Kunstenaars
overwinteren
in Grote Kerk
In gedachten net vóór of net na het moment
Deelnemers
Gregory Crewdson
in Den Haag
e opzet is mooi in haar eenvoud. Vraag alle geregistreerde kunstenaars in de provin-
cie of ze twee of drie recente werken beschikbaar willen stellen, bied hun een mooie
ruimte aan en het resultaat is een goede dwarsdoorsnede van wat de Zeeuwse kunst
momenteel te bieden heeft. Vrijdag begint in de Grote Kerk in Veere de eerste tentoonstelling
van wat wel eens een traditie zou kunnen worden.
Bianca Runge: Indian Girl (drukwerkcollage/print)
ook gevestigde namen, zoals
Johnny Beerens en Antoine Mes.
Alle disciplines zijn vertegen
woordigd: schilderijen uiter
aard, maar ook bijvoorbeeld
driedimensionaal werk, glas
kunst, grafiek, collages, fotogra
fie en sieraden.
Een echt compleet overzicht
blijft altijd een ijdel streven. Er
zijn diverse kunstenaars die
Ginsberg er óók graag bij had
gehad, zoals Ben Sleeuwenhoek
- maar hij woont en werkt sinds
kort in Berlijn -, Piet Dieleman
en Guido Lippens, om er maar
een paar te noemen. Zij doen om
verschillende redenen niet mee.
„De deelnemers moesten bij
voorbeeld nu eenmaal recent
Aan de expositie nemen de volgende kunstenaars deel:
48073, Mathisse Arendsen, Wim Bakker, Anni Balk, Sabine Beck-
mann, Johnny Beerens, Jacques Benschop, Ien van den Berg,
P. J. van Berkel, Dick van Biemen, Herman Bisschop, Wido Blok
land, Klaas Henk Blonk, Plans Bommeljé, Suzanne Böhncke, Coby
Boone, Sia Braakman, Kees Brandenburg, Anne Breel, Helene
Briels, Jorien Brugmans, Nathalie van den Burg, Anneke Coppool-
se-Schipper, A. Couwenberg, Koos Dalstra, Regi van Driel, Leen
van Duivendijk, Saskia Eggink, Ollo Feenstra, Bert Frijns, Marijke
Gussenhoven, Emil Gutman, Jan Haas, Tien Heestermans, Jaap
Heuvingh, Wieteke Hendrikx, Toos van Holstein, Henny Huser, Luc
Ingels, Betsy de Jonge, Ko de Jonge, Leo van Kampen, Jean Kamps,
Jan Kettelerij, Johan Klein, Els Koopmans-Dominicus, Ton Koops,
Juul Kortekaas, Elisabeth Koetsier, Denz de Kroon, Ton Lamper,
Sela, Giel Louws, Antoine Mes, Liesbeth Minderhoud, Reynier de
Muynck, Nelly van Nieuwenhuijzen, Eric Odinot, Ineke Otte, Hans
Overvliet, Michiel Paalvast, Bob Pingen, Antonio Plettenberg, Mar-
lou Pluymaekers, Elsje van Ree, Goof Remijn, Servaas-Roelandse,
Jolanda Roosen, Anda van Riet Karina Leijnse, Janneke Rottier,
Bianca Runge, Nanda Runge, Gerda Rutters, Riek Sanderse, Ge
orge Schade, Marian Siereveld, Sebastiaan Spit, Diana Stevens,
Ems Teychine, Pielen Tijssen, Tina, Kees de Valk, Wil de Velde, Bar
bara Voit, Machteld van der Wijst, Jan Zembsch.
werk beschikbaar hebben. Bo
vendien is de kerk wel een heel
mooi gebouw, maar het heeft
nog zijn mankementen. Het is er
koud en vochtig, dus niet ideaal
voor kunstwerken. Niet ieder
een durfde het aan om daar te
exposeren. Het is geen mu
seum."
Er wordt volop gesproken over
een vervolg op de renovatie van
enkele jaren geleden, om het ge
bouw vooral in de winter ge
schikter voor gebruik te maken.
