IC
De duinen moeten weer in beeld
Museumhaven verwij st naar een glorieus verleden
weerwoord
namen
^bijlagen:
«if.nl
0113-315680
,nl
Goes
ly§apSnd: 0113-315520;
'££«0113-315570;
^31:020-4562500.
Blig23 januari 2007
Als 't in de
Louwmaand
mistig is,
wordt de
Lentemaand
heel fris
Ü-'taddet
De ouwe Murre zou zijn
dochter wel weer eens
willen zien, maar ze had
geen tijd, Druk, druk, over
al en nergens. Hij moest
maar afwachten. Ze belde
wel eens, dat was toch wat.
Vandaag was ze naar De
Hullu. Ergens.
De Hullu is een van de vele
Franse families uit de
streek van Kalis en Rijssel
of Calais en Lille. De Hullu
zou dan ook een naam van
het dorpje Huluch zijn. De
betekenis van de naam is
dan ook duidelijk: iemand
die uit dat dorp afkomstig
is. Merkwaardig is dat in
Frankrijk de familienaam
niet schijnt voor te komen.
Dan moet de stamvader
met zijn aanhang die naam
pas gekregen hebben nadat
ze als Hugenoten in de 17e
eeuw naar Zeeuws-Vlaan-
deren kwamen.
Veel achternamen geven de
herkomst aan. Niet alleen
met plaatsnamen. Wat te
denken van: Westveer, Oost
hoek, Zuidweg,
Noord(d)ijk, Noorlander,
Van 't Westende, Oostdijk.
Maria Modderkreke d'r
naam geeft ook aan waar
haar voorvader vandaan
kwam.
Interessant is ook de oor
sprong van Pladdet, èen
naam die vooral in
Zeeuws-Vlaanderen voor
komt. Volgens de familiege
nealogie is Pladdet afgeleid
van Van de Pladutse.
Pladutse is een plaatsnaam
in verschillende Vlaamse
gemeenten. Via Van de
Pladuyt verschijnt uiteinde
lijk Plad(d)et.
Omdat de plaatsnaam
Pladutse verwant is met
het Latijnse plicaticium we
ten we wat indirect de ach
ternaam Pladdet betekent:
'omheining van gevlochten
takken'.
Op dat moment ging de tele
foon bij de ouwe heer Mur
re. Ja, zijn dochter ging net
weg bij Pladdet en zou nog
even langskomen. Dat
kwam goed uit: Murre had
een nieuwe kattenbak ge
kocht, een kleine. Het Alge
meen Dagblad paste er pre
cies in.
Lo van Driel
Zeeland grossierde vroeger in ha
ventjes. Veel zijn er verdwenen, in
onbruik geraakt of hebben een an
dere bestemming gekregen. In de
serie Aanmeren aandacht voor dit
maritiem erfgoed, met illustraties
van Adri Karman. Deze week:
de haven van Zierikzee.
Het kost wel enige ver
beeldingskracht. Toch is
de huidige museumhaven in
hartje Zierikzee in het verre
verleden aangevaren via de
stromen Gouwe in het zuiden
en Dijkwater in het noorden.
Die kwamen samen in de Ee.
Daar ging ooit ene Zierik wo
nen. Voeg dat samen en er ont
staat Zierikzee. Dat voltrok
zich ergens in de 11e eeuw. Be
woning en water betekenden al
gauw een haven. Hierdoor
kwam Zierikzee tot grote groei
en bloei.
Het zijn vooral de monumentale
gebouwen en de stadspoorten
die aan de glorietijd herinne
ren. En als waarschuwing dat
de bomen niet tot in de hemel
groeien, de Sint Lievensmon-
stertoren, in de volksmond de
dikke toren. Dat moest één van
de hoogste bouwwerken in het
land worden. Teken van macht
en praal. Op een gegeven mo
ment was het geld op en is de to
ren nooit echt afgemaakt.
De allereerste haven strekte
zich uit tot achter de huidige
Dam. Ten westen ervan zijn res
ten opgegraven van oude be
schoeiing en er is een kielbalk
van een schip gevonden. Veron
dersteld wordt dat schepen aan
legden bij de ingang van de
Meelstraat. De haven reikte dus
veel verder dan het wat miezeri
ge overblijfsel van nu. Al wordt
dat door de aanwezigheid van
oude schepen aardig opge
fleurd.
