Geld eit werk
Help! Mijn
baas is een
psychopaat
'Soms zat ik huilend
op m'n werk'
Pas op: Er kan nog
een trein aankomen
is
16 I Dinsdag 13 maart 2007 PZC
GELDZAKEN
door Corné van Zeijl
Veel beleggers vragen zich af of we nu de klap hebben ge
had of dat er nog meer aan staat te komen? Het grappi
ge is dat weinig beleggers eigenlijk weten waarom de
koersen nu gedaald zijn. De beurs van China kelderde als een
diefin de nacht en dat zorgde ervoor dat de rest van de beur
zen wereldwijd mee naar beneden ging. De AEX daalde met 7
procent in vijf dagen tijd. De opvallende scherpte van de da
ling komt onder andere doordat veel grote speculanten, zoals
hedge funds, geld hadden geleend in Japanse yen omdat in Ja
pan de rente zo lekker laag is (0,50 procent). Dit geld stopten
ze in risicovollere beleggingen zoals aandelen. Dat verdiende
lekker, zolang de aandelenkoersen stegen en de yen daalde.
Maar toen de yen opeens steeg moesten ze hun verliezen pak
ken. En dat zorgde ervoor dat de koersdaling zichzelf versterk
te. Iedereen wil tegelijk door dezelfde draaideur naar buiten.
In mei vorig jaar hebben we ook al zoiets gezien. Dat de koer
sen zijn gedaald hebben we ge
zien, maar belangrijker is wat
gaan de koersen nu doen? Heb
ben we de ellende al achter de
rug? Kent u het bordje bij een
onbewaakte overgang 'Pas op er
kan nog een trein aankomen'.
Deze waarschuwing lijkt me
ook terecht voor aandelenbeleggers. In de afgelopen twee jaar
hebben we vijf correcties gezien en allemaal kwamen ze in
twee stappen. Als het de afgelopen vijf keer ook al is gebeurd,
zou je zeggen dat de kans groot is, dat we ook nu weer een na
schok op de beurs gaan krijgen. Wachten op de tweede klap
lijkt dus het verstandigst. Maar wachten op de volgende koers-
tik heeft ook zijn risico's. De beurzen zijn namelijk ondanks
de sterke stijgingen van de afgelopen jaren nog steeds goed
koop. De koersstijgingen hebben slechts met moeite de winst
stijgingen van de onderliggende bedrijven kunnen bijhouden.
Een veel gebruikte manier om te bepalen of aandelen duur
zijn of niet, is om naar de koers/winstverhouding te kijken.
Hoeveel maal de winst betaalt u nu eigenlijk? Op het hoogte
punt in 2000 was de koers/winstverhouding op de Nederland
se beurs 24. Momenteel is deze verhouding slechts 11,5. Dit is
internationaal en historisch gezien goedkoop. In Amerika is de
ze k/w 15 en in de rest van Europa 13. De ware langetermijnbe-
legger profiteert van deze daling om nu in te slaan. De wat
meer speculatieve belegger wacht de tweede fase van de correc
tie. Dat is echter niet zonder risico. Want wat als de koersen
onverhoopt toch stijgen? En u blijft maar zitten wachten op
de tweede stap van de correctie. De trein die nooit kwam.
Dan heeft u een prachtige aankoopgelegenheid voorbij laten
gaan.
Corné van Zeijl is fondsbeheerder bij SNS Asset Management.
Wachten op de
volgende koerstik
heeft ook zijn risico's
Ze zijn 0 zo aardig. Maar op een bepaald moment blijken ze
een wolfin schaapskleren en tonen ze hun zwarte kant:
sommige bazen zijn regelrechte psychopaten.
door johan Bosveld
Iedereen kent ze wel: bazen die
niet te vertrouwen zijn. Chefs
die naar boven likken en naar
beneden schoppen om zo hun
doel te bereiken ter meerdere glo
rie van henzelf Er is echter één ca
tegorie bazen die echt gevaarlijk is:
dat zijn de managers met persoon
lijkheidsstoornissen, de psychopa
ten op de werkvloer.
Eén op de honderd mensen is een
psychopaat, dus zou één procent
van elke honderd werknemers ook
een psychopaat zijn. Maar niet el
ke psychopaat is meteen een kan
nibaal als Hannibal Lecter uit The
Silence of the Lambs. Veel psychopa
ten functioneren schijnbaar pro
bleemloos in de maatschappij.
Hun karaktereigenschappen zor
gen er zelfs voor dat ze meer dan
gemiddeld carrière maken in het
bedrijfsleven. Hij of zij is vaak char
mant, komt over als een goede lei
der en lijkt de perfecte medewer
ker om doelen te halen. Kortom,
eigenschappen die passen bij de
moderne manager. Maar pas op:
wanneer er sprake is van geweten
loosheid, naar hartelust liegen en
een volkomen gebrek aan inle
vingsvermogen dan komt de baas
gevaarlijk dicht in de buurt van de
kenmerken van een psychopaat.