Mocht dat doorgaan, dan zou
dat de kans om van de grote
Zeeuwse tentoonstelling een tra
ditie te maken, alleen maar ver
groten, verwachten Van Tilburg
en Ginsberg. „Omdat dit het eer
ste jaar is en gezien de korte
voorbereidingstijd, moet dit
echt als een proef worden be
schouwd. Maar het heeft wel al
les in zich om uit te groeien tot
een een- of tweejaarlijks iets, ze
ker als de kerk er ook echt op
toegerust is om dit soort activi
teiten te herbergen."
Rolf Bosboom
Expositie: 'Zeeuwse kunstenaars
overwinteren', van vrijdag 15 decem
ber t/m zondag 14 januari in de Gro
te Kerk, Oudestraat 26, Veere. Ge
opend: woensdag t/m zondag, 13-17
uur. Tweede kerstdag geopend; 31 de
cember gesloten
factie bijlagen: 0113-315680
W.pzc.nl
4Tiail:redactie@pzc.nl
stbus31,4460 AA Goes
Ivertentie-exploitatie:
lord- en Midden-Zeeland: 0113-315520;
euws-Vlaanderen: 0113-315570;
fanaal: 020-4562500.
oensdag 13 december 2006
Sabine Beckmann: Haas die uit de tijd springt (olieverf op doek)
Inrichting van de expositie 'Zeeuwse kunstenaars overwinteren' iri de Grote Kerk van Veere. foto Ruben Oreel
Op de uitnodiging wordt nog
gesproken van tachtig kun
stenaars. Dat aantal is sinds het
drukken ervan opgelopen tot 87.
Daarmee is de grens definitief
getrokken, al melden zich nog
steeds belangstellenden. Vol
gens de organisatoren hebben
niet eerder zoveel Zeeuwse kun
stenaars tegelijk tentoongesteld.
En dan te bedenken dat de voor
bereidingen pas twee maanden
geleden zijn begonnen.
Het initiatief komt van Carla
van Tilburg, sinds begin dit jaar
manager van de Stichting Grote
Kerk Veere. „Ik ben begonnen
om te kijken wat er allemaal
met het gebouw kan. Inmiddels
is een aantal activiteiten geïni
tieerd, maar ik word ook regel
matig benaderd door kunste
naars met de vraag of zij in de
kerk kunnen exposeren. Ik
vroeg me af: hoe krijg ik daar
lijn in? Waarom meneer A wel
en meneer B niet?"
Ze deed daarom een beroep op
het Centrum voor Beeldende
Kunst, Vormgeving en Architec
tuur (CBK Zeeland) in Middel
burg. Daarbij zijn ongeveer 160
Zeeuwse kunstenaars aangeslo
ten. Toelating gebeurt pas na
goedkeuring van een selectie
commissie. CBK-directeur Ka-
thrin Ginsberg sprong direct in
op het verzoek van de Grote
Kerk. „Ik was enthousiast om-
Els Koopmans-Dominicus: Foto in lijst
dat dit een extra platform voor
kunstenaars betekent om hun
werk te laten zien en eventueel
te verkopen. De kunstmarkt in
Zeeland is al zo klein."
Een ander reden was dat zelden
een goed overzicht van de
Zeeuwse kunst is te zien. Enigs
zins vergelijkbaar was de vei
ling voor een goed doel die in
mei 2003 in Goes werd gehou
den, op initiatief van de Rotary
Club. Toen werden ruim hon
derd werken van veertig heden
daagse kunstenaars aangebo
den. Deze werden vooraf
anderhalve dag geëxposeerd.
Ginsberg wijst ook op de uitbrei
ding vari de provinciale kunst
collectie, twee jaar geleden,
waarvoor tientallen kunste
naars werk hadden ingeleverd.
„Daarvan is een aantal aange
kocht en later ook geëxposeerd,
maar de rest is nooit te zien ge
weest. Nu krijgt het publiek wel
meer zicht op wat het huidige
aanbod in Zeeland is."
Het is rijp en groen door elkaar,
wat in de kerk is te zien. Pas af
gestudeerde kunstenaars, maar
Anune zingt Iers
p de serie Beneath the roses
In de Amerikaanse film Close Encounters
Of The Third, Kind (1977) van Steven
Spielberg wordt een brave huisvader hele
maal gek, nadat hij toevallig een UFO heeft
gezien. Thuis begint hij als een maniak
bouwsels te maken, eerst kleintjes van
scheerschuim en aardappelpuree, daarna
enorme van tuinaarde en planten. Zijn kin
deren, zijn vrouw en alle buren uit de nette
buitenwijk kijken stomverbaasd toe.
