Zeeland op 36 vierkante meter
Taal is een beetje heilig, daar
moetje omzichtig mee omgaan
Ijkje in coulissen van de fantasie
Iedereen in een hokje
resentatie op de Vakantiebeurs gedegen maar niet verrassend
13
Feiten en cijfers recreatie
en toerisme Zeeland
emmertje en schepje en geen
Zeeuws meisje. Natuurlijk ont
breken de kenmerkende paal
hoofden en mosselen niet. Maar
ook de natuur op Zuid-Beve
land en de fietsroutes op Tholen
komen nadrukkelijk in beeld.
Elke dag staan drie medewer
kers van Zeeuwse WV's klaar
om bezoekers van stand D073 al
les te vertellen over Zeeland.
„Afhankelijk van op welke
beurs de stand staat, zijn alle fo
to's en video's aan te passen",
'vertelt directeur Carla Schön-
knecht van de stichting Promo
tie Marketing Zeeland Delta.
Toch is het de vraag of Zeeland
in al dat vakantiegeweld genoeg
opvalt. Plet kan minder gede
gen, zoals Limburg en Zoeter-
meer in dezelfde hal laten zien.
Maar de Veluwe, Drenthe en
Friesland trekken met een mi
ni-hunebed, een paar picknick
tafels en flessen regionaal gebot
telde wijn meer de aandacht.
Dat is toch waar het op de Va
kantiebeurs om draait. Vakan
tie is big business. De bezoekers
vieren volgens de organisatie ge
middeld 2,5 vakanties per jaar.
En ze geven er jaarlijks zo'n
2600 euro per persoon aan uit.
De meesten hebben bij binnen
komst al een bestemming in het
hoofd, komen sfeer proeven en
vooral folders meegrissen. Tas
sen vol. Ze snuffelen rond en
doen ideeën op voor die andere
vakantie, dat weekje of week
endje weg. Daarvan moet Zee
land het hebben, beseft Schön-
knecht. Ze is ervan overtuigd
dat Zeeland met deze stand de
mensen aanspreekt. „Je moet er
op dit soort beurzen zijn, maar
wel met eigentijdse middelen.
We brengen heel Zeeland onder
de aandacht met sfeerbeelden.
In een oogopslag heb je een goed
beeld van wat Zeeland te bieden
heeft."
Hoewel gedegen, springt Zee
land er niet tussenuit. Veel
stands zijn niet alleen groter,
maar vooral veel hoger. Al zou
je willen, je kunt er door de crea
tieve aankleding en vele lampen
niet omheen. „Denk je echt dat
we niet genoeg opvallen?",
vraagt Schönknecht zich hardop
af. „We hebben de tijd van het
zand op de vloer en het schepje
gehad hoor. En hier blijft het
niet bij. We noteren de adressen
van alle geïnteresseerden en stu
ren hun onze nieuwsbrief."
Reacties van beursbezoekers wa
ren gisteren op de besloten 'vak
dag' nog niet op te tekenen. De
buren op de beursvloer vinden
dat Zeeland het prima doet.
Voor gedeputeerde Maria le Roy
(toerisme) - die de stand gister
middag officieel opende - is het
nog geen uitgemaakte zaak. „Ik
wil eerst zien hoe de beursbezoe
kers op de stand reageren. Als
blijkt dat Zeeland zich explici-
ter moet presenteren, dan gaan
we dat doen."
De Vakantiebeurs is van 10 lot en
met 14 januari in de Jaarbeurs in
Utrecht. Open: 10-18, vrijdag tot
22 uur. Entree: 13 euro, vooraf via
internet 11,50 euro. Info: www.va
kantiebeurs. nl of tel.
0900-52272387 (0,13 p/m).
De presentatie van Zeeland op de Vakantiebeurs. foto Marnix Schmidt
Hpffrev Kutterink
RECHT - Niet minder dan ne-
I,a|len propvol vakantieple-
Landen, regio's, eilanden
steden smeken om de aan-
van de circa 140.000 men-
die de komende vijf dagen
(struinen over de Vakantie-
js 2007. Midden tussen al
geweld staat Zeeland. Met
gedegen presentatie, al mag
een stuk uitbundiger.
[al 3, waar kan ik die vin-
fif De jongeman in pak kijkt
send naar de dame achter de
ijatiebalie. Ze pakt er een
legrand bij en wijst. „Die
ut op, rechtdoor, oversteken,
Ivolgende hal in, naar rechts
j wandeling van een klein
rartïertje door het Utrechtse
[beurscomplex, schat ze in.
|e vijftien luttele minuten
sk je wel een prachtige we
lreis en'vlieg' je langs Malei
sië, Nieuw-Zeeland, Frankrijk,
Wallonië, Isle of Wight, Fries
land, Zoetermeer en... Zeeland;
middenin hal 12 op de manifes
tatie Beleef Nederland van het
Nederlands Bureau voor Toeris
me en Congressen (NBTC).
