htdoen we zonder vogels?
Foto's om wat langer naar te kijken
Antwerpen stad Willem Elsschot
dingen Regenboog Oostkapelle winnen kijkdooswedstrijd
Meest Zeeuwse
vogel bijna
verdwenen
Model Anna, vastgelegd door Remco van den Bosch. 'Thou shalt love thy neighbor as thyself' foto Margi Geerlinks
door Bart De Clerck
ANTWERPEN - De komende
vier jaar zal schrijver Willem
Elsschot zijn stempel drukken
op Antwerpen. De stad wil zich
graag als Elsschot-stad profile
ren. Bedoeling was daarom aan
vankelijk 2007 uit te roepen tot
Elsschotjaar met tal van activi
teiten rond de schrijver van
Kaas en Lijmen/Het Been. Dit
jaar is het immers 125 jaar gele
den dat de schrijver-zakenman
(1882 - 1960) geboren werd.
Om financiële en organisatori
sche redenen zijn de plannen
echter bijgesteld. In één van zijn
gedichten zei Elsschot het zelf
al: „Tussen droom en daad
staan wetten in de weg en prak
tische bezwaren." In de plaats
van een Elsschotjaar zal tussen
2007 en 2010 een literair en cul
tureel programma rond de
schrijver worden opgezet. Het
pas vernieuwde stadsbestuur
heeft dit zelfs uitdrukkelijk in
haar bestuursakkoord laten op
nemen. Twee jaar nadat het eve
nementenjaar ABC 2004 werd
afgerond, staat in Antwerpen
een groots Elsschot-project in
de steigers.
Marketing
Meteen na afloop van ABC
2004, het jaar waarin Antwer
pen de Unesco-titel World Book
Capital mocht dragen, kondigde
de Antwerpse schepen van cul
tuur Philip Heylen aan dat ex-
een Elsschot-jaar zou komen.
„De belangrijkste reden voor ac
tiviteiten rond Elsschot, is city
marketing. De naam Elsschot
moet vei'bonden worden met
Antwerpen, zoals Dublin met Ja
mes Joyce. Maar zo'n stempel
kan je niet in één jaar tijd dx-uk-
ken", legt Michaël Vandebril
uit. Het Elsschot-project wordt
nu over vier jaar gespx-eid. Net
als bij ABC 2004 zullen projec
ten van Antwerpen Boekenstad
aangevuld worden met privé-ini-
tiatieven.
In 2007 vinden de eerste activi
teiten plaats, in 2008 en 2009
volgen er meer en in 2010 is het
hoogtepunt vooi-zien. Vandebril
voorspelt dan enkele maanden
Elsschot-mania. De echt grote
feestelijkheden worden dus uit
gesteld tot 2010, het jaar waarin
de schrijver precies 50 jaar dood
is. Voor 2007 werd een beschei
den budget van vijftigduizend
euro gereserveerd waarmee in
mei een feestweekend wordt ge
houden.
Het startsein wordt gegeven
door Vlaams minister-president
Yves Leterme die op een jaar
lijks terugkerend Elsschot-bene-
fietdiner een lezing zal vex-zor-
gen over de schrijver die zowel
in Vlaanderen als in Nederland
nog altijd bijzonder wordt ge
waardeerd. Jaarlijks organi
seert het Willem Elsschotgenoot-
schap, met meer dan 700 leden
overigens het grootste literaire
genootschap der Lage Landen,
een benefietdiner. Leterme zal
er naar verluidt 'een eigenzin
nige visie verwoorden op de
grootste stilist der Nedeidandse
Letteren'.
