illem Ruys: kroon op de vloot
Een etalage
ran Zeeuwse
Artist-in-Caravan op erf Zonnemaire
Patiënt in ziekenhuis
Terneuzen besmet
met mrsa-bacterie
één van boek over voormalig vlaggenschip Koninklijke Rotterdamse Lloyd
Simnia en Ter Schorre
zijn gastvrije zorgcentra
mrRinusAntonisse
LISSINGEN - Het was niet
grootste, snelste en mooiste
:hip dat onder Nederlandse
de wereldzeeën bevoer. Wel
de nis Willem Ruys altijd
tot de verbeelding. Hel bij-
begin en einde van het
zijn daar zeker debet aan.
Ruys, de kroon op de
ootluidt de titel die Frans
pidinga en Nico Guns kozen
W hun gisteren gepresenteer-
fboek (deel een) over het voor-
:ige vlaggenschip van de Ko-
"ijke Rotterdamse Lloyd, ge
ld bij de Koninklijke Maat-
appij De Schelde in Vlissin-
Een indrukwekkend boek;
alleen door formaat en om-
>(600 pagina's), ook door de
itailleerde wijze waarop ont-
n, bouw en eerste reizen be
leven worden. Half dit jaar
■t deel twee.
Is er nog wel behoefte aan een
nieuw boek over de Willem
Ruys? Mensen die geïnteres
seerd zijn in schepen en koop
vaardij kunnen er nooit genoeg
van krijgen. Die worden met het
product van Luidinga en Guns
op hun wenken bediend. En
voor mensen die wat meer op af
stand staan, is het interessant te
lezen hoe het proces vooraf
gaand en tijdens de bouw van
zo'n vernieuwend dubbel-
schroefmotormailschip zich drie
kwart eeuw geleden voltrok.
Mailschip
Die gang van zaken vormt een
belangrijk onderdeel van het
nummer Schelde 214. De KMS
was huisbouwer van de KRL,
maar tijdens de bouw van het
schip onderhielden de twee alles
behalve een vriendelijke relatie.
Integendeel, er ontstond van
meet af aan ruzie over vertra
ging. De een gaf de ander de
schuld en de toonzetting van de
briefwisseling hierover loog er
niet om.
Achteraf misschien maar goed
dat het tijdschema uitliep, want
daardooiywas-de Schelde 214 bij
het uitbreken van de Tweede
Wereldoorlog nog lang niet
klaar. Er is tot najaar 1942 aan
doorgebouwd, maar toen gelast
te de Rüstungsinspector Nieder-
boek, met de KMS en de KRL - - lande stopzetting. Tot aan de be-
als hoofdrolspelers. Al in 1929
maakte KMS-hoofdingenieur
J. Blokland Visser een zeer
vernieuwend ontwerp voor een
mailschip. Dat heeft, met vele
aanpassingen van de Lloyd,
gediend als basis voor bouw-
vrijding eind 1944 bleef het
schip in wording op de helling
liggen. Het torende hoog boven
de huizen uit en groeide voor de
inwoners uit tot een beschermen
gel, een symbool van 'Vlissingen
zal herrijzen.'
Bijna liep het mis, echter het
Duitse plan om werf en schip op
te blazen mislukte. Over de wij
ze waarop dat werd verijdeld, is
enige mythevorming ontstaan.
Luidinga en Guns sluiten aan
bij een recente conclusie van
W. Dudok van Heel (2005): uit
eigenbelang (drinkwatervoorzie
ning) schortten de Duitsers het
opblazen van de werf op.
Te waterlating
Na hervatting van de bouw kon
Schelde 214 in juli 1946 te wa
ter worden gelaten (door de om
vang van het schip en de beperk
te ruimte een hele operatie).
Ook werd de naam Willem Ruys
onthuld, eerbetoon aan de Wil-
lems die de Lloyd in de loop der
tijden dienden. Op de romp
stond er eerst nog Bzn achter,
naar de in de oorlog gefussileer-
de Willem Ruys, maar dat bleek
een foutje, stellen Luidinga en
Guns vast.
De afbouw ondervond vertra
ging. Eind november 1947 vond
de overdracht plaats; 2 decem
ber begon de maidentrip naar
Naast de voorbereidingen, oor
logstijd en (af)bouw bevat het
boek uitgebreide informatie en
vele illustraties over onder meel
de (fraaie) interieurs, het hotel-
bedrijf, de technische installa
ties, de samenstelling van de be
manning en de eerste reiden.
