Het gelijk van gasbedrijf Gazprom
PZC
'Je móet me nemen'
PZC
Geknoei met polonium
verwondert baas Covra
Voedsel blijft nog
jaren goedkoop
Conflict draait om medezeggenschap over transportleidingen door Wit-Rusland
Brussel wil
spoedoverleg
over conflict
29 december 1956
vrijdag 29 december 2006
door Carel Goseling
Op 1 januari om 08.00 uur
West-Europese tijd gaat de
gaskraan naar Wit-Rusland
dicht. De topman van het Russi
sche gasbedrijf Gazprom,
Alexei Miller, speelt het spel
hard.
Gazprom wil dat Wit-Rusland
meer gaat betalen voor Rus
sisch gas. Bovendien wil Gaz
prom een belang krijgen in de
gastransportleidingen die via
Wit-Rusland naar de rest van
Europa lopen. Leidingen waar
door Gazprom-gas gaat.
Wit-Rusland betaalt nu nog
geen 47 dollar per 1000 kubieke
meter gas uit Rusland. Afne
mers in Midden-, Zuid- en
West-Europa leggen er meer
dan 250 dollar voor neer. Een
prijs die bovendien jaarlijks
met 6 procent stijgt.
Is het dan vreemd dat Gazprom
De Europese Commissie
heeft Rusland en Wit-Rus-
land opgeroepen zo snel moge
lijk een oplossing te vinden
voor hun conflict over de gasle-
veranties. De Commissie vreest
dat het conflict gevolgen kan
hebben voor de gasstroom naar
Europa.
Het dagelijks bestuur van de
EU heeft daarom de experts op
het gebied van de internationale
gasleveranties op 4 januari naar
Brussel geroepen voor spoedo
verleg. Het Russische gasbedrijf
Gazprom wil dat Wit-Rusland
meer gaat' betalen voor gas dan
de vriendenprijs die het tot nog
toe kreeg. Als het regime in
Wit-Rusland daar niet mee in
stemt, gaat de gaskraan dicht,
zo dreigt Gazprom. Dat zou de
aanvoer van gas voor Europa,
dat vanuit Rusland door
Wit-Rusland gaat, in gevaar
kunnen brengen. ANP
de gasprijs voor Wit-Rusland
wil verhogen? Nee. Is de verho
ging extreem? Ook niet echt.
Gazprom wil dat Minsk 110 dol
lar per 1000 kubieke meter gaat
betalen. Daarna zal de prijs op
lopen naar 250 dollar in 2011.
Wit-Rusland is bereid 75 dollar
voor het Russische gas te gaan
neertellen. Gazprom wil dat ac
cepteren mits het medezeggen
schap krijgt over de gastrans
portleidingen door Wit-Rus
land. Omgerekend wil Gazprom
daarvoor vijf miljard dollar be
talen: twee miljard dollar meer
dan de feitelijke waarde.
Minsk wil er echter tot nu toe
niet aan. Dus wil Gazprom de
gaskraan naar het land dicht
draaien. Alleen kan het dat fei
telijk niet. Wit-Rusland haalt
het gas voor eigen gebruik im
mers uit dezelfde transportlei
dingen waarmee de energiebron
naar de rest van Europa gaat.
De regering claimt dat ook na 1
januari te zullen doen, ook zon
der contract met Gazprom.
Dat betekent automatisch dat
de rest van Europa minder gas
zal krijgen. Een soortgelijke si
tuatie deed zich begin 2006
voor met Oekraïne. Ook dat
land weigerde een hogere prijs
voor Russisch gas te betalen.
Toen Gazprom de levering
staakte, tapte Oekraïne gewoon
'doorvoer-gas' af waardoor on
der meer Oostenrijk en Italië in
eens veel minder kregen.
Nu zal een mindere levering via
Wit-Rusland niet echt grote ef
fecten hebben. Rusland ver
zorgt 24 procent van de gasbe-
hoefte van de EU. Daarvan
komt 22 procent via Wit-Rus-
land. Omgerekend 5 procent
van de totale EU-behoefte.
