PZC
VS zetten Iraanse banken klem
Nieuw modemerk helpt
kansarme jongeren op weg
Bol.com is een
succesverhaal
25
Nederlanders besteden meeste vrije tijd aan media
Instellingen worden verdacht van banden met terroristische organisaties
Oud-personeelsdirecteur VW voor de rechter
Het hart van SPANJE
Parels van PORTUGAL
Highlights van MAROKKO
Antiek GRIEKENLAND
kras.nl
m
donderdag 18 januari 2007
van onze redactie economie
AMSTELVEEN - Nederlanders
vullen twee derde van hun vrije
tijd met mediaconsumptie. Dat
is ongeveer vijf uur per dag.
De helft hiervan wordt besteed
aan televisie kijken. De andere
helft gaat naar internetten, mu-
ziek luisteren, lezen, gamen en
bellen. Dat blijkt uit een giste
ren gepresenteerd onderzoek
van de Stichting Promotie Tele
visiereclame (SPOT).
Vooral de volwassenen brengen
veel tijd achter beeldschermen
en kranten door. Zij zijn gemid
deld nog maar twaalf minuten
per dag buiten actief en twaalf
minuten aan het sporten. Kinde
ren van zes tot twaalf jaar beste
den ongeveer evenveel tijd aan
school, spelen en media; gemid
deld rond de drie uur per dag.
Jongeren in de leeftijdsgroep
van dertien tot negentien jaar
kopiëren geleidelijk het gedrag
van de volwassen, aldus de on
derzoekers.
Ook onderzocht SPOT hoe vaak
mensen tijdens het televisiekij
ken zich tot andere media rich
ten. Dit zogenoemde multitas
king komt veel voor bij dertien
tot zestienjarigen, studenten en
alleenstaanden tussen dertig en
vijftig jaar. 's Avonds is de aan
dacht tijdens het televisiekijken
groot: driekwart van de kijktijd
gaat exclusief naar de tv.
's Ochtends doet men veel ande
re dingen tijdens het kijken, dan
wordt er gedurende 30 procent
van de tijd alleen televisie geke
ken. Eten en computeren wor
den het meest gecombineerd
met televisie kijken. ANP
Advertentie
door Carel Goseling
LONDEN - Iraanse banken vor
men voor de Amerikaanse over
heid een gemakkelijker doelwit
dan de nucleaire installaties die
het land opbouwt. Omdat Iraan
se financiële instellingen het ter
rorisme zouden financieren,
worden zij steeds meer in de
tang genomen.
De Financial Services Authority
(FSA), de toezichthouder op de
Britse banken, kondigde vorig
jaar oktober een onderzoek aan
naar de rol van de banken in
Groot-Brittannië bij het finan
cieren van terrorisme door Iran.
De aanleiding was een waar
schuwing vanuit Washington
dat financiële instellingen in Eu
ropa voor dat doel werden mis
bruikt.
Wat de FSA-actie opleverde, is
onbekend. Wat de Amerikanen
deden, is wél duidelijk. Op 9 au
gustus vorig jaar werden alle
transacties met de Iraanse Bank
Saderat verboden. Deze staats
bank regelde volgens de Ameri
kanen het financiële verkeer tus
sen de Iraanse overheid en Hez
bollah, Hamas, het Volksfront
voor de Bevrijding van Palesti
na en de Palestijnse Islamtische
Jihad. Vorige week volgde een
zelfde verbod voor de Iraanse
Bank Sepah. Deze instelling zou
betrokken zijn bij de financie
ring van Iraanse wapenprogam-
ma's.
Volgens de centrale bank van
Iran, BankMarkazi Jomhouri Is
land Iran, kent het land elf over
heidsbanken en zes private. Ze
ven van de overheidsbanken
zijn zogenoemde algemene ban
ken, de andere vier zijn alleen in
speciale sectoren actief (export,
industrie en mijnbouw, land
bouwontwikkeling, buitenland
se valuta).
