Turkije
RUDEN RIEMENS FOTOGRAFIE
strandloper
Marjan
Berk
v9
PZC Zaterdag 17 maart 2007
succes voorspelde..„ik kan niet wachten! En het ca
fé, waar muzikanten volksmuziek speelden en ik
op de tamboerijn en de bongo's mijn nummertje
mee mocht trommelen. Onder de stad heb ik im
mense waterwerken bezichtigd, een ondergrondse
wereld met een watersysteem wat veel denkwerk
heeft gekost.
Maar het meest bijzondere wat ik van Turkije heb
meegekregen is het contact met de heldin van
mijn laatste boek 'Zout', mevrouw Sebahat Tüz-
gol. Bijna een jaar lang heeft zij mij de verhalen
van haar leven verteld, waardoor ik veel inzicht
heb verworven in de overeenkomsten en verschil
len in ons beider leven. Acht hele dagen bracht ik
vorige zomer bij haar in haar huis in Midden Ana-
tolië door, waardoor ik haar levensritme leerde
kennen. Veel respect kreeg ik voor de manier waar
op zij zich vijf maal per dag terugtrok om te bid
den. Heel ingetogen zat zij daar, in zichzelf ge
keerd, en onderhield zo haar contact met Allah. Af
en toe kwam de buurvrouw langs. Zij riep: 'allagal-
lagallagalla!', precies dezelfde manier waarop wij
wel eens meewarig: 'gottegottegottegot!' roepen.
En dat is nog maar een piepklein detail van wat
wij hier precies hetzelfde doen...
Turkije is hot in deze boekenweek. Niet al
leen heeft Geert Mak door het schrijven van
het boekenweekgeschenk 'De Brug' weer
een inzichtgevend werkje afgescheiden over alles
wat er zich op die brug in Istanbul afspeelt, maar
ook onze koningin heeft met haar recente bezoek
aan Turkije laten zien, dat wij interesse hebben
voor dat land, dat halfin Europa en halfin Klein
Azië ligt. En wie zagen wij tijdens een van de re
portages over dat bezoek terug? Onze verbannen
Turkse kleermaker Zekeriya Gümüs met vrouw Es-
me en zoon Ramazan probeerde zich in het ge
zichtsveld van onze vorstin te manoevreren... en
zwaaide haar ook nog langdurig na. In de late ja
ren negentig hield deze brave kleermaker de ge
moederen in ons land, maar vooral in Amsterdam
behoorlijk bezig. Alle pogingen om hem met zijn
gezin hier te houden waren ondanks de inspannin
gen van allerlei bobo's en andere invloedrijke men
sen mislukt.
Eenmaal terug in Turkije werden er ook nog hel
pende handen uitgestoken om hem aan een
nieuw bestaan te helpen, maar het mocht niet ba
ten. Ik lees het boek 'Een Turkse Kleermaker in
Nederland', dat Frenk der Nederlanden, verslagge
ver bij Het Parool, over Gümüs heeft geschreven.
Een schrijnend verhaal van een tussen de raderen
van een systeem geraakt gezin. Ondanks de inzet
en goede wil van velen moest Gümüs ons land ver
laten. En dan zien we daar dat treurige hoofd
weer opduiken in de menigte mensen die Beatrix
verwelkomen...
Ook Bernard Bouwman, correspondent in Turkije
van de NOS en de Wereldomroep, heeft in dit he
te Turkse voorjaar een boek gepubliceerd 'Mijn
Istanbul', waarin je weer allerlei andere aspecten
van het leven in die fantastische stad gelegen op
de grens van twee werelden krijgt aangeleverd.
Ik heb zelf drie hele dagen in Istanbul doorge
bracht. De Blauwe Moskee bekeken, de harem van
het paleis van de Sultan geïnventariseerd. Vooral
de kamers van de zonen van de Sultan, waar klei
ne fonteintjes sprankelend geruis veroorzaakten,
zodat de prinsen ongehinderd konden roddelen
en spreken zonder afgeluisterd te worden. Ook be
zocht ik een voormalige hamam, waar een vrouw
mij uit een omgekeerd kopje koffiedik toekomstig
