Ook een Hooglander wil respect
PZC
Kunstenaar maakt combinatie
van Big Brother en virtueel spel
MJSI 1
Runderen zijn ongevaarlijk, mits ze met rust worden gelaten
Delicious!
puzzel
weer
Casper Hobbes
recept
Amaretti-chocolade bombe
ft
ft
ft
ft
ft
zaterdag 3 februari 2007
door Eric Wijnacker
Is het gevaarlijk om tussen
Schotse Hooglanders te wan
delen? Nee, zo heeft Wagenin-
gen Universiteit wetenschappe
lijk vastgesteld, na onderzoek
op de Posbank bij Rheden.
Maar zorg wel dat je niet mid
denin een kudde belandt.
Als een Schotse Hooglander
zijn massieve kop naar beneden
neigt en er flink mee begint te
schudden, is waakzaamheid ge
boden. „Stilstaan werkt niet.
Wandel dan maar rustig weg of
als dat niet veilig voelt, ga ge
rust rennen", zegt onderzoek
ster Simone van den Boogaart
van Wageningen Universiteit.
„Hcewel ze sneller rennen dan
wij, willen ze je alleen maar
wegjagen."
Commotie
Dertig jaar geleden werden de
eerste Schotse Hooglanders
geïmporteerd in Nederland. In
middels lopen er een paar dui
zend runderen rond, vooral om
natuurgebieden te begrazen. Vo
rig jaar brak er enige commotie
uit omdat argeloze wandelaars
opeens belaagd zouden zijn
door Hooglanders.
Op verzoek van Natuurmonu
menten heeft Wageningen Uni
versiteit dat onderzocht in Na
tionaal Park Veluwezoom bij
de Posbank. „Wanneer het pu
bliek de dieren met rust laat en
zo'n 15 tot 25 meter afstand
houdt, is het risico nihil. Al vin
den ze het niet leuk als je dwars
door een kudde banjert", zegt
Harm Piek van Natuurmonu
menten. „Wij wisten dat wel,
maar het is nu ook wetenschap
pelijk vastgelegd."
Goedmoedig
De Schotse Hooglander is goed
moedig, maar wil wel een beet
je respect. „Dus probeer niet
om je kind op de rug van zo'n
dier te zetten voor een leuke fo
to", zegt Van den Bogaart.
„Maar als je keurig op afstand
blijft, kijkt ook de grootste
stier niet op of om. De Hooglan
der is minder onvoorspelbaar
dan het Galloway- of Limou-
sin-rund."
Er zijn risicofactoren. Loslopen
de honden maken de Hooglan
der nerveus. „En als mensen
hem voeren, kan hij gaan den
ken dat iedereen wat lekkers
bij zich heeft. Voeren is dus uit
den boze; de Posbank heeft hun
van nature genoeg te bieden."
De Stichting Consument en Vei
ligheid heeft tussen 2000 en
Schotse Hooglanders
2004 vier incidenten met runde
ren in natuurgebieden geregis
treerd. Piek: „In diezelfde perio
de waren er 9800 ongevallen bij
paardrijden, 6800 op speelter
reinen, 13.000 mensen liepen de
ziekte van Lyme op en 4500
mensen raakten gewond in hun
eigen tuin. Trek dan maar zelf
De uitnodiging voor de presentatie van 'Deli
cious Amsterdam', vertaling van de gids
'Lekker Amsterdam' van Johannes van Dam lok
te ons naar The Grand, het tot chique hotel om
gebouwde voormalige Amsterdamse Stadhuis.
Twee keer heb ik daar mijn jawoord gegeven,
iedere keer wanneer ik mij daar vervoeg, komen
de herinneringen naar boven.
