Getuigenissen
The mall
v14 Spectrum
Zaterdag 17 maart 2007 PZC
STANDPLAATS
door
Frank Hendrickx
Onze Chevrolet Malibu was gestolen.
Een week eerder hadden we hem ge
kocht, de kakigroene sedan uit 2005
met nog geen 21.000 mijl op de teller. En nu al
weg. Gejat in de parkeergarage van een shop
ping mall, dertig kilometer van Washington
DC.
Dat kon er ook nog wel bij. Een bezoek aan de
mall is toch al zo'n feest. Hele volksstammen
verdwijnen in het weekend onder het dak van
het winkelcomplex om er pas uit te komen als
ze helemaal murw zijn van het consumeren.
Ouders lopen er te zweten onder veel te warme
winterjassen, kinderen jengelen non-stop, pu
bers hangen verveeld rond bij de megabioscoop
en het winkelpersoneel vraagt tot vervelens toe
of ze je kunnen helpen. Nee, dank u! Het
is moeilijk om een slechtere Amerikaan
se uitvinding te bedenken. De kernbom,
misschien.
Historici en gebruikers van Wikipedia
zullen zeggen dat de mail helemaal niet
in de VS is uitgevonden. In Iran hadden
ze al in de tiende eeuw een overdekte ba
zaar en die van Istanbul stamt uit de vijf
tiende eeuw. De Perzen en Turken valt
echter niets te verwijten. Ik heb de ba
zaar in Istanbul een keer bezocht: het is
een intiem winkelstraatje vergeleken met
de moderne Amerikaanse creaties.
De Amerikaanse mails zijn zo groot dat
ze bedoeld lijken om te verdwalen. Ik ver
lies er onmiddellijk mijn oriëntatie. Als ik
vijf minuten binnen ben, kan ik de uit
gang niet meer vinden. Na
een paar zielloze uren
langs roltrappen, lif
ten en promenades
raak ik ervan over
tuigd nooit meer
weg te komen. Het
is verleidelijk om
heel veel bier te
gaan drinken, maar de mall is alleen per auto te
bereiken en te verlaten. Als alternatief wil je al
le hamburgers, taco's, wafels, Sunday ijsjes en
kebabs opeten die worden aangeboden. Dat
doen veel Amerikanen dan ook.
De mall is een bijverschijnsel van de witte trek
uit de Amerikaanse steden. Samen met de wel
gestelde burgers vertrok na de Tweede Wereld
oorlog ook de middenstand uit de binnenste
den. De achterblijvers in de stad kregen te kam
pen met geweld, armoede en verpaupering, de
mensen in de suburbs kregen de mails. Soms is
niet helemaal duidelijk wat erger is, maar het is
in elk geval goed dat er in Nederland nu een mi
nisterie is voor wonen, wijken en integratie om
een vergelijkbare ontwikkeling te voorkomen.
Voor sommige landen is het al te laat In China
schijnt er een shopping mail te zijn van
600.000 vierkante meter. Arme Chinezen: nau
welijks verlost van het communisme en nu dit.
In Canada schijnen ze allerlei enorme onder
grondse mails te bouwen, wellicht als verwij
zing naar Dante's onderwereld. 'Laat alle hoop
maar varen, gij die hier binnentreedt', schreef
de dichter al.
De mail gun je niemand. Zeker als je auto dan
ook nog weg is. Een half uur doolden mijn
hoogzwangere vrouw, mijn tweejarige dochter
tje en ik door de parkeergarage. De plek klopte:
we waren bij het warenhuis Macy's naar bin
nen gegaan, maar onze Chevrolet Malibu stond
er niet meer. Om zeker te zijn gingen we op de
andere etages van de parkeerplaats kijken. Ook
niets.
Er zat niets anders op: we moesten terug de
mall in. Bij de ingang zagen we een klein bord
je. 'Dierbare klant, er zijn in deze mail twee Ma
cy's. Vergeet niet waar u uw auto staat gepar
keerd'. En inderdaad, aan de andere kant van
het complex was een identieke Macy's met een
identieke parkeergarage. Met één verschil: hier
stond onze Chevrolet Malibu wel, om ons ein
delijk naar huis te brengen.
Op 27 maart 1977 botste op het
Spaanse eiland Tenerife een
Boeing 747 van de KLM tegen
een toestel van de toenmalige
Amerikaanse vliegmaatschappij
PanAm. Daarbij kwamen 583
mensen om het leven. Vijf
mensen die de ramp hebben
meegemaakt blikken terug.
door Henk van den Boom foto's CPD
Niets op Tenerife herinnert
meer aan de grootste vlie
gramp uit de luchtvaartge
schiedenis, dertig jaar gele
den. Toen de familieleden
hun doden en gewonden hadden meege
nomen, bleven de eilanders achter met
een hoop verwrongen staal en de gruwelij
ke beelden op hun netvlies.
Zoals ze dat gewoon zijn te doen als de toe
risten hun eiland verlaten, keerden de Te-
nerifenos terug tot de orde van de dag. De
leegte, de machteloosheid en het schuldbe-
sefbleven.
Het initiatief van Nederlandse nabestaan
den om op de berg Mesa Mota een interna
tionaal monument op te richten, is door
de eilandbewoners met veel warmte ont
vangen. In grote eensgezindheid is de plek
ingericht voor het gedenkteken van Rudi
van de Wint. Geld noch moeite hebben ze
gespaard om de meest ingrijpende gebeur
tenis uit de geschiedenis van hun eiland
een plek te geven.
„Ze hebben het gevoel dat ze nu pas echt
iets kunnen doen", zegt Gert van Spijker.
Hij woont al 23 jaar op het eiland en leidt
de bouw van het gedenkteken. „Iedereen,
tot en met de bouwvakkers, is ervan door
drongen met iets bijzonders bezig te zijn.
Het gaat om een stuk onverwerkt verleden
dat nu aan de oppervlakte mag komen."
EEN ENORME CHAOS
„Ik was net drie jaar bij de brandweer toen de
commandant me belde dat er iets aan de hand
was op het vliegveld. Met vijf wagens rukten
we uit en ook uit andere plaatsen werden wa
gens opgeroepen. Toen we aankwamen, trof
fen we een enorme chaos aan. Vuur, wrakstuk
ken en overal lijken. Waar moesten we begin
nen? Ik herinner me dat ik het eerst naar een
vrouw ging met een klein kind in haar armen
geklemd. Misschien omdat ik zelf thuis een
dochtertje had van drie.Ze waren allebei dood.
De hele avond en nacht hebben we gewerkt
om de lichamen te bergen. Ik zie steeds beel
den voor me, gemengd met een andere vlie
gramp op Tenerife drie jaar later, waarbij 146
doden vielen. Er gaat geen maand voorbij dat
ik er niet aan moet denken. Psychiatrische hulp
was er in die tijd niet, maar ik kon er gelukkig
goed over praten met mijn vrouw. Over het ge
voel tenminste, de details heb ik altijd voor me
gehouden. Die moetje zelf verwerken. In het
begin had ik last van depressies, angstaanvallen
en nervositeit. Een paar collega's konden het
niet aan en hebben ander werk gezocht. Soms
vroeg mijn commandant of het ging, en dan
zei ik 'ja'. Het is nou eenmaal je beroep. Ook al
is het erg laat, ik ben heel blij met dit monu
ment. Ik voel het als een erkenning van wat er
toen is gebeurd."
Juan Manuel Martin Suarez, geb. 19-12-48,
brandweerman
Wrakstukken liggen op de baan van het
vliegveld op Tenerife nadat een KLM- en
een PanAm Boeing met elkaar in botsing
kwamen.