Gazprom heeft Litouwen, Polen
en Duitsland gewaarschuwd
voor mindere leveringen in ja
nuari. Een merkbaar effect zal
dat in die landen niet hebben.
De EU heeft 120 opslagplaatsen
voor gas. Goed voor 70 miljard
kubieke meter: 50 dagen ver
bruik.
De houding van Minsk, en eer
der Oekraïne, maakt meteen
duidelijk waarom Gazprom me
dezeggenschap wil over de gast
ransportleidingen. De Russen
moeten de EU-lidstaten immers
contractueel gas leveren. Lukt
dat niet, dan kost dat Gazprom
geld. Dan is het extra vervelend
als een derde partij de oorzaak
is, een partij waar je geen zeg
genschap over hebt.
Inbinden
Zal Wit-Rusland inbinden? Dat
valt te verwachten. Zal Ga
zprom bijdraaien? Ook dat zit
erin. Waarom? Gezien de bijzon
dere relatie tussen Rusland en
Wit-Rusland. De presidenten
van beide naties, Poetin en Loe-
kasjenko, streven naar een eco
nomische unie.
Daarbij is Wit-Rusland wel de
armere, en dus vragende partij.
Maar Rusland kan het zich niet
veroorloven Loekasjenko en
zijn bewind echt in problemen
te brengen. Hun val zou immers
een omwenteling in Wit-Rus
land kunnen betekenen. Daar
mee ontstaat het gevaar dat het
land zich van Moskou zal afke
ren en toenadering zoekt tot EU
en Navo. Poetin en de Russische
regering beseffen dat terdege.
Wit-Rusland onder druk zetten
mag, mits dat proces controleer
baar blijft. Dat spel speelt de
Gazprom-top mee. Medezeggen
schap over cruciale gastrans
portleidingen werkt immers be
ter onder vrienden dan vijan
den.
Het geval-Oekraïne heeft dat be
wezen. Na vier dagen opende
Gazprom de gaskraan voor dat
land weer. Via onderhandelin
gen kwam er een nieuw con
tract met een hogere gasprijs en
medezeggenschap over de gast
ransportleidingen daar. Welis
waar via een aparte onderne
ming, maar daarin kreeg Ga
zprom een maatgevend belang.
Bovendien werd voorkomen dat
de anti-Russische sentimenten
in Oekraïne de overhand kregen
en de overige afnemers van Rus
sisch gas in Europa zo boos wer
den dat ze elders hun gasbehoef-
te gingen dekken. Eind goed, al
goed. En zo zal het ook nu gaan.
GPD
Voor het tweede achtereenvol
gende jaar zijn de inkomens
in de land- en tuinbouw over
bijna de hele linie gestegen. Is
nu het tijdperk aangebroken
van de structureel hogere
landbouwprijzen, dat Land-
bouwminister Cees Veerman
enige weken geleden aankon
digde? Nog even geduld,
meent het Landbouw Econo
misch Instituut (LEI).
door Nico Hylkema
Een gemiddelde omzetstij
ging van 7 procent is ze
ker niet slecht voor de totale
land- en tuinbouw. Zeker als
die omzetstijging bijna ge
heel door hogere prijzen
wordt geboekt.
De kosten stegen dit jaar ook
flink met zo'n 3,5 tot 4 pro
cent door duurdere energie,
veevoer en mestafzet, maar
de inkomens zijn de afgelo
pen jaren zeker in de veehou
derij en de akkerbouw snel
ler gestegen.
Betekent dit nu het einde van
de dalende prijzen van land
bouwproducten, dat de minis
ter onlangs aankondigde?
„Dat weten we pas over vijf
jaar", meent landbouweco
noom Cees van Bruchem van
het Landbouw Economisch
Instituut (LEI). Dan pas zal
blijken of de betere inkomens
structureel zijn.