De eerste keer trouwde ik met de ritssluiting
van mijn mantelpakkenrok half open vanwege
een gevorderde zwangerschap. Ik zat in de eer
ste klas van de Amsterdamse Toneelschool, het
was 1954 en mijn loopbaanplanning werd hier
door even onderbroken... Wij trouwden met
twee andere echtparen tegelijk, het was het goed
koopste arrangement. Een afgewezen minnaar
had een rondvaartboot geregeld, waarmee alle
leerlingen van de Toneelschool plus docenten
naar het stadhuis werden gevaren onder de klan
ken van een eveneens door de afgewezen min
naar ingehuurde accordeonist. Achter onze rug
Marjan Berk
maakten de wederzijdse ouders kennis met el
kaar, voorwaar het was een bijzondere dag. He
laas duurde dat huwelijk slechts acht jaar. De
tweede keer, in 1962, trouwden we in een iets
luxueuzere setting, er deden geen andere paren
mee! De lezer zal begrijpen dat dit gebouw nog
steeds warme herinneringen bij mij oproept. Zo
mochten wij ons nu verzamelen in de private di-
ningroom van The Grand, de Admiralty, waar
professor James Kennedy, hoogleraar contempo
raine geschiedenis, het eerste exemplaar van De
licious Amsterdam uit handen van Johannes van
Dam mocht ontvangen. Reuze handig voor al die
Engels sprekende toeristen, die ook wel eens wil
len weten waar je de beste ossenworst en de lek
kerste saucijzenbroodjes haalt! Om het verza
melde journaille koest te houden, werden er Am
sterdamse lekkernijen rondgedeeld, waaronder
de onovertroffen garnalenkroketjes van bakker
Holtkamp, schijven ossen- en leverworst, homp
jes Hollandse kaas en kleine zure sprotjes op
stokjes. Ook lepels met hutspot, boerenkool en
zuurkoolstamppot werden aangevoerd; mijn lijf
spreuk: „Voor de vrouw alleen is ieder bordje
warm eten er een", werd hier volmaakt inge
vuld. Het is geen wonder dat iedere uitnodiging
voor de presentatie van een eetboek van Johan
nes van Dam altijd het voltallig journalistendom
op de been brengt, er valt met zekerheid te reke
nen op van Damse smullerijen. De vertaalde
gids is buitengewoon geschikt om op het hoofd
kussen van buitenlandse gasten te leggen, niet
alleen is het DE manier om in Amsterdam de bes
te adressen te vinden voor saucijzenbroodjes, bo
terkoek, bossche bollen, speculaas en bagels,
maar ook restaurants en cafés met hun speciali
teiten. Het is niet al smullen op niveau, wie van
HORIZONTAAL:
1. Grondsoort; 4. bleekjes; 7.
bolgewas; 8. straatsteen; 10.
voorzetsel; 13. regel volgens
welke een spel gespeeld
wordt; 16. uitroep van pijn; 17.
thans; 18. lef; 19. tennisterm;
20. op deze wijze; 22. dieren
geluid; 23. instelbeeld van een
televisie; 25. voorzetsel; 27.
langs; 29. muzieknoot; 30.
familielid; 31. venster.
VERTICAAL:
1. Rein van zeden; 2. Chinese
munt; 3. persoonlijk vnw.; 4.
wiskundig getal; 5. rivier in
Italië; 6. niet breed; 9. Engelse
titel; 11. zenuwziekte; 12. one
del; 14. rusttijd; 15. kwaal; 21.
wachthuisje; 23. uitstapje; 24.
deel van de hand; 26. achter;
27. familielid; 28. voertuig; 29.
familielid.
10 11 12 13
door Maartje den Breejen
Op de onderste verdieping van het
Post CS-gebouw in Amsterdam is
een Big Brother-huis in elkaar getim
merd. Er staat niet veel meubilair in:
wat stoelen, een tafel en een tweeper
soons bed. De twee mannen en twee
vrouwen die hier wonen, kunnen zich
alleen vermaken met een stapeltje tijd
schriften, een tekenboek en het spelle
tje Vier op een rij. Hun reilen en zei
len is publiekelijk te volgen via inter
net of in levende lijve.
Maar er is een groot verschil met de
opzet van Big Brother. Het gaat er
hier niet om wie de meeste stemmen
van de kijker krijgt. Het gaat veel ver
der: je kunt de personen aansturen en
opdrachten geven. Je kunt als hun be
wustzijn opereren. Via hun mond kun
je gesprekken met de andere bewo
ners voeren en via hun lichaam kun je
handelingen verrichten.
Het is een kunstproject van choreo
graaf en theatermaker Martin Butler.
Hij deed een onderzoek naar intimi
teit op het internet en daarbij stuitte
hij op 'Second Life'. Dat is een virtue
le wereld waarin de internetgebruiker
als poppetje kan rondwandelen. Hij
kan dat poppetje, 'avatar' genoemd,
naar eigen smaak modelleren. De ava
tars doen alles wat mensen in het da
gelijks ook doen: ze gaan uit, werken,
winkelen, gaan naar de hoeren, trou
wen, kopen huizen, scheiden of leven
lang en gelukkig. Butler vroeg zich af
hoe gelukkig de bezoekers van Second
Life zijn met de virtuele liefde van
hun avatar. Wat is virtuele intimiteit?