Willem Ruys, De kroon op de
vloot. Deel een. Door F. Luidinga
en N. Guns. Uitgave Van Soeren
Co/De Bataafsche Leeuw, Amster
dam. Prijs 59 euro.
Scheepsleven
lengte bijna 200 meter, 21.000 bruto registeren; dienstsnel-
heid 21 mijl; passagiersaccommodatie 780, bemanning 400;
1929: eerste ontwerpen bij KMS van modern mailschip;
1938: opdracht en begin bouw P.7, later Schelde 214;
september 1942: stopzetting bouw en conservering tot eind oor
log;
9 juli 1946: tewaterlating en naamgeving Willem Ruys;
november 1947 overdracht door KMS aan Rotterdamse Llo
yd, die dan predikaat Koninklijk krijgt;
december 1947: maidentrip naar Indië;
1965: verkoop aan Flotta Lauro, Genua; na ombouw verder
als cruiseschip Achillo Lauro;
1995: gezonken na brand voor de kust van Somalië.
foto's uit besproken boek
zaterdag 6 januari 2007 17
Provincie wil meer regio-tv
MIDDELBURG - Het dagelijks provinciebestuur vindt
dat alle regionale omroepen in Nederland via de digitale
televisie van Delta te zien moeten zijn. Daardoor kan de
identiteit van zowel de provincies als de regionale omroe
pen worden versterkt, schrijven Gedeputeerde Staten in
antwoord op schriftelijke vragen van het CDA-Statenlid
Van de Merbel.
In de loop van deze maand worden RTV Rijnmond en Om
roep Brabant toegevoegd aan het digitale pakket, maar
wat het provinciebestuur betreft is dat te weinig. De be
perkte verspreiding via digitale televisie staat 'haaks' op
de ontvangst via satelliet en digitenne, aldus Gedeputeei--
de Staten. Doorgifte via de analoge kabel is moeilijk, om
dat daarvoor de capaciteit te gering is. Omroep Zeeland
staat niet te trappelen, omdat de mogelijkheid om andere
regionale omroepen te ontvangen kan leiden tot 'versnip
pering van de aandacht van de kijker'.
De provincie denkt daarentegen dat ontvangst van alle re
gionale omroepen in heel Nederland een positief effect
kan hebben op de reclame-inkomsten van Omroep Zee
land.
Hoge boete na dronkemansrit
MIDDELBURG - Een 53-jarige man uit Vlissingen is gis-
tei-avond in Middelburg flink tegen de lamp gelopen. Sur
veillerende agenten haalden hem op de Bachtensteene
van de weg voor een alcoholtest.
De Vlissinger bleek te veel te hebben gedronken. Ook
bleek zijn auto niet verzekerd. De man kreeg voor zijn
dronkenschap vierhonderd euro boete en voor het onver
zekerd rijden nog eens 320 euro. Het totaalbedrag reken
de de man direct op het bureau af.
PvZ wil snel referendumregeling
MIDDELBURG - Als Zeeland geen regeling heeft om een
referendum over ontpoldering te houden, dan moet die re
geling er maar snel komen. Met deze boodschap heeft de
Partij voor Zeeland (PvZ) in de Staten van Zeeland zich
gisteren tot het dagelijks provinciebestuur gewend. De
fractie wil dat op zo kort mogelijke termijn een verorde
ning wordt ingevoerd op grond waarvan een referendum
over ontpoldering kan worden gehouden, zoals L. van
Melle uit Zierikzee deze week heeft gevraagd.
Naar het idee van de PvZ zou daarvoor de referendumver
ordening van de provincie Noord-Holland naar de Zeeuw
se situatie moeten worden vertaald. Volgende week vrij
dag zouden de Staten er dan een besluit over kunnen ne
men.
Collectieve verzekering minima
ZIERIKZEE - Minima en uitkeringsgerechtigden in de ge
meente Schouwen-Duiveland kunnen gebruikmaken van
een collectieve ziektekostenverzekering. Het gemeentebe
stuur is voor 2007 een collectieve ziektekostenverzeke
ring aangegeaan bij zorgverzekeraar CZ.
De collectieve verzekering is niet alleen voor mensen die
een uitkering hebben, ook andere mensen met een
minimum-inkomen (maximaal 105 procent van de bij
standsnorm) kunnen hier aan deelnemen.