In de 16e eeuw ontstonden pro
blemen doordat Gouwe en Dijk
water opslibden. Na wat aan
modderen met leidammen om
uitschuren te bevorderen, koos
het stadsbestuur voor een radi
cale oplossing: aanleg van een
breed havenkanaal van Zierik
zee naar de Oosterschelde. Dat
kwam in 1600 gereed. Tegelijk
werd het zuidoostelijk deel van
de stadsgrachten, buiten de
poorten, ingericht tot Nieuwe
Haven, die het tachtig jaar zon
der fatsoenlijke voorzieningen
moest stellen.
De Oude- of Stadshaven bleef
bestaan, maar werd in 1872 en
1891 vanwege de verzanding
drastisch ingekort tot de tegen
woordige omvang. Met als
grens het Kraanplein. Geen lu
dieke naam: daar stond een ha
venkraan voor het laden en los
sen van schepen. In het verleng
de van de Nieuwe Haven, ook
buiten de poorten en met zo'n
nostalgische ophaalbrug ertus
sen, bleef de Binnenhaven lig
gen, lopend tot aan de in 1899
gelegde Sasdam.
Het hoogtepunt in de handelsge
schiedenis van Zierikzee viel
vroeg: tweede helft van de 14e
eeuw. Daarna volgden enkele
eeuwen vol tegenspoed: bran
den, oorlog, overstromingen.
Na het graven van het havenka
naal leefden de stad en de han
del weer op en werden de monu
mentale huizen aan de Oude Ha
ven gebouwd. Ze zorgen samen
met de historische schepen in
de museumhaven voor een mooi
decor.
In de Nieuwe Haven strijden nu
recreatievaartuigen en vissers
boten om een plekje. Vooral
's zomers is het een drukte van
belang.
Rinus Antonisse
Het zicht op de duinen
verbeteren en tegelijk
de natuurwaarden opkrik
ken. Dat is het doel van een
project dat de Stichting
Landschapsbeheer Zeeland,
samen met vele anderen, uit
voert op de vroongronden
ten noorden van
Nieuw-Haamstede
natuurgebied gauw de aandacht
trekken en vragen oproepen.
„Veel overleggen is dan ook be
langrijk om te voorkomen dat er
wrijvingen ontstaan."
Met het schoonmaken van het
gebied is zeker twee jaar ge
moeid. In het broedseizoen kan
er niet gewerkt worden en ook
moet rekening worden gehou
den met de toeristentijd. Er zijn
naast het opruimen van de vogel
kers intussen enkele delen afge-
plagd en wat poelen gegraven.
„Speciaal voor de witsnuitlibel.
We hopen ook dat hagedissen en
vlindersoorten terugkomen. Het
eerste doel is vooral de land
schappelijke waarde verhogen",
aldus Voogd. „Als we eenderde
deel vóór het broedseizoen opge
knapt hebben, zou dat mooi
zijn. Dan kun je ook wat laten
zien."
Bosklepelmaaier
Volgende maand gaat een grote
bosklepelmaaier aan de slag, om
gras en struikopslag te verwijde
ren. Het maaisel wordt opgezo
gen en buiten het gebied gestort.
Grote wens is dat er koeien en
pony's als 'beheerders' ingezet
kunnen worden. Door begrazing
kan het gebied dan op natuurlij
ke wijze op orde worden gehou
den. Daarvoor is wel een afraste
ring nodig. Langs het Verklik
kerpad staat die er al, langs de
duinrand moet die er nog ko
men. Voogd hoopt dat er een ver
binding kan komen met het na
bije natuurgebied Maire van
Staatsbosbeheer, zodat ereen
begraasd geheel ontstaat. Als
het even kan met een 'struinpad'
voor de recreanten.
Geld vormt nog een probleem.
De provincie betaalde het eerste
deel van het werk. SLZ is bezig
andere bronnen aan te boren.
Vroongronden groeien dicht
foto Dirk-Jan Gjeltema
Zo is een beroep gedaan op
steun van het VSB-fonds Zee
land. Voogd ziet het gebied als
een onderdeel van het visite
kaartje van de Kop van Schou
wen. „Dat zijn toch de duinen,
daarvoor komen de mensen.