Toch lijkt het tij gunstig. In
China en India groeit de wel
vaart en daarmee de con
sumptie van dierlijke eiwit
ten. Op termijn kan ook de
klimaatverandering een rol
spelen. En niet te vergeten de
opkomende teelt van gewas
sen voor de energievoorzie
ning die nu al de prijzen voor
graan in bijvoorbeeld Duits
land opdrijft. De wereldsui
kerprijs stijgt al onder in
vloed van de Braziliaanse
ethanolproductie. Het vee
voer wordt in elk geval duur
der. Volgens Van Bruchem is
er weinig dat echt wijst op
een structureel hogere prijs
voor landbouwproducten. Re
kening houdend met de infla
tie is er nog steeds sprake
van een prijsdaling, dempt
hij de vreugde. Ook LEI-di-
recteur Jan Blom laat zien
dat vergeleken bij het mid
den- en kleinbedrijf de land
en tuinbouw het niet zo goed
doen.
Ooit was een lage prijs voor I
landbouwproducten een na-
strevenswaardig doel voor
Europese politici om de lo
nen te matigen. Nu is dat wei
nig zinvol meer, want we ge
ven nog maar 12 procent van
ons inkomen uit aan voeding.
Er zitten bovendien zoveel
schijven tussen boerderij en
winkel, dat een prijsstijging
van 50 procent voor de boer
ongeveer een voedselprijs ver
hoging van 10 procent voor
de consument betekent. In de
totale kosten van levenson
derhoud is dat slechts een stij
ging van 1 procent.
De lage landbouwprijzen zijn
een autonoom gegeven gewor
den. Door globalisering is die
prijs amper meer te beïnvloe
den. Als de prijzen stijgen,
zal de consument in welvaren
de landen daar weinig van
merken. De echte prijs wordt
betaald door arme landen.
Daar is een prijsverhoging
van graan direct te merken in
de dagelijkse kosten.
Zullen de Nederlandse boe
ren dan wel de rijke onderne
mers van de toekomst wor
den? Van Bruchem verwacht
dat niet.
Kunstmatig
Sommige producten zullen
bij een betere wereldmarkt
prijs wel duurder worden,
maar de meeste zijn in Euro
pa nog kunstmatig hoog door
bescherming. Voor die lucht
eruit is, zijn we jaren verder.
Bovendien is Nederland een
sterk exporterend land. En in
een uitvoerend land zijn de
prijzen per definitie laag,
want anders is het oproeien
tegen de stroom van de im
port. Nee, Van Bruchem ziet
nog geen eind komen aan de
reële prijsdaling. GPD
door Ben Jansen
Hij heeft zich zeer verwon
derd over het gemors met
het polonium dat ex-spion
Aleksander Litvinenko begin
vorige maand het leven heeft ge
kost. Sporen van de radioactie
ve stof in vliegtuigen en wonin
gen die dateren van vóór het mo
ment waarop het gif moet zijn
toegediend; Hans Codée, direc
teur van het opslagcentrum
voor radioactief afval Covra in
Vlissingen-Oost begrijpt het al
lemaal niet. „Het is een onge
looflijke knoeiboel."
Litvinenko heeft de dood gevon
den door de verwoestende wer
king van de alfastralen die polo-
nium-210 uitzendt. Dat vernieti
gende gevolg en het feit dat al
fastraling makkelijk is af te
schermen, maakt deze uiterst ra
dioactieve stof tot een zeer effec
tief middel voor sluwe moorde
naars.
Vele keren per jaar legt Codée
bezoekers van de Covra uit wat
radioactieve straling is. Wel
kom in de wereld van alfa, bèta
en gamma. Afscherming van die
gammastralen vergt een dikke
laag lood of, zoals in de oranje
opslagbunker op het Covra-ter-
rein wordt toegepast, metersdik
gewapend beton. Bètastralen
zijn met een dunne stalen plaat
tegen te houden. In het geval
van alfastralen volstaat een vel
papier.
