Wonen met opa in de buidel
Volkse dahlia is ineens chic geworden
Er komt schot in
Goedkope woningen
voor jonge kopers
Kookplaat hoeft niet zwart
Energielastensite is succes
ONDER DE PANNEN
zaterdag 13 januari 2007
Nu weet ik ineens waarom
het hoog tijd wordt om
weer te gaan sporten. Na een
dag dweilen voel ik spieren op
plekken waarvan ik bij wijze
van spreken niet wist dat ze er
zaten.
Met vier man hebben we ons uit
geleefd op de leisteenvloer.
Want die moest na het leggen di
rect worden schoongemaakt. Al
le hoeken van de kamer hebben
we vele malen gezien om de
sluier en ander vuil eraf te poet
sen.
Maar tientallen emmers water
later, heb je wel eer van je werk.
De vloer blinkt en dat maakt
het een stuk huiselijker. Ook
hoef je geen grote keel meer op
te zetten als je iets wilt zeggen.
Want in een leeg huis verzwel
gen de echo's elk woord.
In de afgelopen dagen tijd is het
huis rigoureus veranderd. De
hal, de slaapkamer en het toilet
zijn gespoten met spac. Gaten
zijn dichtgemaakt en bijge
werkt. Op de eerste en tweede
verdieping zijn marmoleumvloe-
ren gelegd, de keuken staat er
zo goed als in en de tuin is omge
spit en vlak gemaakt.
Eindelijk komt er schot in en
ziet alles er een stuk vriendelij
ker uit. We krijgen er weer ver
trouwen in dat het toch nog
goed komt.
Niet dat het allemaal op rolle
tjes verloopt. Vloeren die niet
binnen de gestelde normen zijn
gladgestreken, leidingen die
niet op de juiste plek zitten en
op de badkamertegels uitgetrap
te sigarettenpeuken, zijn zo van
die onaangename verrassingen.
Al kijken we er niet vreemd
meer van op. Het gevoel van 'het
komt wel goed', wordt soms dan
ook afgewisseld door 'nu even
niet'. Zeker als het zoveelste ak
kefietje zich voordoet.
Dik een jaar geleden waar
schuwden anderen er ons voor.
En inderdaad, je moet overal
zelf achteraan. Ook al heb je het
gezegd, controleer gerust of het
ook echt gebeurt.
Soms liggen we er 's nachts over
te woelen. „Oh ja, morgen even
hiernaar wagen". „Weet jij of er
al iets is gedaan aan die plek?
Toch nog even opschrijven voor
dat we het vergeten." „Heb jij
morgenochtend vroeg tijd om
even langs te gaan?" Het zijn in
middels standaard vragen. En
overdag is het pure noodzaak
om het mobieltje letterlijk op
zak te hebben.
De verhuizing komt nu heel snel
dichterbij. Nog vijf dagen. Zo
langzamerhand pakken we ook
de laatste spullen in. We kun
nen de keuken uitruimen, de
lampen van de muren en pla
fonds schroeven en het wand-
meubel afbreken.
In het nieuwe huis kunnen we
de keuken alvast schoonmaken
en het schilderwerk na alle
werkzaamheden hier en daar bij
tippen.
De komende week is het in het
huidige huis even kamperen.
Iets dat we graag doen. Slechts
een paar borden, glazen en pan
nen staan nog in de kasten.
Over een week zitten we in de
nieuwe woning. Het voelt nog
onwezenlijk, maar we kijken er
naar uit.
Huren of kopen? De keus
klinkt aardig, maar is voor
veel jongeren allang niet meer
te maken omdat koopwoningen
simpelweg te duur zijn.
Bouwonderneming Heijmans
riep halverwege 2006 het perso
neel daarom op goedkope alter
natieven te bedenken voor star
ters. Heijmans denkt nu dat star-
terswoningen vanaf 70.000 euro
mogelijk moeten zijn. Het gaat
dan om gestapelde woningen
die als een buitenlaag om een be
staand gebouw (bioscoop, sport
hal) heen gebouwd worden. On
der meer achterstandswijken
zouden daardoor een nieuwe im
puls kunnen krijgen. De minima
le grootte is veertig vierkante
meter.
