Dansen als therapie werkt helend
Etiket is last voor patiënt
PZC
PZC
Hoe is kwaliteit in
zorg te herkennen?
Psychiater Charlotte Querido laat de eigen positieve krachten boven komen
Vrouwen blijven de pil trouw
Mug komt af op kooldioxide gas
Voet kan veel schade aanrichten
Eiwit leidt tot nieuwe pijnstiller
Besneden minder vatbaar voor hiv
Di
woensdag 27 december 2006
door Karei van Delft
APELDOORN - In de jaren vijf
tig en nog jaren daarna stond
psychiater Charlotte Querido be
kend als 'die gekke dansende
dokter'. Zelf was ze van meet af
aan overtuigd van de heilzame
werking van dans en muziek
voor mensen. „Of ze nu ziek ge
noemd worden of niet. Wie is
normaal?"
Psychiater Charlotte Querido
(79) gaf deze week haar laatste
danstherapie in Apeldoorn. De
grondlegster van de dansthera
pie in Nederland vindt het na
veertig jaar welletjes. „Je moet
op tijd het stokje overdragen."
Inmiddels heeft Querido school
gemaakt: aan de opleiding die
ze heeft ontwikkeld aan het
Saxion Conservatorium in En
schede zijn al tientallen studen
ten afgestudeerd.
Als kind in Amsterdam genoot
ze enorm van balletlessen. Ze
was twaalf toen de oorlog uit
brak, en halfjoods. Het gezin
werd niet opgepakt, omdat het
een gemengd huwelijk betrof,
maar een tante werd in Ausch
witz vennoord. „Ik vergat mijn
verdriet en angsten door dans
en muziek. Tot het laatste oor
logsjaar, toen de honger begon
op te spelen." Wat voor haar
zelf goed was, zou dat voor an
dere mensen ook kunnen zijn,
bedacht ze.
Ideeën
Na de oorlog studeerde ze medi
cijnen en werd GGD-arts in
Apeldoorn. Het was de aan de
psychiatrische inlichting St. Jo
seph verbonden psychiater Oud
die wel wat zag in de ideeën
van Querido over de helende
werking van dansen. „Hij gaf
me een aantal patiënten waar
mee ik mijn ideeën kon uitvoe
ren. Dat was in 1967. Het bleek
dat het werkte." Ook de Nij
meegse professor Prick zag na
een publicatie van haar, brood
in de ideeën van Querido. „Je
moet psychiater worden, hield
hij me voor. Anders nemen ze je
nooit serieus."
Querido liet zich overtuigen en
Psychiater Charlotte Querido (79) gaf deze week haar laatste danstherapie in Apeldoorn.
toog eind jaren zestig naar het
Radboudziekenhuis in Nijme
gen om de opleiding tot psychia
ter te volgen, die ze in 1974 af
rondde. „We liepen daar nog in
witte jassen rond. Veel mensen
en vooral artsen vonden mijn
ideeën over danstherapie maar
belachelijk en lichtzinnig. Maar
ik zag dat het werkte. Bij tal
van ziekten, maar ook bij pro
blemen waarin mensen ver
strikt raken. Men kreeg meer
zelfbewustzijn, levensvreugde
en... vooral hoop!"
Charlotte Querido wist zich een
pionier, die zelf haar ideeën
moest ontwikkelen en hooguit
op het voordeel van de twijfel
mocht rekenen. „Opmerkelijk is
dat praktisch tegelijkertijd in
Amerika Trude Schoop soortge
lijke ideeën ontwikkelde." Aan
vankelijk gaf ze danstherapie
aan groepen van haar patiën
ten, maar dat breidde zich uit
tot workshops ver over de grens
en tien jaar geleden richtte ze
het Danstherapeutisch Cen
trum in Apeldoorn op. Allengs
nam de erkenning toe. In 1993
werd Charlotte Querido be
noemd tot Officier in de Orde
van Oranje Nassau voor haar
baanbrekend werk op het ge
bied van danstherapie.
Een sessie bestaat uit twee uur
dansen op muziek en een uur na
praten over een thema. „Dans
therapie is een nonverbale
groepspsychotherapie", legt
Charlotte Querido uit.
„Gericht op het bewust worden
van positieve krachten in jezelf.
