Veel Souburgers nemen
deel aan stille tocht
Koormuziek
Honderdjarige viert
verjaardag uitbundig
Renesser grondeigenaar voelt zich
bedot met snelle sloop houtwal
1 4 Maandag 26 februari 2007 pzc
S
Nabestaanden lopen
mee in stoet
naar begraafplaats.
door Maurits Sep
oost-souburg - Ruim twintig jaar
geleden overleed Ko Kaljouw bij
een brand in het Witte Huis in
Vlissingen. Het leven van broer
Jan ging verder. Nu Jan sinds kort
weer in Oost-Souburg woont, wil
hij goedmaken wat hij zo lang niet
had gedaan: het graf van Ko bezoe
ken. Maar dat is er niet meer.
Verdwenen bij de herinrichting
van de begraafplaats, die eind vo
rig jaar is begonnen. Net als veel
andere nabestaanden schrok hij
enorm.
En met ruim zestig nabestaanden
- maar zonder vertegenwoordigers
van het gemeentebestuur - liep
)an Kaljouw zaterdag mee in een
stille tocht van het Oranjeplein
naar de begraafplaats om, zoals
het lint op de krans vertelt die er
is gelegd, 'een laatste groet' te
brengen aan de overledenen.
Onder het klokgelui van de kerk
op het Oranjeplein, vertrekt de
stoet om stipt één uur. Motoragen
ten rijden vooruit om kruispunten
af te zetten, agenten lopen achter
aan om verkeer op afstand te hou
den.
Vlakbij de begraafplaats neemt de
kerk van de Molukse gemeen
schap het klokgelui over. Er liggen
immers ook veel Molukkers begra
ven en ook van hen zijn zerken en
stenen verdwenen.
In stilte, maar ook eikaars verha
len aanhorend en elkaar troos
tend, gaat de stoet voort. Het initia
tief van Souburger Ko Filius voor
ziet duidelijk in de behoefte van
velen.
Sommigen vechten de volledige
tocht tegen de tranen, anderen bre
ken wanneer ze voor de berg aar
de staan die bovenop de graven
1^ In Souburg vond zaterdag een
stille tocht plaats van het Oranje-
plein naar de begraafplaats. Re
den voor de tocht is het ruimen
van graven door de gemeente.
van hun geliefden is gestort en
waarin rustplaatsen gemaakt zul
len worden.
Ook de broer van Jan Kaljouw lag
daar. „Ik wist wel dat ze de begraaf
plaats gingen veranderen. Dat had
ik gelezen in de krant en gehoord
op de radio. Ik had alleen niet ge
dacht dat het dit stuk zou zijn. Er
zijn graven die veel ouder zijn."
Dus toen hij in december zijn
broer zocht maar hem niet kon
vinden, twijfelde hij aan zichzelf
Stond hij wel op de goede plaats?
„Ik durfde het mijn oudets bijna
niet te vragen."
Zij omschreven exact de plek waar
hij had gezocht. „Ik kon het niet
geloven, alles was weg. Ik weet dat
er mensen zijn die nog naar het
sloopbedrijf Sturm en Dekker zijn
gegaan. Daar lagen de verwijderde
grafstenen. Ze hebben geprobeerd
om stukjes terug te vinden. Wij
niet. Het is gebeurd. We hebben
niks meer. Zelfs geen foto's. Tegen
woordig wordt alles gefotografeerd
en gefilmd, maar dat deden wij
destijds niet."
T. Vermeul uit Zierikzee
viert verjaardag
samen met familie.
door Melita Lanting
zierikzee - Ze oogt opmerkelijk
vief en vrolijk. De verjaardag
wordt uitbundig gevierd met kin
deren, kleinkinderen, achterklein
kinderen, neven en nichten. Me
vrouw T. Vermeul uit Zierikzee is
gisteren 100 jaar geworden. Een
mijlpaal waar ook burgemeester
Asselbergs op af is gekomen.
„Ik vind het erg leuk dat u geko
men bent", vertrouwt Vermeul
hem toe. Daar dacht ze twintig
jaar geleden wel anders over, ver
telt een van haar schoondochters.
