ZLTO tegen getij in Braakman
geest
Rabbijn en auteur
met een
verlichte
Een depressie kan iedereen overkomen
Vlaanderen moet
betalen voor veilige
Westerschelde
Kritiek op rapport-Maljers Antwerpen eist vaart achter verdieping Schelde
Zeeuw blijft trouw
aan groene stroom
door Emile Calon
GOES - De nieuwe commissaris
van de koningin K. Peijs moet er
samen met het Rijk voor zorgen
dat Vlaanderen meer gaat beta
len voor veiligheid op de Wester-
schelde. In de onderhandelingen
over de verdieping van de is dat
blijven liggen, zo constateert
burgemeester J. Lonink (Terneu-
zen) in zijn functie van voorzit
ter van de Zeeuwse veiligheids
regio.
Lonink zou gisteren samen met
commissaris van de koningin
W. van Gelder naar Den Haag
gaan om met enkele ministers te
overleggen over de verbetering
van de veiligheid op en onder de
Westerschelde. Dat overleg
werd in verband met het spoedo
verleg van het kabinet afgelast.
Tijdens dat beraad zouden de be
stuurders afspraken maken over
de organisatiestructuur, vlucht-
havens, versterking van de hulp
diensten, de beschikbaarheid
van ladinggegevens en de verde
re technische en financiële uit
werking hiervan.
Volgens Van Gelder is er op
ambtelijk niveau een akkoord
bereikt en is het nu wachten op
het moment dat het opnieuw
aangeboden kan worden aan de
ministers. Hij verwapht dat dat
binnen vier tot vijf weken kan
gebeuren en dat ze akkoord
gaan met de plannen.
Lonink ziet het bereikte ak
koord als bijna ideaal. Hij is ech
ter niet tevreden dat Antwerpen
weigert de ladinggegevens van
containerschepen vooraf door te
spelen aan de Nederlandse auto
riteiten. De Vlamingen willen
dat pas doen als er daadwerke
lijk een incident is. Dat is vol
gens Lonink riskant, omdat die
gegevens dan toch te laat bij de
hulpdiensten kunnen zijn.
De financiering is ook nog niet
geregeld. Er zijn van de kant
van het Rijk wel ambtelijke toe
zeggingen dat er betaald gaat
worden voor onder andere de
bouw, het uitrusten en het in de
vaart houden van twee comman
doschepen. Hij wijst er ook op
dat de Zeeuwse gemeenten belo
ven dat ze per jaar samen zo'n
half miljoen euro bijdragen aan
de versterking van de veiligheid
op en onder de Westerschelde.
Een verdeelsleutel is echter nog
niet afgesproken. Daar wordt
volgens hem intern aan ge
werkt. Lonink verwacht dat uit
eindelijk Vlaanderen, en dan
met name Antwerpen, ook finan
cieel moet bijdragen aan de vei
ligheid op de Westerschelde.
donderdag 14 december 2006 17
HZ-delegatie geeft les in China
VLISSINGEN - Docenten en student-assistenten van de
Hogeschool Zeeland (HZ) gaan in januari naar China om
daar lessen te verzorgen aan twee universiteiten. Ze gaan
lessen 'Electrical Circuits', 'C-Language', 'Orientation
and Economics' en 'Introduction in logistics' geven in
NanChang en in NanJing.
De onkosten worden betaald door de Chinese universitei
ten. Het geeft Chinese studenten de mogelijkheid om zon
der al te veel problemen hun vervolgopleiding aan de HZ
in Vlissingen te volgen. De Nederlandse delegatie ver
trekt 5 en 6 januari en zal tegen het eind van die maand
weer terug zijn.
Bestuurslid villapark voor rechter
WEMELDINGE - Bestuurslid A. van Zon van de vereni
ging van eigenaren villapark Oesterbaai in Wemeldinge
moet zich waarschijnlijk in februari tegenover de rechter
in Middelburg verantwoorden voor een incident waarbij
ook de Kapelse oud-wethouder P. Ganseman oudejaars
avond 2005 betrokken was.
Wat Van Zon ten laste wordt gelegd, wilde een woordvoer
ster van het openbaar ministerie in Middelburg gisteren
niet te vertellen. Zijn dagvaarding moet nog worden ver
stuurd.
Ganseman, die Van Zon ervan betichtte hem geslagen te
hebben, is in juli vrijgesproken bij gebrek aan bewijzen.
