We nemen mensen mee op zeesafari
zc
Het haventje was een ideale plek voor kinderen
weerwoord
n r-vm-»
Seafoundation
bij Kamperland
Mie bijlagen: 0113-315680
izc.nl
•redactie@pzc.nl
JS 31,4460 AA Goes
SSdSSand: 0113-315520;
Vlaanderen: 0113-315570;
zaal: 020-4562500.
idag 9 januari 2007
Januari rouw
en hard,
is voor het jaar
een goede start
uzi
Het nieuwe jaar had
haar nieuwe krachten
gegeven. Ze dacht aan Ova
en Pladdet, Verschelling en
Verdurmen, Geldof en
Moens niet te vergeten.
Moest ze die wegstrepen?
Op een geeltje zag ze Goos-
sen staan. Was ze helemaal
vergeten.'
De familienaam Göossen
komt van een voornaam. In
oorsprong van Gozewijn,
nog verder terug van een
Germaanse voornaam die
met god- begint, in de bete
kenis 'goed'. Er wonen veel
Goossens zonder s in
Zeeuws-
Vlaanderen, maar hier en
elders komt Goossens met
een s ontelbaar keer voor.
Dan Geuze. Daar zit echt
een Zeeuws luchtje aan:
vooral van Zeeuws-Vlaan
deren en Tholen. Een ruwe
schatting levert zo'n kleine
driehonderd Geuzes op,
waarvan de hel Et in Zee
land:
Geuze is eigenlijk ook ge
woon Goossen. De lange oö
is een eu geworden, zoals
weunen van wonen, en
scheutel. Eigenlijk is Geuze
gewoon Goos, met wat dia
lectvariatie. Maar het is
een voornaam, met dezelf
de oorsprong als Goos(s)en
en met de betekenis 'de goe
de'.
Nu moest ze naar de garage
voor haar ruitensproeier.
Ze was daar al tig keren ge
weest zonder dat ze tijd
voor haar hadden. En...
wat doet een vrouw zonder
ruitensproeier? Tsja, die
gaat twijfelen aan haar
houdbaarheidsdatum.
Lo van Driel
Een combinatie van on
derzoek, educatie en
toerisme. Met de nadruk op
het vergroten van de kennis
van de zee. Dat is de doel
stelling van de Stichting
Seafoundation. Sinds kort
is de Jacobahaven bij Kam
perland, aan de voet van de
stormvloedkering Ooster-
schelde, de thuisbasis.
Mattijs de Lange wil met
zijn Stichting Seafounda
tion nadrukkelijk niet in een be
paald hokje gezet worden. Geen
natuurbeschermer, geen visse
rij-promotor, geen toeristisch
uitbater. „Gewoon de mensen
bijbrengen hoe mooi en belang
rijk de zee is."
Seafoundation heeft de zee -
dus de hele wereld - als werkge
bied, maar de nadruk van de ac
tiviteiten ligt toch op de delta
wateren en de voordelta. Niet
voor niets is gekozen voor een
'seabase' in het voormalige on
derzoekslaboratorium van Rijks
waterstaat aan de Jacobahaven
bij Kamperland. En voor de
schepen waarvan gebruik wordt
gemaakt, is de nabije Sofiaha-
ven de uitvalsbasis.
Tijdens expedities op zee kan vanaf de boten met speciale apparatuur onder water worden gekeken.
Aan boord is apparatuur aanwe
zig waarmee ook onder water
gekeken kan worden, zonder
dat daarvoor duiken nodig zijn.
„Het is elke keer verrassend. Je
weet nooit tevoren wat je tegen
komt. De mensen zeggen dik
wijls: we wisten niet dat er zo
veel moois onder water zit", ver
telt De Lange.
De tochten werden gemaakt met
het zeiljacht Sezanna. Dat ver-
heersen (zoals recent de
ribkwal).
