in
haar villa Ben Travato aan de Klui-
zenaarsweg. Daar hield ze met een
kleine schare bewonderaars en ge
lijkgezinden zonnewendefeesten
en van daaruit gaf ze haar tijd
schrift De Levensboom uit.
Herhaaldelijk werd ze veroordeeld
wegens het verspreiden van racis
tische en antisemitische lectuur.
Haar landelijke bekendheid ont
stond in de jaren tachtig. Toen
kwam ze in het nieuws nadat
bleek dat zij al decennialang een
weduwenpensioen ontving omdat
haar man parlementslid was ge
aan roddelbladen. Balkenende
doet dat vooral in verkiezingstijd.
„In tegenstelling tot Bos speelt Bal
kenende goed in op de trend dat
de politiek steeds persoonlijker
weest. Verzetsstrijders waren woe
dend en de T\veede Kamer liep te
hoop tegen het pensioen. Uiteinde
lijk behield ze haar uitkering. De
weerstand die ze opriep, deerde
haar niet. Ze schreef: „Met nog
meer respect zal ik mijn vermoor
de man, mr. Meinoud Rost van
Tonningen, trots in mijn hart be
waren en weten dat hij en Anton
Mussert (leider van de NSB, red.)
zieners waren, te vroeg geboren en
daardoor nu nog niet begrepen."
Haar zoons namen afstand van
haar opvattingen. Ze gebruikten in
het dagelijks leven vaak niet hun
volledige naam. Een van hen,
Grimbert, schreef het afgelopen
weekeinde op zijn weblog dat zij
het Nederlandse volk veel leed
heeft berokkend, maar dat hij haar
zich tegelijkertijd herinnert als 'lief
devol, hartelijk en gastvrij'.
De laatste jaren van haar leven
woonde de weduwe Rost van Ton
ningen in België. Ze bleef over
tuigd van haar politieke gelijk.
wordt. Hij presenteert zich als ge
zinsman. Dat schept vertrouwen
bij kiezers."
Tegenlicht: De Wouter Tapes, van
avond, Nederland 2, 20.55 uur
PEKING - Mao Anqing, de laatste
nog bekende levende zoon van de
ex-leider van China Mao Zedong,
is vrijdag op 84-jarige leeftijd over
leden. Dat heeft de Chinese staats-
pers zaterdag bericht.
Anqing was het tweede kind uit
het eerste huwelijk van Mao, met
Yang Kaihu. Zij werd in 1930 ver
moord. Mao zelf verliet zijn vrouw
en kinderen al enkele jaren daar
voor. De communistische leider
had naar verluidt drie zonen, allen
voortgekomen uit het huwelijk
met zijn eerste vrouw. Hij onder
hield overigens nauwelijks contact
met zijn kinderen.
Mao kreeg ook verscheidene doch
ters bij zeker drie andere vrouwen.
De meesten werden achtergelaten
bij boerenfamilies of te vondeling
gelegd. Het precieze aantal kinde
ren dat Mao heeft verwekt is niet
bekend. Hij overleed in 1976 op
82-jarige leeftijd.
