Stervende zeeheld maakt balans op
Toegankelijke
passiemuziek
Festival samen
met De Bijloke
Vijfde Matthaus Passion van Vlissingse Oratorium Vereniging
PZC Vrijdag 23 maart 2007 39
BERGEN OP ZOOM
Cinem'actueel,
300: 21.15 uur; Norbit: 18.30 en 21.15
uur; Beestenboel: 18.4 5uur; Night at the
museum: 18.30 uur; Hannibal rising:
21.15 uur; Music Lyrics: 18.30 en
21.15 uur;
HULST
Koning van Engeland,
19.15 en 21.30 uur; Eden: 19.00 ur; Han
nibal rising: 19.00 en 21.30 uur; Kickes:
21.00 uur; Music Lyrics: 19.30 en
21.30 uur; Night at the museum: 19.00
en 21.30 uur; Norbit: 19.00 en 21.30
uur;
MIDDELBURG
Schuttershof,
Ten Canoes: 19.30 uur; Babel: 22.00 uur;
TERNEUZEN
Merral,
300: 19.00 en 21.45 uu;r Hannibal rising:
19.30 en 22.00 uur ;Music lyrics:
19.00 en 21.30 uur; Norbit: 19.30 en
21.30 uur;
VLISSINGEN
CineCity,
13.30, 16.15, 19.00 en 21.45 uur; Bees
tenboel: 13.45 uur; Blood Diamond:
21.45 uur; Das Leben der Anderen: 13.30
en 16.15 uur; Dennis P: 16.00 en 22.00
uur; Dreamgirls: 13.30 uur; Ernst, Bobbie
en de geslepen onix: 14.00 uur; Freedom
Writers: 19.00 uur; Hannibal Rising:
22.00 uur; Kicks: 16.15en 19.00 uur; La
Vie en Rose: 16.00 en 19.00 uur; Music
and Lyrics: 16.15, 19.00 en 21.45 uur;
Night at the Museum: 13.45 en 19.00
uur; Norbit: 13.45, 16.15, 19.15 en
21.45 uur; The Good Shepherd: 21.1 Su;
ZIERIKZEE
FiZi, Borat: 20.30 uur
Thema: 'Beeldende'
kunst, muziek beleven
met ogen en oren.
door Jeanette Vergouwen
TERNEUZEN - Het bestuur van het
Festival van Zeeuwsch-Vlaanderen
heeft voor de 19de editie samen
werking gezocht met De Bijloke in
Gent. Dat gebeurde na het vertrek
van artistiek directeur Filips Pie-
ters. Het thema dit jaar is 'beelden
de' kunst; muziek ervaren met
oren én ogen. De schilderijenten
toonstelling van Moessorgski
vormt waarschijnlijk de rode
draad van het festival.
Het evenement wordt gehouden
van 5 tot en met 21 oktober en telt
minimaal tien concerten en twee
schoolvoorstellingen. Het muzi
kaal kerkenpad, met drie recitals
op één middag blijft bestaan. Er
zijn twee concerten geprogram
meerd in het Scheldetheater in Ter-
neuzen: op 11 oktober Caucasian
Chamber Orchestra (van
beschermvrouw Sandra Roelofs)
en het Hermes Ensemble verzorgt
op 21 oktober een exclusief Pink
Floyd project met beeldprojectie.
Dit evenement moet een nieuw
en jeugdig publiek opleveren.
De opening vindt op 5 oktober
plaats in Hulst met het Nationaal
Orkest van België en solist Ma-
thieu van Bellen. Momenteel
wordt nog volop gesleuteld aan
het programma. Op het verlang
lijstje staan namen van toparties
ten zoals Claire Chevallier.
Marita Mathijsen
debuteert als librettist
met De Ruyter-cantate.
door Rolf Bosboom
VLISSINGEN - Het moet het hoogte
punt worden van het Michiel de
Ruyter-concert dat Het Zeeuws Or
kest en het Scheldeloodsenkoor
vanaf vandaag geven: de cantate
De laatste zeeslag van Michiel de
Ruyter, gecomponeerd door Joan
Berkhemer, de dirigent van het or
kest.
Het libretto, de tekst van het stuk,
is geschreven door Marita Mathij
sen, hoogleraar Nederlandse letter
kunde aan de Universiteit van Am
sterdam. Zij is gespecialiseerd in
de literatuur uit de negentiende
eeuw en publiceerde diverse boe
ken waarin zij het verleden op
nieuw tot leven weet te brengen.
Zij en Joan Berkhemer kennen el
kaar al lange tijd. Hij vroeg haar vo
rig jaar de tekst voor de cantate te
schrijven, een verzoek waar ze wel
even na moest denken. „Ik had zo
iets nog nooit gedaan. Bovendien
heb ik het momenteel erg druk.