Hieraan voorafgaand worden
deelnemers bewust gemaakt
van negatieve tendensen die
zijn ontstaan door teleurstellin-
foto Maarten Sprangh/GPD
gen, woede en verdriet. Via ver
langens komen wij dieper in
ons gevoel. Dat bereiken we
door middel van muziek, dans
en gebaar. Dan kunnen we via
basisgevoelens als liefde, ver
trouwen en zuiverheid iets erva
ren van ons wezenlijke unieke
zelf."
Querido: „Ik ga er van uit dat
de mens niets kan verlangen
dat al niet in de schepping aan
wezig is. Dit geldt natuurlijk
voornamelijk voor geestelijke
verlangens. Materiële verlan
gens bedoel ik hier niet mee, al
mogen die er wel zijn natuur
lijk." Door verdringing van on
ze verlangens, omdat we daarin
teleurgesteld zijn, ontstaan
spanningen en dus allerlei moge
lijke ziekten. „De realiteit van
de onstoffelijke wereld is vol
gens mij een must voor ieder
mens. Het is universeel en dus
vervulbaar. Daar is niets zweve
rigs aan."
Natuurlijk zijn er ook biologi
sche oorzaken voor ziektes.
„Maar veel aandoeningen zijn
het gevolg van door teleurstel
lingen verdrongen positieve ge
voelens, is mijn vaste overtui
ging." Inmiddels heeft ze twee
boeken over danstherapie ge
schreven: Genezen door dans en
gebaar en Leven in dans. Au
teur Jaane Krook heeft Charlot
te Querido over haar psychiatri
sche praktijk geïnterviewd en
daar verslag over gedaan in het
boek Verdriet is nooit een eind
station.
Leerboek
De komende tijd gaat Charlotte
Querido zich wijden aan een
leerboek danstherapie. „Daar
mee wil ik al mijn ervaringen
delen." Verder wil zij nog een
aantal lezingen en workshops
geven. „Dat danstherapie he
lend werkt, kan ik met overtui
ging zeggen. Al werkt het na
tuurlijk niet voor iedereen. We
zijn in de psychiatrie voorname
lijk mentaal bezig en daar is op
zich niets mis mee, maar de ge
voelskant is zo vaak onderge
sneeuwd. Het is pas goed als ge
voel en verstand op één lijn lig
gen."
„Als je in het nu leeft, ken je
geen angst", citeert Querido
Chinese wijsgeren. „Probeer
maar eens een paar minuten
niet aan het verleden of aan de
toekomst te denken. Dat is
enorm moeilijk. We projecteren
onze angsten op de toekomst en
daar word je ziek van. In de
danstherapie probeer ik men
sen het nu te laten beleven en
daarin zichzelf en hun eigen
kracht te hervinden. Dat werkt
heel bevrijdend. Daarbij ga ik
er van uit dat de kern van de
mens goed en zuiver is." GPD
RIJSWIJK - De pil blijft het populairste anticonceptie
middel voor de Nederlandse vrouw. Dat is gebleken tj
een onderzoek van TNS NIPO onder 566 Nederland
vrouwen tussen de 16 en 35 jaar. Ruim de helft van ij
vrouwen in die leeftijdsgroep verkiest de pil boven eens;,
der voorbehoedsmiddel.
De onderzoekers noemen het opvallend dat 23 proce
van de vrouwen in die groep geen anticonceptiemiddels
bruikt. ANP
LOS ANGELES - Insecten als malariamuggen spore
hun menselijke prooi onder andere op aan de hand vg
het uitgeademde kooldioxide gas. Om dit gas te kunnj
waarnemen is de aanwezigheid van twee eiwitten, Gr6!
en Gr21a, op het oppervlak van bepaalde zenuwcel];
noodzakelijk, schrijft W. Jones van de University of Cal.
fornia, Los Angeles, in het wetenschappelijk tijdschrij
Nature op grond van laboratoriumproeven.
