Euthanasie schokt Italië
Shell evacueert families in
Niger-delta na aanslagen
PZC
Rusland bijt
van zich af
Turkmenistan zoekt
leider na overlijden
van dictator Nijazov
7
Griepepidemie
tan ruim
zestig miljoen
levens eisen
Leven doodzieke Piergiorgio Welby is toch beëindigd
Gullivers teddybeer
vrijdag 22 december 2006
»nr Anna Ferschtman
PARIJS - Een wereldwijde
pieppandemie zou in een jaar
j;l zoveel slachtoffers kunnen
jen als er in de Tweede Wereld
oog zÜn gevallen. Volgens
to onderzoek aan de Ameri-
panse universiteit van Harvard
Kilden in een jaar ongeveer 62
liljocn mensen kunnen dood
man.
ïjna alle sterfgevallen - 96 pro-
Sn! van het geheel - vallen vol
os de studie die gepubliceerd
lordt in het medische tijd-
dirift The Lancet van vandaag,
j ontwikkelingsl anden
De onderzoekers keken naar de
jegevens rond de griepepidemie
Lsen 1918 en 1920, de zoge-
i oande Spaanse griep, in 27 lan
en. Het ging om onder meer
et aantal doden, de verdeling
en de sterfgevallen onder de
«schillende bevolkingslagen
a leeftijden in 27 landen - be-
alve Europa en de Verenigde
S'alen ook in India, Argentinië
odeFilipijnen.
Deze gegevens projecteerden de
aderzoekers naar de wereldbe
gin 2004. Daarbij hielden
ij rekening met de gestegen wei-
nart en de verbeterde toegang
lol medische zorg in sommige
ANP/AFP
Meer Maleisiërs
voor water
KUALA LUMPUR - Steeds
meer Maleisiërs ontvluchten
hin woningen voor overstromin-
die volgden op overvloe
ide regenval in het zuiden van
kt land.
Volgens de Maleisische autoritei-
■^nzijn bijna 64.000 mensen op
drift geraakt. Twee mensen zijn
lerdronken.
lade staat Johor viel woensdag
alleen al meer dan 66 centime-
lor regen, waar normaal niet
acrdan 20 centimeter valt. De
ffitreme regenval is het gevolg
an de tyfoon Utor, die zich in
te buurt van de Filipijnen be-
iindt. ANP/AFP/RTR
door Eelco van der Linden
ROME - Een Italiaanse genees
kundige heeft in de nacht van
woensdag op donderdag ge
hoor gegeven aan de wens van
Piergiorgio Welby, een doodzie
ke man die al maanden vroeg
te mogen sterven, maar daar
geen toestemming voor kreeg.
Mario Riccio, een anesthesist
uit Cremona, diende Welby
een zware verdoving toe en zet
te daarna het beademingsappa
raat stil waarmee Welby al ne
gen jaar in leven werd gehou
den.
Zijn daad heeft een golf van
emotionele reacties teweegge
bracht in Italië, waar de
Rooms-Katholieke Kerk veel in
vloed heeft. Volgens de kerk is
hier sprake van euthanasie en
euthanasie staat in Italië gelijk
aan moord.
De arts echter zei gisteren op
een persconferentie geen eutha
nasie te hebben gepleegd. „Een
mens die volledig bij zijn ver
stand was, heeft gewaagd een
therapie te onderbreken die
hem steeds meer pijn veroor
zaakte. Dat recht heeft iedereen
in Italië."
In het rechtse kamp wordt daar
heel anders over gedacht. „Ar
resteer de man, want hij heeft
een moord gepleegd", zei Luca
Volonte, fractievoorzitter in de
Kamer van Afgevaardigden van
de katholieke partij UDC. Igna-
zio la Russa, voorman van de
post-fascistische Nationale Alli
antie, sprak van een 'barbaarse
manipulatie', doelend op de Ra
dicale Partij, die strijdt voor er
kenning van het recht op vrijwil
lige levensbeëindiging en waar
van ook Welby lid was.
Hongerstakingen
De 'Radicalen' hebben de afgelo
pen maanden met onder meer
hongerstakingen campagne ge
voerd voor Welby, die al veertig
jaar aan spierdystrofie lijdt.