Een deel van de banken is alleen
in Iran actief. Sommige hebben
ook vestigingen in het buiten
land. Zo heeft Bank Mellat kan
toren in Armenië, Turkije en
Groot-Brittannië Bank Melli is
actief in de VS, Groot-Brittan
nië, Duitsland Frankrijk, Rus
land, Japan, Hongkong, Verenig
de Arabische Emiraten, Bah
rein, Oman en Egypte.
De door de VS gewraakte Bank
Saderat zit in Groot-Brittannië,
Duitsland, Frankrijk, Grieken
land, Turkmenistan, Oezbe
kistan, Afghanistan, Bahrein,
Qatar, Oman, Libanon en Egyp
te. Bank Sepah heeft onder
meer twee vestigingen in Italië.
Bank Saderat heeft de kantoren
in Los Angeles en New York
moeten sluiten. Bank Sepah
deed hetzelfde met de vestiging
in New York.
De Amerikaanse autoriteiten ko
men overigens op basis van ei
gen onderzoek tot een veel gro
ter aantal Iraanse overheidsban
ken en door de overheid gecon
troleerde banken: negentien.
Onduidelijk
Hoeveel geld er in het Iraanse
bankcircuit omgaat, is onduide
lijk. Bank Sepah meldt een kapi
taal van 120 miljard Iraanse
rial. Omgerekend is dat tien mil
joen euro: niet direct een grote
bank. Bij Bank Saderat is offici
eel 900 miljard rial aanwezig,
zo'n 75 miljoen euro.
Dat het om een veelvoud moet
gaan van de genoemde bedragen
moge blijken uit wat andere cij
fers. Iran haalt tussen maart
2006 en maart 2007 (de looptijd
van het Iraanse jaar) netto min-
door Jeroen Seqenhout
NIEUWEGEIN - Bol.com is
hard op weg om een van de
grootste succesverhalen te
worden in de Nederlandse in
ternethandel. Ruim twee mil
joen mensen zijn al klant bij
de internetwinkel, die de om
zet hard omhoog drijven.
Hoe anders was de situatie
vier jaar geleden. Weinig men
sen durfden toen hun handen
in het vuur te steken voor het
bedrijf. Moederconcern Ber
telsmann, bekend van de boe
kenclub ECI, had besloten om
zijn internetavontuur in Ne
derland grotendeels vaarwel
te zeggen. Na een negen maan
den durend verkoopproces,
waarin de ene na de andere
Nederlandse partij afhaakte,
bleken uiteindelijk drie Duit
se investeerders bereid om in
het verlieslijdende Bol.com te
stappen.
„Een spannende tijd", zegt di
recteur Daniël Ropers nu.
„De markt was destijds niet
echt gunstig, na het uiteen
spatten van de internetzeep-
bel. Veel bedrijven waren al
omgevallen. Toen de overna
me rondkwam, was ik zeker
opgelucht." De bedrijfsvoe
ring van Bol.com is inmiddels
in een rustig vaarwater te
rechtgekomen. Het bedrijf
boekte vorig jaar een omzet
van 107 miljoen euro en
groeit als kool, harder zelfs
dan de gehele Nederland
markt voor e-commerce,
Ten opzichte van 2005 kwam
de groei uit op 50 procent. In
vergelijking met 2002 zijn de
inkomsten meer dan vervier
voudigd. Winst wordt er al
weer drie jaar geboekt. De iro
nie wil dat de eerste kwartaal
winst kwam vlak na de over
name door de uitgevers Holtz-
brinck en Weltbild en de in-
vesteringstak van de internet
aanbieder T-Online. Hoe
groot de winst het afgelopen
jaar was, wil Ropers niet zeg
gen. Wel kan kwijt hij dat de
winst 'duidelijk' harder is ge
groeid dan de omzet.
De groei is ook anderen opge
vallen, stelt Ropers. Vorig
jaar hebben partijen zich ge
meld om deel te nemen in
Bol.com, aldus de directeur.