Deze kennis kan mogelijk worden gebruikt om middels
te ontwikkelen die het de muggen onmogelijk maakt kool
dioxide waar te nemen. Deze middelen zouden dan ingo
zet kunnen in de strijd tegen malaria. GPD
CARDIFF - Voeten zijn de gevaarlijkste (niet-dodelijkj
wapens. Een welgemikte trap met de voeten kan rag
schade aan het lichaam aanrichten dan een klap met eg
zwaar voorwerp, een vuistslag of een scherp voorweij
meldt I. Brennan van de Cardiff University, in het vai
blad Injury Prevention op grond van een onderzoek ondi
ruim 24.000 mensen die gewond op de spoedeisende h
werden binnengebracht, met verwondingen als gevrf:
van geweld. GPD
CAMBRIDGE - Zes Pakistaanse kinderen die door e
merkwaardige genetische afwijking geen pijn kunnen vot
len, hebben onderzoekers op het spoor gezet van een ec
der onbekend gen dat betrokken is bij het ontstaan vat
de pijnsensatie. Het gen in kwestie, SCN9A gehete»
maakt op het oppervlak van de zenuwcellen een eiwit aa
dat noodzakelijk is bij het ontstaan van de pijnsensafe
schrijft J. Cox van de University of Cambridge, in het we
tenschappelijk tijdschrift Nature.
Bij de zes kinderen werkt het betreffende eiwit niet goé
Mogelijk kunnen nieuwe pijnstillers worden ontwikkel
die specifiek de werking van dit eiwit tijdelijk blokkers
verklaart Cox het belang van deze waarneming. GPD
DEN HAAG - Mannen die besneden zijn lopen de hef
minder kans besmet te raken met hiv, het virus dat aiè
veroorzaakt. Echter, besneden zijn alleen is geen afdoet
de preventie tegen hiv-besmettingen en kan andere mas:-
regelen, zoals het gebruik van condooms dan ook niet va-
vangen. Dit maakte het Amerikaanse National Instituï
of Allergy and Infectious Diseases vorige week bekendoj
grond van twee onderzoeken onder zo'n 7000 mannen is
Uganda en Kenia. GPD
door Jan Rombout
Uwilt natuurlijk de beste
dokter. Er kan er maar
één de beste zijn. Om erach
ter te komen wie dat is kunt
u in een ranglijst kijken, bij
voorbeeld in het Algemeen
Dagblad of Elsevier. Binnen
kort kunt u zelf de ziekenhui
zen een rapportcijfer geven.
Maar beoordeelt u daarmee
de kwaliteit van de behande
ling, of gewoon hoe aardig de
dokter en het personeel zijn?
Maar ook de beste dokter
kan niet iedereen beter ma
ken. En als je alle dokters,
maatschappen en ziekenhui
zen een rangnummer geeft is
er ook automatisch één de
slechtste. En toch geneest
ook de slechtste dokter na
tuurlijk patiënten. Is het ei
genlijk wel mogelijk om voor
af te beoordelen wie in uw
specifieke geval de beste dok
ter is?
Onze overheid heeft met de
inspectie voor de gezond
heidszorg een systeem be
dacht om de kwaliteit van zie
kenhuizen in beeld te bren
gen.
Dit systeem van indicatoren
geeft aan hoe goed een zieken
huis presteert. Een nadeel is
dat er nog geen onafhanke
lijk onderzoek gedaan wordt
naar deze indicatoren. Het Al
gemeen Dagblad bijvoor
beeld publiceert gewoon wat
de ziekenhuizen zelf op hun
website zetten. Maar het is
wel een begin van beter in
zicht in de kwaliteit van zie
kenhuizen.
Oppoetsen
Het gevaar van het rapporte
ren van al deze droge gege
vens is dat iedereen zich in
spant om zijn puntjes te ha
len, de gegevens wat oppoetst
en de rest laat liggen. Veel be
langrijker is dat er een inte
graal kwaliteitsbeleid is.
Daarom is bij de indicator
complicatieregistratie niet de
inhoud de parameter (dus
niet het complicatiepercenta
ge), maar of er verbeteringen
doorgevoerd worden op basis
van deze registratie. Dit is
omdat de gegevens door de
dokter zelf vastgelegd wor
den.
Het maakt dus uit hoe secuur
deze complicaties worden ge
noteerd. Het complicatieper
centage van de individuele
dokter weerspiegelt dus meer
het karakter van de dokter
dan zijn kwaliteit. Maar of
de dokter ook kwaliteitsver
betering bereikt op basis van
de eigen gegevens geeft aan
hoe serieus deze met kwali
teit omgaat.
Al deze inspanningen kosten
tijd. Tijd om gegevens te re
gistreren, te rapporteren en
te interpreteren. Maar het is
natuurlijk beter om complica
ties te voorkomen met wat bu
reauwerk dan ze te behande
len met ziekenhuiswerk.
