Tweespalt in islam
als wapen in de str
Sjiieten en soennieten willen broeder
1 6 Zaterdag 10 maart 2007 PZC
'We zijn in de eerste plaats
allemaal burgers van Nederland'.
Niet alleen gelovigen
maar alle mensen in
de Arabische wereld
worden momenteel
tegen hun wil mee
gesleurd in een van bovenaf gere
gisseerd religieus drama. Islamo
loog Pieter Sjoerd van Konings
veld: „Je wordt op straat aange
sproken en naar je naam ge
vraagd. Als dat een soennitische
of sjiitische is, kun je al in de pro
blemen komen. Ook al ben je reli
gieus of politiek niet actief. Een
verschrikkelijke ontwikkeling
waar ik voorlopig nog geen einde
aan zie komen."
En dat terwijl soennieten en sjiie
ten eeuwenlang vreedzaam naast
en mét elkaar hebben geleefd. Er
waren zelfs gemengde huwelijken
en gezamenlijke politieke bewegin
gen. Maar hoe anders is dat nu.
Van Koningsveld: „De extreme
fundamentalistische bewegingen
zijn vooral soennitisch van oor
sprong. Met een duidelijk anti-sjii-
tische filosofie die ze echter lang
verborgen hebben weten te hou
den. Ze zijn er zelfs in geslaagd
sympathie te wekken in sjiitische
kringen. Terwijl ze sjiieten toch
echt beschouwen als kafirs, ongelo
vigen."
„Het 'wahabisme' in Saoedi-Ara-
bië, waar Osama Bin Laden uit
voortkomt, is altijd fel anti-sjii-
tisch geweest. Die oude erfenis
heeft het moderne fundamentalis
me van Bin Laden overgenomen.
En ook de diehards onder de
Saoedische sjeiks denken nog
zo."
Daarnaast is de Iraanse revolutie
van 1979 van groot belang geweest
voor de huidige verhouding tus
sen soennieten en sjiieten. Ook
aan sjiitische klant is sprake van ra
dicalisering. „Sjiieten onderwier
pen zich tot dan aan het bestaan
de gezag, in afwachting van de te
rugkeer van hun 'messias', de
twaalfde imam al-Mahdi", vertelt
Van Koningsveld.
„Die moet dan recht en orde her
stellen. Maar ayatollah Khomeini
besloot niet langer op het einde
der tijden te wachten. Hij ging het
zelf doen. Iran voerde een theocra
tie in waarbij de hoogste geeste
lijke voortaan tevens de staatslei
der is."
Het past in de vergelijking die
vaak wordt gemaakt met de tegen
stelling binnen de christelijke we
reld tussen protestanten en katho
lieken. Sjiieten lijken daarin meer
op katholieken, met hun nadruk
op hiërarchie.
Katholieken luisteren naar de
paus, sjiieten naar hun ayatollahs.
Soennieten erkennen alleen het
gezag van Allah zelf en hebben
een meer rechtstreekse band met
Hem, net als protestanten met
hun God.
Om het verhaal nog ingewikkel
der te maken, is binnen het sjiis-
me bepaald geen sprake van grote
eensgezindheid. Van Koningsveld:
„Een beweging als Hezbollah
wordt geïnspireerd en wellicht
ook gefinancierd door Iran. Maar
er zijn ook heel veel sjiieten die
niets met Iran te maken willen
hebben. Irakezen bijvoorbeeld. In
de golfstaten en Saoedi-Arabië
daarentegen krijgt Iran onder sjiie
ten wel voet aan de grond."
De tegenstelling tussen soennie
ten en sjiieten speelt weer op
sinds de bloedige aanslag op de
De sjiitische en soennitische
organisaties in Nederland
willen maar één ding: dat
Nederland spanningen
tussen de geloofsgroepen
bespaard blijft.
door Miriam van den Brand
Een winkelier in Dor
drecht die wordt be
dreigd omdat hij sjiiet is,
een man in Utrecht die
uitgescholden wordt om
dat hij het sjiitische gedachtegoed
uitdraagt. Ook in Nederland be
gint de spanning tussen sjiitische
moslims en soennieten langzaam
op te lopen, zegt Zainab al- Tourai-
hi van de Overkoepelende Sjiiti
sche Vereniging (OSV).
Tot grote problemen is het nog
niet gekomen, maar al-Touraihi
merkt dat de bloederige proble
men in Irak ook hier de relatie tus
sen moslims verandert. „Tot een
paar jaar geleden was de scheiding
tussen soennieten en sjiieten hele
maal geen onderwerp. We waren
gewoon moslims. Nu vragen men
sen me waar ik vandaan kom, dus
wat voor moslim ik ben. Ze willen
me classificeren."
De soennieten zijn in Nederland
veruit in de meerderheid. De sjiie
ten zijn vooral Irakezen die in de
jaren negentig, onder meer na de
Golfoorlog, hun land ontvlucht
zijn.
Al-Touraihi vindt het geen enkel
probleem dat er meer aandacht
komt voor de verschillen tussen
soennieten en sjiieten. „Alleen wel
als er een negatieve draai aan
wordt gegeven, als geprobeerd
wordt groepen tegen elkaar op te
zetten. We zijn in de eerste plaats
allemaal burgers van Nederland."
Driss el-Boujoufi, voorzitter van
het overwegend soennitische Con
tactorgaan Moslims en de Over
heid (CMO), noemt de verschillen
tussen de twee stromingen 'een bij
zaak'. Van grote tegenstellingen
wil hij niets weten. „De koran en
de profeet zijn voor beide groepen
doorslaggevend. Dat er na de dood
van de profeet verschillen zijn ont
staan vind ik minder belangrijk."
El-Boujoufi noemt de sjiitische
moslims in Nederland daarom
met nadruk 'broeders'.
Hij merkt nog weinig van spannin
gen tussen moslims in Nederland.
Toch kent El-Boujoufi wel de dis
cussies op internet, waar bezoe
kers van fora soms geprikkeld rea
geren als het verschil tussen soen
nieten en sjiieten aan bod komt.
„Er zijn altijd mensen die de zaken
op de spits willen drijven. Wij wil
len daar als moslimgemeenschap
niet in trappen. In het Mid
den-Oosten hebben soennieten en
sjiieten eeuwenlang vreedzaam
naast elkaar gewoond."
Volgens El-Boujoufi leeft de schei
ding tussen de gelovigen niet on
der veel moslims. „Toen ik naar Ne
derland kwam uit Marokko had ik
eigenlijk helemaal niet gehoord