Bijna honderd dagen geleden
wendde Welby zich wanhopig
tot president Napolitano voor
hulp. In een brief vertelde hij
dat zijn leven een grote marte
ling was geworden en de kunst
matige beademing hem steeds
meer pijn bezorgde. Door zijn
ziekte kon Welby alleen nog zijn
ogen bewegen en dus zelf niets
ondernemen om zijn einde te be
spoedigen. Sinds de publieke op
roep van Welby heeft iedereen
zich met zijn zaak bemoeid,
maar is de discussie geen stap
verder gekomen. Het Openbaar
Ministerie van Rome erkende
dat Welby's stervenswens legi
tiem was omdat het ging om
'overdreven therapeutische be
handeling' die iemand volgens
de grondwet mag weigeren.
Maar de rechter oordeelde afge
lopen zondag dat er geen wet is
die het mogelijk maakt om de be
handeling te stoppen.
Onzin
Marco Cappato, Europarlemen
tariër voor de Radicale Partij en
aanwezig bij het overlijden van
Welby, hekelde gisteren nog
eens die uitspraak. „Er bestaat
een recht, maar dat kan niet
worden gegarandeerd omdat er
geen goede wet is gemaakt. Dat
is dus onzin." Volgens hem is
Welby een natuurlijke dood ge
storven. Die mening wordt niet
onderschreven door een commis
sie van wijzen van het ministe
rie van Gezondheid. Die oordeel
de, op de dag van Welby's over
lijden, dat zijn situatie stabiel is
en dat hij niet in levensgevaar
verkeert. Ook stelde men dat er
geen overdreven therapeutische
aandacht was. „De een vindt de
ze situatie onacceptabel, maar
een ander is blij nog zo te kun
nen leven", schreef de commis
sie, die overigens wel Welby het
recht toekende de behandeling
te weigeren. Zowel de commis
sie van wijzen als de Romeinse
rechter riep de politiek op met
adequate wetgeving te komen.
Of die er komt is echter zeer de
vraag. De linkse minister van
Gezondheid, Livia Turco, wil
graag, en zij kreeg gisteren ver
rassend bijval van Chiara Maro-
ni, een parlementariër van For-
za Italia.
De strenge katholieken in beide
kampen blijven echter faliekant
tegen. Samen met het Vaticaan
vormen zij een machtsblok dat
moeilijk te passeren is. GPD
Mario Riccio, de arts die de beademingsapparatuur van Welby uitschakelde, en Welby's zus Carla tijdens hun persconferentie gisteren in
Rome. foto Max Rossi/RTR
Doodstraf voor aanvaller toeristen
AMMAN - De Jordaniër die in september het vuur open
de op westerse toeristen en daarbij een Brit doodde en on
der anderen een Nederlander verwondde, heeft de dood
straf gekregen. Het gerechtshof in Amman veroordeelde
gisteren Nabil Ahmad Jaoura tot de strop.
Terwijl het vonnis werd voorgelezen schreeuwde de man
'god is groot' en 'wij zijn de meesters niet de slaven'. De
aanslag van september werd ingegeven door wraakgevoe
lens over de dood van zijn twee broers bij een Israëlische
luchtaanval in 1982 op Libanon. Hij zou 24 jaar hebben
gewacht met de aanslag, omdat hij wilde wachten tot zijn
kinderen waren opgegroeid. ANP
Een op vijf latino's eet slecht
WASHINGTON - Een op de vijf latino's in de Verenigde
Staten blijft door onder meer ai-moede van voedzame
maaltijden verstoken. Dat blijkt uit een onderzoek van cle
NCLR, de belangrijkste organisatie voor latino's in de
Verenigde Staten. De VS hebben 43 miljoen Spaanstalige
inwoners. Zij vormen de belangrijkste minderheidsgroep.
„Veel families zijn gedwongen tot het maken van keu
zes", zei NCLR-voorzitter J. Murguia. „Het gaat dan om
keuzes als een dak boven je hoofd of het in staat zijn om
eten op tafel te zetten." De NCLR stelt dat veel legale lati
no's geen toegang hebben tot projecten die zijn gericht op
het verstrekken van maaltijden aan armen. ANP
Geheime documenten VS openbaar
WASHINGTON - Vanaf het nieuwe jaar verliezen tiental
len miljoenen Amerikaanse overheidsdocumenten hun ge
heime status. Alle stukken van 25 jaar en ouder, zoals die
van de CIA of de FBI, mogen dan door iedereen worden
opgevraagd en ingezien. Tot dusver konden geheime dos
siers alleen worden opgevraagd door wetenschappers, die
daarvoor een tijdrovende procedure moesten volgen.