Het is altijd boeiend Codée
daarmee aan de slag te zien. Hij
houdt een stralingsbesmettings-
monitor (vroeger heette zo'n
ding een geigerteller) in de
buurt van een - gelukkig zwak
ke - radioactieve bron die al
fastraling uitzendt. Het appa
raat begint vervaarlijk te kra
ken en stopt zodra Codée een
velletje papier tussen bron en
monitor houdt. Die radiologi
sche goocheltruc heeft steevast
veel succes. Codée: „Je kunt po-
lonium-210 dus verpakt in een
papieren zak overal mee naar
toe nemen, zonder dat bewa
kingsapparatuur alarm slaat.
Maar je moet die zak wel dicht-
laten en zeker niet met de in
houd gaan knoeien. Dat is blijk
baar wel gebeurd, want anders
waren bijvoorbeeld in wonin
gen in Hamburg geen sporen po
lonium ontdekt die er moeten
zijn gekomen voordat Litvinen
ko werd besmet."
De radioactiviteit die op ver
scheidene plaatsen is gemeten
nadat de ex-spion de dodelijke
dosis had binnengekregen,
heeft Codée niet verbaasd. „Als
je zo'n kennelijk grote hoeveel
heid in je lichaam hebt, breng je
bijvoorbeeld wanneer je met
klamme handen een stoelleu
ning vastpakt al enkele atomen
polonium over. Die zijn later
met de juiste apparatuur goed
te detecteren."
Thermphos
Bij de Covra in Vlissingen-Oost
is ook polonium opgeslagen.
Het zit - in zeer lage concentra
ties - in verkalkt reststof van
fosforproducent Thermphos. In
dat stof is een opeenhoping ont
staan van radioactieve stoffen
die in natuurlijk fosforerts voor
komen. Polonium-210 is er een
van. Bij de Covra wordt het
Thermphos-calcinaat vanwege
de geringe straling die het pro
duceert als laagradioactief af
val behandeld. De radioactieve
stoffen die het bevat vervallen
snel. Zo is de zogenaamde half-
waardetijd van polonium-210
138 dagen: na elke 138 is de res
terende straling gehalveerd.
Voor het poloniumhoudende af
val bij de Covra hoeven dan ook
geen dure oplossingen te wor
den ontwikkeld om het vele eeu
wen op te slaan, zoals noodzake
lijk is met afval van gebruikte
splijtstofelementen uit kernreac
toren. Codée: „We kunnen dat
spul van Thermphos over hon
derd jaar als onschadelijk afval
kwijt."
Een wetenschapper neemt een monster van polonium-210 voor een test in het GSF Nationaal Onder
zoekscentrum in München. De alfastralen van polonium zijn zeer dodelijk, maar tegelijkertijd is de
stof makkelijk af te schermen. Daardoor is polonium een uiterst effectief middel om iemand om zeep te
helpen. foto Frank MSchler/EPA
Wat is dat in godsnaam, vraag ik
verbaasd als er een trompetge
schal klinkt alsof er een hele cavale-
rie-eenheid het restaurant komt binnen
gestormd. „Oh sorry," zegt hij, „dat is
mijn mobiel" en duikt in een voorvak
van zijn laptoptas. Verkeerd vak blijk
baar. Opnieuw klinkt er trompetge
schal. Hij graait in het andere vak,
maar haalt een brillenkoker naar bo
ven. Waarschijnlijk voelt dat ongeveer
zo aan. Weer trompetgeschal. Hij gaat
opgejaagd opnieuw graaien. Dan krijgt
hij zijn mobiel te pakken en drukt, zich
weer verontschuldigend, het geluid
weg.