Dit proces kan natuurlijk al
leen door andere dokters uit
hetzelfde vakgebied beoor
deeld worden. Hiervoor is
een systeem van visitaties ont
wikkeld. Dit houdt in dat
eens in de vijf jaar op één dag
agnose
een aantal vakgenoten in de
keuken komt kijken.
Hierbij wordt met name naai
de organisatie en de patiën
tenaantallen gekeken. De
aanbevelingen tot verbete
ring van deze visitatiecom
missie zijn niet bindend,
maar worden bijna altijd
door de maatschap en het zie-
kenhuismanagement overge
nomen.
In de toekomst zullen tijdens
deze visitaties ook de verbe
tertrajecten op basis van de
complicatieregistratie bespro
ken worden. Rapporteren uit
databases is echter een vak
apart. Omdat dit in de medi
sche wereld nog in de kinder
schoenen staat, zal het nog
wel even duren voordat dit
kwaliteitsinstrument de zorg
ook daadwerkelijk beter
maakt. Tot die tijd zal de pa
tiënt af moeten gaan op waar
zijn huisarts hem naartoe ver
wijst, en natuurlijk op zijn ei
gen oordeel.
Dr. Jan Rombout is
KNO-arts bij de Oosterschel-
deziekenhuizen
27 december 1956
door Corine van Zuthem
ENSCHEDE - Veel (ex-)psychia-
trische patiënten worden door
hun sociale omgeving gestigma
tiseerd. Daardoor hebben ze
moeite met het aangaan van
vriendschappen en relaties en
het vinden van een baan. Dit
blijkt uit onderzoek waarop ge
dragswetenschapper Job van 't
Veer van de Universiteit Twente
promoveerde.
De vrouw was ontzettend actief
in haar sportvereniging. Ze ver
vulde een belangrijke sociale
rol en bekleedde diverse func
ties in het bestuur. Een depres
sie zorgde er echter voor dat ze
enkele maanden uit de roulatie
was. Toen ze weer terugkwam,
merkte ze dat sommige mensen
haai- uit de weg gingen. Job van
't Veer noemt het voorval om te
illustreren hoe de omgeving kan
reageren op iemand met geeste
lijke gezondheidsproblemen.
De gedragwetenschapper is ge
promoveerd op een onderzoek
naar het psychiatrisch stigma.
Daaruit blijkt dat veel (ex-)psy-
chiatrische patiënten door hun
sociale omgeving negatief of
wantrouwend worden bena
derd.
Genuanceerder
Bij meer specifieke ziektebeel
den zoals depressie, dementie
en ook schizofrenie, blijkt het
publiek een genuanceerder
beeld te hebben. Niettemin
staat de samenleving nog steeds
intoleranter tegenover personen
met psychische problemen dan
tegenover lichamelijk zieken,
concludeert Van 't Veer.
Voor het onderzoek werden 800
mensen uit het hele land onder
vraagd. De helft daarvan woont
in de nabijheid van een GGZ-in-
stelling. Ook werden 200
(ex-)patiënten en hun familiele
den bij het onderzoek betrok
ken, die wij wel allemaal aanga
ven in meer of mindere mate
met stigmatisering te maken te
hebben.
Dat de samenleving intolerant
staat tegenover mensen met psy
chische klachten heeft meerde
re oorzaken. Vooroordelen spe
len in elk geval een belangrijke
rol, stelt de promovendus. „We
zijn heel erg goed in het plak
ken van etiketten. Als mensen
denken aan 'de psychiatrische
patiënt', denken ze al gauw aan
de meer extreme gevallen. Ver
volgens scheren ze iedereen
Veel (ex-)psychiatrische patiënten worden door him sociale omge
ving gestigmatiseerd. Dit brengt soms meer schade toe, dan de aan
doening op zich. foto GPD
over één kam. Psychiatrische pa
tiënten worden geassocieerd
met agressie en onberekenbaar
gedrag. Daar kun je maar beter
niet naast wonen, laat staan dat
je wilt dat je dochter er mee
thuiskomt."