Ganseman verloor begin dit jaar zijn wethouderschap me
de naar aanleiding van het voorval. Na de vrijspraak
heeft de advocaat van Ganseman bij het openbaar minis
terie aangedrongen op vervolging van Van Zon.
Ophokplicht voor postduiven
GOES - De ZLTO-raad Zeeland heeft de Zeeuwse ge
meenten, met uitzondering van Sluis, Terneuzen en Vlis
singen, gevraagd een ophokplicht in te stellen van vrijdag
30 december tot en met zaterdag 13 januari.
De zondagen in de periode vallen buiten de ophokplicht.
Jachthouders in de provincie wordt gevraagd extra aan
dacht te besteden aan de bestrijding van verwilderde dui
ven. Eenzelfde verzoek is ook gericht aan de gemeenten.
CDA-vragen over omroep
MIDDELBURG - De CD A-Statenfractie verbaast zich er
over dat het in Zeeland niet mogelijk is om alle regionale
omroepen te ontvangen. Elders in het land is dat wél het
geval, stelt Statenlid J. van de Merbel in schriftelijke vra
gen aan het dagelijks provinciebestuur.
Hij wijst erop dat sinds kort de antenne op het dak als ont
vangstmogelijkheid van televisie is weggevallen. Veel kij
kers hebben nu een schotelantenne. Naast een aantal na
delen, biedt dat volgens hem ook een voordeel.
„Het is namelijk mogelijk om alle regionale omroepen via
een digitaal kabelabonnement in heel Nederland te ont
vangen. Zeeuwen in Limburg bijvoorbeeld kunnen via
Omroep Zeeland op de hoogte blijven van het nieuws in
Zeeland." Behalve in Zeeland dus en Van de Merbel wil
hierover opheldering, met name ook of de kosten hierbij
een rol spelen.
Hij vraagt verder of bekend is in hoeverre het uitzenden
van andere regionale omroepen in Zeeland gevolgen heeft
voor de kijkcijfers van Omroep Zeeland en of dat van in
vloed is op de reclameopbrengsten.
s
rfnnr Rinus Antomsse
GOES - De Zuidelijke Land- en
Iuinbouw Organisatie (ZLTO)
wijst ontpoldering van de Braak-
l man-Zuid af. Het advies dat de
commissie Maljers hierover uit-
bracht, roept bij de ZLTO 'grote
bedenkingen'op.
in de Westerschelde nodig is.
Voor de goede orde onderstreept
cle ZLTO dat. bij welke keuzes
clan ook. er onverkort moet wor
den vastgehouden aan vrijwilli
ge grondverwerving. „Daarover
mag bij de betrokken agrarische
ondernemers geen onduidelijk
heid bestaan."
Het dagelijks provinciebestuur-
is positief over het rapport Mal
jers, ook al staan er geen echt an
dere oplossingen voor aanleg
van getijdennatuur langs de
Westerschelde in dan ontpolde-
ren. Braakman-Zuid wordt als
een kansrijk alternatief be
schouwd.
In een brief aan Provinciale Sta
ten meldt het dagelijks provin
ciebestuur dat zo snel mogelijk
een nader onderzoek wordt inge
steld naar de mogelijkheden
voor getijdennatuur in Braak
man-Zuid. Voor uitbreiding van
het Zwin en ontpolderen van de
Hedwigepolder en de Noord-
Prosperpolder zijn geen alterna
tieven gevonden.
Het gemeentebestuur van Ant
werpen eist dat de derde verdie
ping van de Westerschelde niet
wordt vertraagd door de ontpol-
deringsdiscussie in Zeeland.
Het nieuwe schepencollege van
Antwerpen staat erop dat de uit-
diepingswerken vóór 1 januari
2008 beginnen, zoals tot nu uit
gangspunt is.
Ook dient vaart te worden gezet
achter de bouw van een tweede
zeesluis (naast de huidige
Kallosluis) naar de Waasland
haven op de linker Schelde-
oever.
*1 Als door een ruim zeven kilome-
k ler lang kanaal vanuit de Wes-
m terschelde naar Braakman-Zuicl
l (onder rijksweg N61) het getij
a, moet stromen, vreest de stands-
i, organisatie met name voor ver-
jilting. De ZLTO zal nader on-
derzoek dat de provincie gaat
uitvoeren kritisch volgen.
