Bedreigde
diersoorten
in
Lelystad
PZC
Spooktoestel naar Trinidad
sneeuw groeit
zaterdag 9 december 2006
W21
Aan ruimte hadden ze in de provincie Flevoland
geen gebrek. Dat ervaar je in Natuurpark Lelystad,
het verlengstuk van de achtertuin van de
inwoners van die gemeente. Ze moeten alleen
even de snelweg A6 onderdoor. Maar wat een
achtertuin vinden ze dan! Een groene oase, ruim
400 hectare groot, met diersoorten, die in ons
land of in andere delen van de wereld met
uitsterven worden bedreigd.
Je kunt het je in deze tijden van ongebreideld mondi
aal vliegverkeer haast niet voortellen, maar het berei
ken van het caraibische eiland Trinidad is nog een
hele klus. Ik moet er heen om de moeder van een
jonge vrouw te zoeken, die daar ooit op een strand
ter adoptie werd afgestaan aan een Hollands echtpaar.
De vliegmogelijkheden blijken beperkt. Vanwege
de Engelse historie van Trinidad is het te begrijpen dat
vooral British Airways en Virgin Atlantic de verbindingen
met Europa verzorgen. Maar zij zijn dan ook wel de eni
gen en ze zitten in de periode dat ik moet reizen hele
maal vol.
Er is nog wel een First Class tanef van rond de
8000 Euro per ticket. Maar hoe lief ik de producer van
Spoorloos ook aan kijk, dat feestje gaat niet door.
Omdat ik zo weinig mogelijk wil overstappen, blijft
er nog een mogelijkheid over. DeTrmideese maatschap
pij BWIA vliegt dagelijks tussen Port of Spain en Londen.
Bntish West Indies Airlines, het klinkt sjiek, maar wat
stelt het voor, vraag ik me af?
Bij nader onderzoek blijkt BWIA maar liefst twee
vliegtuigen te bezitten waarmee 'de grote plas' overgesto
ken kan worden. Dat lijkt weinig, maar aan de andere
kant is een toestel voor mij natuurlijk voldoende. Er is
nog plaats in de cattle class, evenwel tegen een verbijste
rend hoog tarief. Bijna twee keer zo duur als in het hoog
seizoen naar Curasao, dat een eindje verderop ligt. Ik in
formeer ook nog naar de naam en faam van BWIA,
hoor tegenstrijdige berichten, maar besluit toch maar tic
kets bij deze maatschappij te kopen.
Op de dag van vertrek vliegen we vroeg naar Lon
den om op tijd te zijn voor de grote tnp met het kleine
BWIA. Om half acht staan we op de juiste plek op Hea
throw. Over dne uur zullen we vertrekken naar Port of
Spain. Dat blijkt uiteindelijk niet door te gaan Er is een
vertraging van vier uur ontstaan om onbekende redenen.
Deze mededeling moet, zoals te doen gebruikelijk
in de luchtvaartwereld, zo'n beetje uit de BWIA mede
werkers geperst worden. Tot vijf minuten voor de sche
ma vertrektijd blijft men volhouden dat er niets aan de
hand is.
Uiteindelijk vliegen we een uur of vijf te laat weg.
We zijn dan eigenlijk al twaalf uur op reis.
Het vliegtuig is een ervaring op zich. De kist, een
Airbus 340, blijkt gehuurd van Virgin. Dat wil zeggen dat
de helft van het toestel nog in de kleuren en bestickering
van die maatschappij is uitgevoerd. Overal hangen losse
draden en zijn panelen verdwenen. Het toestel blijkt
haastig ingezet, omdat het andere stuk is.
Vol vertrouwen stijgen we op. Eenmaal in de lucht
is het tijd voor een drankje. De torenhoge passageprijs
ten spijt, dient hiervoor een fikse vergoeding te worden
betaald. Een glaasje wijn kost drie euro en we moeten
nog elf uur. Gelukkig kondigt het BWIA blaadje een paar
oude, maar aardige films aan, die na de maaltijd zullen
worden vertoond.