De Lange, hydrograaf van huis
uit, geeft aan dat de Seafounda
tion oók beschikbaar is voor ad
viezen en het ontwikkelen van
ideeën. Hij noemt als voorbeeld
de mogelijkheden voor het toe
komstige mariene park (zeere
servaat) in de voordelta. „Dat
moet je zien als een kans in
plaats van een bedreiging voor
visserij en toerisme." Ander
voorbeeld: de vismijn in Colijns-
plaat koppelen aan toeristische
activiteiten. „Een beeld neerzet
ten van Volendam in Zeeland".
Samen met marien bioloog Ar
jan Gittenberger (van natuur
historisch museum Naturalis te
Leiden) regelt De Lange de dage
lijkse gang van zaken. „We zijn
een startende organisatie. Aller
lei mensen in dienst nemen, is
niet te doen. Per project halen
we de mensen erbij die nodig
zijn.". Een 'denktank' waarin
zo'n tien mensen zitten, zorgt
voor ondersteuning. Het be
schikbaar komen van ruimte in
Jacobahaven (waar ook Stich
ting De Zeeschelp die onder
zoek doet naar kweek van
schelpdieren, zit) is een flinke
stap voorwaarts.„We zijn geen
natuurbeschermingsorganisatie.
En het ecotoerisme is naast voor
lichting geven ook gewoon een
mogelijkheid om geld te verdie
nen", stelt De Lange. „Bij ons
staat vooral voorop: mensen be
wust maken van de waarde van
ecologische zee-systemen. Mee
werken om een balans te vinden
tussen economische activiteiten
en de natuur, zodat ons nage
slacht ook nog van het systeem
kan genieten."
Rinus Antonisse
Interessant
„De deltawateren zijn bijzonder
interessant om allerlei activitei
ten te doen", zegt De Lange
(49). „Je hebt er verschillende
soorten wateren. Het zoete Ha
ringvliet, de getijloze zoute Gre-
velingen, de Oosterschelde met
gedempt getij, het pas verzilte
Veerse Meer en de Westerschel-
de met volledig getij. Dat maakt
het gebied zeer geschikt voor on
derzoek en educatie."
Het idee om wat te doen met de
combinatie van onderzoek, ken
nis van de zee en maatschappe
lijk verantwoord (duurzaam) on
dernemen ontstond al toen hij
zo'n elf jaar geleden in Zeeland
Mattijs de Lange (links) en Arjan Gittenberger van de Stichting Seafoundation: „Wij willen de mensen bijbrengen hoe mooi en belangrijk de
belandde. Pas vorig jaar kreeg
het plan meer gestalte door de
oprichting van de Stichting
Seafoundation. „We willen een
onafhankelijke positie innemen,
werken niet met overheidsgeld.
Dat onderscheidt ons van onder
zoeksinstituten."
Hoewel de stichting geen winst
nastreeft, moet de schoorsteen
natuurlijk wel roken. Van onder
zoek (onder meer met studenten
van de Hogeschool Zeeland en
de Universiteit Leiden) alleen is
niet rond te komen. Vandaar
dat ook de toeristische markt
wordt bewerkt. Wél met een
leerzame insteek. De Lange
noemt het graag eco-toerisme.
„Je ziet vaak dat men vanaf het
strand naar de zee kijkt. Wij wil
len de mensen juist meenemen
de zee op. Waar het land op
houdt, begint de Seafoundation.
We bieden een expeditiepro
gramma. Het is een safari, maar
dan op het water."
trekt naar Zuid-Frankrijk. Be
doeling is dat er dit jaar meerde
re boten ingezet kunnen wor
den. Geschikt om op platen
droog te vallen en met een zo ge
ring mogelijke diepgang. Dat is
ook voor onderzoeksdoeleinden
wel zo makkelijk. Eén van de on
derzoeken is het Setl-project, ge
richt op het in kaart brengen
van de verscheidenheid aan on
derwaterleven, met in het bijzon
der aandacht voor uitheemse
soorten die de deltawateren bin
nen sluipen en daar gaan over
zee is." foto's Willem Mieras
Zeeland grossierde vroeger in ha-,
ventjes. Veel zijn er verdwenen, in
onbruik geraakt of hebben een an
dere bestemming gekregen. In de
serie Aanmeren aandacht voor dit
maritiem erfgoed, met illustraties
van Adri Karman.