Echte alternatieven
3' [neen brief aan Provinciale Sta-
len pleit ZLTO-voorzitter P. de
ts Koeijer voor nader onderzoek
van échte alternatieven voor ont-
;f poldering, te weten deels afgra-
ven van het Verdronken Land
van Saeftinge en aanleg voor ei-
landjes voor de kust. Dat onder-
[o mek is mede van belang met het
oog op nieuwe natuurclaims in
t de toekomst, stelt hij.
n Afgraven van Saeftinge is in elk
cc geval goedkoper dan ontpolde-
ren van de naastgelegen Hedwi-
I gepolder, meent de ZLTO. Ei-
ontstaat jong schor door en juist
daaraan is grote behoefte. De
(vervuilde) grond die vrijkomt
ten prima worden gebruikt
voor aanleg van dijken en ge
il luidswallen.
Afgraven
b Ook daaraan is behoefte, aldus
de ZLTO. Voor dijkverzwarin
gen in Zeeuws-Vlaanderen moet
- au grond van buiten de provin-
j cie worden aangevoerd. Plus
punt van het afgraven is boven-
dien dat vervuilde grond uit het
natuurlijke, open systeem van
4 de Westerschelde wordt ge-
a naald.
De standsorganisatie beklem-
loont dat ook aanleg van eiland-
II jes voor de kust en andere bui-
ai tendijkse oplossingen niet in de
kast mogen verdwijnen. Uitwer-
king hoeft niet meteen, maar is
wel van belang als in de toe-
komst nog meer natuurherstel
door Peter Oqqel
TERNEUZEN - Hoe grillig kan
een levenspad lopen? Het ene
moment zit je als patiënt in de
psychiatrische afdeling van het
Terneuzense ziekenhuis De Hon-
te, even later sta je als schrijf
ster in de bloemen in - wat nu
heet - het Regionaal Geestelijk
Gezondheidscentrum Zeeuws-
Vlaanderen.
Het gebeurt, weet de Terneuzen
se Els Ernst (55) uit .eigen erva
ring. En dus gaf ze*haar boek,
geschreven tijdens haar verblijf
op de voormalige PAAZ-afde-
ling van het ziekenhuis, ook die
simpele, maar tevens treffende
titel mee. Voor de gelegenheid
wel voorzien van twee uitroepte
kens overigens: Het! Gebeurt!
Ernst presenteerde haar boek
op de enige juiste plek: in het
RGC, de voormalige PAAZ,
waar ze met een depressie bin
nenkwam en uiteindelijk geeste
lijk gezond weer naar buiten
stapte. In die tussenliggende pe
riode had, ook als verwerkings
proces, haar verhaal wel aan pa
pier toevertrouwd
Waarom? „Omdat nog steeds
veel mensen denken dat je gek
bent als je wordt opgenomen op
een psychiatrische afdeling. Wel
nu: wij zijn niet gek, ik ben niet
gek. Ik voelde mij verdrietig en
wilde rust. Want daar gaat het
op psychiatrische afdelingen
om: mensen die veel hebben mee
gemaakt en weer tot rust willen
komen."
Ze had lang getwijfeld voordat
ze het manuscript naar een uit
gever stuurde, vertelt ze. Plet
Els Ernst signeert haar boek Het Gebeurt. foto Peter Nicolai
was RGC-directeur Walter IJse-
baert die een jaartje geleden bij
de groenteboer het laatste zetje
gaf. Ze zegt dat ze dankzij haar
doorzettingsvermogen haar de
pressie heeft overwonnen. En na
tuurlijk dankzij de hulpverle
ners, de verpleegkundigen. De
therapeuten, en vooral niet te
vergeten familie en vrienden.
In deze zin vindt directeur IJse-
baert, - gisteren overigens niet
aanwezig bij de boekpresenta
tie; zijn speech werd voorgele
zen door Nanon Doeland - dat
het boek van Ernst ook anderen
van dienst kan zijn. „Niet alleen
patiënten, maar ook hulpverle
ners. Zij kunnen met dit boek
hopelijk beter inleven in de we
reld van psychiatrisch patiën
ten. En dat is een enorme presta
tie. "Het boek is verkrijgbaar in
de boekhandel voor 16,95.
door Henk Postma
MIDDELBURG - De Zeeuwen
blijven nog trouw aan groene
stroom. Terwijl de Nederlan
ders massaal afhaken, zijn
Zeeuwse huishoudens zelfs nog
wat scheutiger geworden met
het gebruik van milieuvriende
lijk opgewekte elektriciteit.
