Hij blinkt in onbezoedelde eer
M!
%oV
f6.1
7-1
8.1
Te voet van
Baskenland
naar huis
EE
EE
Grondlegger van het
Korps Mariniers
v5
PZC Zaterdag 17 maart 2007
Zijn verdiensten zijn
vele malen groter dan
eventuele minpunten.
door Maurits Sep
Als zelfs de vijand die je
van het leven heeft be
roofd, saluutschoten af
vuurt als je ontzielde
lichaam voorbij vaart,
moet je wel een groot man zijn ge
weest. Dat je als protestant je laatste
rustplaats krijgt in het allerheiligste
van een katholieke kerk, de crypte, be
wijst dat eens te meer. Getuige ook
nog eens het Latijnse opschrift van het
praalgraf van Michiel Adriaanszoon de
Ruyter: Intaminatis fulget honoribus -
hij blinkt in onbezoedelde eer.
Een ordinaire kaper die andere sche
pen overviel en de buit inpikte. Een ka
pitein die schepen vol slaven over de
zeeën voer. Onbevlekt is het blazoen
van Michiel de Ruyter zeker niet. Tij
dens de zegetocht als admiraal tegen
de Engelsen, de slag bij Chatham op 22
juni 2667, was hij niet eens aanwezig.
Pas aan het einde van de middag arri
veerde de 'Zeeleeu op den Theems'.
En toch: hij blinkt in onbezoedelde
eer, meldt het opschrift op zijn praal
graf in de Nieuwe Kerk in Amsterdam.
Een indrukkwekkend graf dat uiting
geeft aan de status van een indrukwek
kend man. Omdat ondanks de kantte-
zijn biograaf Ronald Prud'homme van
Reine als titel voor zijn boek Rechter
hand van Nederland.
Sneuvelen in het landsbelang, zoals hij
in 1676 deed, gaf alleen maar meer
glans aan De Ruyters toch al mateloze
populariteit. De immense rij mensen
die de begrafenisstoet vormde, is daar
van een bewijs. De vele zilveren en
gouden palmtakken en lauwerkransen
en de erelinten op zijn tombe van on
der andere de gemeente Amsterdam,
de Koninklijke Marine, de visserij, de
koopvaardij la-
's Lands bestuurders deden nooit Michiei'de Ruy
ter niet vergeten
is. Bijzonder is
het erelint van
republiek Hongarije. Daar wordt de
Vlissinger vereerd, omdat hij in Napels
26 Hongaarse dominees - geloofsgeno
ten dus - heeft gered.
Het levensverhaal van Michiel
Adriaenszoon de Ruyter is dat van een
Vlissings straatschoffie dat uitgroeit tot
de redder van het vaderland en een
standbeeld krijgt in Hongarije. Van
een held die - een vereiste om in Ne
derland populair te worden - tegelijker
tijd gewoon is gebleven. Zó gewoon
dat de dringend gewenste restauratie
van zijn praalgraf in Amsterdam, pas
wordt uitgevoerd als de herdenking
van zijn vierhonderste geboortedag
voorbij is.
keningen die te plaatsen zijn, zijn ver
diensten vele malen groter zijn. Daar
over is zowel vriend als vijand het
eens.
De Engelse schrijver Rudyard Kipling
dichtte over de angst van de Britten
voor de Nederlandse admiraal: We da-
re not meet him with our Jleet. Geen
wonder dat bij Chatham vrijwel moei
teloos acht grote Engelse schepen vero
verd konden worden. Inclusief het
vlaggenschip Royal Charles, waarvan
de spiegelversiering één van de aan
Michiel de Ruy
ter gerelateerde
topstukken is uit
de collectie tevergeefs een beroep op hem
'meesterwerken'
van het Rijksmu
seum in Amsterdam.
Angst en bewondering voor De Ruyter
gaan hand in hand. Waarom anders be
tonen de Fransen hem de laatste eer
terwijl hij juist het leven heeft gelaten
in een zeeslag met diezelfde Fransen?
Omdat historici en 'vakgenoten' het er
over eens zijn dat de Vlissingse zee
held de belangrijkste vlootvoogd van
de zeventiende eeuw was. Een geniaal
strateeg, grondlegger van de marine,
een dapper man en aimabel boven
dien. De Ruyter stond hoog in aanzien
bij 's lands bestuurders. Ze deden met
regelmaat een beroep op hem en zoals
het een calvinist betaamt, gaf hij ge
trouw gehoor. Niet voor niets koos
De grote zeeslagen van de drie Engelse oorlogen
Noord
ENGELAND
Londen
O
Sfteemess
00
LowestoftQ.