Op de 50+ beurs was de nieuwe
stand van VW Zeeland al te
zien, maar toen was die nog niet
helemaal af. Nu wel. Wie de ko
mende dagen de Vakantiebeurs
bezoekt heeft de primeur. Zee
land staat tentoongespreid op ze
sendertig vierkante meter. Gro
te foto's en een aantal video's
presenteren cle verschillende re
gio's en - saillant - Goeree.
Misschien is het een beetje toe-
komstdenken? Want dat is wat
Zeeland wil. Eindelijk is het ge
vecht tussen de eilanden voorbij
en zet Zeeland als één provincie
zijn beste beentje voor.
Anders dan voorheen is de uit
straling professioneel. Geen wit
te wand met een paar fletse fo
to's. Geen hoop zand met een
elandpaviljoen op vakantiebeurs
V-scherm met
mos-er Zeeuwse
tuur, landschap,
evenementen
kcraigeschermen met foto's os
[ZeehrxLOok de website van de
VZedand wordt gepromoot.
lOkorden verspreid over de stand met
amerkende foto's voor elke Zeeuwse
(fgio,pli)5Goeree-Overflakkee,
deBrouwersdam, het schoonste strand
De stand van VVV Zeeland op
de vakantiebeurs in Utrecht
draait vooral om indrukken.
Laptop om op internet te surfen.
woensdag 10 januari 2007
door Jeffrey Kutterink
UTRECHT - Niemand die over
de Vakantiebeurs loopt heeft er
erg in. Maar iedereen is gevan
gen in een profiel. Want met toe
risme is veel geld gemoeid. Lan
den, regio's en steden kunnen er
pas een graantje van meepikken
als ze precies weten op welke
doelgroepen ze zich moeten rich
ten. Daar is onderzoek voor no
dig. Veel onderzoek.
Ze lopen er de komende dagen
vast veel rond: doorsnee gezin
nen. 3 0-plussers met kinderen
en een modaal inkomen. Zë zijn
vooral gefocust op vermaak. Die
mensen zoeken heel iets anders
dan de open authenticiteitszoe-
kers. Weliswaar ook 30-plus-
sers, maar zij zoeken een 'esca
pe' voor het drukke double inco
me no kids yet-leven. Ze hebben
meer geld te besteden, maar hen
vang je pas als ze iets bijzonders
kunnen beleven.
Voor de opening van het Zeeuw
se paviljoen op de Vakantie
beurs 2007, gunde Erik van Dijk
van het Nederlands Bureau voor
Toerisme en Congressen een
kijkje in de wetenschappelijke
keuken van het toerisme. Want
cle Nederlandse kust moet beter
onder de aandacht worden ge
bracht. Het NBTC onderzoekt
nu hoe. „Elk gebied heeft zijn ei
gen kenmerken. Als je die kent,
weet je ook welke mensen je
kunt interesseren om er vakan
tie te vieren. In je promotie en
marketing moet je daarmee reke
ning houden."
De Zeeuwse kust maakt ook on
derdeel uit van het onderzoek.
Van Dijk: „De komende tijd zoe-"
ken we uit op welke groepen
Zeeland zich moet richten."
Zeeland telde in 2005 622 lo-
giesaccommodaties:
hotels, pensions en jeugdaccom-
modaties: 232 (4323 kamers)
kampeerterreinen: 292 (85.975
slaapplaatsen)
huisjesterreinen: 68 (21.945
slaapplaatsen)
groepsaccommodaties: 30 (1.889
slaapplaatsen).
Daarnaast: 12.500 ligplaatsen
in 28 jachthavens en bij 23 wa-
tersportvereni gingen.
Zeeland boekte in 2005
894.100 gasten:
575.200 uit Nederland, waarvan
een kwart uit Noord-Brabant
318.900 uit het buitenland,
waarvan 244.000 uit Duitsland).
De Nederlanders waren goed
voor 1,3 miljoen vakanties en
8,1 miljoen overnachtingen. Bui
tenlanders gingen 518.000 keer
in Zeeland op vakantie en brach
ten er 2.725.000 nachten door.
Een gemiddelde vakantie
duurt 7,2 dagen.
Ruim een derde (35 procent)
van de Nederlandse vakantiegan
gers kiest voor Schouwen-Duive-
land; 28 procent gaat naar Wal
cheren, 19 procent naar de
Bevelanden/Tholen en 18 pro
cent naar Zeeuws-Vlaanderen.