„Toen zei ze dat ze geen krant en
geen burgemeester wilde als ze
honderd zou worden." Vermeul is
een op en top Rotterdamse. Tot
drie jaar geleden woonde ze nog
zelfstandig in een bejaardenflat in
de havenstad, maar toen het berg
afwaarts ging met de gezondheid
besloot haar dochter haar naar
zorgcentrum Duinoord in Haam
stede te halen. Uiteindelijk heeft
ze daar maar een jaar gewoond,
toen ging het niet langer. Nu zit ze
in verpleeghuis Cornelia en dat be
valt prima. „Het is hier heel goed."
Mevrouw Vermeul heeft een bewo
gen leven gehad. De Spaanse griep
heeft ze overleefd, evenals twee
wereldoorlogen. Ze trouwde op
haar negentiende en samen kre
gen ze twee zoons en een dochter.
Haar man verongelukte tijdens de
oorlog en om de kost te verdienen
ging ze aan de slag bij de Velo
maatschappij, een witgoedfabri
kant. In de avonduren ging ze met
de brommer langs huizen om was
machines aan de man te brengen.
Tegenwoordig is het leven een
stuk rustiger. Lezen, televisie kij-
T. Vermeul uit Zierikzee is honderd
jaar geworden, foto Dirk-Jan Gjeltema
ken en radio luisteren doet ze nau
welijks. „Maar ik verveel me nooit
hoor." Ze wandelt nog graag met
de rollator door het huis. Me
vrouw Vermeul heeft er zelf nooit
veel vertrouwen in gehad dat ze
oud zou worden vertellen haar kin
deren. „Toen ik nog niet getrouwd
was zei ze altijd al: die paar dagen
dat ik nog boven de grond sta."
Uitvoering Choral
Evensong na twee
dagen repeteren.
door Melita Lanting
dreischor - In de Adrianuskerk in
Dreischor hangt bijna een serene
sfeer. De kroonluchters schitteren
in het licht van de late middag en
de koormuziek vult de hele ruim
te. De Choral Evensong is voor lief
hebbers van oude koormuziek een
kerkdienst om je vingers bij af te
likken.
Aan deze gezongen kerkdienst (of
kerkconcert, zoals het ook gezien
kan worden) zijn twee dagen van
keihard repeteren vooraf gegaan.
„Pom, Póm, pó-óm" legt de Britse
dirigent James Weeks geduldig
aan het gelegenheidskoor uit. Tel
kens zingt hij voor wat hij wil.
Geen vlak Gloria. Nee, dat mag
vrolijker, jubelender. De 45 zan
gers en zangeressen zingen het
nog een keer en Weeks knikt tevre
den.
Het is een bont gezelschap dat
zich in de kerk van Dreischor
heeft verzameld. Allemaal ama
teurs die op een hoog niveau zin
gen. Ze komen uit de omgeving
(Dreischor, Zierikzee, Hellevoet-
sluis) maar ook uit Brussel, Ciren
cester (Groot-Brittannië) en Lely
stad. Stuk voor stuk liefhebbers
van de Evensong.
Er is een soort circuit, vertelt Ine
ke Versnel, organisator en drijven
de kracht achter het evenement.
„We hebben een vast mailbestand
van mensen die dit vaker doen."
Het evenement in Dreischor
maakt deel uit van een serie Eng
lish Weekends, die onder meer ge
houden zijn in Madrid, Brielle,
Barcelona en Amsterdam. Op zater
dag en zondag wordt geoefend en
zondag aan het einde van de mid
dag is de uitvoering. In Dreischor
is een Evensong samengesteld
rond werk van Henry Purcell
(16591695). „Toevallig uit de tijd
dat deze kerk is gebouwd, maar
dat is geen opzet", vertelt dirigent
Weeks. Het is voor hem de eerste
keer dat hij een evensong dirigeert
in Nederland, en de kerk en de
omgeving bevallen hem prima.
„Het is een mooie kerk. De omge
ving vind ik ook erg mooi, ik heb
al een rondje gelopen rond het
dorp en voel me hier erg thuis."
De kleine theepauze loopt weer
ten einde. De koorleden gaan
weer aan de slag en koster Dorst
begint aan de zoveelste klus van
die dag: de vaatwasser inpakken.
Tussen het prachtige gezang klinkt
het gerammel van kopjes en lepel
tjes. Het geeft een knus gevoel.