Media
Aan clie vooroordelen, stereotie
pen en negatieve denkbeelden
zijn de media ook debet, zegt de
onderzoekei-. „Die zoomen vaak
in op de meest heftige varianten
van een psychiatrische aandoe
ning, zoals een tbs'er die ont
snapt." Terwijl een psychische
ziekte eigenlijk een alledaagse
ziekte is. „Het kan iedereen
overkomen. Veel mensen heb
ben in hun leven te maken met
geestelijke gezondheidsproble
men. Ruim 40 procent van de
WAO'ers zit met een psychische
klachten thuis. Een depressie
bijvoorbeeld, is de normaalste
zaak van de wereld. En toch
doen we daar heel moeilijk
over. Aan de term psychiatrie
zit kennelijk een luchtje. We
kunnen het maar moeilijk be
grijpen. En angst speelt daarbij
een grote rol."
Hij geeft toe dat het voorbeeld
van het meisje in de
Vrolijkstraat in Amsterdam,
dat door een psychisch gestoor
de buurman werd vennoord, er
bij het publiek natuurlijk diep
inhakt. „Maar dat is wél een in
cidenteel geval." Als mensen ie
mand kennen met psychische
problemen, bijvoorbeeld in fa
milieverband, dan zijn ze een
stuk milder in hun oordeel,
blijkt uit het onderzoek. „He
laas werkt zo'n voorbeeld niet
destigmatiserend voor alle pa
tiënten met psychische proble
men." Voor de patiënten geeft
het psychiatrisch stigma grote
problemen. Het bemoeilijkt het
aangaan van vriendschappen
en relaties en het vinden van
een baan.
Schade
Van 't Veer: „Bij sommige pa
tiënten is de emotionele impact
zo groot dat het stigma meer
schade aanricht dan de aandoe
ning op zich."
In de afgelopen decennia werd
een begin gemaakt met het inte
greren van patiënten in de sa
menleving, onder meer met be-
schermdwonenproj ecten.
Maar deze 'vermaatschappelij
king' in de geestelijke gezond
heidszorg heeft vooralsnog niet
het verwachte begrip opgele
verd, stelt Van 't Veer. Mensen
denken niet altijd milder over
psychische aandoeningen te
denken.
Zowel voor de sociale integratie
van de patiënten als voor de de-
stigmatisering onder het pu
bhek blijft vermaatschappelij
king echter een geldige strate
gie, zegt hij. „Maar die vermaat
schappelijking zet zich pas door
als er geïnvesteerd wordt in
daadwerkelijk contact tussen
de cliënt en zijn directe omge
ving."
Zijn onderzoek laat zien dat per
soonlijke ervaringen bij het pu
bhek bijdragen aan een minder
negatieve houding ten opzichte
van psychiatrische patiënten.
Als instellingen iets willen doen
tegen die stigmatisering, dan
moeten ze vooral investeren in
persoonlijk contact tussen pu
bhek en patiënt, adviseert Van
't Veer.
„Je wilt niet alleen dat mensen
iets leren over een psychiatri
sche stoornis, maar ook dat ze
hun gedrag veranderen. Met
een Postbus 51-spotje alleen
lukt je dat niet. Je moet een aan
grijpingspunt vinden waar zo
wel de gestigmatiseerde als de
stigmatiserende iets aan heeft.
Laat mensen bijvoorbeeld sa
men in een wijkcomité partici
peren. Dan doet de achtergrond
van iemand er niet toe, maar
gaat het gewoon om het organi
seren van sociale activiteiten."
Vooilichting is ook een optie,
bijvoorbeeld op het moment dat
iemand met een psychiatrische
achtergrond in een wijk komt
wonen. Maar het kan, geeft Van
't Veer toe, soms juist ook beter
zijn om een psychiatrisch verle
den te verzwijgen.
„Je moet als patiënt heel goed
afwegen aan wie je het wel ver
telt en aan wie niet." GPD
INDONESIË - Het Indone
sische kabinet heeft besloten
niet af te treden, hoewel daar
op van diverse kanten wordt
aangedrongen. Het volk zou
oud-vice-president Hatta als
premier willen, maar Soekar-
no verzet zich daartegen.
KONINGIN - De strijd tussen
licht en duisternis, tussen goed
en kwaad, is de strijd van deze
wereld en alle mensen die daar
in leven, zei koningin Juliana
in haar kerstboodschap. Maar
uiteindelijk, stelde ze, zal het
licht zegevieren. Juliana zei
persoonlijk veel 'warm, spon
taan gevoel' ervaren te hebben
van mensen, „en dat vervuil
me met diepe dankbaarheid/.'