Laat je ze dichtgroeien dan
krijg je een ander beeld."
Rinus Antonisse
Geen groot, maar wel een bij
zonder project, maakt pro
jectleider Ewoud Voogd van de
Stichting Landschapsbeheer
Zeeland duidelijk. Het gaat om
de vroongronden aan de rand
van de duinen. Die liggen er in
het deel boven Nieuw-Haamste
de vrijwel onbeheerd bij. Ze zijn
aan het verwilderen.
Het oorspronkelijke open karak
ter van deze vroongronden is
daardoor flink aangetast. Dat
strookt niet met de bedoelingen
die de provincie voor de Kop
van Schouwen heeft. Die gaan
uit van een vrij uitzicht over de
weidegronden en op de met veel
duindoorn en ander struweel be
groeide brede duinen.
De oude vroongronden langs de
Strandweg, grofweg tussen het
Verklikkerpad en het Midden
pad die naar het strand lopen,
zijn overwegend particulier be
zit. „De mensen hebben destijds
de grond gekocht om er een huis
of een caravan neer te zetten. Ze
wonen meestal ver weg, een aan
tal in het buitenland", vertelt
Voogd.
Omdat de Kop van Schouwen
inmiddels grotendeels een be
schermd natuurmonument is,
stak de provincie een stokje
voor bebouwing op de vroon
gronden. Een flinke streep door
de rekening van de mensen die
er grond gekocht hadden. En te
gelijk de reden waarom de
vroongronden er nu verwaar
loosd bijliggen. „Voor alle acti
viteiten is eerst toestemming
van de provincie nodig", zegt
Voogd, die daar trouwens ook
met het project tegenaan loopt.
Op zich is het helemaal niet zo
erg wanneer de gronden gewoon
blijven liggen, stelt hij. „Want
de natuur kun je best haar gang
laten gaan. Maar we zitten met
één groot probleem: de Ameri
kaanse vogelkers. Die is inge
voerd omdat het een leuke
Paarden worden ingezet om hout
Het duingebied bij Nieuw-Haamstede wordt grondig opgeknapt.
Dichte begroeiing belemmert het
zicht op de duinen ten noorden van
Nieuw-Haamstede. Vooral de
vogelkers tiert er welig.
geen twintig hectare' ongeveer
twaalf eigenaren zijn, maakte
het er niet gemakkelijker op. Op
richting van een stichting Open
Duinen moet dat stroomlijnen.
De stichting kan ook een rol spe
len bij het toekomstige beheer.
Ewoud Voogd zegt dat het niet
de bedoeling is om van het ge
bied één kale vlakte te maken,
met alleen maar (stuivend)
zand. „We willen de duindoorn
en het inheems gemengde stru
weel - zoals wilde liguster en
kardinaalsmuts - laten staan.
Ook hier en daar wat bomen.
Maar de Amerikaanse vogelkers
moet weg."
Najaar 2006 zijn de eerste werk
zaamheden van start gegaan.
Voogd meldt dat sprake is van
een leuke samenwerking. De
vrijwilligers van SLZ, scholie
ren, medewerkers van welzijns
organisatie Scoop en een aantal
buurtbewoners staken de han
den uit de mouwen. En houtja
gers, mensen die hout willen
voor de open haard. Ze moeten
de struiken wel zelf omzagen en
weghalen. Dat gebeurt onder
meer met behulp van paarden.
Voogd noemt het erg plezierig
dat via de voorbereidingen en
werkzaamheden mensen van di
verse pluimage met elkaar in
contact worden gebracht. „Dat
is een mooi nevendoel." Hij is
zich ervan bewust dat ingrijpen
de activiteiten in een kwetsbaar
struik leek, als ondergroei in het
bos. In Noord-Amerika is vogel
kers niet dominant, hier blijkt
hij super-overheersend te zijn.
Hij drukt andere beplanting
weg, zelfs duindoorn.
Stichting
Een inwoner van Nieuw-Haam
stede trok bij de provincie aan
de bel over het dichtgroeien van
de vroongronden. Die bracht
contact tot stand met SLZ en zo
werd het plan geboren om de
vroongronden aan te pakken.
Dat er in het gebiedje van nog
uit het duingebied te halen.
archieffoto Marijke Folkertsma
TtpirWWWf
