Gevaar brand ziekenhuis blijft
Pijn varkenspest na
tien jaar niet vergeten
Rare risicomanagers
PZC
PZC
Commissies geven
PvdA en CDA tijd
Sommige instellingen beschikken nog niet over een gebruiksvergunning
Aanvaardbaar risico
mMLFWMlf
'tot ha if tem, t
Ais pnm sióhaaL 1
2 februari 1957
vrijdag 2 februari 2007
-J
door Pieternel Kellenaers
Na de cafébrand in Volen-
dam en de vuurwerkramp
in Enschede zou de brandveilig
heid van openbare gebouwen
voortvarend worden aange
pakt. Toch kon het gebeuren
dat eind vorig jaar in Almelo
een vrouw door een brand op de
operatietafel overleed. Hoe
groot is de kans dat zo'n inci
dent opnieuw plaatsvindt?
Het is donderdagochtend 28 sep
tember 2006 als een 69-jarige
vrouw levend verbrandt in het
Twenteborgziekenhuis in Alme
lo. Door een lekke zuurstof
slang, zo luidt de voorlopige con
clusie van het Nederlands Foren
sisch Instituut (NFI), ontstaat
een enorme steekvlam uit het
narcoseapparaat. De vrouw die
op de operatietafel ligt vastge
snoerd, kan niet meer gered wor
den. De zuurstof toevoer is in de
operatiekamer niet af te sluiten
en de afstandsbediening van de
operatietafel is door de hitte on
bereikbaar. „Een typisch geval
van een 'freak accident' en daar
mee nauwelijks te voorkomen",
zegt Hugo Teerds van het Neder
lands Instituut Fysieke Veilig
heid (NIFV, voorheen Nibra).
„Maar dat de gastoevoer niet
meteen kon worden gestopt, ver
baasde mij." Het roept de vraag
op hoe brandveilig ziekenhui
zen zijn. De operatiekamers in
Almelo hebben nu een stop-
knop, maar een sprinklerinstal
latie is niet aangelegd. Een der
gelijk systeem in de operatieka
mer is voor ziekenhuizen nog
een onbekend fenomeen. Zo zit
ten in het ziekenhuis van
Leeuwarden overal sprinkler
koppen, behalve in de operatie-
kamer. „Vanwege het gevaar
van elektrocutie als de installa
tie hapert", zo licht een woord
voerder toe. Onzin, vindt onder
zoeker Jans Weges van het
NIFV. „De kans dat een sprin
klerinstallatie zomaar afgaat, is
kleiner dan de kans dat de
brand wordt geblust."
Uit bestudering van branden in
het verleden blijkt dat een sprin
klerinstallatie in een ziekenhuis
onnodig veel slachtoffers kan
voorkomen. Toen in januari
1976 in een verpleeghuis in Chi
cago brand uitbrak, vielen er 24
doden. De meeste overledenen
waren rolstoelpatiënten.
Verplicht
Anesthesieapparatuur is in een
onbekend aantal ziekenhuizen
nagekeken en indien nodig ver
vangen. Maar veel gerichte oefe
ningen of maatregelen heeft het
incident nog niet opgeleverd. De
ziekenhuizen hebben zelfs niet
allemaal een gebruiksvergun
ning (waarmee de brandweer
het gebouw veilig verklaart), ter
wijl daar na de cafébrand in Vo-
lendam en de vuurwerkramp in
Enschede veel aandacht voor
was. Hoeveel ziekenhuizen nog
niet over een dergelijke vergun
ning beschikken en welke dat
zijn, kunnen NVZ en deskundi
gen van de brandweer niet aan
geven. Bovendien worden de re
gels voor het krijgen van die ver
gunning per plaats anders geïn
terpreteerd. „Een gemeente die
al eens met een brand in een zie
kenhuis te maken heeft gehad,
zal de regels strak hanteren",
zegt Hugo Teerds van het NIFV.
„Na Volendam en Enschede zijn
gemeenten een inhaalslag gaan
maken. Met voorrang zijn de zie
kenhuizen op brandveiligheid
onderzocht. Maar de vereiste
aanpassingen kosten geld en dat
levert spanningen op. De ge
meente wil een veilig ziekenhuis
en het ziekenhuis kan niet zo
snel extra geld vrijmaken. De ge
zondheidszorg moet ook betaal
baar blijven."