De precieze data worden binnen
kort bekend gemaakt.
donderdag 25 januari 2007 15
■Bosboom
iGEN - In het Vlissing-
Kentrum deWillem3 ex-
uier kunstenaars hun fo-
i. Daarmee houdt de over-
ul ook grotendeels op,
b benaderingen van het
nlopen sterk uiteen.
rllendste bijdx-age is van
Geerlinks. Haar foto's ver
st onwerkelijke schoon-
e digitale ingrepen ver-
Koer dat die ook direct
srnjn. Het decor van en-
oogt weliswaar idyl-
ar is tegelijkertijd na-
Sjk kunstmatig,
ifolo's om langer naar te
Aanéén wand hangt een
Wdingen van kinde-
idonker meisje en twee
iOp hun huid zijn, in
ft enkele van de Tien
o Ie lezen. De tekst op
slere meisje heeft een
huidskleur. Heb je naas-
fcjezelf, is de boodschap
Sftdraagt. Een van de
|Mldt: Gij zult niet do-
s goed kijkt, mex-kt dat
Fantasiewereld
De foto's van Henk Tas, wiens
werk al vaker in Vlissingen te
zien is geweest, nemen de kijker
^usAntonisse
njiUBG - Ze straalden
,15 Hun kijkdoos van
jjns in zakformaat is
^winnaar geworden van
jLijstwedstrijd van Vo
ting Nederland.
B «aven Martijn, Kim-
fock S, Rick M, Olaf en
in het Abdijcomplex te
rarghun kijkdoos aan ge-
t|e Wouter van Zand-
dA). De leerlingen van
Etkapelse basisschool De
j-og waren aan het goede
gifgaat over natuur en
ff Zeeland én is een en-
sUogelaar.
stelijke gebewtenis met
"gas boodschap. Met de
flwil Vogelbescherming
Jt vragen voor de vogels
'lie Rode Lijst staan en
m hun voortbestaan
ij worden, vooral door
|e Lijst is
msignaal
jstenvai bedreigde plan
eren vertellen iets over
ïbaarheid en zeldzaam-
Bioorten. Ze leggen ont
ken bloot, geven een
ijuaal af en zijn een be-
bouwsteen voor na-
k
ft de lepelaar zat in de
none, Dankzij een ge-
Itscliermingsprogramma
ftgel weer van de Rode
ftoerd worden. Van de
kuise broedvogels is de
est samengesteld.
1S2 regelmatige broe
der 78 voor op de Ro-
!W4. De meeste soorten
lik gevoelig aangemerkt
lioorten zijn ernstig be
lader meer duinpieper,
ijors, kemphaan en vel-
iS soorten zijn sinds de
p| (uit 1994) vrijwel ver
gil Nederland (kwak,
nalerhoen, griel, bonte
ft hop, roodkopklau-
Winnaars en verliezers
heeft ondernomen. Elf dagen
lang werkte hij vrijwel continu
aan een serie foto's, met als titel
Transformaties. Elke dag werk
te hij met een andere bekende of
minder bekende playmate. Daar
bij maakte hij gebruik van attri
buten die in het verlengde lig
gen van zijn project Beroemd in
Zeeland: vooral vissen en ander
zeefauna. Die worden door de
veelal naakte modellen bijvoor
beeld gekust of aan de borst ge
legd. De serie vertoont een grote
eenheid, terwijl er toch ook vol
op variatie in zit. Van den Bosch
brengt een onverwachte kant
van de modellen boven, al blijft
het steeds onmiskenbaar zijn
blik, zijn visie.
Op diverse foto's tonen de vrou
wen een hart. Van hun gezicht
druipt een substantie die aan
bloed doen denken. Het is mis
schien een macaber beeld, maar
tegelijkertijd een - confronteren
de - verwijzing naar het feit dat
Van den Bosch de opbrengst
van zijn marathon schenkt aan
het Kinderhartenfonds.
Expositie: Fotografie van Margi
Geerlinks, Henk Tas, Manfred Will-
mann en Remco van den Bosch,
t/m 4 maart in deWillem3, Oranje
straat 4, Vlissingen. Geopend: da
gelijks 12-17 uur (ma. gesloten).
toedoen van de mens. Die bood
schap is bij de leexiingen van
groep zeven helder over geko
men. Ze hadden zich op school
terdege in de situatie van de
Zeeuwse vogels verdiept, mede
dankzij een speciale les van
oud-meester Kees Brouwer. En
gisteren gingen ze vogels kijken
op Neeltje Jans.
