PZCk Kooldioxidemeter nadert rood Straatarm Kosovo moet zichzelf uit moeras trekken PZC Vuile lucht in klaslokalen remt prestaties van leerlingen af Onvoldoende Acute zorg binnen half uur kost te vee Bagdad loopt leeg, Koerdistan raakt vol 23 januari 1957 dinsdag 23 januari 2007 door Karen Zandbergen Kinderen brengen vele uren door in bedompte klasloka len met te weinig zuurstof en te veel kooldioxide. Dat heeft een negatief effect op de leerpresta ties, blijkt uit onderzoek. 'Ge meenten moeten óf ruimer bou wen óf voor betere ventilatiesys temen zorgen'. „We willen niet naar buiten, het regent"", klinkt een hoge, helde re jongensstem vanaf de gang. Met een ferm 'kom op, even de frisse lucht in', weet juf Mar- greet de dralende jongens en meisjes van groep 6 het school plein op te bewegen. Vijf in kleu rige jassen gehulde jongens en meisjes stommelen de trap af en rennen uitgelaten de rode en wit te tegels op. Margreet van Ommen stuurt de negen- en tienjarige leerlingen van de Gevers Deynootschool in Voorschoten niet voor niets de miezerende regen in. De kool- dioxide-meter slaat alweer akelig ver uit naar het gevaai'lij- ke, rode gebied. Als de meter bo ven de 1200 komt, en dat ge beurt regelmatig, dan zit er te veel kooldioxide in de lucht. Daar vullen al die uitademende Percentage scholen dat 20 pro cent van de tijd niet aan de nor men voldoet van: Koolstofconcentratie (te hoog): 80 procent Stofconcentratie (te hoog): 35 procent Schimmelconcentratie (te hoog): 20 procent Temperatuur in zomer hoger dan 26 graden: 45 procent Temperatuur in winter lager dan 20 graden: 20 procent Luchtsnelheden in winter hoger dan 0,15 m/s: 50 procent Verlichtingssterkte minder dan 300 lux: 15 procent Bron: Schatting van binnenmi lieuadviseurs BBA op basis van onderzoeken kinderen, die zo dicht op elkaar zitten, het lokaal in vliegens vlug mee. In vier op de vijf scholen is de lucht na een paar uurtjes i'eke- nen, taal en tekenen ai zo ver vuild met kooldioxide dat het niet meer gezond is. In schoollo kalen zit vaak drie tot vier keer te veel kooldioxide in de lucht. Uit onderzoek van TNO blijkt dat kinderen taal- en rekentoet sen minder goed maken als er te veel kooldioxide in de lucht zit. In een gangbaar leslokaal, met gesloten deuren en ramen, maakten de basisschoolleerlin gen gemiddeld 5 procent meer taalfouten en bijna negentien procent meer rekenfouten dan in een goed geventileerd lokaal, blijkt uit een proef met drie klas sen. Staatssecretaris Van Geel van Milieu en minister Van der Hoe ven van Onderwijs wachten nog even voordat zij in actie komen. De bewindslieden willen eerst onderzoeken hoe het komt dat de lucht vaak niet goed is. Vol doen de lokalen niet aan de ei sen of gebruiken docenten de ventilatie-installaties niet goed? Halverwege dit jaar, als de resul taten van de onderzoeken er zijn, bepaalt het (nieuwe) kabi net wat het er aan zal doen. Volgens André Meester, direc teur van Alusta Natuurlijke Ven- tilatietechniek, kost het tussen de 100 miljoen en 600 miljoen euro om alle klaslokalen in Ne derland van een ventilatiesys teem te voorzien. Volgens de Be- sturenraad, de belangenbeharti ger van protestant-christelijke scholen, zijn die dure ventilatie systemen niet altijd noodzake lijk. „Er kan nog een hoop verbe teren als scholen er actiever op letten", zegt Grada Huis. „Zet in de pauze een paar ramen open. En als er bijvoorbeeld nieuwe kozijnen komen, let er dan op dat er klapramen in zit ten. Die tochten niet zo, maar zorgen wel voor frisse lucht." Maar om het probleem écht op te lossen is er uiteindelijk toch extra geld nodig, zegt Huis. „Scholen willen vaak wel maat regelen nemen, maar daar krij gen ze niet genoeg geld voor."