Eventueel kunnen bewoners in
een later stadium één of meerde
re units bij kopen en hun woning
aanpassen aan hun veranderen
de woonwensen.
Küppersbusch rekent af met
het cliché dat een inductie
kookplaat altijd zwart moet
zijn.
Het oppervlak van de nieuwe
kookplaat die de fabrikant van
keukenapparatuur onlangs op
de markt bracht, oogt als roest
vrij staal. Volgens Küppers
busch sluit dit aan bij de eigen
tijdse keuken die steeds lichter
wordt. De kookplaat is verkrijg
baar in breedtes van zestig en
tachtig centimeter vanaf 1999
euro. Informatie: www.kuppers-
busch.nl.
De website energielastenver-
lager.nl is een succes. In
amper twee weken tijd trok de
pagina 60.000 bezoekers.
Met tips op de site kan een ge
middeld huishouden op jaarba
sis ongeveer achthonderd euro
bezuinigen.
Energielastenverlager.nl is een
initiatief van de Woonbond, Ver
eniging Eigen Huis en Milieu
Centraal.
Als vader of moeder
hulp nodig heeft, is het
gemakkelijk als de kinde
ren in de buurt wonen. De
zogeheten kangoeroewo
ning biedt die mogelijkheid.
Nu het beleid van de over
heid erop gericht is ouderen
zo lang mogelijk zelfstandig
te laten wonen, is mantel
zorg opnieuw actueel.
De keus was eigenlijk van
zelfsprekend. Tamara van
Loon (24) wilde het liefst in de
nabijheid van haar opa (87) wo
nen. „Sinds het overlijden van
mijn oma is hij nogal eenzaam.
Ik wil er voor hem zijn, ook om
eventuele problemen op te los
sen. Waarom? Omdat mijn opa
en oma er altijd voor mij zijn ge
weest. Daarom wil ik de laatste
jaren van zijn leven zo aange
naam mogelijk maken."
De zogeheten kangoeroewonin
gen, waarvan er half december
zestien zijn opgeleverd in Zoe-
termeer, brachten uitkomst. De
woningen bestaan uit twee zelf
standige huizen die met elkaar
verbonden zijn door een geza
menlijke entree. Samen met
partner Rachid Bakkali (24) be
woont Van Loon de hoofdwo
ning, haar opa woont in de zoge
noemde buidelwoning.
„We hebben er vooraf goed over
nagedacht of we dit wel wil
den", zegt Van Loon. „Eigenlijk
vind ik het vanzelfsprekend en
ook mijn vriend was direct en
thousiast. Opa was nogal huive
rig voor de verhuizing, maar nu
we hier wonen, vindt hij het erg
fijn. Hij is helemaal opgeleefd."
Aanspreekpunt
Nobel noemt Van Loon zichzelf
niet. Ze vindt het eerder logisch
dat ze de zorg voor haar opa op
zich neemt, maar realistisch is
ze ook. „Stel dat mijn Opa gaat
dementeren, dan moet ik toch
hulp inschakelen. Ik ben tenslot
te geen verpleegkundige."
Ze vindt het belangrijk dat oude
ren een aanspreekpunt hebben.
Net als vroeger, toen het ook in
Nederland vanzelfsprekend was
dat de kinderen de zorg voor
hun ouders indien nodig op zich
namen. Het beleid van de over
heid is er ook op gericht oude
ren zo lang mogelijk zelfstandig
te laten wonen. De kangoeroe
woning speelt daarop in. Dit
soort woning, ook wel tandem
woning of mantelzorgwoning ge
noemd, is onder meer te vinden
in Eindhoven, Boekei, Twisk,
Dongeradeel, Apeldoorn, Nieu-
wegein en Nijmegen.