Een gebruiksvergunning is bo
vendien geen garantie voor een
brandveilig ziekenhuis. Ook ver
sperde nooduitgangen worden
volgens Teerds nog regelmatig
aangetroffen, een mankement
waar brandweer en gemeenten
moeilijk wat aan kunnen doen.
Daar moeten ziekenhuisdirec
ties volgens Teerds via interne
controle streng op toezien.
Ook is uit onderzoek gebleken
dat extra doden vallen wanneer
brandwerende deuren open blij
ven staan. Teerds: „Een gesloten
deur is natuurlijk lastig voor
een verpleegster die met volle ar
men loopt. Maar ook daar be
staan technische snufjes voor,
zoals een deur die bij brand au
tomatisch sluit. Maar dat kost
weergeld." GPD
Drie weken later ontstond
brand in een verpleeghuis in Ni-
les, ook in de Verenigde Staten.
Een sprinklerinstallatie wist het
vuur snel te doven en doden of
gewonden waren er niet te be
treuren. Vanwege de claimcul
tuur komen sprinklers in de VS
meer voor, of ze verplicht zijn
kan per staat verschillen.
Brandveiligheid is volgens de
Nederlandse Vereniging Zieken
huizen (NVZ) meer gaan spelen
na 'Almelo'.
Het aantal branden in ziekenhuizen is de laatste jaren iets toege
nomen. Dat blijkt uit een vergelijking van cijfers van het Cen
traal Bureau voor de Statistiek (CBS).
In de periode tussen 1985 en 1992 ontstond iets minder dan eens per
drie jaar brand in een ziekenhuis, in 2003 en 2004 was dat ongeveer
eens per twee jaar. Vooral de toegenomen hoeveelheid apparatuur
leidt tot technische storingen waardoor brand kan ontstaan, met na
me in de kantine van een ziekenhuis. Meldingen van een smeulende
sigaret in een prullenbak en een rokende magnetron, zijn in de aan
tallen meegenomen.
Bij de in totaal 628 ziekenhuisbranden tussen 1984 en 1992 vielen
een dode en dertig gewonden en bedwelmden. In 2003 en 2004 ont
stond 146 keer brand waarbij vier gewonden vielen. Dat is een aan
vaardbaar klein risisco, zo luidt de conclusie van deskundigen van
de brandweer in de Brandveiligheidvisie Gezondheidszorg. GPD
mog m PI& imm
In de kabinetsformatie is be
sloten twee schier onoplosba
re problemen (betaalbaarheid
van de AOW en de hypothee
krente-aftrek) door te schui
ven naar zware staatscommis
sies, onder leiding van de
oud-premiers Lubbers en
Kok. Zinvol tijdrekken of
niet
door James McGonigal
Ik begrijp de greep naar
staatscommissies wel, zegt
prof. Sylvester Eijffinger, lid
van de Raad van Economi
sche Adviseurs van de Twee
de Kamer, over de recente
ontwikkeling in de kabinets
formatie. „De tijd moet zijn
werk doen en massage door
prominente partijgenoten
moet daarbij helpen. Maar ik
denk niet dat er veel nieuws
over deze onderwerpen valt
te ontdekken."
„CDA en PvdA kijken nog
steeds fundamenteel anders
aan tegen de inrichting van
de Nederlandse samenle
ving", zegt de Tilburgse hoog
leraar Europese financiële
economie. „Maar de verkie
zingsuitslag heeft hen tot el
kaar veroordeeld. En breken
in de formatie willen ze
niet."
Maar volgens Eijffinger zul
len de twee staatscommissies
weinig nieuws kunnen vin
den als het gaat om de vergrij
zing (inclusief het laten mee
betalen aan de AOW door
rijkere bejaarden) of beper
king van de hypotheekren
te-aftrek (als onderdeel van
een belastingherziening).