Verdeling over verschillende
soorten accommodatie:
7 procent in hotel
31 procent op toeristische plek,
op kampeerterrein
17 procent vaste standplaats op
kampeerterrein
43 procent in vakantiewoning.
Kinderen jonger dan twaalf
jaar en personen tussen 25 en 44
jaar zijn zijn het best vertegen
woordigd.
Waterland Neeltje Jans was,
in 2005 de populairste Zeeuwse
attractie. Het meest bezochte
museum was het Museum Wa
tersnood 1953. De Visserijdagen
in Breskens trokken bij de eve
nementen de meeste bezoekers.
Een vakantieganger geeft ge
middeld 158 euro uit, ofwel 22
euro per dag.
De toeristisch-recreatieve sec
tor levert in Zeeland 13.588 ba
nen op. Dat is 8,2 procent van
de totale werkgelegenheid in de
provincie. Op Schouwen-Duive-
land ligt dit percentage op 14,8.
11 Spit schildert al twaalf jaar wolken. „Mensen snappen dat niet. Het gaat mij niet om de wolken, maar om de schilderkunst."
Bosboom
®ELBURG - De Vlissingse
stenaar Sebastiaan Spit
al sinds 1995 wolkenschil-
jen. „Op kunstbeurzen hoor
eel vaak: 'Houdt u zich uit
bezig met wolken? Al
ïaat? Daar raak je toch
Mensen snap-
dat niet. Het gaat mij niet
le wolken, maar om de schil-
ninst. Ze vormen een kap-
°m de schilderkunst te ana-
(48) heeft zelf het initiatief
om, in twee lezingen
Drukkerij, zijn analyse
fld wezen van de kunst met
breder gehoor te delen,
vmd ik leuk: het publiek te
en waar ik dagelijks mee
o oen, te laten meekijken in
onhssen van mijn fantasie.
wordt geen kunsthistori
sche verhandeling, maar een be
schrijving van de wereld gezien
door mijn bril van schilder. Dat
gebeurt helaas niet zo vaak.
Veel kunstenaars kiezen ervoor
het werk voor zich te laten spre
ken. Ik vertel graag waar het al
lemaal mee te maken heeft."
Het is geen verhaal dat hij voor
de gelegenheid onder woorden
heeft gebracht, maar een bunde
ling van gedachten, bevindin
gen en ervaringen verspreid
over een lange periode. „Ik
schrijf voortdurend het een en
ander op. Dat is door de jaren
heen mijn verhaal geworden."
Wat is kunst?
Voor Spit is zijn schilderkunst
een onuitputtelijke worsteling
met klassieke vragen zoals: wat
is kunst en wat is het nut en de
zin ervan? „In ons métier blij
ven die vragen onbeantwoord.
Iedereen geeft er zijn eigen in
vulling aan. Je blijft als kunste
naar proberen inzicht te krijgen
in wat er precies gebeurt."
Hij is zich zeer bewust van de
traditie waarin hij staat. Spit
wijst op een afbeelding van een
schilderij van Jacob van Ruis-
dael: De molen bij Wijk bij
Duurstede, met een opvallende,
donkere wolkenpartij. „Die wol
kenluchten zijn internationaal
beroemd geworden, maar het
blijken helemaal geen typisch^
Nederlandse luchten te zijn."
Naast de topografische waarde
heeft het schilderij met zijn wol
ken en water vooral ook een
symbolische, religieus bepaalde
lading van dreiging en onheil.
Die is minder opvallend dan bij
Ruisdaels voorgangers, maar-
wel degelijk aanwezig. „Die
schilderkunst is nog steeds reli
gieus, maar men weet het heel
goed te verstoppen."
Later, toen wolken en weer een
ware wetenschap waren gewor
den, ontstonden pure wolken
schilderijen. De religieuze sym
boliek verdween. „Het waren de
eerste schreden naar de abstrac
te schilderkunst. Daarin gaat
het uitsluitend nog om het schil
deren wat druk ik uit op doek
met penseel en verf?"
Het is een vraag die Spit zich
zelf ook stelt. Zijn wolkenschil
derijen zijn het resultaat van
een onderzoek zonder einde.
„Het zijn producten van ant
woorden op vragen die ik me
zelf stel. Zolang ik die blijf zoe
ken en vinden, zal ik die blijven
maken. Een werk biedt een in
gang naar een ander werk. Elk
schilderij, elke serie, roept weer
nieuwe dingen op. Voor mij is
de kous dus nooit af."
Lezingen Sebastiaan Spit, morgen
en donderdag 18 januari in De
Drukkerij, Markt, Middelburg.
Aanvang: 19.00 uur.