Toen echter T-Online eruit
stapte, besloten Holtzbrinck
en Weltbild dit belang over te
nemen.
Bol.com zegt onder meer te
profiteren van zijn brede as
sortiment. Naast boeken en
muziek, waarmee het alle
maal begon in 1999, verkoopt
de winkel ook al enige tijd
films, computerspellen, consu
mentenelektronica, software
en mobiele telefoons.
Boeken maken nog altijd
ruim de helft van de omzet
uit, maar elektronicaproduc-
ten zijn volgens Ropers sterk
in opkomst. De directeur voor
ziet dan ook uitbreiding in
het elektronicasegment, bij
voorbeeld met harddiskrecor
ders. Het voorbeeld van de
Amerikaanse branchegenoot
Amazon.com, die zelfs dier
voeding en gereedschap ver
koopt, zal Bol.com niet vol
gen. „Wij blijven ons bezig
houden met mediaproduc-
ten."
Mijlpaal
Bol.com vaart ook wel bij de
verschraling van het aanbod
in de 'gewone' winkels, con
stateert Ropers. „Dit leidt tot
een toeloop naar het internet.
Wij behalen daardoor nog
steeds meer omzet uit de ver
koop van cd's, terwijl de gehe
le muziekmarkt steeds verder
inzakt." De mijlpaal van
meer dan 100 miljoen euro
omzet is voor Bol.com reden
voor een feestje. Alle 125 per
soneelsleden worden binnen
kort door het bedrijf getrak
teerd op een stedentrip. Voor
de klanten heeft dit geen ge
volgen, zegt Ropers. „Zondag
is een van de drukste dagen
voor ons. Dan is er ook nie
mand op kantoor." Ropers
vertoefde zelf de afgelopen da
gen in Rusland. Hij was door
Holtzbrinck op pad gestuurd
om daar mogelijkheden voor
nieuwe internetavonturen te
onderzoeken. Het Duitse be
drijf heeft de smaak behoor
lijk te pakken. In Nederland
is het bijvoorbeeld ook actief
met de datingsite Parship.nl.
Ropers, sinds juli 2000 de di
recteur van Bol.com, heeft er
nog geen genoeg van.
„Bol.com voelt alsof het mijn
eigen bedrijf is." ANP
stens 30 miljard euro uit de olie-
export (bruto zo'n 90 miljard eu
ro). De export van andere goede
ren levert nog eens zo'n 10 mil
jard euro op. Leningen en finan
ciële reserves moeten in de mil
jarden lopen.
Aangezien de bruto waarde van
alles wat Iran produceert ge
schat wordt op zo'n 500 miljard
euro, moet er in het financiële
circuit van het land veel meer
omgaan dan de banken aange
ven. Het is een feit dat de Iraan
se banken, gezien het overheids
aandeel daarin, van bovenaf ge
stuurd en gecoördineerd kun
nen optreden, waarbij zij hun
geldstromen en activiteiten op
elkaar kunnen afstemmen.
Dat proces wordt nog versterkt
door middel van de investerings
maatschappijen en dochteron
dernemingen die vrijwel alle
banken bezitten.
Verhullen
Een regime kan de financiële
handel en wandel voor buiten
staanders met de Iraanse opzet
heel makkelijk verhullen.
Wordt de buitenwereld te
nieuwsgierig of te hinderlijk,
BRAUNSCHWEIG - Peter Hartz, voormali
ge personeelsdirecteur van Volkswagen,
kwam gisteren bij de rechtbank in Braun
schweig aan.
Hartz wordt verdacht van corruptie en
vriendjespolitiek en kan daarvoor tien jaar
gevangenisstraf krijgen. Hartz trad in 2005
af als bestuurslid van de Duitse autofabri
kant. Hij zou onder meer leden van de onder
nemingsraad en vakbondsvertegenwoordi-
gers hebben omgekocht om in te stemmen
met saneringen. Hartz heeft al een bekente
nis afgelegd.