Er komen onder meer documenten vrij over de periode
van de Koude Ooi-log, waarin talrijke Amerikanen wer
den bespioneerd wegens vermeende communistische sym
pathieën. Amerikaanse historici hebben al gezegd decen
nia nodig te hebben om alles te kunnen doorspitten. ANP
Terreurdreiging in Indonesië
CANBERRA - Australië heeft aangeraden tijdens de feest
dagen voorzichtig te zijn in Indonesië. Volgens Canberra,
dat overigens geen negatief reisadvies uitgaf, is de drei
ging van een terreuraanslag groter geworden.
Jakarta en omgeving en het eiland Bali worden genoemd
als plaats waar de kans op een aanslag het grootst is. Eer
der in de week waarschuwde Washington al voor mogelij
ke aanslagen in Indonesië. ANP/RTR
Met twee baarmoeders een drieling
LONDEN - De 23-jarige Hannah Kersey, die twee baar
moeders heeft, heeft het leven geschonken aan een drie
ling. De drie dochters zijn op 17 september geboren, zo is
gisteren bekendgemaakt. Twee van de drie meisjes heb
ben zich in de ene baarmoeder ontwikkeld, het derde in
de andere. Volgens medici is van slechts zeventig vrou
wen in de wereld bekend dat zij kinderen in twee baar
moeders ter wereld hebben gebracht. ANP
door Remco Reidinq
MOSKOU - Het jaar 2006 ein
digt voor Rusland zoals het
begon: met een internationaal
schandaal. Toch kan presi
dent Vladimir Poetin terugkij
ken op een succesvol jaar.
Het beeld van een 'barbaarse
en meedogenloze leider' die
dissidenten uit de weg ruimt,
buurlanden chanteert, buiten
landse oliemaatschappijen af
perst en nucleaire brandstof
levert aan een schurkenstaat,
beklijft gemakkelijk. Dus als
een gevluchte medewerker
van de geheime dienst op zijn
sterfbed Poetin beschuldigt
van moord, waarom niet? Er
is geen enkel bewijs voor en
toch zijn velen in het Westen
geneigd Aleksandr Litvinen-
ko te geloven. Na een jaar vol
internationale crises, inciden
ten en schandalen heeft Poe
tin de groeiende scepsis over
zichzelf afgeroepen.
Rusland beet in 2006 vaak
hard van zich af. Op de eerste
de beste dag haalde het Krem
lin al wereldwijd vette kran
tenkoppen. Rusland had de
gaskraan voor Oekraïne dicht
gedraaid na mislukt overleg
over prijsverhogingen. De Eu
ropese Unie schrok toen de
doorvoer naar lidstaten stok
te. Zette Rusland energie in
als politiek wapen? Kreeg
Oekraïne straf voor de
pro-westerse koers?
Gasoorlog
De 'gasoorlog' maakte duide
lijk dat Rusland een andere
weg is ingeslagen. Buurlan
den worden niet langer gesub
sidieerd met goedkope ener
gie. „Minder romantisch,
meer pragmatisch", zegt ana
list N. Petrov. „Alleen is dat
beleid op zo'n ruwe manier
uitgevoerd dat het tot grote
imagoschade heeft geleid."
Toch schuift Poetin zelfverze
kerd over alle internationale
podia. Geen topontmoeting of
bij was erbij. Op de dag dat
de crisis met Oekraïne uit
brak, werd Rusland nota be
ne voorzitter van de Groep
van Acht, hoewel de econo
mie van Rusland amper gro
ter is dan die van Nederland.
Bovendien kreeg Poetin het
voorzitterschap van de Raad
van Europa, ondanks de du
bieuze reputatie van Rusland
op gebied van de mensenrech
ten. En in oktober mocht hij
aanschuiven bij de EU-top.
Hoewel de imagoschade Poe
tin zorgen baart, kan hij feite
lijk terugkijken op een succes
vol jaar. De buurlanden beta
len meer voor gasleveranties,
in Oekraïne werd de pro-Rus
sische Janoekovitsj premier
en in Centraal-Azië verloren
de Amerikanen terrein.
Ook internationaal was er suc
ces. Met Duitsland werkte
Rusland de plannen rond de
Noord-Europese Gaspijplei-
ding verder uit. De slagroom
op de taart was het handelsak
koord met de VS over toetre
ding tot de Wereldhandelsor
ganisatie, zo'n beetje het eni
ge internationale podium
waar Rusland nog ontbrak.
Rusland doet er dus toe en
dat is wennen. Sommigen ver
zuchten dat het Kremlin al
tijd onderdeel is van een pro
bleem, nooit van een oplos
sing. Dat bleek vooral in de
crises rond de nucleaire ambi
ties van Iran en Noord-Ko-
rea. Rusland hield sancties te
gen en bleef vragen om diplo
matie en onderhandelingen.