Ode aan N.M. Min (4)
de man die naast
mij stond toen ik
gebaard werd
en die mij noemde
kind èn vrouw
is nu het stof der aarde
Min (4), een titel die ze - zoals
bij veel andere gedichten - er
later aan gaf. „Neeltje Maria
Min is in die tijd heel bekend
geworden. Ik vond haar niet de
beste dichter, maar ik herken
de later in mijn eigen poëzie
veel dingen van haar."
Schok
Hoewel de dood een grote rol
speelt, is er niet voortdurend
een verwijzing naar haar va
der. „Het is meer existentieel.
Door de schok van zijn overlij
den werd ik me er echt van be
wust dat ieder mens dood gaat.
Dat is de spanning van het le
ven en eigenlijk ook de zin er
van."
Ze heeft voor de bundel een
strenge selectie gemaakt uit de
poëzie die ze uit die periode
zorgvuldig heeft bewaard. Aan
de gedichten zelf heeft ze nau
welijks gesleuteld. „Ik heb
hooguit een enkel woord veran-
Taalgevoel
Van de Velde (Dordrecht,
1951), opgegroeid in een literai
re familie, gaf al vroeg blijk
van taalgevoel. De liefde voor
poëzie werd vooral gewekt in
de tweede Idas van de MMS,
waar op een dag een nieuwe,
is nu het zout
op mijn lippen
is nu het druipen
van mijn bloed
langs zijn zachte aarde
vader werd hij genoemd
door wie hem wisten leven
ik noem hem kind
dat trilt'en stommelt
tegen mijn wanden
kind, dat ik baren moet
door Rolf Bosboom
MIDDELBURG - De meeste
jeugdpoëzie kan maar beter
binnenskamers blijven. Ellie
van de Velde uit Middelburg
durfde het, uiteindelijk, aan
haar vroegste gedichten te pu
bliceren. De eenvoudig maar
mooi vormgegeven bundel,
Jeugd en dood getiteld, blijkt
een uitzondering op de regel te
zijn.
De gedichten komen uit de pe
riode 1964-1976. Ze schreef
het eerste gedicht toen ze pas
twaalf jaar was. Toch is het
veelal volwassen poëzie, over
grote thema's zoals leven en
dood.
De stap deze naar buiten te
brengen, viel haar niet licht.
„Mijn man en dochters hebben
me uiteindelijk overgehaald.
Ik verzette me er altijd tegen,
want er is al zo veel moois ge
schreven, dat je terecht be
scheiden moet zijn. De taal is
toch een beetje heilig. Daar
moet je omzichtig mee om
gaan."
jonge leraar de klas binnen
kwam en zei: 'Ik ga jullie ver
tellen over de dichter Gerrït
Achterberg'. Haar klasgenoten
toonden geen enkele interesse;
zij werd voorgoed gegrepen
door de poëzie. „Dat is toch
het mooiste in de taal: het te
rugbrengen tot iets kleins."
Ze schreef al snel zelf gedich
ten, die nauwelijks een tiener
meisje doen vermoeden. „Het
was al latent aanwezig, maar-
door die leraar kwam het eruit.
Er brak iets in me open. Ik las
bovendien heel veel poëzie.
Dat rijpt je ook."
De dood speelt een belangrijke
rol in de bundel. Toen ze zes
tien was, overleed haar vader
onverwacht. „In het laatste
jaar was ik juist bezig écht con
tact met hem te krijgen. Door
zijn dood moest ik hem via me
zelf leren kennen."
Dat gevoel verwoordt ze bij
voorbeeld in Ode aan N.M.
derd, omdat ik zag dat ik er
destijds mee had geworsteld."
Van de Velde - haar meisjes
naam - is altijd poëzie blijven
schrijven, zij het met kleine on
derbrekingen. Toch koos ze er
bewust voor eerst de vroegste
gedichten te publiceren. „Ik
wilde bij het begin beginnen.
Het zijn misschien niet mijn
beste gedichten, maar wel de
bijzonderste, omdat ik nog zo
jong was." Ze sluit niet uit dat
er meer bundels volgen.
Haar poëzie is in de loop der ja
ren wel wat veranderd. „Ik ben
vooral eenvoudiger gaan schrij
ven. Niet existentiëler maar es
sentiëler. Ik hou erg van gewo
ne zinnen, wil alles terugbren
gen tot de essentie."
Dichteres Ellie van de Velde publiceerde een selectie van haar jeugdgedichten. „Ik verzette me er
altijd tegen, want er is al zo veel moois geschreven, dat je terecht bescheiden moet zijn."
foto Ruben Oreel
Dichtbundel: 'Jeugd en dood',
door Ellie van de Velde. Uitgave
in eigen beheer. Prijs: 10,-. Ver
krijgbaar bij De Drukkerij in Mid
delburg en via info©vanderwijst-
advocaten.nl.