„De REA heeft in september
1985 hierover twee zeer gede
tailleerde en praktisch uitge
werkte adviezen uitgebracht,
die de politiek sindsdien
heeft laten liggen. Het zijn in
derdaad ingewikkelde proble
men, maar ze zijn niet onop
losbaar. Maar ja, als je het po
litiek volslagen oneens bent,
kim je natuurlijk niet prak
tisch aan de slag gaan, dat be
grijp ik wel." Eijffinger - zelf
prominent lid van het CDj
weet dat CDA, PvdA en Q
alledrie beseffen dat de fa
ten van de vergrijzing eaj
belastingregeling rondhei
gen huis problemen vonne.
De hoogleraar constats
dat CDA en PvdA met hefa
cepteren van de staatsccc
missies beide het begin
een draai hebben gemaaj
De commissies mogen de a
derwerpen zonder beperhj
gen bezien. „Terwijl voorij
CDA in de campagne dehjp
theekrente-aftrek onaaniit
baar was en de fiscalisenj
van de AOW voor de hi
een breekpunt vormde."
Eijffinger ziet in de nugeh
zen oplossing de hand vj
'meesterpolderaar' Hero:
Wijffels.
„De gezamenlijke problem
zijn vastgelegd. Nu wordli
komende tijd gestudeerds
der leiding van ervaren pol
ci uit beide kampen, staats!»
den van statuur. Het is
symmetrische behandel!;
van cruciale punten. Er
geen andere mogelijk
Na de verkiezingen zijn lid
en rechts in het parle®
sterker, het midden zwakfe
Dan moet het zo maar."
Ruim de tijd
De hoogleraar heeft welb
tiek op de ruime tijd diei
staatscommissies wordt to
bedeeld. „Als het anders
jaar moet gaan duren, ziti
helft van de kabinetspa»
er al bijna op als er alfe
nog maar adviezen lig
over deze gewichtige pro'i
men!" Zeker in het lichtv
het feit dat er al t®
REA-studies zijn, vindt!
dat rijkelijk lang.
„Traditioneel zie je bij fa!
netten dat zij halverwege i
rit andere problemen big
dan voorzien in het regeeta
koord. Bij dit kabinet zald
straks blijken hoe stabiel
instabiel het is. Ik ben ié
niet erg optimistisch ove
juist vanwege de fundamai
le verschillen van meningé
er zijn." GPD
door Mark Wijdeven
Tien jaar na de laatste varken
spestepidemie in Nederland
is de sector uit een diep dal ge
kropen. Varkensboeren verdie
nen weer 'een centje' maar de
pijn is zeker niet vergeten.
Het gonst maandagochtend 3 fe
bruari 1997 van de geruchten on
der varkenshouders in Odilia-
peel. Varkens van een collega
uit het dorp zijn al een tijdje
ziek, alles wijst op de uiterst be
smettelijke varkenspest en de
minister zou een vervoersver-
bod afkondigen. Hoogste tijd
dus om snel zoveel mogelijk var
kens kwijt te raken, redeneren
ze.
Nico Boeijen (59) uit Odiliapeel
weet het zich nog levendig te
herinneren. Het is het begin van
een verschrikkelijke tijd, profes
sioneel en persoonlijk. „Het is
ons later verweten. Maar inder
daad, ook ik heb die dag nog
honderd varkens laten afvoeren.
De vrachtwagens reden overal
af en aan. Heeft de pest zich zo
verspreid? We denken van niet."
Dinsdag 4 februari 1997 is het
definitief. Op boerderijen in
Venhorst en Odiliapeel is var
kenspest geconstateerd. Er
komt onmiddellijk een vervoers-
verbod. De boerderij van Boei
jen ligt op 1200 meter van de eer
ste brandhaard.
Mogelijk nog onbekend met de
enorme concentratie dieren in
de regio overweegt toenmalig
minister van Landbouw Jozias
van Aartsen alle varkensbedrij
ven in een straal van twee kilo
meter preventief te laten rui
men.
Het blijkt onmogelijk. Zo veel
destructiecapaciteit is er niet.
De minister brengt het gebied te
rug tot een kilometer.
Argwaan
De opluchting duurt kort bij
Boeijen. Vrijdag 28 februari mel
den de ambtenaren van de toen
malige Rijksdienst voor de keu
ring van Vee en Vlees weer (de
RW, door de boeren cynisch om
schreven als de Rijksdienst voor
Verspreiding van Varkenspest)
zich bij Boeijen. De varkens
mankeren op het oog nog niks.