Die scène haalt fotograaf Gregory
Crewdson vaak aan, als hij vertelt hoe hij
tot zijn opmerkelijke fotowerk komt: „Het
interessantste is hoe die film het normale
aan het paranormale koppelt."
„Ik hou ervan hoe de film plaatsvindt in een
gewone omgeving, die een podium wordt
voor iets fantastisch. Dat fantastische kan
wat mij betreft van alles zijn."
Om datzelfde effect op zijn haarscherpe, mi
nutieuze foto's te krijgen gaat Crewdson te
werk als een filmmaker met een team van
art directors, decorbouwers, belichters, sti
listen, nabewerkers, schminkers en zelfs pro
fessionele acteurs als Julianne Moore, Jenni
fer Jason Leigh, Philip Seymour Hoffman,
Gwyneth Paltrow en William H. Macy. Een
week is niks, de fotoserie Beneath the roses,
in totaal 21 beelden, heeft hem drie jaar ge
kost. Hij neemt geen foto's, hij maakt ze.
Het enige dat hij op zijn set niet doet, is ac
tie! roepen, want op zijn foto's gebeurt ei
genlijk niets.
Personen zitten of staan in gedachten ver
zonken, misschien pal voordat ze iets gaan
doen, of juist net nadat er iets is voorgeval
len. „Het moment tussen before en after",
noemt de New Yorker het zelf. Hij bedenkt
ze, gek genoeg, meestal tijdens het zwem
men. Of beter gezegd: tijdens het zwemmen
krijgt hij zijn invallen.
In al die buitenwijken, schemerige kamers
en verlaten straten heerst een onbenoem
baar verdriet en onbehagen. Dat kennen we
ook uit de schilderijen van Edward Hopper
- met wie Crewdson wel wordt vergeleken,
al propt hij zijn foto's vol, vergeleken met
Hoppers sobere werk - en uit films als Blue
Velvet, American Beauty en Safe. De open
staande autodeur is een terugkerend ele
ment, de berg aarde, het kunstlicht.
Reclamefoto's doet hij niet, al verwijten
sommige critici hem net zo oppervlakkig en
gelikt te zijn als een reclamefotograaf. Op
één keer na, voor de televisieserie Six feet
under, waar hij de hoofdpersonen fotogra
feerde boven een haag van rozen in de keu
ken uit de serie. Plij bewondert de serie, al
weer vanwege 'de onverwachte verbazing,
het mysterie, de vreemdheid in huiselijke
omstandigheden'. Die foto zal, gek genoeg,
wel Crewdsons meest geziene zijn, want hij
siert een van de dvd- dozen van Six feet un
der.
Een ruime keus uit zijn vroege foto's en zijn
series Natural wonder, Hover, Twilight,
Dream house en Beneath the roses, haar
scherpe foto's op groot formaat, is te zien in
het Fotomuseum in Den Haag.
Daar is die geheimzinnige foto van een man,
die in de regen naast zijn auto staat - direct
begint de fantasie van de kijker te werken,
gevoed door films en tv-series. Net zo gaat
het bij een foto van een stel in een slaapka
mer, een vrouw bij een taxi, een man die
zijn hand in de douche-afvoer steekt.
Die laatste foto is duidelijk in een studio ge
maakt, met een gedetailleerdheid die aan
het krankzinnige grenst. Alles is opzettelijk
zo neergezet, de handdoeken, de potjes in de
medicijnkast. Crewdson heeft inmiddels
zo'n goede band met het plaatsje Pittsfield
in Massachusetts, dat hij daar zo straten
kan laten afsluiten. Toen hij vroeg om een
huis dat voor een Beneath the roses-ioto in
de fik gestoken kan worden, kreeg' hij een
lijst van veertig geschikte panden.
Bij iemand die zo werkt als een filmregis
seur, ligt de waag voor de hand of en wan
neer hij een film gaat maken. „De gedachte
aan beweging is me vreemd, ik hou van de
beperking van een enkel beeld. Misschien
verandert dat nog wel eens, maar ik heb er
nu genoeg aan, om de grenzen van het stil
staande beeld op te rekken."
Asmg Walthaus
Retrospectief Gregoi-y Creiodson: Fotomuseum
Den HaagT/m. 25 februari, catalogus 45.-.