In de ruzie met de Georgische
president Saakasjvili greep
het Kremlin wél direct naar
sancties: een economische
blokkade en de jacht op en de
portatie van Georgiërs. De in
ternationale gemeenschap
sputterde tegen, maar Poetin
kwam ermee weg.
Ook de dreigende onteigening
van buitenlandse oliemaat
schappijen leidde tot kritiek.
Shell-topman J. van der Veel
sprak van 'een nieuwe reali
teit'. Verzet is zinloos, zei hij,
aanpassen is het credo.
Wie de bal kaatst, kan hem
namelijk keihard terug ver
wachten. Dat merkte de Brit
se premier Blair. Hij bekriti
seerde de corruptie die onder
Poetin is verzevenvoudigd.
Poetin verwees direct naar
Lord Levy, een vriend van
Blair die de hoofdrol speelde
in een schandaal rond fond
senwerving voor de La-
bour-partij. GPD
Israël en EU eens
over blokkeren
geld voor Harnas
JERUZALEM - Europese waar
nemers die in de Gazastrook toe
zicht houden op de grensover
gang Rafah, tussen Egypte en de
Palestijnse gebieden, hebben
met Israël een akkoord bereikt
over het tegenhouden van geld
dat door de Hamas-partij uit
Egypte wordt meegenomen.
De EU en de VS hebben finan
ciële sancties ingesteld tegen Ha
rnas, maar volgens diplomaten
hebben partijleden dit jaar via
Rafah omgerekend zeker 60 mil
joen euro de Gazastrook binnen-
gesluisd. Het is onduidelijk met
hoeveel geld reizigers nu de Pa
lestijnse gebieden in mogen,
maar volgens het nieuwe ak
koord moeten bedragen boven
de 15.000 euro worden geregis
treerd. Geld dat wordt tegenge
houden, gaat naar een Palestijn
se bankrekening in Egypte.
Vorige week sloot Israël de
grens bij Rafah om te voorko
men dat de Palestijnse premier
Ismaïl Haniyah een groot geldbe
drag zou invoeren. Volgens Ha
rnas is het geld bestemd voor de
Palestijnse regering. Israël
vreest dat het bedoeld is voor
terreuractiviteiten. ANP/RTR
SEOUL - Bezoekers bewonderen een acht meter grote teddybeer, die een scène 'naspeelt' uit het
boek Gullivers Reizen op de tentoonstelling Teddy Friends in Seoul. In de Zuid-Koreaanse
hoofdstad zijn een duizendtal teddyberen uitgestald. foto Kim Kyung-Hoon/RTR
van onze redactie buitenland
NAIROBI - Shell, het grootste
olieconcern in Nigeria, is in de
olierijke Niger-delta begonnen
met het evacueren van vierhon
derd familieleden van werkne
mers. De actie volgt op twee aan
slagen met een autobom op een
woonerf van Shell, afgelopen
maandag. Volgens het bedrijf
heeft de evacuatie geen invloed
op de productie van olie en gas.
De evacuatie vindt plaats in
Port Harcourt, Warri en Bonny
Island. Familieleden van
Shell-werknemers in de belang
rijkste commerciële stad van het
land, Lagos, is aangeraden voor
zichtig te zijn en zoveel moge
lijk binnen te blijven. „Dit is
vooral een voorzorgsmaatre
gel", zegt een hoge functionaris
van Shell. „Wij weten niet zeker
of de situatie verslechtert. Maar
zodra dat gebeurt, hoeven wij
veel minder mensen snel in vei
ligheid te brengen."
De explosies van begin deze
week, op de woonerven van het
Nederlands-Britse concern en
het Italiaanse Agip veroorzaak
ten alleen materiële schade. De
militante groep Beweging voor
de Emancipatie van de Niger
Delta (Mend) waarschuwde kort
voor de aanslagen dat het drie
bommen had geplaatst bij strate
gische locaties. Het derde projec
tiel is niet gevonden.
De woonerven zijn ommuurde
en zwaar beveiligde gebieden
waar voornamelijk de buiten
landse werknemers van de con
cerns en hun families wonen. De
bommen ontploften op de par
keerplaatsen en vernielden een
dozijn auto's.
Mend is de actiefste militante
groep in de olierijke delta die
bomaanslagen pleegt en werkne
mers van oliemaatschappijen gij
zelt. Eerder dit jaar bracht
Mend autobommen tot ontplof
fing bij onder meer een legerba
sis in Port Harcourt. De groep
ontvoert ook met enige regel
maat werknemers van oliecon
cerns die vaak die voor een fikse
losprijs worden vrijgelaten.
