Ruwe olie verschepen naar getroffen landen kost tijd
Wereldreserves
zaterdag 13 januari 2007
windkracht
RUDEN RIEMENS FOTOGRAFIE
Europese politieke leiders zijn erg ze
nuwachtig geworden van de hevige
energieruzie tussen Rusland en Wit-Rus-
land. Moeten wij bang zijn voor de machts
politiek van Moskou? „Ze willen een be
hoorlijke, marktconforme prijs."
De heftige olieruzie tussen Rusland en
Wit-Rusland, en de acute gascrisis die vori
ge winter uitbrak tussen Rusland en Oekraï
ne, stralen uit tot aan de Noordzee. Begin
vorig jaar stond de Nederlandse Gasunie
klaar gas te leveren aan landen die ineens
hun gasimport zagen teruglopen, soms met
een kwart of meer. Nu vormen de grote olie
voorraden op de Maasvlakte een buffer die
kan worden aangesproken als de Russische
olie langere tijd niet zal stromen door de be
langrijke Droesjba-pijpleiding.
Deze pijp levert normaal gesproken tussen
1,4 en 1,6 miljoen vaten ruwe olie per dag
naar verschillende EU-landen, waar raffi
naderijen de grote afnemers zijn. Duitsland
is in aantallen vaten de grootste afnemer.
Het land krijgt eenvijfde deel van zijn dage
lijkse olieconsumptie via de Droesjba-trans-
portleiding.
Polen is harder getroffen, het krijgt drie
kwart van zijn olie via de Droesjb'a, Tsje
chië de helft, Slowakije en Hongarije zijn
zelfs voor honderd procent van hun olie
den opraken en de energieconsumptie blijft
groeien.
Energiestudies wijzen heel duidelijk uit dat
Europa niet zoveel opties heeft. Duurzame
Angst voor afhankelijkheid Rusland onterecht
vraag afhankelijk van de pijp. De markt
doet nu koortsachtig zijn werk: er moet
snel van elders ruwe olie naar de getroffen
landen worden verscheept. Maar dat kost
tijd, en zolang reiken de lokale voorraden
wellicht niet. Desnoods worden de strategi
sche voorraden aangesproken die de indus
trielanden gezamenlijk aanhouden, en
waarvan er veel op de Maasvlakte ligt.
Europa vraagt zich voor de tweede achter
eenvolgende winter af of het niet te afhan
kelijk is geworden van de Russische energie
leveranties. Europa is voor 16 procent af
hankelijk van Russische olie, bij gas gaat
het om 20 procent. De komende 25 jaar zal
de Europese Unie steeds meer olie en gas
moeten importeren, omdat de eigen voorra
energie kan in 2030 zo'n 12 procent van de
vraag leveren, misschien een paar procent
meer. Voorlopig kan ingezet worden op le
veranties uit de Noordzee, Noorwegen en
Noord-Afrika, maar een uitbreiding van de
eigen productie zit er niet meer in.
Drie gebieden in de wereld hebben zulke
grote voorraden olie en gas, dat ze hoe dan
ook leverancier zullen moeten zijn: Rus
land, de regio rond de Kaspische Zee en de
Golf-staten.
Europa zal van alle drie deze regio's moe
ten afnemen om de risico's te spreiden. Rus
land speelt daarbij een hoofdrol, beaamt
Aad Correljé, energie-onderzoeker aan de
TU Delft en Clingendael. „En het is de
vraag of Europa zo bang moet zijn voor die
afhankelijkheid." Correljé stelt dat Rus
land onder Poetin bezig is zijn eigen belan
gen veilig te stellen. „Ze willen greep op
hun hulpbronnen en een behoorlijke, markt
conforme prijs. In dat kader bezie ik de con
flicten met Wit-Rusland nu en met Oekraï
ne in 2006." Correljé gaat nog een stapje
verder door te stellen dat de Russische
wens om naar marktconforme prijzen en
contracten te komen, ook door de EU
wordt gedeeld.
„Europa wil dat de markt zijn werk doet.
Maar door een situatie te creëren waarbij
er in Europa zoveel mogelijk aanbieders
van gas en olie actief zijn, en er concurren
tie ontstaat, dreigen de Russen een lagere
prijs voor hun olie en gas te krijgen." Euro
pa, vindt Correljé, moet zich niet zo vastbij
ten in het competitieve marktidee, maar
het zou moeten investeren in goede, stabie
le relaties met energieproducerende lan
den. „Daarbij moeten we vaststellen dat er
een wederzijdse afhankelijkheid is, waarbij
er voordelen zijn voor alle betrokkenen."
Rusland heeft daar alle belang bij, denken
energie-specialisten. Het land heeft een in
frastructuur voor de export die vooral op
Europa is gericht. De enorme kapitaal
krachtige Europese markt is heel belang
rijk voor Rusland. „Er is een grens aan de
machtspolitiek van Moskou. Je kimt zelfs
stellen dat de stabiliteit van Rusland op dit
moment afhankelijk is van de olie- en gasin-
komsten uit Europa." Europa zou ook meer
gas en olie uit de Golf-regio kunnen halen,
maar vooral het gastransport is een pro
bleem. Nieuwe pijpleidingen zijn®
duur en lopen door instabiele gefe
Landen als Qatar en Iran, die eno®
voorraden hebben, zouden dan mos
vesteren in infrastructuur waardoc
overcapaciteit zou kunnen ontstaat
nemen dat risico niet", stelt Corrn^
Maurice®
Slechts 1,16 procent (15 miljard vaten)
van de bewezen wereldwijde oliereser
ves bevinden zich in Europa. De bewezen
gasreserves van Europa zijn 3,3 procent van
de wereldreserves. Nederland heeft nog
voor enkele decennia aardgas, afhankelijk
van de snelheid waarmee het wordt ver
kocht, en van de beschikbaarheid van nieu
we exploratietechnieken.
De Europese gasvraag zal bijna verdubbe
len tussen 2003 en 2030, en tweederde moet
in 2030 worden geïmporteerd. Rusland zal
ff
li