Deze week: het haventje van Kam
perland.
De vader van P. J. Leendert-
se was vele jaren haven
meester in Kamperland. In de
jaren dertig stelde de gemeente
Wissenkerke, waaronder Kam
perland viel, de vacature voor
havenmeester open. Leendert-
ses vader was landarbeider en
hij wilde zich verbeteren. Plus
punt was dat hij in het bezit
was van een politiediploma.
Dat vonden ze bij de gemeente
mooi meegenomen, want zo kon
de havenmeester tevens optre
den als onbezoldigd veldwach
ter.
Het gezin woonde vlakbij aan
de Westhavendijk. Een ideale
plek voor kinderen, herinnert
Leendertse junior - na een amb
telijke loopbaan op Walcheren
weer teruggekeerd in zijn ge
boorteplaats - zich. „We waren
altijd aan het spelen bij de ha
ven. Op de schorren dammetjes
van klei maken en dan kijken
wanneer die bij opkomend tij
doorbraken."
Hij weet nog goed dat de lange
geul naar de haven kronkelig
was. Zijn vader moest ervoor
zorgen dat de route altijd met
staken werd aangegeven. Toch
raakten regelmatig schepen in
moeilijkheden. Leendertse ver
telt dat in het najaar van 1960
een met suikerbieten geladen
schip aan het eind van de geul
omhoog voer. Bij pogingen het
dagen werd het schip weer ge
licht. Havenmeester Leendertse
maakte de oude situatie mee,
voor de afsluiting van het Veer
se Gat in 1961, toen het getij be
palend was en een spuikom
moest zorgen voor het doorspoe
len van haven en geul. Ook in
de nieuwe situatie na de vor
ming van het Veerse Meer was
hij in functie, tot zijn pensione
ring in 1971. Op een oude kaart
van de bekende tekenaar Hattin-
ga uit 1751 staat aan de zeedijk
van de Heer Janszpolder de
naam Kamperlands Veer ver
meld, met een toegangsgeul die
het Haventje van Kampen is ge-
dijken, deel Noord-Beveland,
stellen M. P. de Bruin en
M. H. Wilderom vast dat het ont
staan van de Veerweg te Kam
perland hieraan niet vreemd zal
zijn.
Het huidige dorp Kamperland is
een beetje in het wilde weg be
gonnen door de bouw van hui
zen langs de Veerweg. Die weg
lag er vanwege de eeuwenoude
veerverbinding op Veere. De ha
ven stelde niet veel voor. Na het
inpolderen van omliggende ge
bieden als de Jacobapolder
(1769), Soelekerkepolder (1818)
en Onrustpolder (1846) ont
stond er meer activiteit.
hoeve van de beurtvaart op Rot
terdam en Middelburg. De fami
lie Schippers voer met de Catha-
rina Magdalena op Rotterdam
en de familie Verburg met de
Res Nova op Middelburg. De ha
ven werd uitgebreid toen het
vervoer van landbouwproduc
ten, met name suikerbieten, toe
nam. Er konden schepen tot
driehonderd ton met een diep
gang van twee meter komen.
Begin jaren zestig van de vorige
eeuw werd een nieuwe haven
voorziening aangelegd, 250 me
ter lang, 90 meter breed en een
diepte van -3,70 meter. Ook
kwam er een kaarsrechte vaar
geul naar het Veerse Meer. Aan
het eind ervan ontstond een
jachthaven. De gemeente
Noord-Beveland heeft grote
plannen met het kanaal en de ha
ven, onder meer bouw van wo
ningen en vestiging van bedrij
ven. Er zitten gr nu al enkele, on
der meer een betoncentrale en,
nabij de spuikom op de voorma
lige vuilnisbelt, het bedrijf In
tree, voorzien va;i een opvallen-