Overdracht
De militanten houden nog vier
ontvoerde buitenlanders vast er
gens in een dorp, verborgen in
het moerassige labyrint van
stroompjes en rivieren van de
delta. Mend is bereid hen te la
ten gaan als de regering drie ei
sen inwilligt. Die zijn de vrijla
ting van twee leiders uit de del
ta, compensatie aan de bevol
king voor de vervuiling van het
gebied en de overdracht van de
controle over de oliebronnen
aan de lokale gemeenschappen.
Nigeria is het achtste grootste
olieproducerende land ter we
reld, maar de bevolking in de
oliegebieden leeft in bittere ar
moede en in een vervuild milieu.
De aanvallen van militanten
zorgden ervoor dat Shell zich
uit veiligheidsoverwegingen te
rug trok uit het westen van het
deltagebied, waardoor de olie
productie met 20 procent daal
de.
De toename in ontvoeringen en
aanslagen lijkt verband te hou
den met de komende verkiezin
gen in Nigeria. De militante
groeperingen vinden dat de olie
regio's niet of nauwelijks zijn
vertegenwoordigd in de rege
ring. Zij willen meer invloed en
zeggenschap over de oliemiljar
den die de regering in Abuia op
strijkt. GPD
door Clemens Ingwersen
ASJGABAT - Na de dood giste
ren van de vrijwel absoluut heer
sende Turkmeense president Sa-
parmurat Nijazov buigt de top
van het land zich volgende week
over de vraag hoe en door wie
het land verder wordt gere
geerd. Nijazov had geen plaats
vervanger of opvolger aange
steld. Hij overleed aan een hart
stilstand en werd 66 jaar.
Vicepremier Berdymukhamme-
dov heeft als interim-leider de
macht, zo zeiden regeringskrin
gen in de hoofdstad Asjgabat.
Volgens de grondwet zou parle
mentsvoorzitter Atajev de
macht hebben tot er nieuwe ver
kiezingen zijn gehouden, maar
dit scenario stond kennelijk niet
op de agenda in Asjgabat.
De autoriteiten bezwoeren dat
de politiek van Nijazov wordt
voortgezet. De straten in het zes
honderdduizend inwoners tellen
de Asjgabat bleven rustig. De re
gering heeft zeven dagen van
rouw afgekondigd. Nijazov
wordt in het presidentieel paleis
opgebaard en zondag in zijn ge
boortedorp Kiptchak begraven.
Ballingen
Een 'nationale veiligheidsraad'
stelde gisteren 'de stabiliteit
van het land zeker te stellen'.
Ballingen in Rusland kondigden
onder meer vanuit Moskou hun
snelle terugkeer naar Turkme
nistan aan.
Tegenstanders van Nijazov die
naar Rusland zijn uitgeweken
claimen dat zij een coalitie sme
den die de macht over zou moe
ten nemen. De in ballingschap
levende leider van de Republi
keinse Partij van Turkmenistan,
Khanamov, zei gisteren dat drie
vooraanstaande oppositiepar
tijen in ballingschap bezig zijn
één front te vormen om te voor
komen dat er conflicten en anar
chie komen. Khanamov wilde al
binnen enkele dagen van Mos
kou naar Asjgabat reizen om
een regering te vormen.
Vader
De president voor het leven en
'Vader aller Turkmenen' regeer
de twintig jaar lang met ijzeren
hand. Mensenrechtenorganisa
ties omschreven zijn bewind als
een van de repressiefste ter we
reld. Gekozen besturen hadden
niets in te brengen en bestuur
ders werden geregeld ontslagen
en vervangen door Nijazov die
zich overal liet eren in onder
meer standbeelden en met naam
geving van maanden of plaat
sen. Nijazov gebruikte de inkom
sten uit de export van gas onder
meer voor de bouw van talrijke
grootse bouwwerken en projec
ten.
Een van de vele bouwsels die hij
door zijn Franse huisaannemer,
de firma Bouygues, liet bouwen
was een kolossale moskee en
een mausoleum in zijn geboorte
dorp Kiptchak, vijftien kilome
ter van de hoofdstad Asjgabat.
In het mausoleum liggen al Nija-
zovs ouders en twee broers. Hij
verloor hen als klein kind. Turk
menistan is tien keer zo groot
als Nederland en telt vijf mil
joen inwoners. ANP/DPA/AFP
Een wandkleed van Nijazov.
foto Shamil Zhumatov/GPD
