pzc
Zeelandhallen, daar zit muziek in
Van de zeepkist
CZAV boekt winst
en laat geld ten goede
komen aan boeren
ibéma wil grootste speler worden in Zuid-West-Nederland
Libéma
Polen worden
onderbetaald
volgens FNV
Uitbreiding Zeelandhallen
jonderdag 28 december 2006
joor Frank Balkenende
gjeffrey Kutterink
;0ES - De Zeelandhallen wor-
len na bijna twintig jaar volwas-
ui. Nog even en het publiek
an in de nieuwe Noordzeehal
oeegalmen met Jan Smit, het
iuropees kampioenschap drie-
nnden bijwonen in het nieuwe
[isurecentrum, of er een span
end filmpje pakken. Eigenaar
jbéma pompt twintig miljoen
oro in de uitbreiding van het
venementencomples. Een onbe-
pjnnen avontuur in het dunbe-
olkte Zeeland? „Wis en waar-
chtig niet. In een jaar tijd zul-
in de bezoekersaantallen bijna
rerdubbelen."
kunt er tegenwoordig parke-
i?n op strak asfalt. Wat een
fnxe. Bezocht je tien, vijftien
aar terug de snuffelmarkt in de
Goese Zeelandhallen, dan nam
t steevast kaplaarzen mee. Bij
sn hoosbui stond het onverhar
de parkeerterrein namelijk met
ten blank.
let is de charme van een beurs-
(omplexje op het platteland,
fwee hallen telt het, in 1987 ge
douwd op initiatief van A. van
Es, destijds eigenaar van het
aenmalige Motel Goes. Al snel
bopt het spaak. In 1990 gaan de
Zeelandhallen failliet. Het echt-
jaar Rein en Irm van Vliet
roopt de boel en weet het gekap
seisde schip weer in de vaart te
irengen, al lukt het niet het par-
jeerterrein te fatsoeneren.
In 2004 dient het grootkapitaal
óch aan. Recreatieconcem Libé-
sa neemt het verouderde beur
scomplex over. Dat is dan be
ilist geen kwakkelende tent
neer. „De laatste vijf jaar is het
«ndement vijftien tot achttien
'procent. Dat zijn percentages
waar de RAI in Amsterdam,
Ahoy in Rotterdam en sommige
Libéma-hallen van dromen",
legt directeur Chris den Dekker
ran de Zeelandhallen.
Libéma besluit een derde hal,
vooral bedoeld voor congressen
in concerten, en een vrijetijds-
tentrum bij te bouwen. Het par
keerterrein wordt verplaatst,
uitgebreid en geasfalteerd. Er
komt tevens een nieuwe ontslui-
óngsweg met rotonde. Bij el-
taar kost dat alles zo'n twintig
ailjoen euro.
Waagstuk
let lijkt een financieel waag-
ituk in een provincie met nog
leen vierhonderdduizend inwo-
aers. Toch gelooft Libéma heilig
de kracht van een regionaal
huizencomplex. Den Dekker:
De Zeelandhallen in aanbouw. Begin januari wordt er het eerste evenement gehouden; in mei gaat het vrijetijdscentrum (foto) met onder meer een bioscoop open.
foto Willem Mieras
„Voor ons is er in Zuid-West-Ne
derland nauwelijks concurren
tie. De enige grote speler is Flan
ders Expo in Gent. Wat vooral
telt, is dat mensen dichtbij een
beurs of concert willen bezoe
ken. De lange reistijd, de files,
de kosten, een groot deel van de
consumenten begint genoeg te
krijgen van een dagje uit naar
Ahoy, de Rai of het Gelredome."
Er staan veel pijlen op de boog.
Het aantal beurzen, de kurk
waarop de Zeelandhallen tot nu
toe drijven, groeit van 24 naar
30. Het nieuwe aanbod ligt in de
sfeer van watersport, woning
bouw en landbouw.