Plymouth
O
Portsmouth
O
Chatham
Du ngeness,
Hastings Q
Dover—fel
Whight
Scfwoneveld
QNieuwpoort
"'Duinèerfa
ÏJOKijikium
REPUBLIEK DER
VERENIGDE
—NEDERLANDEN
OTer Heide
El
O Antwerpen
SPAANSE NEDERLANDEN
FRANKRIJK
i. 1652,29 mei Slag bij Do\>er
2.165226 aug. Slag bij Plymouth
3.1652, 9 okt. Slag bij Duins
4.1652,10 dcc Slag bij Dungeness
5.1653, 28 jeb., 2 mrt Driedaagse Zeesla
6.1653,12-13 juni Slag bij Nieuwpoort
.1653, S-10 aug. Slag bij Ter Heide
166513 juni Slag bij Lowestoft
9.1666,11-14juni Vierdaagse Zeeslag
I 10.1666, 4-5 aug. Tweedaagse Zeeslag
t D. 1667,19-24 ju
I 12.1672, 7juni Sic
|r 13.1673, 7juni Sic
14.1673,14 juni!
i 11667, 19-24 juni Tochtnaar Chatham
Slag bij Solebag'
Slag bij Scfwoneveld
14 juni Tiveede Slag Bij Schooneveld
15.1673, 21 aug. Slag bij Kijkduin
PZC Felix Binicewicz
Trek als 16-jarige jongen met
twee kornuiten, in het voorjaar
van 1623, maar eens van het
Spaanse Baskenland aan de Spaanse
kust te voet naar Vlissingen. De Ruyter
heeft het gedaan. Weliswaar noodge
dwongen, maar het lukte hem zonder
geld heelhuids aan te komen.
John Brosens liet zich voor zijn jeugd
roman Koers pal noord door de tocht in
spireren. In april 1623 nemen Spanjaar
den de bemanning van de bark De
Honte, onder wie Michiel de Ruyter,
gevangen. Bij het aan land gaan weet
hij met twee lotgenoten te ontsnappen
en zet te voet koers richting Vlissin
gen. Onderweg doen ze een beroep op
de gastvrijheid van de Fransen om aan
eten te komen.
De andere bemanningsleden wacht
een lot als galeislaaf
ichiel de Ruyter was een tacti
cus. Dat bewees hij tijdens tal
rijke zeeslagen. Maar hij ont
dekte dat hij niet alleen de oorlogsbo
dems in kon zetten. Soms moest het
gevecht op micro-niveau gevoerd wor
den. Dan moest de soldaat eraan te pas
komen om de tegenstander de genade
slag te geven. De Ruyter wilde solda
ten op zee. Het korps mariniers was ge
boren.
De Ruyter gebruikt dit principe in de
zeestrijd tegen de Zweden in 1658 als
de Nederlandse vloot de Denen steunt.
Een deel van de vloot blokkeert de
Zweedse havens en valt Nyborg aan
om Kopenhagen te bevrijden uit de
Zweedse omsingeling. De Denen dur
ven een landing niet aan. De Ruyter
wordt razend en geeft zelf het goede
voorbeeld, springt in een sloep en
trekt z'n zwaard. „Val aen mannen.
Val aen, of gy sulkt altemael vermoort
worden." Nyborg wordt genomen, de
stad geplunderd en de vrouwen krij
gen de soldaten van de Republiek over
zich heen. 'Hetgeen droevich was om
te sien', schrijft De Ruyter.
De Deense koning verheft De Ruyter
in de adelstand. De Nederlandse mari
niers hebben hun eerste slag binnen.
De Ruyter en raadpensionaris Johan
de Witt leggen de Staten Generaal een
plan voor de oprichting van een regi
ment zeesoldaten voor. Bij resolutie
van ro december 1665 is het Regiment
der Marine opgericht.
11 aiigtistiis 1665
Benoemd tot luitenant-admiraal van Hollaiid en
West-Friesland en opperbevelhebber van de vloot.
1666
Neemt vlaggenschip De Zeven Provinciën in
gebruik. Ch'crwinning in
Vierdaagse Zeeslag,
nederlaag in Tweedaagse
Zeeslag. Wordt ziek door
r inademen van lontpluis.
f Heeft een slechte verhouding
"met CorneLis Tromp.
1667
Kiijgt beker
voor de tocht
naar Chatham.
1668-1672
Vanwege zijn zwakke
gezondheid wordt hij door
Raadpensionaris De Witt
gedwongen aan wal te
blijven. Deze wil qeen
risico nemen met zijn
opperbevelhebber.
November 1669 j
Aanhanger van Tromp probeert hem in zijn huis
in Amsterdam met een mes te vermoorden.
1672-1673
Derde Engelse Oorlog.
1673
Bevorderd tót
6 september 1672 Luitenant-
Woedende menigte voor huis admiraal-
in Amsterdam, burgerwacht generaal,
voorkomt verwoesting.
1674
Mislukte
poging om
Martinique
op de Fransen
te heroveren.
1676
Uitgezonden
om Spanje te
helpen tegen
Frankrijk.
22 april 1676
Zwaargewond in
slag bij de Etna.
8 apriC 1676
Overlijdt in baai
van Syracuse.
18 maart 1677
Begraven
in. Nieuwe
Kerft in
Amsterdam.
•C.v
BeveCheóber 1665-1673
Laatste' Cei'ensfase 1674-1677
zZr
PZC Willem Adriaansens
