G
Gezondheid, mensen en de fiets
J
Geluk is
geen toestand,
maar een
bijproduct
v2 Spectrum
Zaterdag 10 februari 2007 PZC
door Door Claudia Sondervan
Geluk is in wezen een biolo
gisch signaal dat aangeeft in
hoeverre onze aangeboren
behoeften worden bevre
digd'. Dat is de definitie die
prof dr. Ruut Veenhoven, socioloog en
hoogleraar humanisme aan de Universiteit
van Utrecht eraan geeft. Simpeler gesteld:
'Geluk is de mate waarin mensen voldoe
ning vinden in hun leven als geheel'. Een
gevoel van vervulling, dus.
Niek Berndes, klinisch psycholoog bij
Emergis, ziet vooral mensen die niet geluk
kig zijn. De meesten zijn ronduit depres
sief Wat zij missen, moet dus geluk ople
veren. Kenmerkend voor gelukkige men
sen vindt Berndes logischerwijs dat ze
'niet somber' zijn. „Als wij mensen vragen
wat ze bereiken willen, antwoorden som
migen 'gelukkig zijn'. Wat ze daarmee be
doelen is dat ze weer willen genieten van
gewone dingen. Dat ze vertrouwen heb
ben in de toekomst. Geluk is geen term die
wij in de behandeling ter sprake brengen.
Het is ook meer een filosofische vraag.",
vindt hij. Cliënten nemen het woord eer
der in de mond dan behandelaars, erkent
de psycholoog. Het fenomeen geluk is ook
geen belangrijk thema in de opleiding van
psychologen, bedenkt hij. „Zo heb ik er
ook nooit over nagedacht. Hoe definieer je
geluk? Het is te abstract."
Misschien komt dat door alle ongelukkig
emensen die hij en zijn collega's langs zien
trekken, beaamt hij. „Het geeft mij voldoe
ning om te merken als tijdens de behande
ling mensen blijer worden. Dat geeft een
goed gevoel." Is hijzelf gelukkig? „Bij mo
menten. Het heeft inderdaad met voldoe
ning te maken."
Berndes zelf vindt geluk „geen toestand
die je kunt bereiken, maar meer een bijpro
duct van hoe je in het leven staat". Ie
mands kansen op geluk worden ook be
paald door een karakter. Optimisten heb
ben meer kans om geluk te ervaren dan
pessimisten om voor de hand liggende re
denen. Voor perfectionisten kan alles altijd
beter, dus hen zal diepe voldoening even
eens ontsnappen. De Griekse wijsgeer Ar-
tistoteles zei het immers zo: ,Een gelukkig
mens is als een steen die op de grond valt
en daar rustig blijft liggen.' Alles heeft een
doel in zijn binnenste verborgen. En een
steen wil naar de aarde toe.
door Mieke van der Jagt
Lieve Oma van Marjan', luidt de
aanhef van een briefkaart op
het dressoir. Het is een bedank
je voor Rie Ossewaarde-Oost-
dijk (78), die voor een vriendin
van een kleindochter een das heeft gebreid
in drie kleuren gemeleerde wol.
„Acht heb ik er al gemaakt, van die hele
lange, in een valse patentsteek met fran-
je's." Zo'n bedankje draagt zeker bij tot
haar geluk, maar het handwerken zelf doet
ook al een heleboel. Ze is nog uit een tijd
toen geluk nog heel gewoon was.
„Ik ben goed gezond, dat is één geluk. Cen
ten heb ik niet, maar wel genoeg om rond
te komen. Het allergrootste geluk ontleen
ik aan mijn dochter en twee kleindochters:
ze hebben alle drie een goede baan, het
zijn meiden die voor zichzelf kunnen zor
gen."
Eigenlijk wordt Rie Ossewaarde, nu ze wat
ouder is, van dezelfde dingen gelukkig als
vroeger. „Ik kom uit een gezin met twaalf
kinderen. Ze zijn nu tussen 86 en 65 jaar
en allemaal nog kerngezond. Dat is ook ge
luk hebben; stammen uit een sterk ge
slacht en daardoor lang plezier hebben van
je broers en zussen."
Door haar achtergrond is ze bovendien ge
vormd als het hoe-meer-zielen-hoe-meer-
vreugd-type, gewend om sociaal bindend
te zijn.
„Ik praat met iedereen hier in de flat. Men
sen hebben elkaar nodig en in zo'n servi
ceflat moet je wel heel zonderling zijn om
geen aanspraak te hebben." Toch, alleen
zijn bevalt Rie Osewaarde ook heel goed.
,,'s Avonds ga ik liefst in mijneentje mijn
eigen gang. Een beetje handwerken, televi
sie kijken. Verplichtingen zijn voor over
dag."
Twee keer in de week gaat ze koersballen,
maar de belangrijkste materiele bijdrage
voor haar geluk staat in de fietsenkelder:
oerdegelijk, splinternieuw en zo licht als
een veertje. „Ik kan gaan en staan waar ik
wil."
Een gelukkige keuze is die voor de Eras-
musflat geweest. „Nou ja, dat was niet toe
vallig, ik wist precies waar ik aan begon.
Mijn ouders hebben hier ook 25 jaar ge
woond.
Wat een geluk dat ik een stukje van de wereld ben
En dat ik mee mag doen met al wat leeft
En mee mag ademen met al wat ademt en leeft
Rudi Carell - Wat een geluk (i960)
erard van Keken, onderzoeker van het merk Zeeland:
„Op een satellietfoto zie je Zeeland als een donkere vlek
tussen verstedelijkte regio's. Zo weet je: daar vind je rust
en ruimte.
Ik heb van 1997 tot 2006 voor het Bureau Toerisme Zee
land gewerkt als projectmanager. In die tijd ben ik in het kader van mijn
studie bedrijfskunde aan de Erasmus Universiteit Rotterdam aan een pro
motieonderzoek begonnen. Dat moet ik nog afronden. Ik heb gepro
beerd het merk Zeeland boven tafel te krijgen, te ontdekken wat Zeeland
werkelijk is. Je kijkt als het ware naar de identiteit van de provincie. Het
was een onderzoek in 2004, waaraan vijfduizend mensen meededen.
Daaruit werd duidelijk, dat 80 tot 90 procent van de mensen in deze pro
vincie zich daadwerkelijk Zeeuw voelt. Je ergens thuis voelen heeft alles
met geluk te maken. Ik schat dat je in provincies als Friesland en Lim
burg eenzelfde soort eigenheid vindt. Het je Zeeuw voelen is niet tast
baar. Opvallend dat juist een gevoel belangrijk bijdraagt aan geluk. Meer
dan een auto of een huis. Dat zie je ook terug in de PZC-enquête."
Dagen en weken in stilte verstreken
Kan aan dit geluk ooit een einde komen?
Leven in Zeeland, een leven voortaan
voor ons beiden
Beiden
Saskia Serge - Zomer in Zeeland (1971)
foto Foto Willem Mieras
foto voorpagina Ruben Oreel