Sport is ook een groeimarkt. In-
door Zeeland, van 2 tot 13 janua
ri het eerste evenement in de
nieuwe hal, moet een klassieker
in de paardensport worden. De
ambities zijn hoog. Libéma wil
Opgericht1982
Hoofdkantoor: Rosmalen
Aantal medewerkers: circa
530
oproepkrachten: 120
Omzet: 60 miljoen euro
Bezoekers per jaar: 5,1 mil
joen
Vakantieparken
Vakantiepark Vinkeloord
Vakantiepark Beekse Bergen
Safaricamp Beekse Bergen
Groepsaccommodaties
De Buitenjan
Het Zilveren Schor
Attractieparken
Dierenrijk Europa
Stripmuseum Groningen
Sportiom 's-Hertogenbosch
Ecodrome Zwolle
Safaripark Beekse Bergen
Speelland Beekse Bergen
Beurzen en evenementen
Zeelandhallen Goes
omzet: 3,5 miljoen euro
aantal medewerkers: 60
IJsselhallen Zwolle
Groenoordhallen Leiden
Brabanthallen, Den Bosch
Autotron expodome Rosma
len
Organisatiebureaus
Libéma exhibitions
Libéma events
Indoor Brabant
Libéma profcycling
ook een plaats veroveren in het
landelijke volleybal/basketbal,
tennis en de wielersport.
„De Davis Cup, die willen we
naar Goes halen. Ook zijn we in
de race voor Ride for the Roses.
een wielertocht die Lance Aim-
strong opzette voor het goede
doel."
Een vrijwel braakliggend speel
veld zijn concerten. Toparties
ten nemen tegenwoordig zelf
hun podium mee en dat priemt
doorgaans ver de lucht in. Dank
zij de hoogte van de nieuwe
Noordzeehal - tien meter onder
spant - komen grote namen bin
nen handbereik. „Voor 2007 heb
ben we tot nu toe Jan Smit, Gol
den Earring, Dana Winner en
Belle Perez gecontracteerd, Ook
zijn we bezig met een Neder
lands artiestengala."
En dan de congressen en be
drijfsfeesten. Daar liggen echte
kansen, zegt Den Dekker. „In
Zuid-West-Nederland, zelfs in
Antwerpen, is er nauwelijks
iets. Je moet congresruimte wel
aanbieden in combinatie met
vrijetijdsprogramma's. Bezoe
kers Zeeland laten ei-varen. Het
water, de kust, Neeltje Jans.
Voor die partnerprogramma's
willen we gaan samenwerken
met Zeeuwse bedrijven."
Het gebrek aan hotels in Zee
land vormt de achilleshiel. Den
Dekker signaleert dat ook.
Maar: „Je kunt congresgangers
ook onderbrengen op vakantie
parken en hotelschepen."
Beducht voor hevige competitie
van andere plannen voor con
gresaccommodaties (bijvoor
beeld van de Goese ondernemer
G. Gé) is Den Dekker nauwe
lijks. „Het is een moeilijk te ver
overen markt."
Voor het nieuwe vrijetijdspark
Zep, dat in 2008 de poort wil
openen in Middelburg, is Libé
ma evenmin erg beducht. De
Zeelandhallen zijn al open en
hebben dus een voorsprong. Bo
vendien is in mei het vrijetijds
centrum klaar. „Juist de combi
natie van de hallen met dit lei-
surecentrum is onze kracht."
Het vrijetijdscentrum verhuurt
Libéma aan zelfstandige onder
nemers. Het herbergt een wok
restaurant met vijfhonderd stoe
len, een bowling- en biljartcen
trum (Carambowl) dat met een
biljartarena voldoet aan EK-ei-
sen, een fitnesscentrum (Fit-
land) en een servicebioscoop
met vier zalen en 720 stoelen.
Zo krijgt Goes eindelijk weer
een bioscoop. Eén ruimte is nog
vrij. Muziekhandel Den Dekker
uit Kapelle heeft er wel oren
naar, maar de onderhandelin
gen lopen nog. Het vrijetijdscen-
ec
Een columnist bestaat bij de gratie
van de lezers en is daarmee niet an-
'■«rs dan een standwerker. Hij klimt op
njn zeepkist en schreeuwt om aan
lacht van het publiek. Als dat lukt,
keft hij kennelijk de goede golflengte
toonden. Zo lang hij op de kist staat,
loet hij steeds beseffen dat het pu
bliek zo zijn kistje voorbij kan lopen.