Samen met onderwijzer Richard
van de Sande maakten ze een ge
dicht, waarin hun zorgen over
de vogels doorklonken. Ze droe
gen het met verve voor:
Hoe zou 'tzijn
Geen vogels en geen wind
Geen surfer op 't strand,
Geen pietepiet in de bomen
Geen lopertje op het strand
Geen meeuwen die meer krijsen
Geen zeehond die zo huilt
Geen snavel meer in 't zand
Wat is hier toch aan de hand?
Zowel voor hun kijkdoos als
voor hun gedicht kozen de kin
deren zelf de vogels die ex-in op
treden. De zilvermeeuw was fa
voriet, gevolgd door scholekster
en strandloper. „Je ziet alleen
maar een bolletje dat op het
strand loopt", vertelde Kim-
berly.
Bij het maken van de fors uitge
vallen kijkdoos verdeelden ze
netjes de taken. De vogels schet
sen, van papiermaché de zee vor
men en echt zand, helmgras en
mossels erin. Op de buitenkant
de windmolens die op Neeltje
Jans staan geschilderd. Het gaat
vooral om de getijvogels, die
met de vloed gaan en met eb ko
men eten, weten ze inmiddels.
Gedeputeerde Van Zandbrink
toonde zich onder de indruk.
„Jxillie geven aan dat de natuur
ontzettend belangrijk is. Die
moet dan ook blijven en verder
groeien." Hij legde uit dat de
provincie druk doende is met
het scheppen van betere leefom
standigheden voor de vogels,
Onbekende
Als voorbeeld noemde hij de
aanleg van nieuwe natuux-gebie-
den ovex-al in de provincie. Aan
de hand van foto's liet hij een
aantal typisch Zeeuwse vogels
de revu passeren. De veldleeuwe
rik bleek een totaal onbekende.
„Nooit van gehoord", klonk het
uit één mond. Een opmerkelijk
signaal, vond Van Zandbrink.
„Vx-oeger hoorde je het beest
overal, werd je er bijna gek van.
Nu zijn ze er niet meer zoveel."
Kees de Pater van Vogelbeschex--
nxing overhandigde de gedepu
teerde het manifest Meer natuur
voor bedreigde vogels. Daaxin
wordt uitgelegd wat gedaan kan
worden om de vogels van de Ro
de Lijst te redden.
In elk geval zorgen voor méér
ruimte, betoogde De Pater en
hij drukte Van Zandbxink op
het hart vooral door te gaan met
de plannen voor ontpoldering in
Zeeland: het teruggegeven van
land aan de natuux\
Gedeputeerde Wouter van Zandbrink tuurt samen met kinderen van de Qostkapelse basisschool De Regenboog in de kijkdoos met water,
vogels en duinen. foto Lex de Meester
Vogels van de kust én van het
akkerland hebben het moeilijk
in Zeeland. In beide gevallen is
het verdwijnen van geschikte
leefgebieden de belangrijkste
oorzaak.
Onder de verliezers balanceert
de strandplevier het meest op de
rand van de afgrond. In heel Ne
derland zijn er nog circa 250
broedpax-en. Afgelopen jaren
was er een afname met 75 pro
cent.
De meeste van de broedparen
vex-blijven in de deltawateren.
Daax-mee is de strandplevier mis
schien wel de meest 'Zeeuwse'
vogel van allemaal.
Bij de dwergstern is het aantal
broedparen met de helft afgeno
men tot 450-500 in 2004. Voor
de bontbekplevier geldt een af
name van 30 procent tot 400
paar.