„Scholen worden vaak zo goedkoop mogelijk gebouwd", weet Gerrit-Jan Meulenbeld van de Bond voor katholiek ba sisonderwijs. „Gemeenten kij ken niet naar de lange termijn bij de bouw van scholen. Als je iets wilt doen aan de luchtkwali teit moet je óf ruimer bouwen óf voor goede ventilatie zorgen." Dat kost allebei geld, dat ge meenten er vaak niet aan kun nen of willen besteden. Volgens Ton Duif, voorzitter van de Algemene Vereniging van Schoolleiders, is het moei lijk te controleren of gemeenten wel al hun onderwijsgeld voor de scholen gebruiken. „Ze krij gen één bedrag in het gemeente fonds en dat verdelen ze onder de wethouders. Er zijn er die meer uitgeven dan ze binnenkrij gen voor onderwijs, maar er zijn ook zeker gemeenten die minder aan scholen uitgeven." Duurzaamheid Volgens Meulenbeld doen de scholen waarin woningbouwcor poraties hebben geïnvesteerd het beter dan als alleen de ge meente betaalt. „Die corpora ties letten meer op duurzaam heid en kunnen meer investe ren." Ook adjunct-directeur Iepko Weijdema ziet dat gemeenten vaak veel te weinig geld beste den aan de bouw van goede scho len. Zijn Gevers Deynootschool heeft het geluk veel eigen vermo gen te hebben. Daarom kon het een duur ventilatiesysteem in bouwen toen ze in 2002 verhuis den. Hoewel dat, getuige de er varingen van juf Margreet, nog niet altijd goed werkt, zijn ze be ter af dan de meeste scholen. Vooral bestaande schoolgebou wen hebben het moeilijk, weet Weijdema. „Het kost 60.000 eu ro om ventilatieunits op drie lo kalen te zetten. Ga dat maar eens voor een hele school doen." Maar handmatig te gebruiken ventilatiesystemen hebben ook niet altijd effect. „Het lastige is dat je niet merkt dat de lucht vervuilt. Als je van buiten komt, dan zet je snel een raam open. Maar als je al in de klas zit, dan heb je niet door dat de lucht ver andert." Weijdema zou het liefst in ieder lokaal een automatisch systeem hebben, 'maar dat is te duur'. GPD door Ernst Jan Rozendaal De Tweede Kamer kan de ze week het uitkleden van kleine ziekenhuizen een halt toeroepen. In plaats daar van wordt vrijwel zeker de deur op een kier gezet voor een verdere concentratie van regionale ziekenhuisvoorzie ningen. Deze week stemt de Kamer over de moties die vorige week zijn ingediend tijdens het debat over de begroting van Volksgezondheid. Voor Zeeland was vooral de discussie van belang over de voorgenomen concentratie van de afdelingen kinderge neeskunde van het Zieken huis Walcheren en de Ooster- scheldeziekenhuizen. Als de gynaecologen en kinderart sen in Goes worden gestatio neerd, dan vinden verloskun digen het niet langer verant woord overal op Walcheren nog thuisbevallingen te doen. In geval van nood zou het niet mogelijk zijn binnen 45 minuten een ziekenhuis te be reiken, wat wettelijk is voor geschreven. Over de situatie zijn twee mo ties ingediend. CDA en PvdA willen dat de regering de acu te zorg garandeert als de par tijen in de regio geen oplos sing vinden. Ze verkopen dat als een keiharde motie die de 45-minutennorm overeind houdt, maar strikt genomen kunnen regionale partijen daar toch aan gaan morrelen. De SP heeft aangekondigd de motie te steunen, vanuit de gedachte: beter iets dan niets. Daarmee is het voorstel verzekerd van een Kamer meerderheid. Maar eigenlijk gaat de motie van CDA