De rechtzaak trok veel belangstelling.
door Mare Laan
AMSTERDAM - Een tamelijk
uniek project: 35 jongeren krij
gen onder de rook van het
World Fashion Centre in Am
sterdam een studiebeurs om sa
men een nieuw, eigen mode
merk uit de grond te stampen.
Deze week kwamen zij voor het
eerst bijeen in Osdorp, waar ze
tot aan de zomer aan de slag
gaan onder leiding van profes
sionele ontwerpers. Bijna 4,5
ton heeft een bonte coalitie van
financiers op tafel gebracht,
waarmee scholieren hun eigen
modemerk uit de grond mogen
stampen.
'Pal West' heet het voor Neder
land unieke plan, waaraan de
woningcorporatie Ymere, het
ROC Amsterdam, de gemeente
Amsterdam, de Kamer van
Koophandel en de Stichting
Doen bijdragen. De stichting
Young Designers Industry
heeft het project bedacht. De 35
deelnemende jongeren zijn voor
al geselecteerd op hun motivia-
tie, zegt Peik Suyling, directeur
van Young Designers. „Wij bren
gen de scholieren samen met
professionele creatieve ontwer
pers, die voor de begeleiding zor
gen."
Zakelijk
De financiers beschouwen hun
bijdrage niet als sponsoring
voor goede doelen, zegt Suyling.
„Zij hebben er zakelijk belang
bij in contact te komen met deze
generatie scholieren. Voor het
bedrijfsleven is dit een moeilijk
bereikbare groep. Velen hebben
over het algemeen een lage oplei
ding, weinig kansen en de mees
ten zijn allochtoon." Ook wo
ningverhuurder Ymere heeft
een zakelijk belang bij deelna
me aan het project. „Onze wo
ningcorporatie is de laatste tijd
opgeschoven van zijn rol als ver
huurder naar buurtontwikke-
laar", zegt regiodirecteur Eric
van Kaam van Ymere. „Wan
neer het leefklimaat in een
woonwijk goed blijft, blijft ook
de waarde van de woningen op
peil. Wij willen leefbare gemeng
de wijken ontwikkelen, waar
het veilig is en waar mensen kan
sen krijgen zich te ontplooien."
De jongeren die werden geselec
teerd zijn veertien tot zeventien
jaar en krijgen een beurs van on
geveer honderd euro per maand.
Suyling: „Dat is net iets meer
dan ze bij Albert Heijn verdie
nen met vakkenvullen, maar
ook niet veel meer, want ze moe
ten niet meedoen om het geld."
Volgens het World Fashion Cen
tre is er onder Nederlandse con
sumenten een groeiende behoef
te aan in Nederland gemaakte
merkkleding, die zich onder
scheidt van de Nikes, de Puma's
en andere wereldmerken, die uit
eindelijk allemaal in China wor
den gemaakt.
De baas
De scholieren kregen op hun eer
ste bijeenkomst geen dichtgetim
merde opdracht mee. Wat er uit
eindelijk uitrolt, is geheel aan
hen. Suyling: „Zij zijn de baas.
Wij sturen niet. Het enige uit
gangspunt is dat ze de kans krij
gen een nieuw modemerk te ont
wikkelen. Maar als er een websi
te of een tv-station uitrolt, is het
ook goed. Als ze na afloop een
baan vinden, is het project wat
mij betreft al geslaagd. Het zou
natuurlijk wel mooi zijn als zij
over een half jaar een modecol
lectie op de catwalk showen."
dan worden de financiële activi
teiten gewoon verplaatst. Om
dat de VS de duimschroeven
steeds verder aandraaien, ver
legt Iran zijn activiteiten steeds
meer naar Europa. Het onder
zoek van de FSA is de voorbode
van een nieuw Amerikaans of
fensief tegen Iraanse oliedol
lars, maar dan op Europese bo
dem. GPD
Hartz werd uitgescholden door enkele tien
tallen betogers. Zij demonstreerden ook te
gen de omstreden arbeidsmarkthervormin
gen die de vorige Duitse regering heeft door
gevoerd en waarvan Hartz een van de archi
tecten was.
