l I
Jonroerend goed
Goede vooruitzichten kantorenmarkt
maar aanhoudende zorg over leegstand
/i
-
m
pp
w Mms
Ruim drieduizend bedrijven en overheden overwegen binnen drie jaar te verhuizen of hun huidi
ge kantoor te verbouwen. Dat is aanmerkelijk meer dan twee jaar terug. Alles bij elkaar gaat het
om zo'n negen miljoen vierkante meter kantoorruimte dat hiermee is gemoeid. Deze nieuwe
'euforie' heeft alles te maken met de inmiddels uitstekend draaiende economie. Deels is de dyna
miek vorig jaar al verzilverd. In 2006 zijn voor maar liefst 1,2 miljoen vierkante meter nieuwe
kantoorruimte bouwvergunningen verleend, dertig procent meer vergeleken met het jaar ervoor.
Dit blijkt uit twee recente rappor
ten die NVB in samenwerking met
de Faculteit Geowetenschappen
van de Universiteit van Utrecht en
het onderzoeksbureau STOGO
gelijktijdig over de kantorenmarkt
heeft uitgebracht: Thermometer
Kantoren en Kantoorgebruikers in
Profiel. De Thermometer kantoren
geeft inzicht in de vraag- en aan
bodverhoudingen op de kantoren
markt, inclusief voorspellingen
voor de toekomst. Kantorenmarkt
in Profiel doet verslag van een
enquête onder gebruikers van kan
toorruimte.
Positief
Beide studies tonen aan dat het
Nederlandse bedrijfsleven
momenteel uitermate positief is
over de toekomst en daarom vaker
op zoek is naar een ander én voor
al groter kantoor. Veel bedrijven
verwachten de komende jaren
substantieel te groeien en willen
door een verhuizing of verbou
wing in één keer uit de 'nauwe jas'
raken. Er is vooral behoefte aan
betaalbare kwaliteit: multifunctio
nele locaties, goede bereikbaar
heid met openbaar vervoer en auto
én vooral de beschikking over
genoeg parkeerplaatsen. Ook de
uitstraling van omgeving en
gebouw moeten in orde zijn.
Nieuwbouw
Opvallend is dat vooral nieuw
bouw momenteel erg populair is,
hetgeen zich vertaalt in een stij
gend aantal aanvragen voor een
bouwvergunning. Maar daar waar
nieuwe kantoren verrijzen, ont
staat elders een leegstandspro
bleem. Medio 2006 stond bijna
veertien procent van de voorraad
leeg en hoewel NVB verwacht dat
dit percentage de komende tijd zal
afnemen, zal niettemin de leeg
stand in het gedateerde deel van de
voorraad té groot blijven. De kan
torenmarkt heeft hierdoor twee
gezichten. Aan de ene kant is er de
groeiende vraag naar betaalbare
kwaliteit en nieuwbouw. Aan de
andere kant is er het hardnekkige
probleem van de leegstand in de
oude voorraad.
Faciliteren
Massaal op de rem trappen bij
nieuwbouw, zoals door sommige
rapporteurs daarom wordt bepleit,
is volgens NVB echter niet het
juiste recept.
Nieuwbouw is en blijft hard nodig
om de voorraad kwalitatief op peil
te houden én om het bedrijfsleven
optimaal te faciliteren. Wel zal er
gelijktijdig naar oplossingen moe
ten worden gezocht voor de onver
huurbare en gedateerde meters in
de voorraad. Zowel marktpartijen
als gemeenten zullen vaker tot het
besef (moeten) komen dat een
integrale kantorenvisie niet langer
gemist kan worden. In zo'n visie
hoort op z'n minst dat elk onder
deel even serieuze aandacht krijgt.
Dus naast nieuwbouw zeker óók
sloop, renovatie en herbestem
ming tot bijvoorbeeld woningen.
Het betekent tevens dat gebieds-
ontwikkeling nóg belangrijker
gaat worden. De tijd van klakke
loos nieuwe kantoren neerzetten is
definitief voorbij.
Kantorencyclus
NVB noemt het verder opvallend
dat de kantorenmarkt over de laat
ste decennia altijd hoge pieken en
diepe dalen heeft gekend. Waarbij
de stijgingen in de afzet zich stee
vast voordeden in de tweede helft
van elk decennium en de dalen
altijd werden ingezet in de eerste
helft van elk decennium. Een vol
ledige kantorencyclus duurt dus
ongeveer tien jaar. Als zich dit
patroon herhaalt, zal omstreeks r
2010 de nieuwe piek bereikt wor
den. Projectontwikkelaars en
gemeenten kunnen hier alvast op
anticiperen.