Jk wou dat ik zeven hoofden had, dan
kocht ik zeven petten. Louter om uit
lankbaarheid voor mijn lezers af te zet
ten."
anders is dat in het onderwijs. Bij
keuzevakken kan nog wel wat wer
fkracht nodig zijn, maar ook daar
kan een docent soms lekker profiteren
jan de markt voor zijn vakgebied: als
®formatica gouden bergen belooft,
krijgt zelfs de zwakke docent nog wel
'bdenten. In de verplichte vakken ligt
lat anders. Studenten willen een diplo-
ma, en de docenten beheren de toe
gang. Het is gedwongen nering, zoals je
naar de notaris moet als je je huis ver
koopt, en eerst naar de huisarts als je
naar een specialist wil. De onderwijzer
en de tandarts, ze praten maar door
zonder op een antwoord te rekenen. Zij
zijn monopolisten van de zeepkist.
Een columnist is ver van de monopolist
op de zeepkist.
Wie niet wordt gehoord, zal worden ge
smoord. Het monopolie van het woord
en de relevantie van de boodschap is
een oud probleem. In de late middeleeu
wen hadden de universiteiten daar wel
een oplossing voor: de collectio. De pro
fessor stond na afloop van het college
aan de uitgang van de zaal, en hield
zijn hand op voor de vrijwillige bijdra
gen van de studenten. Ik kan makkelijk
de nadelen daarvan bedenken, en niet
alleen voor mezelf. Een populair ver
haal is niet per se het college waar je
het meest aan hebt. Studenten kunnen
prima beoordelen of je iets helder en
boeiend vertelt, maar of je er echt iets
aan hebt is niet meteen bij de uitgang
duidelijk.
Als je dus al wilt dat studenten betalen
naar de waarde van het onderwijs, zou
je moeten wachten tot die waarde zich
gemanifesteerd heeft. Dat is een goed
argument voor collectio onder degenen
die al lang geleden zijn afgestudeerd en
in de praktijk de waarde van hun oplei
ding hebben ervaren. Dat is dan ook
precies wat Amerikaanse universitei
ten doen en ze halen er vaak forse be
dragen mee binnen. Het is ook een ster
ke prikkel voor de universiteit om een
opleiding te bieden waar je echt wat
aan hebt.
Gedwongen door een overheid die on
derwijs en wetenschap stevig heeft af
geknepen, zie ik in Nederland een voor
zichtige poging van universiteiten om
ook zo'n impliciet contract met hun stu
denten op te bouwen. Makkelijk zal het
niet gaan, zolang iedereen vindt dat hij
al genoeg via de belastingen betaalt.
Dit is de laatste column die ik in deze
krant schrijf.
Vandaag vallen Alfred Kleinknecht,
Sylvester Eijffinger en ik van ons zeep-
kistje. Niet omdat we volgens de redac
tie doelloos in de wind stonden te zin
gen, maar omdat door herschikking in
krantenland ons afzetgebied te klein is
geworden. Wij vinden dat jammer. Na
mens ons drieën mag ik de lezers bedan
ken voor hun aandacht. Wij hadden al
le drie nog genoeg stof voor vele zeep
kisten. Ik had u nog genoeg willen toe
roepen. Inpoldering van de Marker
waard! Verkiezingen volgens het dis
trictenstelsel. Radicale en drastische
Kapitaal voor bus en metro Peking
PEKING - Peking, de organisator van de Olympische Spe
len in 2008, trekt tot en met 2010 7 miljard euro uit om
het stadsvervoer te verbeteren. Dat maakte het bestuur
van de Chinese hoofdstad gisteren bekend.
De investering is nodig omdat het verkeer in de miljoenen
stad almaar drukker wordt.
Ook moet het openbaar vervoer in Peking worden klaarge
maakt voor de grote aantallen bezoekers van de spelen.
Het geld wordt gebruikt voor de modernisering van bus-
en metrolijnen. ANP/AFP/RTR
Levensloopregeling niet populair
AMSTERDAM - Er wordt steeds minder gebruik ge
maakt van het verlofsparen via de levensloopregeling.