De Canadese hoogleraar Robert
Hare is expert op het gebied van
psychopaten. Samen met zijn colle
ga Paul Babiak ontwikkelde hij in
de jaren tachtig een systeem om
psychopatische criminelen van 'ge
wone' misdadigers te onderschei
den. Hun zogeheten P-scan is de
internationale standaardtest die
daarvoor in justitie- en politiekrin
gen wordt gebruikt.
Nog niet zo lang geleden ontwik
kelde hij een nieuwe test, bestemd
voor het bedrijfsleven. De B-scan
Niet elke psychopaat is meteen een kannil
(Business-scan) is een lijst met 107
vragen waarmee de ratten op de
werkvloer kunnen worden ont
maskerd en waarmee kan worden
voorkomen dat psychopaten in
dienst worden genomen. De vra
genlijst is overigens niet bestemd
voor de baas in kwestie. Het zijn
de directe collega's, ondergeschik
ten en superieuren die antwoord
moeten geven op de vraag of er
sprake is van een psychopatische
manager.
Psychopaten op de werkvloer ge
bruiken vrijwel altijd dezelfde tech
nieken. Allereerst zoeken ze hun
slachtoffer uit. Dat kan iemand
zijn die ze kunnen gebruiken. Ver
volgens wordt de zwakke plek van
het slachtoffer gezocht en is die
eenmaal gevonden dan begint het
manipuleren, dreigen, onder druk
zetten, schofferen, enz. Nadat het
slachtoffer is leeggezogen ter meer-
Werk jij bij Stijn?
Tjesus." Dit soort
reacties kreeg Loes
toen mensen hoor
den dat zij een baan had gevonden
bij een marketing-adviesbureau.
Haar baas was berucht in het we
reldje. Loes: „Ik was gewaar
schuwd. Hij stond bekend als een
veeleisende, moeilijke man. Dat
leek mij wel spannend." Dat heeft
ze geweten. Ze zag haar collega's
een voor een opstappen of ze raak
ten overspannen. Uiteindelijk
heeft zij het nog het langst volge
houden bij de man. „Ik ben nogal
koppig. Ik laat me niet zomaar
wegpesten."
Bazen komen in alle soorten en
maten voor. Uit onderzoek van
Dominant, egocentrisch
en gewetenloos; er zijn
bazen die je maar beter
niet kunt treffen. Hoe
houd je je staande als
een hufter de zaak
bestiert? En wanneer
kun je beter vertrekken?
door Catheleyne van der Laan
FNV Bondgenoten blijkt dat het
slecht is gesteld met de kwaliteit
van de Nederlandse chef. Slechts
een derde van de werknemers die
reageerden op het onderzoek ziet
zijn baas als een soort coach. Drie
kwart benoemt de chef negatief,
of als iemand die geen leiding kan
geven. Het grootste deel van de ba
zen heeft moeite met het geven
van complimenten. Ook wordt er
slecht geluisterd en wordt er met
ideeën van werknemers weinig ge
daan.
„Kut met peren was zijn standaard
commentaar als je met een stuk
kwam", vertelt Loes. „Hij wist het
altijd beter en had altijd het laatste
woord. Niks ging de deur uit zon
der zijn stempel. Het was nooit
goed wat je deed. Ie moest het
overdoen tot dat het in de buurt
kwam van zijn idee. Soms wel
twintig keer." Maar Loes was leer
gierig en kon veel leren van Stijn.
Dus ze bleef „Soms zat ik tot elf
uur 's avonds te ploeteren. Hui
lend voor het scherm. Dan wist ik
echt niet meer hoe het beter
moest."
Terwijl haar collega's het gevecht
met Stijn niet aangingen, bood zij
tegengas. „Dan weigerde ik expli
ciet: doe het lekker zelf. Stijn kon
dan zo kwaad worden dat het leek
alsof hij me bij mijn nekvel eruit
wilde kieperen. Want het lag altijd
aan mij. Ik was dwars en moest ge
woon luisteren. Hij vond mij al
lang niet meer dat schattige bru
taaltje en noemde me een gefrus
treerde oude geit." Als het nooit
goed is, doodt dit op een gegeven
moment alle creativiteit. Binnen
anderhalfjaar zat Loes verkrampt
te werken.
Er zijn een paar eigenschappen die
bazen kunnen hebben die zeer be
lastend zijn voor hun medewer
kers. 'Het is nooit goed', is er zo
eentje. Zo'n baas zou niet weten
aan wie hij een schouderklopje
moet geven want zijn personeel
bestaat uit een stelletje halvezolen.
Leuk is het niet om voor zo'n fi
guur te werken, maar je weet waar
je aan toe bent. Vaak beschermen
medewerkers zich door elkaar te
steunen. Daarbij houden zij zich
zelf steeds voor: hij is goed in zijn
vak en zo is hij nu eenmaal.
Autoritair, machtswellustig, be
moeizuchtig, sociaal onbenul; De
baas van Loes voldoet aan bijna al-