Maar goed, ik ben echt een opera
liefhebber en vind dat Joan prachti
ge dingen kan maken, dus daarom
heb ik toch ja gezegd."
Ze diende zich wel aan een paar
voorwaarden te houden. „Het stuk
was voor bariton, koor en orkest
en mocht niet langer dan twintig
minuten duren", zegt Mathijsen.
„Dan ga je denken: hoe ga ik dat
doen? Ik vond dat je in deze tijd
niet meer kunt aankomen met
een verheerlijking van Michiel de
Ruyter. De mythes over hem zijn
nogal overdreven. Dat moest er
Ifcs V
Marita Mathijsen.
wel in komen. Daarnaast wist ik al
vroeg dat ik een dialoog wilde tus
sen het koor en de solist. Het koor
vertolkt dan de stem uit de 21e
eeuw die kritiek levert op De Ruy
ter."
Vooraf wist Mathijsen niet bijzon
der veel van hem. „Ik kende alleen
de blauwgeruite kiel en wist dat
hij een zeeheld was. Toen ik me er
verder in ging verdiepen, heb ik
hem als persoon wel scherper
voor ogen gekregen. Hij bleek bij
voorbeeld opvliegend te zijn, maar
ook heel straight, rechtschapen."
De cantate beschrijft de laatste slag
die De Ruyter leverde: het gevecht
samen met de Spaanse vloot tegen
de Fransen, in 1676 in de Straat
van Messina bij Sicilië. Hij raakt
ernstig gewond door een kanons
kogel en overdenkt zijn leven. Te
gelijk probeert hij zijn bemanning
moed in te spreken door te wijzen
op zijn vroegere successen. De zee
lui zetten echter grote vraagtekens
bij die heldendaden.
Voor Mathijsen is schrijven over
de zeventiende eeuw niet wezen
lijk anders dan schrijven over de
negentiende eeuw. „Bij weten
schappelijk werk misschien wel,
maar in dit geval niet. Het gaat om
het verlevendigen van de geschie
denis en daarvoor gebruik je toch
dezelfde technieken. Je probeert er
wat drama en ontroering in te krij
gen. Wat ik normaal niet doe is de
historie enigszins geweld aandoen.
Ik heb De Ruyter laten sterven in
korte tijd, terwijl het in werkelijk
heid zeven dagen duurde."
Het taalgebruik is opvallend hel
der en klinkt vaak eigentijds. „Ik
gebruik termen zoals 'ijzervreter'
en 'Haagse mietjes'. Die klinken
wel modern, maar het is oude taal.
loan Berkhemer is met de tekst
aan de slag gegaan. De cantate be
vat uiteenlopende stijlen, met ele
menten uit vier eeuwen muziek.
„We hebben er veel over gepraat",
zegt Mathijsen. „Soms heb ik een
kleine aanpassing gedaan in de
tekst, omdat het net niet helemaal
lekker liep of om een wat steviger
ritme te krijgen."
Ze heeft alle vertrouwen in de uit
voering. „Joan heeft het al een
keer voor me gespeeld, op de pia
no. Ik vond het prachtig, kreeg tra
nen in mijn ogen, omdat ineens
tot klinken werd gebracht wat je
hebt opgeschreven. En met koor
en orkest wordt het nóg mooier."
'Je kunt in deze tijd niet
meer aankomen met een
verheerlijking van De Ruyter'
Michiel de Ruyterconcert
Het Zeeuws Orkest geeft sa
men met het Scheldeloodsen
koor een serie concerten in het
kader van het Michiel de Ruy-
terjaar.
Het orkest staat onder leiding
van Joan Berkhemer. Het koor
wordt gedirigeerd door Léon
Bours.
Hoogtepunt van het program
ma is de cantate 'De laatste
zeeslag van Michiel de Ruyter'
van Joan Berkhemer, met tekst
van Marita Mathijsen.
De solisten zijn Henk Smit (ba
riton) en Helena Rasker (mez
zo-sopraan). Smit zingt en
speelt in de cantate de rol van
Michiel de Ruyter.
Op het programma staan ver
der: 'Les Indes Galantes' van
Rameau, 'Meeresstille und
glückliche Fahrf van Mendels
sohn, 'Sea pictures' van Elgar,
'Finlandia' van Sibelius, enkele
shanties en 'Bestevaeriaties',
een suite van Léon Bours.
De première is vanavond in de
Sint Jacobskerk in Vlissingen
(20.15 uur) in de vorm van een
galaconcert.