Maar ook het kwaad heeft ze
ervaren: „Waarom vallen men
sen iemand aan langs slinkse
wegen met onware bewerin
gen? Waarom trachten zij een
wig te drijven tussen een man
en een vrouw? Heb ik ook
soms het recht niet te trachten
mezelf te zijn?"
WITTE KERST - Door een sto
ring boven Engeland, was he:
gisteren toch een witte kerst
In Zeeland sneeuwde het licht,
waardoor er 's avonds een cen-
timer sneeuw lag. De komende
dagen blijft het vriezen.
Hoofdredactie:
Peter Jansen
Arie Leen Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel: (0113)315500
Fax:(0113)315669
E-mail: redactie@pzc.nl
Lezersredacteur:
Edith Ramakers
Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel: (0113)315660
Fax. (0113)315609
E-mail: lezersredacteur@pzc,nl
Middelburg:
Buitenruststraat18
Postbus 8070
4330 EB Middelburg
Tel: (0118)493000
Fax:(0118)493009
E-mail- redwalch@pzc.nl
Goes: Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel. (0113)315670
Fax. (0113)315669
E-mail: redgoes@pzc.nl
Terneuzen:
Willem Alexanderlaan 45
Postbus 145
4530 AC Terneuzen
Tol. (0115)645769
Fax. (0115)645742
E-mail: redtern@pze.nl
Hulst: Het 's-Landshuis
Steenstraat 37,
4561 AR Hulst
Tel: (0114)371379
Fax:(0114)371380
E-mail: redhulst@pzc.nl
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel: (0111)454647
Fax:(0111)454657
E-mail: redzzee@pzc.nl
Opening kantoren
Goes, Zierikzee
en Hulst:
Maandag t/m vrijdag
van 8.30 tot 17.00 uur
Internetredactie:
Postbus 31
4460 AA Goes
E-mail: web@pzc.nl
Bezorgklachten: 0800-0231231
Maandag t/m vrijdag vóór 15.00 uur
gebeld, nog dezelfde dag nabezorgd;
zaterdag vóór 12 uur.
E-mail: lezersservice@pzc.nl
Fax:(076)5312330
Abonnementen: 0800-0231231
autom. afschrijving acceptgiro
per maand: 21,50 n.v.t
per kwartaal: 61,50 64,50
per jaar; €236.00 239,00
Voortoezending per post geldt een
toeslag.
E-mail: lezerssetvice@pzc.nl
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor het
einde van de betaalperiode. U ontvangt
een schriftelijke bevestiging.
PZC, La.v. lezersservice.
Postbus 31, 4460 AA Goes
maandag t/m vrijdag. 1,30
zaterdag: 1,85
Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW
Bankrelaties:
ABN AMRO 47.70.65.597
Postbank 35.93.00
Advertenties:
Alle advertentie-orders worden uitgevoerd
overeenkomstig de Algemene
Voorwaarden van Wegener NV en volgens
de Regelen voor het Advertentiewezen.
Overlijdensadvertenties:
maandag t/m vrijdag: tijdens kantooruren
zondag: van 16.00 tol 18.00 uur
Tel. (076)5312550
Fax. (076)5312340
Personeelsadvertenties:
Tel: (076)5312240
Fax: (076)5312340
Rubrieksadvertenties (kleintjes):
Tel. (076)5312104
Fax. (076)5312340
Voor gewone advertenties:
Noord-en Midden-Zeeland
Tel. (0113)315520
Fax. (0113)315529
Zeeuws-Vlaanderen
Tel: (0113)315570
Fax: (0113)315571
Business to Business/Onroerend goed
Tel: (076)5312277
Fax: (076)5312274
Internet: v
w.pzc.nl/service/adverteren
van de titels en
bus 31. 4460 AA
se Courant BV is een onderdeel van het Wegener-concern De dooru
hebben wij opgenomen in een bestand dat wordt gebruikt voor ome
atie en om u te (laten) informeren over voor u relevante diensten en pro
werkmaatschappijen van Wegener of door ons zorgvuldig geselecteer-
informatie geen prijs stelt dan kunt u dit schriftelijk melden bij: PZC, k-
Behoorttot rit* WGGGNGR