foto Wolfgang Rattay/RTR
Met o.a. Kasanluk, Plovdiv, Bansko, het Rila-klooster en Sofia
Vertrek op zaterdag van 12/5 t/m 15/9
Reis vanaf 579 mee naar Bulgarije! Bossen, bergen, rivieren, heerlijke wijnen, kloosters,
een indrukwekkende geschiedenis maken Bulgarije tot een absolute aanrader.Tijdens
het eerste deel van de reis wandelen we door de museumstadjes Trajvna en Arbanassl,
bezoeken we Tarnaco met de mooie Tsarevetz-citadel, bewonderen we Etara en belan
den we uiteindelijk in Plovdiv, een prachtige stad aan de Marica-rivier.Vervolgens rijden
we via de Jundola-pas naar Bansko, met zijn Rozenklooster, en Melnik, de stad van de
zandpiramides. De laatste excursiedag brengen we door in het fraai gelegen Rila-
klooster, een absoluut hoogtepunt.Gaat u mee naar het hart van de Balkan?
Inclusief: luchthavenbelastingen
Reisnummer EZ 24.076, zie www.kras.nl/24076
8-daagse vliegt/rondreis
et o.a. Madrid, Segovia, Salamanca, Avila en Toledo
Vertrek op zaterdag van 7/4 t/m 20/10
Zeer voordelig geprijsd! Vanaf 599 maakt u kennis met het historierijke Castilië, in
het hart van Spanje. Vanaf Amsterdam vliegen we naar Madrid, waar we de eerste 2
dagen aandacht besteden aan de pracht en praal van deze stad. Zo rijden we door
prachtige lanen en over gezellige pleinen naar het Koninklijk Paleis, het indrukwek
kende stadhuis en het beroemde Prado. Maar uiteraard besteden we ook voldoende
aandacht aan de andere juweeltjes van steden die in dit gebied te vinden zijn. Wat te
denken van de sprookjesachtige burcht van Segovia, het kloosterpaleis El Escorial,
Salamanca en Toledo. Kortom; een heerlijke rondreis vol Spaanse highlights!
Inclusief: luchthavenbelastingen
Reisnummer EZ 24.023, zie www.kras.nl/24023
Met o.a. Taormina, Palermo, Segesta, Agrigento en Syracuse
Vertrek vrijwel iedere woensdag van 11/4 t/m 17/10
Wat dacht u van een rondreis boordevol Siciliaanse cultuur? Die boekt u bij KRAS al vanaf
699! Vele interessante steden wachten op u.We beginnen inTaormina.de stad die met
recht de'Parel van Sicilië'wordt genoemd. Daarna trekken we via het bedevaartsplaatsje
Tindari langs de noordkust van het eiland naar de 'gelukkige stad' Palermo. Natuurlijk
bewonderen we hier het Noormannenpaleis met de mooie Dom. Nadat we Segesta heb
ben bezocht rijden we zuidwaarts naar tempelruïnes van Agrigento, die u werkelijk ver
steld zullen doen staan, Laatste hoogtepunt van de reis is Syracuse, met haar vele cultu
rele schatten. En dit alles onder het wakend oog van de Etna...