Dat blijkt uit een studie van onderzoeksbureau Intomart
GfK. Zowel werknemers als werkgevers verliezen in rap
tempo hun geloof in de regeling, die begin dit jaar werd
geïntroduceerd.
In het onderzoek komt naar voren dat nog maar 18 pro
cent van de werknemers positief oordeelt over de levens
loopregeling. Twee jaar geleden was dat nog twee keer zo
veel. Van de zeven miljoen werknemers doet op dit mo
ment 5 procent mee. Onder werkgevers wil 7 procent bij
dragen aan de levensloopregeling, tegen 21 procent er
voor. ANP
Nog miljarden Duitse marken zoek
BERLIJN - Vijf jaar na invoering van de euro hebben de
Duitsers nog altijd 14,4 miljard mark onder het bed lig
gen of in oude sokken zitten. Dat komt neer op gemiddeld
90 euro per Duitser.
De helft van het verloren geld bestaat uit muntgeld, aldus
de Bundesbank gisteren. Dagelijks brengen in heel Duits
land ongeveer 1700 mensen voor een miljoen mark aan
oude munten en bankbiljetten naar de Duitse centrale
bank. Dit geld wordt kosteloos omgewisseld en vervol
gens vernietigd. Volgens de Bundesbank bezitten verza
melaars nog zeker voor 2,5 miljard mark aan gedenkmun
ten. ANP/DPA
Minister Peijs naar China
DEN HAAG - Minister van Verkeer en Waterstaat Karla
Peijs gaat in januari naar China om een congres over bin
nenvaart bij te wonen. Dat maakte het ministerie gisteren
bekend. Het congres is in Wuhan, een van de belangrijk
ste havens aan de 6300 kilometer lange rivier de Yangtze.
In Europa is Nederland het grootste land als het gaat om
binnenvaart. De beide landen hebben in 2005 een overeen
komst ondertekend over samenwerking op allerlei terrei
nen. ANP
tram is goed voor dik 200.000 be
zoekers per jaar, verwacht Libé
ma. Den Dekker voorspelt dat
de Zeelandhallen als totaal in
2008 over de 600.000 bezoekers
trekken, Vergeleken met 2005 is
dat meer dan een verdubbeling.
„Ik denk dat we er royaal over
heen gaan, wat ook noodzake
lijk is om de Zeelandhallen
winstgevend te houden. We zijn
vol goede moed."
uitbreiding van de levensloopregeling.
Terug naar een bevolking van tien mil
joen. Herstel van uitsluitend landelijke
examens in het voortgezet onderwijs.
Misschien meer een programma voor
een politieke partij dan een titellijstje
van ongeboren columns die de inkt niet
zullen halen.
Zevenhoofdig waren we niet, slechts
driehoofdig. Drie petten gaan als groet
de lucht in bij dit afscheid. Met dank
aan mijn leraar boekhouden, die ons de
versjes van John O'Mill voorlas als we
debet en credit netjes op zijn plaats
hadden gezet. Dat was nog eens onder
wijs!
Joop Hartog
Dit is de laatste rubriek Economiewijzer.
pagina 25
schatrijk en nergens tijd voor
door Ben Jansen
WEMELDINGE - De Coöpera
tieve Zuidelijke Aan- en Ver
koopvereniging (CZAV) in We-
meldinge heeft in het boekjaar
2005/2006 3 miljoen euro winst
behaald. Dat is een half miljoen
meer dan een jaar eerder. De
winst vloeit terug naar de drie
duizend boeren in Zuidwest-Ne
derland die bij de landbouwcoö
peratie zijn aangesloten.
De CZAV levert haar leden
zaai- en pootgoed, meststoffen,
gewasbeschermingsmiddelen,
veevoer en brandstoffen en ver
koopt graan en andere land
bouwproducten. Daarnaast ex
ploiteert de onderneming de su
permarktketen Agrimarkt, de
speciaalzaken voor tuin en dier
Agriland en de Agrisneltanksta-
tions. Die activiteiten hebben in
het vorige boekjaar een omzet
van 26,9 miljoen euro opgele
verd; 800.000 euro minder dan
in 2004/2005. De kosten waren
vorig jaar beduidend lager: 23,8
tegen 25,5 miljoen euro. De land
bouwcoöperatie laat haar leden
van de winst profiteren door bij
voorbeeld de prijzen voor gewas
beschermingsmiddelen te verla
gen en een toeslag op de prijs
van tarwe en brouwgerst toe te
kennen. De CZAV opereert in
een markt waarin schaalvergro
ting een belangrijke rol speelt.