en Pv dA de SP niet ver genoeg. Daarom heeft Kamerlid Ag nes Kant een motie ingediend om de wettelijke bereikbaar heidsnorm te verlagen naar 30 minuten. Dat zou een con centratie van de afdeling kin dergeneeskunde in Goes ze ker blokkeren. In het verleden heeft d=r, mer aangegeven qj te staan tegenovereeX baarheidscriterium V3S minuten. Brits 0n J heeft aangetoond dat (jji,» lijks vele doden scheelt In dit verband is het m bedenken dat niet thuisbevallingen in hg ding zijn. Daar is in aile, cussies de aandachtod» tigd, maar het gaat offllj reikbaarheid van de kinderzorg. Dus ook dat op een Walchers stj een ongeluk krijgt, mg snel mogelijk ineens huis kunnen zijn. Dat trekt overigens nia in twijfel. Maar wat er straks met een Wal kind dat voor een acute j dedarmoperatie naarfe kenhuis moet? Dat kas in Vlissingen, maar schijnlijk zal de rede- zijn: stuur maar naar ua want daar is de kinder^ Een 30-minutennonn' aan deze discussies eet maken. Toch gaat de?s Kamer de motie van vrijwel zeker verwerpt Enkele jaren geleden fa- dat 98,8 procent van4 derlandse bevolking fe 45 minuten per ambuiara een ziekenhuis kan zijn kan een fractie minder v den als het Ziekenhuis) cheren en de Oosterscha ziekenhuizen hun aid kindergeneeskunde m concentreren. Nu ka: procent van de Nederlaa binnen 30 minuten naar ziekenhuis worden vena Als dat, door het aama van de motie-Kant, wordt geschroefd naar pakweg procent, kost dat zefe miljoen euro per jaareitr, Daar schrikt de Kamen terug. Zoiets kan in ïtfe val niet worden genp een amendement op deVt gezondheidsbegroting 2007. Dat zou eerdertó voor een regeerakkocd dan nog niet eens in is nu in de maak is. 'j door Shamal Aqrawi Adison Brikha, christen en voormalig winkeleige naar, ontvluchtte Bagdad na dat hij in zijn eigen zaak in el kaar was geslagen. Hij zal al tijd kreupel blijven. Nu woont hij in het relatief veili ge Arbil in het noordelijke, Koerdische gedeelte van Irak. Helaas kan hij daar geen werk vinden. „Ze drongen gewapend mijn winkel binnen en begonnen me af te tuigen. Het is mij wel duidelijk dat christenen in Bagdad niet welkom zijn", vertelt Brikha, die nauwe lijks de huur kan betalen van het kleine huisje waar hij met vrouw en drie kinderen woont. „Ik had een winkel, maar smeek de mensen nu mij in te huren als bediende of bouw vakker. Maar niemand wil me aannemen, omdat ik niet goed meer kan lopen." Al tienduizenden mensen zijn Bagdad, de meest geweld dadige plek in Irak, ont vlucht. Volgens de VN is nu een op de acht Irakezen ont heemd. Velen, zeker niet al leen Koerden, hebben in Koerdistan hun heil gezocht. De grotendeels autonome re gio in de noordelijke berg streek is sinds de Amerikaan se invasie in 2003 het veilig ste gebied van Irak. Maar nu het aantal vluchte lingen blijft toenemen, be gint men in de hoofdstad Ar bil de belasting ervan te erva ren. „De afgelopen twee we ken hebben we ruim 9000 vluchtelingen genoteerd, voornamelijk soennieten en christenen", zegt Imad Ma- rouf, directeur van het nood- opvangprogramma van het Iraakse Rode Kruis. Vluchtelingen Hoewel het geweld zich gro tendeels afspeelt tussen soen nieten en sjiieten, worden ook anderen erin meegezo gen. Volgens de VN zijn vorig jaar zo'n 50.000 Irakezen naar andere regio's van het land gevlucht In hetzelfde VN-rapport wordt vermeld dat van de 1,5 miljoen Assyri- sche christenen die voor 2003 in Irak leefden, de helft het land is ontvlucht en dat de meeste anderen naar veiliger plaatsen in Noord-Irak zijn vertrokken. Het