Maar of ze gewild zijn? Volgens
Yvonne Witter van Aedes-Arca-
res Kenniscentrum Wo
nen-Zorg, die er vorig jaar on
derzoek naar deed, valt dat wel
mee. Ook al zijn de eerste kan
goeroewoningen die eind jaren
zeventig in Nederland versche
nen inmiddels bijna allemaal
verdwenen, voor de tweede gene
ratie ziet ze zeker kansen. Zo
blijkt bijvoorbeeld uit onder
zoek in Friesland dat bijna de
helft van de Friezen wel in een
kangoeroewoning zou willen wo
nen. Maar dat lijkt Witter te op
timistisch. „De behoefte is er,
maar de doelgroep is beperkt",
zegt ze.
De zestien woningen in Zoeter-
meer zijn gebouwd door woning
bouwvereniging Vestia, in op
dracht van de gemeente. „Wij
zoeken voortdurend naar moge
lijkheden om wonen en zorg te
combineren", legt Elly Persons
van Vestia uit. Daarmee sluit de
woningbouwvereniging aan bij
de vraag in de markt. Toch
bleek het niet gemakkelijk om
de zestien kangoeroewoningen
in Zoetermeer te verhuren. „Om
dat veel mensen niet weten wat
een kangoeroewoning is"),>.ver^-
moedt Persons. De voordelen
zijn volgens haar legio. „Door
twee zelfstandige units in één
woning te maken, blijft de priva
cy van de bewoners gewaar
borgd."
Dat is inmiddels ook de erva
ring van Van Loon. „Opa eet 's
avonds mee, maar als hij merkt
dat wij samen willen zijn, gaat
hij vanzelf naar zijn eigen
huis." Het gaat overigens niet
automatisch om ouderen met
een zorgvraag. Persons denkt
dat het ook een ideale woon
vorm is voor ouders die een kind
hebben met een verstandelijke
beperking, maar dat wel zelf
standig kan wonen. Maar ook
voor ouders met jonge kinderen.
„Terwijl de een boodschappen
doet, passen opa én oma op de
kinderen."
Maar wat gebeurt er met de wo
ning als de 'zorgbehoevende' ver
huist of overlijdt? Tamar Steen
bergen deed er vorig jaar onder
zoek naar in het kader van haar
studie aan de TU Delft. Is de ju
ridische constructie niet goed
geregeld, dan heeft dit gevolgen
voor de continuïteit, conclu
deert ze.
Daarom heeft Vestia in het huur
contract vastgelegd dat 'de ande
re partij moet verhuizen als bij
voorbeeld de zorgbehoevende
overlijdt'. „We hebben wel afge
sproken dat we een andere ge
lijkwaardige woning aanbieden,
zodat de verhuizing zo weinig
mogelijk stress en rompslomp
met zich meebrengt", aldus Per
sons.
Paul Geerts
Informatie: www.kangoeroewo-
ning.nl, www.vestia.nl,
www.kenniscentrumwonen-
zorg.nl
Je had het kunnen voorspel
len: nadat we een Pool in
huurden om ons huis te schilde
ren en onze heg te snoeien, plan
ten we nu ook al Poolse dah
lia's. In Polen worden dahlia's
veel goedkoper geproduceerd
dan in onze goede oude Bol
lenstreek en tot chagrijn van on
ze Hollandse dahliakwekers is
de teelt van de dahlia naar Po
len aan het verschuiven.
Of de Polen er rijk van zullen
worden is de vraag, want het
stekken van een dahlia is kin
derlijk eenvoudig en intussen
komen er berichten binnen dat
ook de Chinezen de dahliateelt
al aardig onder de knie begin
nen te krijgen. Nog even,en de
Hollandse dahlia behoort tot
het verleden. En ach, moeilijk
hoeven we daarover niet te
doen - wordt niet ook het over
grote gedeelte van de Hollandse
Nieuwe door Denen gevangen?
Zo Hollands is de dahlia trou
wens ook weer niet. De plant is
in cultuur sinds 1805, toen het
zaad vanuit Mexico in Europa
arriveerde, maar aanvankelijk
werden de dahlia's vooral in
Duitsland gekweekt. Niet eens
zo heel ver van de Poolse grens.