Inclusief: luchthavenbelastingen
Reisnummer EZ 24.128, zie www.kras.nl/24128
11-daagse vlieg-/rondreis
Met o.a. Porto, Coimbra, Fatima, Évora en Lissabon
Vertrek op dinsdag van 24/4 t/m 16/10
Portugal nodigt u uit om vanaf slechts 799 kennis te komen maken met enkele van
haar prachtige parels! De geschiedenis van het land komt uitgebreid aan bod in onder
meer de universiteitsstad Coimbra en de ommuurde middeleeuwse plaats Óbidos. Maar
I ook de stad van de overheerlijke portwijnen, Porto, het haven- en visserplaatsje Aveiro en
de grootste en bekendste bedevaartsplaats van Portugal, Fétima zullen we met een
bezoek vereren... en uiteraard ontbreekt ook de Portugese hoofdstad Lissabon niet op
I het programma. Deze mopie en afwisselende route door een gastvrij en zonnig land, rijk
aan historie, cultuur, folklore en natuur zal u ongetwijfeld aanspreken!
Inclusief: luchthavenbelastingen
Reisnummer EZ 24.030, zie www.kras.nl/24030
15-daagse vlieg-/rondreis
Amsterdamse scholieren mogen een eigen modemerk lanceren. In modeatelier Pal West brainstormen
de deelnemers in kleine werkgroepen. foto Elmer van der Marel/GPD
Van Kaam: „Het wordt span
nend. Komt er mode uit of nieu
we hoesjes voor mobieltjes? Al
les kan. De formule van dit pro
ject is heel flexibel. Wij kunnen
het concept zo kopiëren op ande
re gebieden, zoals muziek of het
sleutelen aan auto's door hang
jongeren." De professionele be
geleiders van het modeatelier
gaan eveneens een spannende
tijd tegemoet. Zij stimuleren de
jongeren hun creativiteit te ge
bruiken, maar ze moeten ook de
orde zien te handhaven onder
de scholieren, die niet altijd
even gemakkelijk zijn.
Suyling zegt er rekening mee te
houden dat dertig tot veertig
procent de rit niet uitzit. „Dat
hebben we in de plannen inge
calculeerd." GPD
Met o.a. Athene, Olympia, Mycene Delphi en Kalambaka
Vertrek op vrijdag van 13/4 t/m 26/10
Een vakantie in Griekenland... dat is een kennismaking met een eeuwenoude cultuur,
slaperige dorpjes, blauwe zeeën en een heerlijke zon! De rondreis, die u al boekt vanaf
799, gaat van startin indrukwekkend Athene, met haar imposante Akropolis. Via het
Kanaal van Korinthe reizen we naar Epidaurus en de 'spookstad' Mistrés. In Olympia
maken we een wandeling langs o.a. de Tempel van Zeus, het oude Olympisch stadion
en het interessante museum. Als we vla we brug bij Patras weer het vastenland berei
ken, gaan we op pad naar Delphi, met de imposante Apollo Tempel alwaar de prieste
res Pythia haar orakeluitspraken deed. Reist u mee naar goddelijk Griekenland?
Inclusief: luchthavenbelastingen
Reisnummer EZ 24.070, zie www.kras.nl/24070
Met o.a. de koningssteden, Casablanca en het Midden-Atlasgebergte
Vertrek vrijwel iedere dinsdag van 30/01 t/m 30/10
Supervoordelig supercompleet! Want vanaf slechts 799 nemen we u 15 dagen mee
door Marokko, een land met vele gezichten. De steden en ommuurde kashba's ademen
een mysterieuze sfeer uitDe kleurrijke souks ruiken naar een melange van kruiden en
specerijen. De bekende vier koningssteden Fès, Marrakech, Meknès en Rabat laten u de
rijkdommen in alle glorie zien; van schilderachtige straatjes en middeleeuwse overdek
te markten tot sprookjesachtige paleizen en schitterende toegangspoorten. Tijdens
onze tocht door het Midden-Atlasgebergte zien we prachtige cederwouden en de
mooiste oases van Marokko. De laatste dagen kunt u genieten van zon, zee en strand in
badplaats Agadir. Laat u zich betoveren door de schoonheid van Marokko?
Reisnummer EZ 74.727, zie www.kras.nl/74727
8-daagse vlieg-/rondreis
waarom zou je verder zoeken
boek online
of bel 073 - 5 999 999 -jfJj-