Ik kan nergens een koptelefoon vinden en infor
meer bij een stewardess. Met een big smile vertelt zij dat
er geen koptelefoon aan boord is, omdat het entertain
mentsysteem helaas nog met werkt. Ze wijst omstandig
naar de losse draadjes die inderdaad op veel plaatsen
uit vloer en stoel steken. Net als ik me afga vragen welke
cruciale instrumenten er in de haast ook niet zijn aange
sloten, vliegen we een gebied met heftige turbulentie bin
nen. Ik ben nooit bang in een vliegtuig, maar nu voel ik
mijn hart een keertje overslaan. Het valt uiteindelijk na
tuurlijk allemaal erg mee. We zullen ons eerder doodver-
velen dan dat we doodvallen.
Aan boord hoor ik van ervaren BWIA passagiers
dat het nog veel erger kan. De sterkste verhalen worden
verteld. Opvallend genoeg doet het cabinepersoneel vol
op mee.
Midden in de nacht komen we veilig aan op het
vliegveld van Port of Spain. Het duurt dan nog een uur
voor er een taxi is. Het regent en in het hotel moeten we
de nachtportier dwingen ons een kamer te geven. We
zijn chagrijnig en moe. Trinidad heeft heel wat goed te
maken.
De volgende dag staan we op het strand waar de
adoptie 25 jaar geleden plaatsvond. Het zand is wit, de
zee helder, de zon warm. Alles is vergeten en vergeven.
Zolang ik maar niet aan de terugreis denk,
DERK BOLT
(02
Tip ^yfrips
Verlangen naar
Nederlanders hebben weer zin in sneeuw Foto GPD
Skiën in Zweden goedkoper
De Zweedse skigebieden kunnen voortaan beter
concurreren met andere Europese bestemmin
gen door een verlaging van de btw van 12 naar
6 procent. Op veel plaatsen met drukke winter
sport zijn de passen al in prijs gedaald. Daar
naast zijn er aantrekkelijke aanbiedingen in
veel skioorden als een gratis pas voor jonge kin
deren en gratis gebruik van de helm. Zweden
heeft sterk geïnvesteerd in diverse skigebieden,
aangejaagd door de wereldkampioenschappen
in Are. Branas in Varmland is daarvan ook een
voorbeeld, een relatief klein gebied, prettig
voor gezinnen omdat alles zeer dicht bij elkaar
ligt. Ook in Orsa Grönlitt in de provincie Dalar-
na, boven Varmland is fors uitgebreid en ver
nieuwd.
SRC samen met NCRV
De NCRV gaat haar reizen organiseren in samen
werking met SRC-Cultuurvakanties. Deze touro
perator is specialist op het gebied van wereld
wijde, culturele groepsreizen. Voor de NCRV
heeft de partner nu exclusief een twintigtal rei
zen samengesteld, variërend van een 3-daagse
reis naar België tot een 16-daagse reis naar Indo
nesië. De brochure komt begin 2007. Daarnaast
wordt ook ad hoc met reizen ingespeeld op bij
voorbeeld tentoonstellingen, festivals of tv-pro-
gramma's. Naast Nederlandssprekende SRC-reis-
leiders gaat er ook op elke reis een
gastheer/-vrouw mee die de NCRV vertegen
woordigt. Het is mogelijk dat er bij bepaalde rei
zen NCRV-presentatoren meegaan of opnamen
gemaakt worden.
Djosgr-reizen met kinderen
Het aantal boekingen op de Djoser Juniorbro
chure is vorig jaar verdubbeld. Ook in de bro
chure voor 2007 staan talrijke verre reizen, spe
ciaal voor ouders met (jonge) kinderen. Ze zijn
ingericht met speciale aandacht voor ontmoe
tingen met de lokale bevolking, voor reizen in
een bescheiden tempo en vooral met voor kin
deren bijzondere doelen en overnachtingen.