Christelijk Chaldean Col lega - voorheen in Bagdad, maar daar al maanden geslo ten vanwege bedreigingen - opende onlangs in Arbil weer zijn deuren. „De steeds onvei ligere situatie in Bagdad, met als dieptepunt de ontvoering van zes priesters, heeft ons er toe gedwongen het college naar Arbil te laten verplaat sen", vertelt bisschop Rab- ban al Qas. „De studenten konden de lessen in Bagdad niet meer volgen, omdat dat veel te onveilig was gewor den". De organisatie van Marouf heeft de afgelopen 2 jaar zo'n 50.000 mensen (5000 fami lies) als vluchteling in Arbil geregistreerd. Volgens Ma rouf zijn er nog eens honder den families, onder wie voor namelijk doktoren, professo ren en zakenlieden, die zich niet als vluchteling hebben la ten registreren en een goede baan gevonden hebben. Voedselbonnen Tahir Abdullah, onder-gou verneur van de provincie, zegt dat er te weinig midde len zijn om alle vluchtelingen goed te kunnen helpen. Men probeert wel de gevluchte fa milies voedselbonnen te ver strekken, zodat ze gesubsidi eerd voedsel kunnen kopen. „We hebben de VN dringend verzocht om hier in het noor den een vluchtelingenkamp op te zetten voor degenen die zich geen huis kunnen permit teren. Sommige families moe ten nu in de openlucht over nachten", aldus Abdullah. Marouf kent een familie van 49 personen die een huis met een oppervlakte van 100 vier kante meter hebben betrok ken, omdat er geen geld was voor een ruimere behuizing. De autoriteiten van Arbil, be zorgd over de enorme toe stroom van vluchtelingen, hebben ondertussen een aan tal voorwaarden gesteld voor degenen die zich in de regio willen vestigen. Zo moet elke vluchtelingenfa milie bijvoorbeeld door een Koerdische familie gespon sord worden. RTR Kosovo mag als het aan de Vere nigde Naties ligt, binnenkort zijn onafhankelijkheid uitroe pen. De straatarme provincie heeft echter als enige bron van inkomsten douaneheffingen. Veel wordt verwacht van inves teringen door Kosovaren in het buitenland. door Marloes de Koning De beste klanten van 'Mo zart' een bedrijf dat han delt in illegaal gekopieerde cd's en dvd's in het centrum van Pris- tina, zijn de medewerkers van de internationale organisaties die de provincie Kosovo bestu ren. De nieuwste Hollywoodkra- kers vliegen de winkel uit. Het aanpakken van de illegale straathandel is een te verwaarlo zen detail, in het licht van de ve le andere verantwoordelijkhe den die de Verenigde Naties (VN), Navo en Europese Unie (EU) op zich hebben genomen in de arme en etnisch verdeelde re gio. Bijna acht jaar geleden bombar deerde de Navo het Servische le ger de provincie uit, ter bescher ming van de etnisch Albanese bevolking. Op het kleine stukje Balkan zijn vandaag de dag nog altijd 17.000 Navo-militairen ge legerd, om ervoor te zorgen dat het sluimerende inter-etnische conflict opnieuw ontbrandt. Officieel is Kosovo een provin cie van Servië, maar de VN rege ren er en het openbare leven wordt gedomineerd door de Al banese meerderheid van onge veer 1,8 miljoen. De ruim hon derdduizend overgebleven Ser viërs wonen in door de Navo be waakte enclaves. De Albanezen willen dat Kosovo onafhanke lijk wordt. De Serviërs zijn daar fel tegen. Het enige wat de bevolkings groepen delen is economische el lende. Vijftien procent van de bevolking van twee miljoen leeft van minder dan een euro per dag. Naar schatting zeven tig procent van de Kosovaren is werkloos. De verouderde staatsmijnen en metaalbedrij ven zijn na tien jaar venvaarlo- zing nauwelijks nog te reanime