Landelijk daalde het aantal
klanten voor groene stroom de
afgelopen twee jaar van 3 naar
2,4 miljoen. De energiebe
drijven wijten dat aan de
afschaffing van overheidssubsi
dies voor groene stroom. Daar
door verdween het prijs
voordeel Doordat energiebedrij
ven, sinds die met elkaar in een
concurrentiestrijd zijn gewik
keld, vooral stunten met de prij
zen van 'gewone' stroom, is het
gebruik van duurzaam opge
wekte elektriciteit in veel geval
len zelfs onvoordeliger gewor
den.
In Zeeland is dat laatste niet het
geval, benadrukt woordvoerder
J. Neelemans van Delta. Het
Zeeuws energiebedrijf brengt
de consument net zo veel in reke
ning voor groene stroom als
voor 'gewone' elektriciteit. Hoe
wel Delta de promotiecampag
nes voor groene stroom ander
half jaar geleden staakte, bleef
de verkoop van duurzaam opge
wekte elektriciteit nog wat
groeien.
Momenteel levert Delta aan
57.000 klanten (31 procent van
het totaal) groene stroom, opge
wekt met waterkracht, wind en
verbranding van biomassa.
Muziekschool brengt Mozart in verhaalvorm
WEMELDINGE - De Zeeuwse Muziekschool
sluit morgenavond in Wemeldinge het 250e ge
boortejaar van Mozart af met een 'muzikaal ver
haal' dat meer inzicht geeft in leven en werk
van de componist.
Het verhaal is geschreven en wordt verteld
door dwarsfluitiste Angélique van Gool-Lin-
ders. Het wordt muzikaal geïllustreerd door
leerlingen, oud-leerlingen en docenten van de
Zeeuwse Muziekschool: het madrigaalkoor on
der leiding van Anrie Marijke de Jong, strijkers
ensemble Plan B onder leiding van Rien Hille-
brand, dwarsfluitensemble Flautando Brioso
onder leiding van Angélique van Gool-Linders,
diverse pianisten, een klarinettrio en altvioliste
Petra Flipse.
Het concert wordt gehouden in de Maartens
kerk aan de Kerkweg in Wemeldinge. Het be
gint om 20.00 uur.
MIDDELBURG - Ook al ver-
tileef hij er maar enkele maan
den, toch is de naam van Menas-
ben Israel (1604-1657) - de be
roemdste rabbijn die Nederland
heeft gekend - nauw verbonden
met Middelburg. Het is daarom
niet verwonderlijk dat juist het
Zeeuws Archief nu een tentoon
stelling aan hem wijdt.
Het idee voor de expositie komt
van de Stichting Synagoge Mid-
Celburg, die daarmee hernieuw-
ëe aandacht wil vragen voor le
ven en werk van de rabbijn. Het
Zeeuws Archief toonde zich di-
reet bereid mee te werken en
ten expositie in te richten in de
leider van het voormalige Van
de Perrehuis in Middelburg.
Aad Vos van Stichting Synago
ge Middelburg verrichtte het on-
derzoekswerk en schreef de
c: teksten bij de tentoonstelling.
De timing is voorbeeldig, zo aan
de vooravond van het 350e sterf
jaar van Menasse ben Israel. Bo-
vendien wordt nog even subtiel
teruggegrepen op het vrijwel
voorbije Rembrandt-jaar, want
'wee pronkstukken van de ex-
positie hebben daar direct mee
temaken. Het gaat om een por-
s tretets van een joodse man, van
wie jarenlang is aangenomen
3 dat het Menasse ben Israel voor-
<1 stelde. Nog specialer is een van
f de slechts vier geïllustreerde
exemplaren van het mystieke
boekje Piedra Gloriosa o de la
Estatua de Nebuchadnesar
(1655) van de hand van de rab
bijn. Hiervoor maakte Rem
brandt vier etsen.
Amsterdam
Menasse ben Israel werd in 1604
I a's Manuel Dias Soeiro geboren
in Lissabon. Toen de inquisitie
1 Pachter kwam dat het gezin
- zich tegen de regels in vasthield
1 fan de joodse gebruiken, werd
fot vervolgd. De familie vlucht-
!ein 1614 naar Amsterdam, dat
S geleidelijk uitgroeide tot een
antrum van Spaans- en Portu-
gees-joodse ballingen. Zijn va
der nam een Hebreeuwse naam
=nn: Joseph ben Israel. Zijn
j0ons gaf hij de bijbelse namen
Menasse en Ephraïm.
j Menasse maakte al op jonge leef-
'l!Jd naam, eerst als godsdienstle-
Jar, later als rabbijn. Boven-
i dien werd hij bekend als auteur
i en uitgever van joodse studie
boeken, waardoor hij een be-
'angrijke bijdrage leverde aan
i; door Rolf Bosboom
Op 14 mei 1912 werd het gerestaureerde grafmonument van Samuel, zoon van Menasse ben Israël ont
huld. foto Zeeuws Archief
Ephraïm Abravanel in Middel
burg. Samuel kreeg zijn laatste
rustplaats op de Portugees-jood-
se begraafplaats aan de Joden-
gang in Middelburg. Menasse
stierf enkele maanden later, op
20 november 1657, in het huis
van zijn zwager. De joodse ge
meenschap haalde hem naar Am-
Nieuwe poëzie
van Johanna W.