Voor de akker- en weidevogels
is het verlies van de patrijs, ooit
een veel voorkomende vogel, het
ernstigst. In 50 jaar is het aantal
broedparen met 95 procent ge
zakt tot circa 10.000 paar in het
hele land. Iets minder fors,
maar zeker zo dramatisch is het
verdwijnen van veldleeuweri
ken. Ooit de meest verspreide
soort in ons land, nu met 90 pro
cent afgenomen tot 50.000 paar.
Onder de winnaars is de kleine
zilverreiger een opmerkelijke
stijger. Pas in 1979 als bx*oedvo-
gel in ons land teniggekeerd, wa
ren er in 2002 nog slechts 37 pa
ren en nu inmiddels 116. Daar
van zit een flinke groep, 25
bx-oedparen, in de Braakman.
De grote mantelmeeuw is in
1993 als broedvogel waargeno
men en zit nu op zo'n 20 paai-, in
de Delta en het Waddengebied.
Ook een kenmerkende 'Zeeuw
se' vogel is de steltkluut. Van de
36 paren broedden de meeste in
onze provincie.
De slechtvalk is een voorzichti
ge winnaar: van een paar in
1990 tot 16 paar in 2004. In Zee
land broedde de roofvogel onder
in de schoorsteen van de kolen
centrale Borssele. In 50 jaar is
de nachtegaal met een kwart ge
daald. Voor Zeeland toch een
winnaar, omdat het aantal
broedparen in de duinen is toe
genomen.
De vijf opmerkelijkste stijgers en dalers op de Rode Lijst.
WINNAARS
Kleine
zilverreiger
Grote mantelmeeuw
Steltkluut Nachtegaal
VERLIEZERS
Dwergstern
Bontbekplevier
Vier kunstenaars exposeren werk in deWillem3
Strandplevier
zijn hand rust op een wapen dat
uit zijn broekzak steekt.
Schoonheid en vex-gankelijkheid
zijn belangrijke thema's in het
werk van Geex-links, maar ook
de kwetsbaax-heid van een men
senleven en de veranderingen
die het lichaam daarin onder
gaat.
Dat wordt vooral duidelijk in de
korte film die, boven, in de gast-
studio is te zien. Daarop is een
hoogzwangere vrouw zichtbaar.
Plet beeld worclt geleidelijk ver
mengd met de situatie na de be
valling, als ze de baby in han
den houdt. De opeenvolging van
generaties - verleden, heden en
toekomst - wordt zo indringend
in één beeld gevangen.
mee in een fantasiewereld, met
de popmuziek, kitscherige fi
guurtjes, neonlicht en nepspulle-
tjes als vaste elementen. Tas en
sceneert net zo lang met materi
aal en licht totdat hij het beeld
dat hij in zijn hoofd heeft, met
zijn lens heeft gevangen.
Elvis Presley, zijn held, is te
zien, maar ook bijvoorbeeld een
gevallen vedette als Michael
Jackson. Op een van de mooiste
foto's staat een poppetje van
een gitarist, wiens instrument is
gebroken en voor wie de micro
foon onbereikbaar hoog is. Toch
blijft hij lachen.
Zeker zo opvallend zijn de lijs
ten waarin Tas zijn werk presen
teert, met diverse bijzondere vor
men en symbolen. Ook gebruikt
hij mozaïekkadei-s, die uiteinde
lijk tevens hebben geleid tot zelf
standige kunstwerken. Deze
zijn wel eens 'Flintstone-visite-
kaartjes' genoemd en bevatten
kreten zoals 'Tick tock to Ha
waii', 'It's all true' en 'That's
you'.
Het werk van Manfred Will-
mann doet sterk denken aan do-
cumentaii-efotogx-afie. Het zijn
beelden van het alledaagse le
ven in Oostenrijk, waar hij van
daan komt: een man bestudeex-t
een globe, een kip banjert in de
sneeuw, een bandje speelt in een
sporthal voor een op het oog wei
nig geestdriftig publiek.
In een van de studio's op de eer
ste verdieping hangen de resulta-
ten van de 'marathon' die de
Vlissingse kunstenaar Remco
van den Bosch vorige maand