ren. Buitenlandse investeerders mijden de politiek instabiele re gio. Sinds de internationale aan- „je.. -~T -fë# ■y. 5É&SaStatefi:7:1 Het belangrijkste exportproduct van Kosovo is schroot. De autowrakken bij het Merelveld, het middel eeuwse slagveld dat voor de Serviërs heilige grond is, lijken een symbool, foto Werner Bossmann/GPD wezigheid wordt afgebouwd, krimpt de economie. Omdat de Albanezen en Ser viërs het niet eens kunnen wor den over de toekomstige status van de provincie, hakken de VN binnenkort de knoop door. Deze of volgende week presenteert de speciaal gezant van de VN voor Kosovo, Martti Ahtisaari, zijn voorstel. Vrijheid Naar verwachting stelt Ahtisaa ri voor het VN-mandaat op te heffen en daarmee de Kosova ren de vrijheid te geven de onaf hankelijkheid uit te roepen. Die onafhankelijke staat zou daarna snel door de VS en Europa wor den erkend. Om de Serviërs en hun Russische bondgenoten bin nen de VN Veiligheidsraad enigszins tegemoet te komen en omdat het vertrouwen dat de Kosovaren zichzelf goed kun nen besturen gering is, wordt de onafhankelijkheid voorlopig in geperkt. Kosovo wordt nog te onrijp bevonden voor een eigen leger en een VN-zetel. Wel kan het zaken doen met het Interna tionaal Monetair Fonds en de Wereldbank om de economie op gang te helpen. Een EU-missie moet er voor zorgen dat ook de overgebleven Serviërs in de pro vincie het nieuwe Kosovaarse bestuur accepteren. De Navo blijft voorlopig aanwezig. EU en Navo kunnen ingxijpen als ge weld dreigt of de rechten van minderheden worden geschon den. Op 17 maart 2004 vielen horden ongeduldige Albanezen kerken en huizen van de Servische min derheid aan. Daarmee werd veel vertrouwen van de internationa le gemeenschap verspeeld. De Kosovaarse politici, vaak po litiek onervaren oud-guerrilla strijders, zullen wonderen moe ten verrichten om te voldoen aan de hooggespannen verwach tingen van hun burgers. De meeste Kosovaren zijn ervan overtuigd dat aan alle ellende een einde komt zodra 'de status' van het gebied is vastgesteld. Het ongeduld is groot. „Als het woord onafhankelijk heid niet in het voorstel van Ah tisaari voorkomt, hebben we een probleem", zegt Avni Arifi, adviseur van de premier. Het op bouwen van zijn land kan pas se rieus van start gaan als de Kos ovaren het zelf ter hand nemen, denkt hij. „De VN hadden ge woon geen economisch beleid." Het geld moet komen van Kosovaren in het buitenland. „Zij willen hier graag investe ren, maar wachten de onafhan kelijkheid af." Investeerders zijn bittere nood zaak om het jonge land levens vatbaar te maken. Kosovo pro duceert vrijwel niets zelf. De landbouwgrond ligt er onbe werkt bij. Het belangrijkste ex portproduct is schroot. De vrij wel lege staatskas heeft als voor naamste inkomstenbron douane heffingen. Jongeren Ongeveer zestig procent van de bevolking is jonger dan 25. De jongeren barsten van de ener gie om hun land op te bouwen, maar de snel uitdijende bevol king zonder werk is tegelijk een explosief sociaal mengsel, schrijft een denktank in een re cente analyse. Als de staat niet snel oplossingen biedt voor de groeiende armoede op het platte land, 'zal de agenda van de staat steeds meer worden bepaald door boze jonge mannen', ver wachten de deskundigen. GPD zie ook: www.bureaubelgrado.nl RIJDEN - Er mag aanstaande zondag en op zondag 10 februa ri weer gereden worden. Dat heeft minister Zijlstra van Eco nomische Zaken bekendge maakt. Deze ontheffing op het rijverbod, dat is ingesteld van wege de nog steeds