Maar tot mijn irritatie zet hij de tele
foon niet uit. In plaats daarvan begint-
ie met de knoppen te pielen. „Verwacht
te je een telefoontje van iemand?",
vraag ik. Zo'n vraag suggereert dat ik
hem een excuus aanreik voor zijn ge
doe. Maar ik bedoel natuurlijk dat als
hij geen telefoontje verwachtte, hij dat
kreng allang had moeten uitzetten en
dat hij dat nu meteen moet doen. Ik be
doel ook dat als hij wel een telefoontje
verwachtte, hij de beleefdheid had moe
ten hebben om dat tevoren aan te kon
digen. Maar die boodschap komt zo na
tuurlijk niet over. „Nou, nee, niet
echt," zegt -ie doodgemoedereerd,
„maar toch even kijken." Gezien zijn
vingerbewegingen verdenk ik 'm ervan
dat hij allang gezien heeft van wie het
bericht is en inmiddels bezig is een sms'
je in elkaar te flansen. Ik doe er gelaten
het zwijgen toe.
„Ziezo," zegt -ie na enige tijd terwijl
hij vermoedelijk op de verzendknop
drukt, „dan zal ik 'm nu maar uitzet
ten." Alsof hij een concessie jegens mij
doet. De onderbreking kwam op een
moment dat we in een intens gesprek
gewikkeld waren over een conflict tus
sen ons beiden dat een jarenlange
vriendschap flink had bekoeld. We had
den afgesproken het vandaag tijdens
een etentje uit te praten. Hoewel ik be
hoorlijk de smoor in heb over de onder
breking, besluit ik er niets van te zeg
gen om het gesprek niet meer te belas
ten.
Maar ik kan niet nalaten het toch nog
even aan te stippen als we een tijd later
op de stoep vóór het restaurant nog
wat staan te praten. De kou tussen ons
is dan overigens al uit de lucht. Zijn
verdediging is even simpel als veelzeg
gend. „Als mijn telefoon gaat, moet ik
gewoon altijd even kijken wie het is."
„Wat is het toch in mensen," vroeg ik
mezelf af toen ik later door de donkere
nacht naar huis reed, „dat ze zelfs het
meest intieme gesprek onderbreken als
hun telefoon gaat?"
Is het omdat ze altijd met de stille hoop
leven dat dit dan misschien het tele
foontje is dat hun leven voorgoed zal
veranderen? Is het platte nieuwsgierig
heid? Is het de nieuwe religie van de be
reikbaarheid: een goed mens is een
mens die voor ieder ander mens altijd
bereikbaar is? Mogelijk dat deze facto
ren een rol spelen, maar belangrijker is
iets anders, namelijk het verschijnsel
dat psychologen het 'schaarsheid-prin
cipe' noemen. Als iets schaars is of
maar voor korte tijd beschikbaar,
neemt de aantrekkelijkheid ervan in
het algemeen toe. Bedrijven maken
daar voortdurend gebruik van door
boodschappen als 'Op op' of 'Deze
prijs geldt alleen in de periode 27-31
december'.
Onze cultuur doet dat ook. Kerstmis is
voor velen onder andere zo bijzonder
omdat het maar één keer per jaar Kerst
mis is. Het schaarsheid-principe treedt
ook in werking als in een gesprek met
iemand anders onze telefoon overgaat.
Als we niet gauw opnemen, dan is de
kans op dit contact alweer voorbij.
Kortom, of we het nu toegeven of niet,
feit is dat als onze telefoon overgaat,
we doorgaans tijdelijk onze prioritei
ten veranderen. Terecht dat dat lullig
voelt, voor wie daar bij zit.
Rene F.W. Diekstra
WOONOORD - Het ministerie
van Sociale Zaken en Volksge
zondheid maakt een rapport
op over de gezondheidstoe
stand van de Ambonezen in
het woonoord Westkapelle. Zo
dra dit rapport er is zal de mi
nister van Justitie nagaan wel
ke maatregelen nodig zijn om
de kinderen voor ondervoe
ding en ernstige ziekten te be
hoeden.
OPSTAND - De leider van de
opstand in Noord-Sumatra, ko
lonel Maloedin Simbolon, is
weten te ontsnappen uit de
stad Medan toen Indonesische
regeringstroepen de stad her
overden. Politieke waarne
mers in Djakarta vrezen dat
Simbolon met de hem trouwge-
bleven troepen een burgeroor
log zal ontketenen. De opstan
delingen houden zich in de bos
sen schuil. De Indonesische
luchtmacht heeft als verster
king bommenwerpers naar Me
dan gestuurd.