Maar zo'n twintig jaar na de in
troductie van de plant kwam de
dahliateelt ook bij ons van de
De zegetocht van de dahlia begon in Engeland met een dahlia die nauwelijks op een dahlia lijkt: de
variëteit 'Bishop of Llandaff'. foto Romke van de Kaa
grond en in 1825 waren de ge-
vuldbloemige dahlia's uit Haar
lem al beroemd. Daarna is Hol
land altijd een belangrijke rol
in de dahliateelt blijven spelen.
Vereniging
Hoe populair een plant is, kun
je vaak aflezen aan het feit dat
er een speciale vereniging voor
bestaat. Zo hebben we in Neder
land, naast een fuchsiaverenin-
ging en een orchideeënclub, al
jarenlang een dahliavereniging
waarin de liefhebbers van de
plant zich organiseren. Dat de
ze vereniging niet zo bekend is
in de tuinwereld heeft waar-
schijnlijk met snobisme te ma
ken: dahlia's worden, net als
gladiolen, als volks beschouwd
en wie mee wil tellen in de tuin-
wereld kijkt wel uit om dahlia's
in zijn tuin te planten.
Maar vooral onder invloed van
toonaangevende Engelse tuinen
als Sissinghurst, Hidcote en
Great Dixter is het tij aan het
keren. Daar komen de tuinlief-
hebbers die met touringcars te
gelijk worden aangevoerd met
een schok lot de ontdekking dat
de volkse, om niet te zeggen or
dinaire dahlia daar, in Enge
land, nu juist als het toppunt
van chic wordt ervaren.
Natuurlijk zou je dit als omge
keerd snobisme kunnen uitleg
gen, maar een feit is dat de
dahlia tegenwoordig weer ge
plant mag worden zonder je
hiervoor te hoeven schamen.
De zegetocht van de dahlia be
gon in Engeland met een dahlia
die nauwelijks op een dahlia
lijkt: de variëteit 'Bishop of
Llandaff' heeft diep ingesne
den, chocoladekleurig blad. Dat
blad heeft voor de doorbraak
gezorgd en de eerlijkheid ge
biedt te zeggen dat het blad van
veel dahlia's ook wel als het top
punt van lelijkheid kan worden
gezien, en dat terwijl dat hele
maal niet het geval hoeft te zijn.
Reus
Een modeplant als dahlia impe
rialis, een reus van een plant
met heel fijnverdeeld blad,
wordt zelfs uitsluitend als blad
plant aangeplant omdat deze
wilde dahlia in ons klimaat vrij
wel nooit tot bloei weet komt.
Ook 'Bishop of Llandaff' is aan
zijn blad nauwelijks als dahlia
te herkennen en dat is dan ook
de reden geweest dat deze varië
teit als eerste in de tuinen van
trendsetters wist door te bre
ken.
Daarna is het snel gegaan, want
toen kwekers eenmaal in de ga
ten kregen dat er een schreeu
wend tekort was aan dahlia's
met mooi blad, hebben ze hun
best gedaan om in die leemte te
voorzien. In no-time had de Bis
hop voor nageslacht gezorgd en
nu kun je kiezen uit 'Bishop of
Llandaff', 'Bishop of Canterbu
ry', 'Bishop of York' en "Bishop
of Auckland'. Alleen 'Bishop of
Frankenstein' ben ik nog niet
tegengekomen.
Romke van de Kaa
Tamara van Loon woont met haar opa in een kangoeroewoning. De woning bestaat uit twee aparte huizen, met
foto Cees Zorn
een gezamenlijk entree.
Bij het bouwen van een woning komt veel kijken. In de Goese ivijk
Ouverture wordt gewerkt aan het project Luminoso; 12 vrijstaande
energiezuinige huizen. Verslaggever en toekomstige bewoner
Jeffrey Kutterink schrijft ivekelijks over zijn ervaringen.