onzekere tbestand in de West-Europese oliepositie, geldt als proef. Zijlstra drong aan op zelfbe heersing en riep op lange rit ten te vermijden. SINAÏ - De Israëli's hebben, zoals ze beloofd hadden, het onlangs op de Egyptenaren ver overde schiereiland Sinaï weer verlaten. De soldaten bezetten alleen nog de k scheepvaart door de Golf Akaba controleert, en de zastrook. De Verenigde!) hebben Israël verzoet zich ook uit dat f te trekken. BOUWCIJFERS - Er i flink gebouwd in Zeelanl veel wordt wel duidelijk bouwcijfers over 1956. Hd nisterie van bouwnijve verstrekte voor bijna 6,5 joen gulden aan gen voor plannen dan .100.000 gulden, nog 15,8 miljoen duurder dan 100.C Hoofdredactie: Peter Jansen Arie Leen Kroon (adjunct) Centrale redactie: Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel: (0113)315500 Fax: (0113)315669 E-mail: redactie@pzc.nl Lezersredacteur: Edith Ramakers Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel: (0113)315660 Fax: (0113)315609 E-mail: lezersredacteur@pzc.nl Middelburg: Buitenruststraat18 Postbus 8070 4330 EB Middelburg Tel: (0118)493000 Fax: (0118)493009 E-mail: redwalch@pzc.nl Goes: Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel. (0113)315670 Fax. (0113)315669 E-mail: redgoes@pzc.nl Terneuzen: Willem Alexanderlaan 45 Postbus 145 4530 AC Terneuzen Tel. (0115)645769 Fax. (0115)645742 E-mail: redtern@pzc.nl Hulst: Het 's-Landshuis Steenstraat 37, 4561 AR Hulst Tel: (0114)371379 Fax: (0114)371380 E-mail: redhulst@pzc.nl Zierikzee: Grachtweg 23a Postbus 80 4300 AB Zierikzee Tel: (0111)454647 Fax:(0111)454657 E-mail: redzzee@pzc.nl Opening kantoren Goes, Zierikzee en Hulst: Maandag t/m vrijdag van 8.30 tot 17.00 uur Internetredactie: Postbus 31 4460 AA Goes E-mail: web@pzc.nl Bezorgklachten: 0 Maandag l/m vrijdag vóór 15,Wi» gebeld, nog dezelfde dag nabezc zaterdag vóór 12 uur. E-mail: lezersservice@pzc.nl Fax: (076)5312330 Abonnementen: 0 autom. afschrijving xaTfi per maand: 21.50 per kwartaal 61,50 f Wj per jaar 236.00 t 83.® Voor toezending per post gekit» toeslag E-mail: lezersservicels pzc.nl Beëindiging van abonnement», uitsluitend schriftelijk, 1 maand'1» einde van de betaalperiode.Uc« een schriftelijke bevestiging. PZC, t.a.v. lezersservice, Postbus 31. 4460 AA Goes Losse nummers per stuk. maandag t/m vrijdag: 1,30 zaterdag: 1,85 Alle bedragen zijn inclusiefRfB Bankrelaties: ABN AMRO 52.30.50011 Postbank 35 93.00 Advertenties: Alle advertentie-orders won»11 overeenkomstig de Algemei* Voorwaarden van Wegener^".1* de Regelen voor het Advert»»"0 Overlijdensadvertentie»: maandag t/m vri|dag. tijdens"^3 zondag: van 16.00 tot 18-QOcut Tel. (076)5312550 Fax (076)5312340 Personeelsadvertentie»: Tel: (076)5312240 Fax (076)5312340 Rubrieksadvertenties (kleiitj"' Tel. (076)5312104 Fax. (076)5312340 Voor gewone advertenties- Noord- en Midden-Zoeland Tel. (0113)315520 Fax. (0113)315529 Zeeuws-Vlaanderen Tel: (0113)315570 Fax:(0113)315571 Business to Business/Onnw1, r Tel: (076)5312277 Fax:(076)5312274 ■v.pze.nt'ser,»: Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van het kt aan ons verstrekte gegevens hebben wi| opgenomen in een bestand dat word. (abonnementen)administratie en om u te (laten) informeren over voor u relevzn,E ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of door ons zwgw~J*j 2 de derden. Als u op deze informatie geen prijs stelt dan kunt u dit schrifteigk1 zersservice, Postbus 314460 AA Goes Behoort tot WGGeNGR

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2007 | | pagina 4