GOES - Johanna W. uit Goes
heeft haar derde poëziebundel
gepresenteerd. Het boekje heet
Van debuut tolinkeer en telt 25
gedichten.
Johanna W. is het pseudoniem
van Jopie Adriaanse-Roelse. Zij
debuteerde met Kind van de zee
en presenteerde begin dit jaar
Bladeren door de seizoenen.
Met haar - door veel lezers als
toegankelijk ervaren - poëzie
wil ze vooral een sfeer proberen
te treffen, een bepaalde emotie
op te roepen. Ze geeft de met de
hand gebonden bundels in eigen
beheer uit.
Van debuut tot inkeer is ver
krijgbaar bij de boekhandels De
Koperen Tuin en Het Paard van
Troje in Goes en De Drukkerij
in Middelburg. De bundel kost
6,75 euro.
sterdam en begroef hem op de
Portugees-joodse begraafplaats
in Ouderkerk aan de Amstel. Op
14 mei 1912 werd op de Middel
burgse begraafplaats, toen net
gerestaureerd, een grafmonu
ment onthuld ter herinnering
aan Samuel.
De tentoonstelling in het
Zeeuws Archief is bescheiden in
omvang, maar bevat vele kleino
den. Behalve de etsen van Rem
brandt en diverse boeken van
Menasse ben Israel is bijvoor
beeld een van de zes resterende
exemplaren van de volledige edi
tie van de Talmoed te zien, zoals
die halverwege de zeventiende
eeuw in Amsterdam werden ge
drukt. Het geëxposeerde exem
plaar komt uit de collectie van
de Zeeuwse Bibliotheek.
Ook bijzonder is een brief - een
van de vier die bewaard zijn ge
bleven - van Menasse aan Isaac
Vossius, gedateerd 8 februari
1655. Daarin schrijft hij dat hij
van plan was koningin Chris
tina van Zweden te bezoeken, in
een poging haar hofleverancier
te worden. Het voornemen
strandde, doordat de vorstin af
trad en naar Rome vertrok.
Expositie: 'Menasse ben Israel,
zijn leven en werken'. Hm 3 februa
ri in het Zeeuws Archief, Hofplein
16, Middelburg. Geopend: ma.-vr.
(en elke eerste zaterdag van de
maand), 9-17 uur.
Menasse ben Israel, kopergravure door Salmon Italia, 1642.
foto Zeeuws Archief
de bloei van Amsterdam als in
ternationaal hart van de He
breeuwse boekdrukkunst.
Opvallend was zijn - toen al -
verlichte geest. Menasse citeer
de in zijn bekendste boek El
Conciliador (over al dan niet
schijnbare tegenstrijdigheden in
de Bijbel) niet alleen uit joodse
bronnen, maar ook de christelij
ke kerkvaders, wat in de zeven
tiende eeuw zeer ongebruikelijk
was. Hij had ook persoonlijke
banden met christelijke geleer
den, onder wie Barlaeus, Vos
sius en Hugo de Groot.
Verder onderhield hij contacten
met meerdere Europese vorsten,
maar ook met Oliver Cromwell,
de Lord Protector van Enge
land. Hij drong er herhaaldelijk
bij hem op aan joden weer toe te
laten in Engeland, waaruit zij
aan het eind van de dertiende
eeuw waren verdreven. Crom
well ging uiteindelijk door de
knieën, waardoor Menasse ben
Israel nu wordt beschouwd als
de grondlegger van het Britse en
Amerikaanse jodendom.
Sterfbed
In diezelfde periode werd zijn
zoon Samuel, die met. hem was
meegereisd naar Londen, ziek.
Op zijn sterfbed sprak hij de
wens uit te worden begraven in
Nederland. Menasse gaf daar
aan gehoor. Hij kwam in Zee
land aan wal en kreeg tijdelijk
onderdak bij zijn zwager