Vorig jaar bood de gemeente Schouwen-Duiveland de mi
nima ook al een collectieve ziektenkostenverzekering
aan.
door René van Stee
TERNEUZEN - Op de afdeling
Intensive Care (IC) van het Zorg-
saam Ziekenhuis in Terneuzen
is gisteren bij een patiënt mrsa
geconstateerd. Deze multiresis-
tente bacterie is ongevoelig voor
bijna alle soorten antibiotica en
daardoor moeilijk te bestrijden.
Om uitbreiding van de besmet
ting te voorkomen is de IC in
tweeën gesplitst. De ene kant is
uit veiligheidsoverwegingen in
gericht als geïsoleerde zone
waar patiënten liggen die op
mrsa worden onderzocht, en in
afwachting zijn van de uitslag.
Het onderzoek geldt ook voor
personeel dat mogelijk met de
besmetting in contact is ge
weest. Iedereen die is besmet,
wordt behandeld.
Er is meteen begonnen met het
schoonmaken van de overige
ruimtes van de IC, zodat verder
gewerkt kan worden met een be
perkte opnamecapaciteit.
Volgens een woordvoerder van
Zorgsaam komt de dagelijkse
gang van zaken hierdoor niet in
de knel. Patiënten die nu op de
IC liggen worden niet overge
plaatst naar gewone verpleegaf-
delingen.
Bezoekers op de IC krijgen met
speciale voorzorgsmaatregelen
te maken. De verwachting is dat
hierdoor de veiligheid van pa
tiënten, bezoekers en medewer
kers optimaal is geregeld.
Volgens het ziekenhuis zijn er
geen verdere maatregelen nodig
voor patiënten en bezoekers op
de verpleegafdelingen. Het Zorg
saam Ziekenhuis in Terneuzen
kreeg in 2003 en 2005 ook al te
maken met mrsa-besmettingen.
Het ging toen respectievelijk om
de afdeling neurologie en cardio
logie en de afdeling chirurgie.
door Nadia Berkelder
MIDDELBURG - Zorgcentra
Simnia in Domburg en Ter
Schorre in Terneuzen zijn geno
mineerd voor de Food is Care
Award 2006.
Deze prijs wordt jaarlijks uitge
reikt aan de zorginstelling die
de beste gastvrijheid biedt. In to
taal zijn er tien zorgcentra geno
mineerd.
Zowel Simnia als Ter Schorre
maakt deel uit van de Stichting
Voor Regionale Zorgverlening
(SVRZ). Beide locaties scoren
hoog als het gaat om de kwali
teit van eten en drinken, het
Straat Hulst
afgesloten
HULST - De Grote Bagij-
nestraat in Hulst is dinsdag 9 ja
nuari vanaf 7.30 uur afgesloten
voor het verkeer.
Op diverse plaatsen in de weg
worden verzakkingen gerepa
reerd. De werkzaamheden zul
len donderdag 11 januari wor
den afgerond.
woongenot en de service. De no
minaties zijn tot stand gekomen
op basis van ervaringen van
cliënten. Volgende week donder
dag, 11 januari, wordt de prijs
winnaar bekend gemaakt door
staatssecretaris Ross- van Dorp
tijdens het Nationaal Congres
Gastvrijheidszorg in Amster
dam.
Avond voor
mantelzorgers
in Middelburg
MIDDELBURG - Steunpunt
Mantelzorg houdt 16 januari
een lotgenotencontact in de
Zeeuwse Bibliotheek van Mid
delburg.
Deze avond wordt speciaal geor
ganiseerd voor mensen die over
dag door werk of gezin niet aan
de gespreksgroepen kunnen
deelnemen. De bijeenkomst
gaat over schuldgevoel en duurt
van 19.30 tot 21.00 uur. Belang
stellenden kunnen zich telefo
nisch opgeven bij het steunpunt
via 0118-553530.
rootkoor richt
op opera
- Het Groot-
Zeeland begint donderdag
de repetities voor een nieuw
ject. Het gaat om een concert
fragmenten uit bekende ope-
als Porgy Bess, My fair la-
Missa Criola en Conquest of
idise.