Een dag later krijgt hij toch arg
waan. Boeijen belt de dierenarts
en dinsdag staat vast dat de be
smetting is overgeslagen. Twin
tig varkens in de inmiddels over
volle schuur zijn overduidelijk
ziek.
Op het bedrijf van boer Boeijen
is het 35e varkenspestgeval vast
gesteld en donderdag 4 maart
rijden de destructiewagens het
terrein op. Duizend vleesvar
kens en 160 zeugen worden met
een stroomstoot gedood, met
een grote grijper in containers
geladen en afgevoerd.
Boeijen: „Natuurlijk, ze waren
altijd voor de slacht bedoeld,
maar het doet toch pijn. Je zorgt
goed voor ze zodat ze optimaal
presteren. En dan worden gezon
de biggen en onvolgroeide var
kens voor je neus gedood. Je ziet
je bedrijf kapotgaan."
De schuur is leeg' de varkens,
het in beslag genomen voer en
de medicijnen zijn getaxeerd.
De minister stelt een reële scha
devergoeding in het vooruit
zicht die Brussel zal betalen
mits is voldaan aan alle criteria.
Maar Boeijen blijkt twee keer
vergeten de aanvoer van var
kens te melden. Een fout, daar
maakt hij geen geheim van. Zijn
echtgenote was doodziek. „Het
was er niet van gekomen." Het
levert hem zoals velen een straf
korting op van 35 procent, onge
veer 170.000 gulden (ruim
77.000 euro).
Een rechtszaak werd verloren.
Zijn zieke vrouw deed nog een
beroep op de minister. Van Aart
sen had geen boodschap aan per
soonlijke argumenten. Hij rea
geerde koel en kortaf: als het
boerengezin niet in staat was
het bedrijf te voeren, moesten
zij dat maar aan anderen overla
ten.
De schuur staat dan meer dan
een jaar leeg en inkomsten zijn
er niet. Boeijen verdrijft de tijd
met de zorg voor zijn vrouw en
schoonmaken, ontsmetten en
verbouwen van het bedrijf. In
april 1998 keren de eerste var
kens terug in Odiliapeel-
Hygiënesluis
Schone overalls, laarzen, shirt
jes, handschoenen en ontsmet
tingsmiddelen in de hygiëne
sluis van de stal tonen in 2007
wat de sector heeft geleerd van
de varkenspest.
Het zal nooit meer zo uit de
De meeste mensen gaan op een
merkwaardige manier om met de
risico's in hun leven. Dat geldt ook
voor mij. Onlangs bracht onze oudste
zoon mijn vrouw en mij naar Schiphol
voor een vakantievlucht. Nadat we af
scheid hadden genomen en hij naar de
auto terugliep, riep hij nog na: 'Veilige
vlucht!'.
We waren al een uur of zo in de lucht,
toen ik de film van ons afscheid in mijn
hoofd nog even terugspeelde. Daarbij
zag ik hem in gedachten terugrijden
naar huis. En opeens realiseerde ik me
het merkwaardige van ons afscheid.
Hij wenste ons een veilige vlucht, ter
wijl wij hem op dat punt niks terug
wensten. Toch was de kans dat hij op
de snelweg van Schiphol naar Leiden
een dodelijk ongeluk zou krijgen aan
zienlijk groter dan de kans dat wij op
onze vlucht zouden verongelukken, ir
rationeel, is het niet?
Minstens zo irrationeel is het gedrag
van een kennis, met wie ik een enkele
keer meerij in de auto. Hij rookt al ja
renlang als een ketter, maar staat er
wel op dat iedereen in zijn auto, inclu
sief hijzelf, de gordel omdoet. Toch is
de kans dat hij voortijdig de pijp uit
gaat als gevolg van zijn roken aanzien
lijk groter dan de kans dat hij op de
weg zijn dood vindt.
Zo bezien heeft hij zijn prioriteiten niet
goed op een rijtje. En hij is niet de eni
ge. Wat ons bij dit soort irrationaliteit
parten speelt, is een combinatie van
twee interessante psychologische ver
schijnselen. Het eerste is het 'levendig
heids^verschijnsel'. Het neerstorten van
een vliegtuig is een veel dramatischer
gebeurtenis dan het verongelukken van
een of enkele auto's. Voorstellingen
van het eerste roepen daarom veel hefti
ger emoties in ons op dan van het twee
de.