Een Choral Evensong is een gezon
gen kerkdienst. Het is in 1543 ont
staan, toen de Engelse koning Hen
ry VIII de Anglicaanse kerk sticht-
'Het is hier heel prettig
zingen. Het enige muzikale
probleem is het orgel'
te na een hoog oplopend conflict
met Rome. Er kwam een nieuwe li
turgie in de eigen taal. Katholieke
vespers en completen werden sa
mengevoegd tot een nieuwe
dienst: de choral evensong.
Bart de Neeve uit Hoorn is een
van de deelnemers. „,Ik zing bas,
met groot plezier. Ik zing vaak in
projecten en daar geniet ik intens
van. In een koor zingen doe ik niet
meer." De kerk in Dreischor is vol
gens Neeve een fantastische plek
om te zingen. „Het is hier heel
prettig zingen. Weinig galm In
Dordrecht zingt het veel moeilij
ker. Het enige muzikale probleem
is het orgel." Dat staat aan de ande
re kant van het schip van de kerk.
Daardoor is er minder direct con
tact tussen orgel en koor. Dat is op
gelost door een camera op de de
dirigent te zetten en de organist
kan boven vanachter zijn orgel
zien wat de dirigent doet.
Choral Evensong
Een Choral Evensong is een gezongen kerkdienst.
De Evensong is ontstaan in 1543, na een hoog oplopend conflict tussen
de Engelse koning en de paus in Rome.
De Evensong is helemaal Engelstalig.
In de Evensong wordt nauwelijks gesproken.
Het koor zingt grote stukken a capella, af en toe speelt het orgel.
Net als in de mis wordt gewerkt volgens een vaste orde van dienst.
door Melita Lanting
renesse - Landeigenaar P. van der
Reijnst voel zich bedot door het
waterschap Zeeuwse Eilanden. Ter
wijl de inspraakprocedure nog
loopt tot 15 maart is het schap al
begonnen met het rooien van bo
men op een oude wal langs de
Hoogeboomlaan.
Van der Reijnst is het daar niet
mee eens, maar moet constateren
dat protesteren bar weinig zin
heeft. „]e kan wel naar de rechter
stappen, maar voordat er iets kan
gebeuren ligt alles toch plat. Ik had
een brief gekregen dat ze maandag
wilden beginnen, maar u ziet het,
een groot deel van de bomen is nu
al omgezaagd." Van der Reijnst be
zit op de hoek van de Hoogeboom
laan en de Kabbelaarsweg een
stuk natuurgebied. Langs dit ter
rein kabbelt een beekje en tussen
het beekje en de weg ligt een oude
wal. „Nu moet dat beekje dicht,
daar komt dan een nieuwe wal op
en langs de weg wordt een nieuwe
sloot gegraven", zegt Van der Re
ijnst. Hij wijst op een keurig rech
te waterloop - met beschoeiing -
die verderop langs de Hoogeboom
laan loopt. „Zo zal het hier ook
moeten worden. Ik snap alleen
niet waarom. Dat kan ik mij niet
bedenken. Er komt niet meer wa
ter door dan vroeger, op de teke
ning staat ook niet dat het breder
moet worden. Ik denk dat het al
leen is omdat ze af willen van het
mannetje wat ieder jaar met zijn
lieslaarzen aan deze sloot komt
schoonmaken. Ze willen het met
een machine doen. Maar hoe zit
het straks met de afwatering van
mijn terrein?"
Van der Reijnst loopt naar het hek
dat toegang geeft tot het natuurge
bied. „Hé wat is hier aan de hand,
kijk nou, ze hebben het hele hek
weggehaald." Hij pakt een plank
op. Alleen het degelijke metalen
toegangshek (met hangslot) staat
er nog, maar verder is alle afraste
ring weg.
„Nou ja, dit had ik nog niet ge
zien. Waar is het bord gebleven
waarop staat dat dit beschermd na
Grondeigenaar P. van der Reijnst staat bij de voortijdig omgezaagde bomen
op een houtwal in Renesse. foto Dirk-Jan Gjeltema
tuurgebied is?" Het bord blijkt een
stukje verderop te staan, een tikje
scheef alsof het snel even wegge
zet is. Van der Reijnst heeft nog
wel officieel bezwaar ingediend,
maar hij gelooft niet dat het nog
goed komt. „Nee, die lui zeggen ge
woon: voordat Van der Reijnst
kan protesteren zorgen wij dat het
klaar is."