Djoser stelt dat de onderlinge speelcontacten
tussen de kinderen het reizen ook aangenaam
maakt voor de ouders. Nieuwe reisdoelen in het
pakket van negentien reizen voor het komende
seizoen zijn Griekenland, Maleisië, India, Viet
nam en de westkust van de Verenigde Staten.
www.dioserjunior.nl
Krasloten aan boord
Transavia.com biedt passagiers die hun geluk
willen beproeven de mogelijkheid om krasloten
te kopen aan boord. De luchtvaartmaatschappij
verkoopt de loten voor de prijs van 2 euro per
stuk, met een winkans van 1 op 3,5. Elk lot be
vat 2 spellen, met de kans op een korting, van 2
tot 5 euro te besteden aan boord of de hoofd
prijs van maar liefst 20.000 euro.
Volgens de reisbranche heeft de Nederlander
komend winterseizoen weer zin in een échte
wintersportvakantie. Vergeleken met dezelfde
periode vorig jaar stond de teller wat boekingen
betreft tot medio november op plus 10%. Popu
laire wintersportlanden als Oostenrijk en Frank
rijk kennen zelfs een stijging van 12%. De auto
is naar beide wintersportlanden nog steeds het
meest favoriete vervoermiddel (ruim 2x zoveel
als de bus), maar de touringcar neemt in popula
riteit toe: naar Oostenrijk is deze gestegen met
+20% en naar Frankrijk met +63% in vergelij
king met vorig jaar. Een andere categorie Neder
landers brengt deze winter liever een vakantie
door op een verre, exotische vliegbestemijiing
(+6%) dan op een Europese (-7%). Met name Mexi
co, Thailand en Tunesië zijn erg populair, Tur
kije lijkt uit de gratie: de boekingen dalen voor
dit land met liefst 42 procent.
Parkeernetwerk op de Veluwe
De eerste twee van in totaal dertig kleine par
keerplaatsen op de Veluwe zijn in gebruik geno
men. Onder de naam P-Veluwe vormen zij sa
men met de na- i -
tuurtransferia J jT\-
het vertrekpunt
voor een bos- of
natuurverken-
ning. In januari "t V
2007 volgen er
klaar zijn. De Na-
tuurtransferia
zijn voor de eer- Parkeernetwerk op de Veluwe.
ste opvang van Foto GPD
gemotoriseerde
recreanten langs de snelwegen. P-Veluwe zorgt
in het verlengde hiervan voor opvang langs de
provinciale wegen met directe aansluiting op
het uitgebreide wandel- en fietsroutenet. Op de
parkeerplaatsen komen borden met 'informatie
over de routes en de natuur.
www.develuwe.nl
Wisenten in de polder. Foto's Natuurpark Lelystad
je een draagvlak nodig. Wij brengen
het publiek begrip bij voor het in stand
houden van diersoorten. De ruimte is
hier groot en gevarieerd genoeg om de
dieren natuurlijk gedrag te laten verto
nen. Dat voorkomt aanpassingsproble
men als ze later hun vrijheid terugkrij
gen.'
Zoals het Przewalskipaard, een wild
paard, evenmin te berijden als een ze
bra. Het werd in het wild in 1969 voor
het laatst in Mongolië gezien; daarna
bestond het alleen nog in dierentui
nen. Dankzij een herintroductiepro
gramma, waarin Natuurpark Lelystad
een voorname rol speelde, galoppeert
het Przewalskipaard nu weer over de
Mongoolse steppen. Van Olst: 'De inwo
ners van Mongolië zijn trots op hun oer-
paarden. Wij hebben hen wel bijge
praat over de waarde van het paard als
schakel in de natuurlijke leefgemeen
schap. Het leefgebied is weer zo inge
richt dat een populatie er stand kan
houden. Rangers zien daarop toe. Er
zijn vijf transporten geweest. Wij heb
ben daar met in totaal circa vijftig die
ren een belangrijke bijdrage aan gele
verd.'