De concerten worden herhaald
op donderdag 29 maart in het
Scheldetheater in Terneuzen
(20.00 uur), vrijdag 30 maart
in de Grote Kerk in Goes
(20.00 uur), donderdag 28 juni
in de Grote Kerk in Brouwers
haven (20.15 uur), vrijdag 29
juni in de Grote Kerk in Veere
(20.00 uur) en zaterdag 30 juni
in de Sint Baafskerk in Aarden-
burg.
Projectkoor verzorgt
drie opvoeringen van
The Crucifixion.
door Ali Pankow
ZIERIKZEE - Hij heeft Bach niet wil
len kopiëren en zeker nooit naar
de kroon willen stoten. Drijfveer
bij het componeren van The Cruci
fixion is voor de Engelse compo
nist John Stainer (1840-1901) met
eenvoudigere middelen een pas
sie-oratorium te creëren, maar wel
in de Bach-traditie.
Secretaris David Vos van de Regio
nale Zangersbond Zuidwest Neder
land is er nog altijd dankbaar voor
dat Stainer dat heeft gedaan. Niks
ten nadele van Bach, maar volgens
hem heeft Stainer met The Crucifix-
ion passiemuziek voor bredere
groepen toegankelijk gemaakt.
Op initiatief van de Zangersbond
staat een speciaal gevormd Project
koor aan de vooravond van drie
opvoeringen van The Crucifixion.
Het Projectkoor wordt gevormd
door ruim tachtig koorleden uit
heel Zuidwest-Nederland. Vos om
schrijft het repetitieproces als 'kort
en hevig'. „De zangers en zangeres
sen krijgen begin november de par
tituren en een cd met de partijen
in hun stemsoort toegestuurd. Ze
hebben dan tot februari de tijd om
thuis de stukken in te studeren.
Bij de eerste collectieve repetitie
blijkt of iedereen zijn huiswerk
goed heeft gedaan."
Werkte het Projectkoor vorig jaar
nog samen met het Smalstads
Mannenkoor uit Sint-Maartens
dijk, dit keer doen er daarvan, na
de opheffing van het koor, nog en
kele zangers mee op persoonlijke
titel. Voormalig dirigent Kees van
Dis neemt nu de bassolo voor zijn
rekening. Voor de tenorsolo's
wordt een beroep gedaan op een
professional: lelie Leistra uit Rot
terdam. Zijn broer Arjen Leistra be-
Repetitie van The Crucifixion in Zierikzee.
foto Dirk-Jan Gjeltema
speelt het orgel. De algehele muzi
kale leiding is dit keer in handen
van Rinus Verhage.
Het verhaal in het passie-orato
rium van Stainer begint op het
moment dat Jezus met zijn discipe
len in Gethsemane komt. Tegen
de tijd dat het slotkoor de wereld
oproept niet aan het kruis voorbij
te gaan, rest nog een sober recita
tief voor tenor en eindigt het werk
met een triomfantelijke Hymne
van Hoop: 'All for Jesus'.
Volgens Vos kleeft aan The Crucifix
ion slechts een nadeel: de tijds
duur. „Vinden sommige mensen
de Mattheus Passion van ruim
tweeënhalf uur wat te veel van het
goede, met de 72 minuten van The
Crucifixion bieden we geen avond
vullend programma."
De secretaris is er echter van over
tuigd dat er een passend voorpro
gramma is samengesteld met het
optreden van het Tienerkoor van
Muziekschool De Bevelanden.
CS The Crucifixion, zaterdag 24 maart,
Catharijne kerk, Brielle; vrijdag 30
maart, Nieuwe Kerk, Middelburg; za
terdag 31 maart, Nieuwe Kerk, Zie
rikzee. Aanvang: 20.00 uur.
VLISSINGEN - Voor de vijfde keer
voert de Vlissingse Oratorium Ver
eniging morgen - onder leiding
van Lukas Groen - de Matthaus
Passion van Bach uit, in de Sint Ja
cobskerk in Vlissingen (19.30 uur).
Er wordt gewerkt met professione
le solisten. De Vlaamse tenor Ro
bert Luts vertolkt de rol van evan
gelist. De Christuspartij wordt ver
zorgd door de uit Amerika afkom
stige bas-bariton Mare Pantus.
Ook sopraan Maja Roodveldt, te
nor Joost van der Linden (aria's)
en bas-bariton Julian Hartman
(aria's) werken mee. De alt-mezzo
Martine Straesser vervangt Ans
van Dam, die wegens ziekte ver
stek moet laten gaan.
Het jongenskoor bestaat uit de so
pranen van het Antwerps Kathe
draalkoor. De organisten zijn
Ruud Huijbregts en ]os Vogel. Het
Brabantsch Muzyk Collegie ver
zorgt op instrumenten uit Bachs
tijd de muzikale begeleiding. De
viola da gamba wordt bespeeld
door Israel Castillo Hernandez.