En wat als de avatars nu van vlees en
bloed zijn?
Een antwoord op de vragen heeft hij
nog niet, zijn project The girlfriend ex
perience in de Mediamaticruimte van
het Post CS-gebouw is gisteren begon
nen en duurt nog zes weken.
Hoe intiem kun je worden als bestuur
der van een avatar van vlees en bloed
in The girlfriend experience. Er geldt
een belangrijke wet: 'no fluids-exchan
ge' (geen uitwisseling van sappen).
Verder mag er behoorlijk veel. Dus
aan de slag. Eerst posteer ik mij voor
het Big Brother-huis. De bewoners
van het huis zien mij niet, ik hun wel.
Vriendelijk
Het weer in Zeeland ziet er van
daag in vergelijking met dat van
voorgaande dagen een stuk
vriendelijker uit. Drogere lucht
is gisteren onze regio binnen
gestroomd en zorgt ervoor
dat in plaats van wolken
vandaag het blauw de
lucht tekent. De zon komt
er dan ook behoorlijk
door.Toch is het niet
uitgesloten dat met
name in de gebieden
dieper landinwaarts
eerst ook een paar
mistbanken voor
komen. Die lijken
echter snel op te
trekken. Bij een zwakke
tot matige noordwestelijke wind zorgt de zon ervoor dat de tempr
raturen flink oplopen tot waarden tussen 8 en 10 graden.VanavonJ
en de komende nacht is er maar weinig wind. Eerst is het nog tarnt-
lijk helder, later ontstaat plaatselijk mist. De temperaturen dalen lot
waarden die in het algemeen iets boven nul liggen, maar vooral in
Zeeuws-Vlaanderen is een graadje vorst zeker mogelijk. Morgen
begint de dag wellicht dus grijs en mistig. Vervolgens is het devras
in hoeverre dit ochtendgrijs weer oplost. Lukt dit wel en breektd?
zon opnieuw door, dan kan het een graad of 7 worden. In het amfe
geval blijft het kouder. Er is maar weinig wind. Begin volgende ws
blijft het tamelijk rustig met een afwisseling van wolken en zon.
De temperaturen veranderen weinig en schommelen daarmee r
de waarden die normaal zijn voor de tijd van het jaar. Eigenlijk isdjt
bijzonder.
Nederland vandaag
foto Mark Kamphuis/GPD
de conclusie hoe gevaarlijk on
ze Schotse Hooglanders zijn."
GPD
i mmmm
Dams schrifturen kent, weet dat eerlijke en
soms harde kritiek zijn toon bepaalt. Want er is
in de vaderlandse horeca natuurlijk van alles te
ervaren, wat niet deugt. En je wilt je gasten toch
niet trakteren op slechte bediening, foute kroket
ten of onfris bestek.
Al bladerend denk ik: wat zou het prettig zijn
zo'n gidsje te kunnen raadplegen over wat er zo
hier en daar aan speciaal Zeeuws lekkers te ha
len valt. Want wanneer je afreist naar het
Zeeuwse grondgebied, zou het toch heerlijk zijn
wanneer er een gidsje zou bestaan waardoor je
recht op de beste bolussen, palingbroodjes, witte
speculaas kunt afstevenen, en waarin de plek
ken waar je de beste oesters en mosselen, de
krukels en verse ansjovis, de eiers met beiers en
het stroopvet kunt vinden alfabetisch op een rij
tje. Moeten we Johannes uitnodigen Zeeland cu
linair te inventariseren? Of staat er een geestige
Zeeuw met ontwikkelde smaakpapillen en een
scherpe pen op die dit karwei klaart!
Zwakke tot matige noordws
lijke wind, kracht 2 tot 4. Het
is goed. Watertemperatuur?
8 graden.
Verwachte extrem
Laagste verwachte min.fó-
Woensdrecht -1°C
Hoogste verwachte max.!?
Al mere 10°C
8.19 1 7.35 1 9.00 9J)i
Nederland verwachting
Zo
Ma
Di
Wo
Do
weer
A
4
jft»
4
min. temp.