Gi'ootkoor staat onder lei-
d van de dirigenten Etty van
Mei en Nan van Groenin-
Drie keer per jaar studeren
met honderden zangers een
cert 'n' Iedereen die graag
en misntens 18 is, mag
De uitvoering is op 11
in de Nieuwe Kerk in Mid-
De repetities zijn op 11
januari, 1 en 15 maart en
april in kerkgebouw De
in Middelburg. Infor-
le: VAvw.grootkoor.nl.
doorEsme Soesman
ZONNEMAIRE - De kunste
naarsinitiatieven Sanders Ge
luk uit Rotterdam en Kip Vis uit
Middelburg treffen elkaar er
gens in het midden, in de polder
van Zonnemaire. Daar is, op het
erf van creatieve boer Jaap Ver-
seput, een caravan weggezet. El
ke maand nemen diverse kunste
naars gedurende een week hun
intrek in het huisje op wielen.
Hun vertaling van die ervaring
wordt later dit jaar tijdens het
festival artist-in-caravan gepre
senteerd.
Verschillende beeldend kunste
naars, theatermakers, een muzi
kant en journalist hebben het
weekje platteland inmiddels
achter de kiezen. Eind deze
maand neemt het laatste creatie
ve duo haar intrek in de cara
van. De vrijheid die de deelne
mers genieten, is groot - blijkt
uit de uitleg van mede-intiatief-
nemer Sander Zweerts de Jong
van Sanders Geluk. Als (afgestu
deerd) tekenaar heeft hij zich ge
durende zijn weekje kunstzinni
ge 'retraite' vooral op fotografie
gestort. Wel is het de bedoeling
een link te leggen met de Zeeuw
se omgeving. Bovendien staan
de uitingen in het teken van het
klimaat, wat het overkoepelend
thema is geweest van de afgelo
pen jaar door Sanders Geluk ge
nomen initiatieven. „Het wer
ken aan de hand van een thema
is zo'n beetje toevallig ontstaan,
maar blijkt een fijne methode.
Je kunt verdiepen, anders blijft
je werk toch wat sneller anekdo
tisch van aard."
Dat klimaat komt in Zonnemai
re haast automatisch aan bod.
Sinds de start vorig .jaar is elke
maand een andere creatieveling
voor een week richting Schou-
wen-Duivelandse polder getrok
ken. Waarmee de gang van de
seizoenen een niet weg te poet
sen onderdeel vormt van de op
gedane ervaringen.
Beleving
De beleving van het platteland
is een ander aardig aspect. Die
invalshoek raakt ook sterk aan
Verseputs interesse. Hoewel de
man achter onder meer Zonne
maire Buitengewoon en Giro de
Pic-Nic in dit project alleen faci-
liteert, ziet hij wel degelijk raak
vlakken tussen Artist-in-Cara
van en zijn eigen creatieve zoek
tocht. „Hoe gaat dat nu met het
platteland'verder? Wat gaat er
gebeuren? Zonder expliciet te
zijn, vind je dat element hier
toch al snel in terug."
Artist-in-Caravan moet - naast
een boek en dvd - uiteindelijk re
sulteren in een tweedaagse slot
manifestatie, waarin mensen
'op expeditie' kunnen langs de
resultaten van dit kunstzinnige
kampeerproject. Aanvankelijk
was het de bedoeling een winter
festival op poten te zetten, maar
omdat de financiën nog niet
rond zijn is deze planning opge
rekt. De gemeente Schou
wen-Duiveland heeft een subsi
dieverzoek van 2000 euro voor
Artist-in-Caravan recent afgwe-
zen. De provincie komt wel met
centen over de brug.
Dat festival komt er hoe dan
ook toch, geeft Zweerts de Jong
desgevraagd aan. Waarschijn
lijk wordt nu ingestoken op een
combinatie met Giro de Pic-Nic
in de zomer. Jammer, omdat een
winterfestival in Zeeland
(„Leuk met vuurkorven") vol
gens de Rotterdammer best aan
trekkelijk kan zijn. Maar aan de
combinatie met de kunstzinnige
route langs de Schouwen-Duive-
landse kunstzinnige picknick
plaatsen (en ander moois) kle
ven weer andere voordelen,
denkt Zweerts de Jong. Of zoals
Verseput het ziet: „Dan komt er
één grote energieexplosie tot
stand."