Voedselgebrek
Ook de wisent, de Europese bizon, was
rond 1920 bijna uitgestorven. Door
voedselgebrek, maar ook doordat de
slinkende populatie werd verdrongen
en bejaagd in Rusland en Polen.
Natuurpark Lelystad heeft in de loop
van de jaren 35 dieren in het wild uitge
zet in Polen en Letland en het fokpro-
gramma gaat onverminderd door. Re
cent is een nieuwe stier uit Denemar
ken gehaald om vers bloed in de kudde
te brengen.
De aanwezigheid van dieren als de
wisent heeft een positief effect op het
hele ecosysteem. Op de mest van de
wisenten huizen grote keverlarven, die
weer op het menu van de buizerd
staan.
Met het Pater Davidshert gaat het de
laatste jaren wereldwijd naar wens,
maar dat is anders geweest. Tot een
jaar of tien geleden leverde Natuur
park Lelystad ook aan de instandhou
ding van deze soort zijn aandeel. Van
Olst: 'Wij richten ons vooral op de oor
spronkelijke, inheemse fauna. Wisent
en eland kwamen hier vroeger voor. Bij
de drooglegging van het nieuwe land
zijn schedels en botten van deze soor
ten gevonden. Het Pater Davidshert is
een vreemde eend in de bijt, afkomstig
uit China, maar het voelt zich hier ken
nelijk thuis. En we vinden het eigenlijk
ook wel erg leuk dat de bronsttijd van
dit hert al in juni begint.'
Het eiland Schokland verdween in 1942 bij de inpoldering van de Noordoostpolder.
Medewerkers van de Stichting Prehistorische Nederzetting herbouwden in Natuur
park Lelystad de huizen die nabij dit voormalige eiland stonden. In de boerderij uit de
Bronstijd is het dagelijkse leven uit de prehistorie te beleven. Het zijn resten van
een cultuur die de overgang vormde van het jagers- naar het boerenbestaan, rond 4300 jaar
voor Christus. Niet alleen kan er overnacht worden, ook vinden activiteiten plaats als hout
sprokkelen, vuur maken en brood bakken. Voor inlichtingen over mogelijkheden tel.
0320-256360.
Na het droogvallen van de Noordoostpolder werden er 307 scheepswrakken gevonden. Pre
cies op de plaats waar hij nu ligt, in het uiterste puntje van Natuurpark Lelystad, verging in het
voorjaar van 1886 tjalk De Zeehond. Hij vervoerde veldovenstenen. De bemanning kwam op
de Zuiderzee in.een storm terecht. De knecht raakte in paniek en schipper Willem Venema, die
de tjalk als bruidsschat van zijn schoonvader Koerts had gekregen, kon het schip niet redden.
Wel werden de drie opvarenden gered. De tjalk is in goede staat na behandeling met creosoot
olie. De blauwe wandelroute voert naar het scheepswrak, de moeite waard na het zien van al
die dieren. Voor inlichtingen over het natuurpark: tel. 0320-286130.
Dieren als edelhert en wild zwijn zijn
uit een oogpunt van soortbehoud min
der van belang en hebben een meer
educatieve functie in het natuurpark.
Dat belang voor soortbehoud geldt ten
aanzien van het Nederlandse natuurbe
heer wel voor bevers en otters. Sinds de
bever in 1988 in Natuurpark Lelystad
werd geïntroduceerd, is een aantal ont
snapt door zich een meterslange tun
nel naar de vrijheid te graven. Van
Olst: 'Die hebben ze zelf met takken
dichtgemaakt, zodat ze zich buitenslo
ten. Met als gevolg dat er nu ongeveer
evenveel bevers in als buiten hun oor
spronkelijke gebied leven.' Bevers uit
het natuurpark zijn intussen ook uitge
zet in de Biesbosch, de Gelderse Poort
en de Humse Kil (uiterwaarden van de
Waal). In Flevoland komt de bever in
middels ook in vele gebieden voor.
Daar heeft het dier zelf voor gezorgd.