NOODTOESTAND - In de
Amerikaanse staat California
is de noodtoestand afgekon
digd. In het district Los Ange
les woeden al dagen grote bos
branden. De branden bedrei
gen onder meer het dorp Mali-
bu.
Hoofdredactie:
Peter Jansen
Arie Leen Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel: (0113)315500
Fax:(0113)315669
E-mail: redactie@pzc.nl
Lezersredacteur:
Edith Ramakers
Stalionspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel: (0113)315660
Fax:(0113)315609
E-mail: lezersredacteur@pzc.nl
Middelburg:
Buitenrustslraat18
Postbus 8070
4330 EB Middelburg
Tel: (0118)493000
Fax:(0118)493009
E-mail: redwalch@pzc.nl
Goes: Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel. (0113)315670
Fax.(0113)315669
E-mail: redgoes@pzc.nl
Terneuzen:
Willem Alexanderlaan 45
Postbus 145
4530 AC Terneuzen
Tel. (0115)645769
Fax. (0115)645742
E-mail: redtern@pzc.nl
Hulst: Hel 's-Landshuis
Steenstraat 37,
4561 AR Hulst
Tel: (0114)371379
Fax:(0114)371380
E-mail: redhulst@pzc.nl
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel: (0111)454647
Fax: (0111)454657
E-mail: redzzee@pzc.nl
Opening kantoren
Goes, Zierikzee
en Hulst:
Maandag t/m vrijdag
van 8.30 tot 17.00 uur
Internetredactie:
Postbus 31
4460 AA Goes
Bezorgklachten: 0800-0231231
Maandag t/m vrijdag vóór 15.00 uur
gebeld, nog dezelfde dag nabezorgd:
zaterdag vóór 12 uur.
E-mail: lezersservice@pzc.nl
Fax: (076)5312330
Abonnementen: 0800-0231231
autom. afschrijving acceptgiro
per maand: 21,50 n.v.t
per kwartaal 61,50 64.50
per jaar: 236.00 239,00
Voor toezending per post geldt een
toeslag.
E-mail: lezersservice@pzc nl
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schriftelijk. 1 maand voor het
einde van de betaalperiode. U ontvangt
een schriftelijke bevestiging.
PZC, t.a.v, lezersservice.
Postbus 31,4460 AA Goes
Losse nummers per stuk:
maandag t/m vrijdag: 1,30
zaterdag: 1,85
Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW
Bankrelaties:
ABN AMRO 47.70.65.597
Postbank 35.93.00
Advertenties:
Alle advertentie-orders worden uitgevoerd
overeenkomstig de Algemene
Voorwaarden van Wegener NV en volgens
de Regelen voor het Advertentiewezen.
Overlijdensadvertenties:
maandag t/m vrijdag: tijdens kantooruren
zondag: van 16.00 tot 18.00 uur
Tel. (076)5312550
Fax. (076)5312340
Personeelsadvertenties:
Tel: (076)5312240
Fax:(076)5312340
Rubrieksadvertenties (kleintjes):
Tel. (076)5312104
Fax. (076)5312340
Voor gewone advertenties:
Noord- en Midden-Zeeland
Tel. (0113)315520
Fax. (0113)315529
Zeeuws-Vlaanderen
Tel: (0113)315570
Fax: (0113)315571
Business to Business/Onroerend goed
Tel: (076)5312277
Fax (076)5312274
Internet: www.pzc.nl/service/adverteren
Auteursrechten voorbehouden
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van het Wegener-concern. De dooru
aan ons verstrekte gegevens hebben wij opgenomen in een bestand dat wordt gebruikt voor onzt
(abonnementen)admimstratie en om u te (laten) informeren over voor u relevante diensten en pro
ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of door ons zorgvuldig geselectecr-
t dan kunt u dit schriftelijk melden bij: PZC u-
Behoorttot WeGeNeR