'or Ernst Jan Rozendaal
- Over twee we
ll verschijnt de tweede afleve-
ig van Zeeprik, een gratis ma
rine over vormgeving in Zee-
id.Daarin is een longlist opge-
men van recent uitgevoerde
drachten. Morgen begint in
1 Centrum voor Beeldende
rost Zeeland in Middelburg
i tentoonstelling van deze pro
ten.
t is niet de bedoeling dat
elke longlist gepaard
met een expositie, maar nu
s het een uitgelezen mogelij k-
d°m het nieuwjaarsfeest van
CBK Zeeland luister bij te
ten. „De longlist in Zeeprik
j bedoeld als etalage van
vormgeving", ver-
Jobine Roest van het
K Zeeland. „Dit keer geven
hier live een preview van
t er in nummer twee afge-
ikt gaat worden."
jrogevers kunnen zelf hun
ijecten aanmelden voor de
glist. Plaatsing gebeurt naar
gorde van binnenkomst. Het
werk is dus ook niet specifiek
voor een tentoonstelling aange
boden. „Dat is een dimensie die
erbij komt", zegt Leonard Snel-
ders, vormgever en redacteur
van Zeepnk. „We hadden meer
aanmeldingen dan we op de
longlist konden plaatsen. Daar
zijn we blij mee, want daaruit
blijkt dat er behoefte is aan dit
podium dat we voor vormgeving
in Zeeland hebben opgericht."
Een kwalitatieve weging van de
inzendingen is niet nodig, aldus
Roest en Snelders, omdat het be
stand van het CBK Zeeland (en
dus van Zeeprik) grotendeels be
staat uit professionele vormge
vers en kunstenaars. Snelders:
„Voorwaarde is dat je regelma
tig opdrachten hebt."
De expositie Long List Live
biedt een gevarieerd beeld van
de Zeeuwse vormgeving. De ont
werpers Jeroen van 't Leven en
Hans van 't Leven (geen familie)
krijgen extra aandacht. De eer
ste heeft de twee middenpagi
na's van Zeepnk mogen vullen.
Met een projectie op de wand
Alfabet
Tafels en lampen van Ineke Otte zijn te zien in het Centrum voor Beeldende Kunst Zeeland.
foto Ruben Oreel
van de expositieruimte geeft hij
een voorproefje van zijn 'alfabet
van life design' dat hij daarvoor
heeft ontworpen.
Hans van 't Leven is interieur
architect en omgevingsontwer
per. Hij laat schaalmodellen
zien, onder meer van meubels.
Een aantal ontwerpers laat via
foto's zien hoe aan de wensen
van hun opdrachtgevers is tege
moet gekomen. Zo toont Berith
Keiser haar interieurontwerp
voor zorgcentrum de Hooge Pla
ten in Breskens en Corian de
Dreu van Dépot interieurarchi
tectuur de inrichting van hotel
De Distel in Zoutelande. Sela
heeft in opdracht van de
Lionsclub Vlissingen een publi
catie over en - als verkeersbord -
een zinsnede uit het werk van
kunstenaar Machteld van der
Wijst vormgegeven. Publicaties
zijn ook te zien van Wentelwe
reld (Thiërry Tetenburg, die een
boek van fotograaf Mechteld
Jansen heeft ontworpen) en Ra
ven vormgeving (brochure van
Dow). Maar bijvoorbeeld ook
een strip van Benno Vranken, ta
fels en lampen van Ineke Otte en
een ring van Mare de Regt.
„Er is geen rode draad", ver
klaart Snelders. „Er bestaat niet
zoiets als Zeeuwse vormgeving.
We zijn wel verrast door de ver
scheidenheid en door het feit dat
je op heel veel terreinen Zeeuw
se vormgevers bezig ziet." Hij be
nadrukt dat het belangrijk is dat
de vormgevers met eikaars werk
in aanraking komen. Ze kunnen
elkaar inspireren, tips uitwisse
len en gezamelijk aandacht vra
gen voor hun werk. Dat is ook
de toegevoegde waarde van de
tentoonstelling. „Vooral de ope
ning is een uitgelezen mogelijk
heid tot ontmoeting", meent
Roest. „Niet alleen van kunste
naars onderling, er lopen hier
ook opdrachtgevers rond. Wie
weet worden er nog zaken ge
daan ook."
Expositie: Long List Live bij het
CBK Zeeland aan de Balans in
Middelburg, t/m 19 januari ma t/m
vri geopend van 9-17 uur. Opening
morgen van 15-17 uur. Zeeprik 2
is vanaf 19 januari verkrijgbaar
via www.cbkzeeland.nl, De Druk
kerij en de Zeeuwse Bibliotheek.