Toekomst
Directeur Van Olst van Het Flevo-land-
schap spreekt over Natuurpark Lely
stad graag als 'de dierentuin van de toe
komst.' Hij zegt: 'Je hebt een kans dat
je dieren ziet, maar het gebied is groot
genoeg voor ze om zich terug te trek
ken. De kans datje op één dag alle die
ren ziet, is klein. Kom nog maar eens te
rug, zou ik zeggen. Trouwens, het her-
halingsbezoek is groot, de mensen bele
ven het als een soort safari.'
Wildrasters in het natuurpark voorko
men dat een dier als het edelhert er tus
senuit knijpt terwijl bezoekers hun
leefgebied doorkruisen. Er staat tegen
over dat andere bewoners er een plaats
hebben verworven, zoals ree, haas, ko
nijn, vos, hermelijn, wezel en bunzing.
Roofvogels als havik en kiekendief
broeden er, duizenden ganzen strijken
er op hun trektocht naar het zuiden
neer. Tot de vaste gasten behoren lepe
laar, roerdomp en zilverreiger. Van
Olst spreekt van een uniek park door
de grootte. Ter vergelijking: Artis is 10
hectare groot. Natuurpark Lelystad
bijna 400 hectare. Overigens heeft er in
de beginjaren een samenwerkingsver
band met de dierentuin in Amsterdam
bestaan, maar dat is verleden tijd.
Bus
Een lang gekoesterde wens van Van
Olst is dat een bus het natuurpark aan
doet. Nu is het nog ruim een kilometer
lopen van de bushalte aan de Meerkoe-
tenweg. De meeste bezoekers komen
dan ook per auto. Het park maakt met
een een gastvrije indruk met een abri
vol rolstoelen, begeleid door de tekst
'Slecht ter been, stoel te leen'. Op de
verharde paden rond het bezoekerscen
trum en restaurant Willem Barentsz,
dicht bij de verblijven van otters en be
vers, is het, vooral op mooie zondagen,
het drukst. Een uitgebreid stelsel van
half verharde fietspaden en drie wan
delroutes (2, 5 en 7 kilometer) voeren
naar rustiger delen van het park. Fiet
sen zijn te huur.
Bruggen, bankjes en afvalbakken zijn
in Natuurpark Lelystad uitgevoerd in
de kleuren blauw en oranje, waar je eer
der groen en bruin zou verwachten.
'Maar er is over nagedacht,' zegt Van
Olst. 'Deze kleuren zijn jong, fris, dyna
misch, uitdagend.' In de toekomst zou
hij graag de mogelijkheid onderzoe
ken de vos een meer prominente plek
in het park te geven. 'Een dier dat tot
de verbeelding spreekt. Ik zou het
graag uit het verdomhoekje halen',
zegt hij. Ook steen- en boommarters
hebben zijn aandacht. Op zijn wensen-
lijstje staat ten slotte de mogelijkheid
om mensen in een lodge-achtige omge
ving in het natuurpark te laten over
nachten.
rinor CARLO NAGEL
Drie elanden, twee koeien
en een jong, bewegen zich,
al etend van twijgen en
boombladeren, langzaam
door het bos. Przewalslcipaarden gra
zen in willekeurige formatie in de
open ruimte. Wilde zwijnen wroeten
dicht op elkaar in de modder. Otters en
bevers zijn druk met waterwerken.
Daarentegen liggen de wisenten sloom
te herkauwen en staan de Pater Davids-
herten roerloos in het water. Geen van
de dieren trekt zich ook maar iets van
de wandelende of fietsende bezoekers
aan.
De directeur van Het Flevo-landschap,
Jacob van Olst, overziet vanuit zijn
werkkamer in het natuurpark bos, wa
ter en graslanden. Hij zegt: 'Het was be
langrijk ook in het nieuwe land de in
woners bij natuur en landschap te be
trekken. Voor natuurbescherming heb
Babyzwijnen van augustus dit jaar.
Groene achtertuin achter de snelweg.
