Rebels tot hij naar zee mocht
Iv3
PZC Zaterdag 17 maart 2007
PZC Donja Odijk
Over de kinderjaren van Michiel
weten we niet veel. Zelfs waar
hij werd geboren is niet zeker.
Een onhandelbaar jong, zo wordt
hij vaak omschreven. Brutaal en
met losse handjes. Tot hij op zee
zijn draai vond en snel carrière
maakte.
door Wendy van den Hurk
Het ligt voor de hand dat
Michiel de Ruyter ooit is
geboren. Alleen, waar en
wanneer - dat blijft gis
werk. Alle doopboeken
van Vlissingen zijn verbrand. Maar ze
zeggen dat het was op 24 maart 1607,
om 8.00 uur 's ochtends, en dat hij die
zelfde dag nog is gedoopt. Maar dat
was toch geen protestants gebruik? Bo
vendien was 24 maart in 1607 een zater
dag. Doorgaans geen dag om te dopen.
Geboortehuizen zijn er inmiddels zes
in Vlissingen. Het kan bijvoorbeeld de
Sint lacobsstraat zijn. Volgens het lid
matenboek deed vader Adriaen
Michielszoon op die plek in maart 1607
belijdenis in de Nederduits gerefor
meerde gemeente. Jacobus Bellamy
had het in zijn gedichten weer over 't
Hooft, waar nu de opgang naar de bou
levard is. Maar even aannemelijk is het
straatje waar nu het Arsenaal staat.
Vlakbij de zee. Gezien zijn voorliefde
voor het water is die plek misschien
nog wel het mooist om te geloven.
Michiel was de zoon van een zeeman,
die later bierdrager werd. Waarschijn
lijk dan, want ook dat is niet zeker. Sa
men met de Middelburgse Aeltje Jans
dochter kreeg die elf kinderen, van wie
Michiel de vierde was. Niet al zijn
broertjes en zusjes bleven in leven en
het gezin verhuisde vaak. Dat moest
wel, gezien de gezinsuitbreiding. In de
jeugdjaren van Michiel komen de Lan
ge Zelke, de Oude Markt en de Kou
denhoek voorbij.
Het gezin had het vast niet breed.
Michiel groeide namelijk op tijdens het
Twaalfjarig Bestand in de Tachtigjarige
Oorlog. Omdat de Schelde weer open
was, liep Vlissingen de invoertax van
vracht richting Antwerpen mis. Boven
dien viel er even niks te kapen. Toch
had de stad Vlissingen kennelijk florij
nen genoeg om zijn havens flink uit te
breiden. De stad lijkt booming in die
tijd. Het renaissancistische stadhuis
stond er net, prins Maurits had er een
paleis laten neerzetten en voor het hu
welijk van Frederik V, keurvorst van
de Palts, met Elisabeth Stuart werd een
Het Maritiem Muzeeum in Vlissingen biedt Michiel alle ruimte.
gigantisch feest gehouden. Op een late
re gravure van de Middelburger Jan Pie-
tersz. van der Venne is te zien hoe
drommen mensen staan te kijken.
Daartussen stond vast ook Michiel.
Vlissingen was een gelovige stad. Zes
duizend inwoners hadden keuze uit
drie kerken en drie dominees. Michiel
moet het protestantisme met de paple
pel ingegoten hebben gekregen. Leer
krachten op school waren vaak voor
zangers uit de kerk. Ook Michiel kreeg
les. Hoewel niet lang, want hij werd -
naar het schijnt - al vroeg van school
gestuurd. Toch getuigen zijn latere
scheepsjournalen van een voortreffe
lijk schrift, zij het met Zeeuwse dialec
tismen. Een overzees gesprek was geen
probleem; De Ruyter sprak diverse ta
len. Die kennis kan hij echter ook van
straat hebben geplukt. Omdat Vlissin
gen tot t6t5 pandstad was van Enge
land, liep in de stad van alles rond. Ie
dereen sprak zijn taal.
Kennelijk was de kleine Michiel
maar een vervelend ventje.
Zijn eerste biograaf Brandt, die
aan het eind van de 17e eeuw aan de
slag ging in opdracht van Michiels
zoon Engel, schreef al van vechten en
smijten. Op zijn tiende zou hij zijn eer
ste heroïsche toer hebben uitgehaald:
hij beklom de Sint Jacobstoren. Al
foto Muzeeum Vlissingen
thans, dat schrijft Brandt. Een ouder
wets prentje laat een zwaaiend kereltje
op een torenhaan zien. Uit een reke
ningenboek van de Jacobskerk uit 1616
en 1617 blijkt dat de kerk indertijd
werd verbouwd. Er hebben dus stei
gers gestaan. Maar ja, of hij vervolgens
inderdaad van een leien dakje is gegle
den?
In elk geval was vader Adriaen
Michielszoon zijn rebelse zoon zat. Hij
bracht hem naar de familie Lampsins,
die een lijnbaan had. Waar die stond,
is niet zeker. Michiel werd touwslagers
jongen. Zes stuivers per week kreeg-ie
ervoor. Ach, in het grote gezin was el
ke stuiver mooi meegenomen.
Groenland
Jan Mayen
Nooiwegen
Als stuurman naar
Spitsbergen.
In dienst van Lampsins
op kaapvaart.
Stuurman op walvisvaarder
van de Noordse Compaqnie met
bestemming fiet eiland Jan
Mayert in de Noordelijke IJszee.
Noemt zich voor het eerst De Ruyter.
Hertrouwt met
Neeltje Engels.
Opleiding 1618 - 1636
Eerste eigen commando,
kaperkapitein op schip van Lampsins.
Kapitein op koopvaarder Vlissinge
van Lampsins. Tochten naar West-Indie.
Koopvaarder op eigen schip de
Salamander, tochten naar
Marokko en West-Indie.
Zoon
Engel
geboren.
Eerste aanstelling bij de marine op
De Haze onder admiraal Gijsels
expeditie om Portugal te steunen tegen
Spanje.
Neeltje Engels overleden.
De Ruyter besluit
zeemansloopbaan te
beëindigen.
Zeevaart 163t - 1651