Daarbij speelt een rol dat een vliegtuig
ongeluk zowel een veel massalere als
een veel zeldzamere gebeurtenis is.
Massaler omdat er per ongeval door
gaans meer mensen bij omkomen en
zeldzamer omdat vliegen nu eenmaal
veiliger is dan autorijden. Die beide
kenmerken maken ook dat de media
aan vliegtuigongelukken veel uitgebrei
der aandacht besteden dan aan au
to-ongevallen. En wat de meeste aan
dacht krijgt, houdt ons psychologisch
ook het meest bezig. Kortom, het 'leven-
digheidsverschijnsel' heeft als gevolg
dat we ons meestal drukker maken
over relatief zeldzame risico's dan over
relatief veelvoorkomende. Vandaar dat
onze zoon ons wel en wij hem niet 'een
veilige reis' wensten. Vandaar ook dat
mijn kennis zich veel drukker maakt
over de gordel dan over roken. Dood
door een auto-ongeluk is zowel specta
culairder als zeldzamer dan dood door
longkanker.
Maar behalve het 'levendigheidsver-
schijnsel' speelt ook het 'gevoel van con-
troleverlies' een rol. Reizen met een
vliegtuig betekent dat je alle controle
uit handen geeft en je overlevert aan
een of meer onbekende, onzichtbare
mensen in een afgesloten ruimte voor
in. In een auto is dat gevoel van contro-
leverlies veel minder. Natuurlijk voor
de chauffeur, maar dikwijls ook voor
de 'bijrijder'.
Omdat mensen zo gebouwd zijn dat ge-
SALARIS - Hogere ambtena
ren krijgen salarisverhoging.
Na een heftige discussie heeft
de Tweede Kamer ermee inge
stemd hiervoor tien miljoen
gulden uit te trekken. De socia
listen en een aantal leden van
de christelijk-historische frac
ties stemden tegen.
VLIEGONGELUK - Een Ame
rikaans vliegtuig met 93 perso
nen aan boord is neergestort in
de East River bij New York.
Zestig inzittenden zijn gered,
de rest is vermist. Het viermo
torig vliegtuig van Northeast
Airlines was in een sneeuw
storm op weg naar Miami.
MONUMENT - In de tuil!
de Hei-vormde Kerk in i
ningen is het bronzen mo
ment onthuld, dat herin
aan de Watersnoodramp,!
kolkende zee gingen toen
dorpelingen ten onder. Hoik
den mensen herdachten I
gisteren met een kerkdienst
FIETS - De serie fietsen!
stallen in Vlissingen is oj
lost. Een meisje van na
blijkt de dader. Zij had ca
ren fietsen en probeerde!
kunsten uit op elk onbda
rijwiel dat ze tegenkwam
fietsen werden een stukve:
op weer teruggevonden.
Toen de politie de omgeving van Odiliapeel met hekken afzette, waren al grote aantallen varkens het
gebied uitgereden. foto ANP
hand lopen, verwacht Boeijen.
Huidig minister Cees Veerman
staat een vaccinatiebeleid voor
om nooit meer zo massaal ge
zond vee te hoeven ruimen. De
varkenshouderij kent weer goe
de tijden, maar blijft afhanke
lijk van het buitenland.
Export en prijs staan zomaar
weer onder druk als Europese
lidstaten geen ingeënt varkens
vlees accepteren. ANP
voel van controleverlies angst oproept
(reden waarom voor veel mensen zelfs
verliefd worden of zich tijdens het
vrijen lichamelijk overgeven beangsti
gend is), 'voelen' de risico's van vliegen
groter dan die van autorijden. Op de
zelfde manier 'voelt' een dodelijk au
to-ongeluk een groter gevaar dan dood
door roken. Want een ongeluk kan ook
door andere weggebruikers worden ver
oorzaakt terwijl je met roken zelf ieder
moment kunt besluiten te stoppen.