Dat geldt zowel voor de directe
landbouwactiviteiten als voor
de winkels en de verkoop van au
tobrandstoffen.
Groter
Vrijwel alle partijen in de keten
waarvan de CZAV een onder
deel is, worden groter en dat be
tekent dat de onderneming zelf
ook voldoende schaalgrootte en
daarbij behorend kennisniveau
nodig heeft om een goede posi
tie te verkrijgen. Mede met het
oog daarop heeft de CZAV een
belang van 25 procent genomen
in het Limburgs Landbouwsyn-
dicaat (Lansy) in Maastricht.
Opzet is daarmee extra omzet
groei te bewerkstelligen. Het af
gelopen boekjaar heeft de
CZAV iets minder kunstmest
verkocht en meer organische
mest. Dat is een gevolg van de
actieve rol die de adviseurs van
de landbouwcoöperatie in het
kader van de gewijzigde mest
wetgeving hebben gespeeld bij
de begeleiding van boeren om
tot een juiste toepassing minera
len op het boerenbedrijf te ko
men. De teelt van granen en
koolzaad voor de productie van
biobrandstoffen kan van groot
belang zijn voor de Zeeuwse boe
ren. Daarom houdt de CZAV na
drukkelijk in de gaten welke rol
ze op dit gebied kan spelen. Ge
zien de bedragen die ermee zijn
gemoeid, ligt het niet voor de
hand dat het bedrijf zelf direct
gaat investeren in energiepro
ductie. Wel ziet de CZAV zich
zelf als een belangrijke partner
voor de levering van grondstof
fen en de afname van restpro-
ducten.
DEN HAAG - Poolse werkne
mers bij metaalbewerkingsbe-
drijven, garages en installateurs
krijgen in veel gevallen te wei
nig betaald. Uit een onderzoek
van vakbond FNV Bondgenoten
onder haar actieve leden in de
sector, blijkt dat bij een kwart
van de bedrijven in de zogehe
ten kleinmetaal de CAO wordt
ontdoken.
„Het is dus niet alleen zo dat
Poolse werknemers minder be
taald krijgen dan hun Neder
landse collega's, ze krijgen ook
minder dan waar ze conform de
CAO recht op hebben", aldus
FNV-bestuurder Jan Berghuis.
„We hopen dat de werkgevers in
de sector nu eindelijk eens
bereid zijn om die misstanden
aan te pakken. Tot dusver geven
ze steeds niet thuis wanneer wij
daarover beginnen." Werkge
versorganisatie FME was giste
ren niet bereikbaar- voor com
mentaar. Staatssecretaris Van
Hoof (Sociale Zaken) laat via
een woordvoerder weten dat het
slecht is wanneer bedrijven el
kaar gaan beconcurreren op de
beloning van hun personeel.
„Niet voor niets worden CAO's
in een sector algemeen verbin
dend verklaard: alle bedrijven
moeten zich aan de afspraken
houden." GPD
'S-HEER ARENDSKERKE - www.autodelaat.nl
OPELVOORPEEL!
AUTO DE LA
In het voorjaar van 2007 wordt de uitbreiding van
Daarmee
Parkeerterrein met
1600 plaatsen.
Noordzeehal:
Door hoogte
geschikt voor
concerten.
Maximaal 6800
bezoekers.
Leisurecentrum:
- Bioscoop met in totaal 720 stoelen in 4 zalen
- Wokrestaurant met 500 zitplaatsen
- Bowling- en biljartcentrum; 12 bowlingbanen,
biljartarena voldoet aan EK-eisen
- Sport- en fitnesscentrum
- Mogelijk muziekzaak
Westerschelde- en
Oosterscheldehal:
Bestaande bouw
gerenoveerd.
Per hal maximaal
4800 bezoekers.
E
Entree met glazen pui.