0/5
0/3
1/4
-1/2
2/5
max. temp.
6/7
6/7
5/6
5/8
6/9
wind
Z 2
W4
W 3
Z 3
Z4
uren zon
3
3
3
2
3
neersl.kans
10%
20%
20%
40%
50%
Waterstanden
Op de laptop voor mij log ik in op de
website van The girlfriend experien
ce. Ik kies voor avatar Lucinda Mat
lock. Een keer op haar klikken en ik
hoor haar via de koptelefoon: „Hoi, ik
ben Lucinda, wat wil je dat ik doe?
Zal ik je het huis laten zien? Of wil je
graag een gesprek met één van de an
dere bewoners?" Ik zeg dat ik met
haar of met de anderen een filosofisch
gesprek over 'intuïtie' wil voeren. Ik
volg haar vanachter het glas en op het
scherm van de computer kijk ik door
haar ogen. Lucinda gaat liggen, ik zie
het plafond van het huis. Van het ge
sprek komt niet veel. Een bezoeker
naast mij geeft zijn mannelijke avatar
opdracht op Lucinda te gaan liggen.
De identificatie is kennelijk al in wer
king getreden, want ik hoor mijzelf
zeggen: „Duw hem weg, Lucinda!"
Naast mij hoor ik de andere bezoeker
zeggen: „Doorgaan!" GPD
The girlfriend experience van Martin But
ler, t/m 9 maart in Mediamatic, Oostelij
ke Handelskade 5, Amsterdam (begane
grond Post CS-gebomu). Open: wo-vr,
20-23 uur. Zie ook www.mediama-
tic.net/girlfriend.
Hoog water
Laag water
zaterdag
uur
cm
uur
cm
uur
cm uur
Vlissingen
2.46
220
15.06
238
9.10
209 m
Terneuzen
3.07
243
15.26
261
9.36
218 W,
Cadzand
2.27
205
14.45
223
8.46
204 M)
Roompot Buiten
2.44
155
14.58
174
8.55
149 m
Roompot Binnen
4.06
132
16.25
146
10.25
136 2Zü
Zierikzee
4.30
157
16.50
174
10.35
153 im
Krammersluizen West
4.46
169
17.05
188
10.25
157 2733
Hansweert
3.48
259
16.08
277
10.06
232 22.03
Stavenisse/Yerseke
4.31
160
16.55
176
10.35
154 22.3!
zondag
Vlissingen
3.20
225
15.39
238
9.46
210 21.46
Terneuzen
3.41
247
15.59
262
10.11
219 22.15
Cadzand
2.59
210
15.15
223
9.22
207 21.25
Roompot Buiten
3.18
160
15.35
175
9.29
153 21,35
Roompot Binnen
4.41
134
17.06
143
10.55
137 2305
Zierikzee
5.05
159
17.25
171
11.05
155 2305
Krammersluizen West
5.19
168
17.41
182
11.06
157 23.04
Hansweert
4.15
260
16.36
275
10.40
231 22.42
Stavenisse/Yerseke
5.06
160
17.29
173
11.06
154 23.05
maandag
Vlissingen
3.56
227
16.16
235
10.21
210 22.1!
Terneuzen
4.15
252
16.36
259
10.45
218 2245
Cadzand
3.31
213
15.49
220
9.56
206 2155
Roompot Buiten
3.55
164
16.15
173
10.10
155 2205
Roompot Binnen
5.16
135
17.36
139
11.30
138 232!
Zierikzee
5.30
161
17.55
167
11.38
157 23.X-
Krammersluizen West
5.46
167
18.12
176
11.30
160 233
Hansweert
4.50
263
17.06
272
11.09
230 23.12
Stavenïsse/Y erseke
5.36
162
17.56
169
11.36
15623.35
zonnig
opklaring
HORIZONTAAL:
1. Vest, voorstad van Los Angeles; 2.
loven, windrichting, harssoort; 3. onvast,
tijdvak; 4. wandpilaster, koningin, vogel;
5. gokken, ambtsgebied; 6. diepe afkeer,
afzonderlijk, dwergbuffel op Celebes; 7.
vulkanische neerslag, compagnie; 8.
monsterlapje, voedsel, ver; 9. overmatig
hard rijden, carbolineren.