Het griezelige is nu dat terroristische
groepen gebruikmaken van het feit dat
wij zulke irrationele risico-managers
zijn. Met betrekkelijk zeldzame maar
spectaculaire aanslagen, die zomaar uit
het niets opdoemen, houden ze ons in
een voortdurende angstgreep. En laten
ze ons gigantische 'anti-terreur' investe
ringen plegen die veel beter voor alle
daagse, veel grotere risico's gebruikt
zouden kunnen worden.
Rene F.W. Diekstra
Hoofdradactie:
Peter Jansen
Arie Leen Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel: (0113)315500
Fax: (0113)315669
E-mail: redactie@pzc.nl
Lezersredacteur:
Edith Ramakers
Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel: (0113)315660
Fax: (0113)315609
E-mail: lezersredacteur@pzc.nl
Middelburg:
Buitenruststraatl 8
Postbus 8070
4330 EB Middelburg
Tel: (0118)493000
Fax: (0118)493009
E-mail: redwalch@pzc.nl
Goes: Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel. (0113)315670
Fax. (0113)315669
E-mail: redgoes@pzc.nl
Terneuzen:
Willem Alexanderlaan 45
Postbus 145
4530 AC Terneuzen
Tel. (0115)645769
Fax. (0115)645742
E-mail: redtern@pzc.nl
Hulst: Het 's-Landshuis
Steenstraat 37,
4561 AR Hulst
Tel: (0114)371379
Fax: (0114)371380
E-mail: redhulst@pzc.nl
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel: (0111)454647
Fax: (0111)454657
E-mail: redzzee@pzc.nl
Opening kantoren
Goes, Zierikzee
en Hulst:
Maandag t/m vrijdag
van 8.30 tot 17.00 uur
Internetredactie:
Postbus 31
4460 AA Goes
E-mail: web@pzc.nl
Bezorgklachten: 0800-0231231
Maandag t/m vrijdag vóór 15.00im
gebeld, nog dezelfde dag nabezorgd
zaterdag vóór 12 uur.
E-mail: lezersservice@pzc.nl
Fax: (076)5312330
Abonnementen: 0800-0231231
autom. afschrijving accep'.g"
per maand: 21,50 n.v.t
per kwartaal: 61,50 61.50
per jaar 236.00 239,05
Voor toezending per post geldt een
toeslag.
E-mail: lezersservice@pzc.nl
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schriftelijk. 1 maand voorn
einde van de betaalperiode, U ontvarfl
een schriftelijke bevestiging.
PZC. t.a.v. lezersservice,
Postbus 31, 4460 AA Goes
Losse nummers per stuk:
maandag t/m vrijdag: 1,30
zaterdag: 1,85
Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW
Bankrelaties:
ABNAMRO 52.30.50011
Postbank 35.93.00
Advertenties:
Alle advertentie-orders worden ui'gf
overeenkomstig de Algemene
Voorwaarden van Wegener NV en»:':
de Regelen voor het Advertentie»®
Overlijdensadvertenties:
maandag t/m vrijdag: tijdens kantoer:
zondag: van 16.00 tot 18.00 uur
Tel. (076)5312550
Fax. (076)5312340
Personeelsadvertenties:
Tel: (076)5312240
Fax: (076)5312340
Rubrieksadvertenties (kleintjes):
Tel. (076)5312104
Fax. (076)5312340
Voor gewone advertenties:
Noord- en Midden-Zeeland
Tel. (0113)315520
Fax. (0113)315529
Zeeuws-Vlaanderen
Tel: (0113)315570
Fax:(0113)315571
Business to Business/Onrosreiwf
Tel: (076)5312277
Fax: (076)5312274
Internet: v
<v. pzc.nl/service/adve3
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel v;
U,„ lu.Miudisunn»»,...,,,». ..„t Wegener-concem fe-
s verstrekte gegevens hebben wij opgenomen in een bestand dat wordt gebruik»»
(abonnementenadministratie en om u te (laten) informeren over voor u relevante drens»*
ducten van de titels en de werkmaatschappi|en van Wegener of door ons zorgvuldig ga»
de derden. Ais u op deze Informatie geen prijs stolt dan kunt u dit schriftelijk melden bf»
I. Postbus 314460 AA Goes.
Behoorttot WeGeNeR