VERTICAAL:
1. Plant, verdovend middel; 2. land in
Azië, Italiaanse deegwaar; 3. jaargetijde,
rijstbrandewijn; 4. voetgewricht, hout
soort; 5. rondrit, Amerikaanse goudmunt;
6. land in Europa, vrucht; 7. beginnelinge;
8. vuurwapen, meekrijgen; 9. woon
plaats, kampeerverblijf; 10. hertenleer,
gezondheid; 11. loopvogel, beneden; 12.
dichter, gekheid; 13. oorlogsgod, verlan
gen.
De letters van naam en woonplaats
van deze man, vormen in een andere
volgorde de naam van zijn beroep. Wat
doet hij voor de kost?
door Bill Watterson
Europa vandaag
r 0
- Os/nV Helsmkiy
^gfyopenhagen
WAUW.'MOÉT JE ZIEN/
PE5ZH0L£N KIJVEN
VA5TPICHT.'
OVEKAL UÓT SNEEUW.' HET KOMT
Wa TOT M'NMIPPEL'
Weersverwachtingstabel
Oplossing van gisteren:
Zweeds raadsel:
-t-g-a--d
chauf feur
-e-ankara
vorm-n-g-
-ly-wales
mokkapunt
-ger-p-te
-i-anemie
herbergen
PRECIES
Cryptogram:
Horizontaal: 3. Weerzin; 6. examen; 8.
echt; 10. haaks; 12. apart; 13. passen.
Verticaal: 1-Teem; 2. Irene; 4. inch; 5.
rechtop; 7. arabis; 9. tot; 11. safe.
Zoekwoord:
Kamerfractie
D Puzzelland.com
Eerlijk is eerlijk, dit meer dan lekkere
dessert is eigenlijk ook een kleine 'calo-
rieënbom'. Maar de benaming 'bombe'
verwijst naar de van oorsprong bolronde
vorm.
Ingrediënten voor dessert voor vier perso
nen:
100 g pure chocolade 70
2, 5 dl slagroom
1,5-2 eetlepels water
2 eetlepels cognac of vieux
150-200 g Amaretti koekjes
cacaopoeder
Breek de chocolade in stukjes boven een
kom, schenk de room hierbij en plaats de
kom op een pan met zachtjes kokend wa
ter. De bodem van de kom mag het water
niet raken. Laat de chocolade zachtjes
smelten in de room.
Neem dan de kom van de pan af en klop
de chocolade en room met een mixer tot
een romige crème.
Meng cognac en water. Doop de koekjes
Janny van der Heijden
eerst in het cognacmengsel en aanslui
tend in de chocoladecrème en schik ze in
een kom. Strijk een laagje chococrème
over de koekjes en herhaal het proces.
Ga door tot alle ingrediënten op zijn. Dek
af met plasticfolie en leg hierop een scho
teltje en plaats hierop een gewichtje.
Zet het geheel een nacht in de koelkast.
Doop de schaal voor het serveren enkele
seconden in heet water en stort de in
houd op een schotel. Bestuif met cacao
poeder.
Reacties: Janny@kokenuitdekrant
Plaats
morgen
overmorgen
Plaats
morgen
Alicante
■4
10
15
9
16
Mallorca
4ft
7
16
Athene
Aft
3
9
-*
3
7
Malaga
4ft
10
16
ftl
Barcelona
ift
7
15
ifc
8
14
Nice
6
16
Berlijn
Al
5
7
4
0
5
Oslo
4ft
-1
3
ft'
Boedapest
-ft
2
7
-1
8
Parijs
2
9
Bordeaux
4ft
2
11
5
12
Praag
2
6
Brussel
1
6
4ft
1
6
Rome
3
14
Faro
A
10
16
in
10
16
Stockholm
4ft
-3
3
4
Genève
4*
-1
9
Sft
1
10
Warschau
4ft
1
4
4
Hamburg
4ft
5
7
3
5
Wenen
3
7
Helsinki
4*
-5
0
A
-7
-1
Bangkok
18
31
Heraklion
■ft
7
12
aft
6
9
Johannesburg
4ft
17
28
ft'
Istanbul
4ft
0
4
4ft
1
4
Los Angeles
9
19
ft'
Kopenhagen
3
7
-&
3
5
Melbourne
15
28
ft'
Las Palmas
4ft
14
19
A
13
19
New York
A
-10
-7
ft!
Londen
1
8
aft
3
7
Peking
-4
9
Luxemburg
1
6
0
5
Tokyo
4
14
