Oorlog, steeds weer oorlog
PZC
Zwarte cowboys bieden jongeren
een alternatief
27
Darfoer
verlangt naar
21ste eeuw
Hoefgetrappel
in New York
zaterdag 9 december 2006
/AFRIKA
V,
EGYPTE
^jfll
Het geweld in de westelijke
regio van Soedan, Darfoer,
neemt niet af en het bloedvergie
ten in Zuid-Soedan neemt na een
korte periode van rust weer toe.
Twee verschillende regio's van
Afrika's grootste land delen het
zelfde probleem: de inheemse be
volking wordt gemarginaliseerd
door de regering in Khartoem.
anp/afp
CENT.
AFRIKA
Soedan toont hoe Afrika er hon
derd jaar geleden uitzag. Het land
schap is nauwelijks verminkt door
elektriciteitsdraden of geasfalteerde
wegen. Autogeronk weerklinkt zelden
buiten de steden. Kraanwater is een
wonder en telefoon zien velen als iets
wat met ruimtevaarttechnologie te
maken heeft.
Het grootste land van het continent
ontbreekt het aan ontwikkeling. Toch
beschikt de centrale regering over
steeds meer geld, oliedollars.
Soedan staat in het middelpunt van
de internationale belangstelling. De
VN vergaderen zich suf over het con
flict in Darfoer. In het zuiden bestaat
sinds twee jaar officieel vrede, maar
vorige week kwamen opnieuw honder
den mensen om het leven in Malakal,
bij gevechten tussen voormalige vijan
den. Een zorgelijk incident, vindt de
internationale gemeenschap.
De stoffige hoofdstad Khartoem, te
midden van een grauwe steenwoes
tijn, is één van de weinige plaatsen
met paleisachtige huizen, luxueuze
Mercedessen en airconditioning die
vaak zo laag is afgesteld, dat een win
tertrui geen overbodige luxe is. „In
Darfoer wordt het een etnisch conflict
genoemd. De oorlog in het zuiden
werd als religieus bestempeld", vat
een mensenrechtenadvocaat in de
hoofdstad samen.
„Etnische en religieuze tegenstellin
gen verdoezelen de echte reden voor
de misère in Soedan: de ordinaire heb
zucht van zijn leiders. Die hebben
nooit een cent uitgeven aan de ontwik
keling van het land. Zij incasseren al
le inkomsten voor zichzelf." De jurist
Vluchtelingenkamp Kalma in Zuid-Darfoer
In Darfoer leven de boeren van Afrikaanse afkomst en de herdersvolken van Arabische origine al eeuwenlang op het ritme van de natuur. Mannen bewegen zich in hun witte gewaden het liefst voort op
een lastdier. foto Candace Fcit/RTR
DEM.REP
CONGO
Als het voldoende regende, waren boe
ren en nomaden goede buren. In tij
den van droogte en schaarste vochten
ze om water en land, maar die conflic
ten werden altijd door de stam-
oudsten opgelost. Drie jaar geleden
ontstonden uit het midden van de boe
renbevolking enkele rebellengroepen
die met wapens ontwikkeling eisten
voor hun regio. De regering in Khar
toem, nagenoeg volledig samengesteld
uit Soedanezen van Arabische af
komst, bewapende herdersvolken in
Darfoer. „Dat was een sluwe zet van
de regering. De nomaden hadden nog
een paar appeltjes met ons te schillen
en beslechten eeuwenoude geschillen
nu in hun voordeel, omdat ze veel
meer wapens hebben dan wij, plus de
steun van het leger", merkte een oude
man op in het ontheemdenkamp Kal
ma in Zuid-Darfoer.
Eens was hij boer, maar hij raakte al
les kwijt toen de Arabische milities,
de Janjaweed, zijn dorp plunderden
en platbrandden. „Eén zoon heb ik
naar de universiteit gestuurd. Hij is
ingenieur en expert op het gebied van
olie-installaties."
„Denk je dat hij een baan krijgt? Nee,
in de olie-industrie werken alleen de
zonen van Arabische Soedanezen. Het
gaat mijn zoon toch goed, ondanks on
ze ellende. Hij vond een baan als verta
ler voor een hulporganisatie hier in
Kalma."
Zo'n twee miljoen mensen ontvlucht
ten hun dorpen en zeker 200.000 ande
ren kwamen om door het conflict in
Darfoer. Die aantallen blijven stijgen.
De VN proberen president Omar al
Bashir over te halen een VN-vredes-
macht toe te laten, maar hij weigert.
Zijn islamitische regering kan en wil
de nomadenmilities, inmiddels uitge
groeid tot rovende en moordende ben
des, niet intomen. De herdersvolken
zijn tevreden met hun buit en houden
in ruil daarvoor de rebellen in toom.
Het leger wordt beziggehouden en
krijgt het modernste materieel, ge
kocht met de oliedollars. Ontwikke
ling is uitgesloten in een oorlogssitua
tie.
Bashir durft arrogant zijn poot stijf te
houden, ondanks zware internationa
le druk om een troepenmacht toe te
staan. Hij weet dat het Westen de han
den vol heeft aan andere brandhaar
den in de wereld en niet militair zal
ingrijpen. Bovendien is zijn hoofd van
de inlichtingendienst goede maatjes
geworden met collega's van de Ameri
kaanse inlichtingendienst CIA.
Moeras
Het is nauwelijks voor te stellen dat
Zuid-Soedan in hetzelfde land ligt als
Darfoer. De vele armen van het
Sudd-moeras slingeren door een groot
stuk van het zuiden. Het beschikbare
water en de vruchtbare grond hadden
van Zuid-Soedan dé graanschuur van
het land kunnen maken, maar wat
heb je aan vruchtbare grond, goede re
genval, grote oogsten en vet vee als er
geen wegen zijn om de producten naar
markten te brengen? „Achtereenvol
gende regeringen in Khartoem hebben
ons altijd verwaarloosd. Het enige
wat wij van de leiders kregen, waren
bommen die uit de lucht kwamen val
len", vertelt een vrouw in Nimule, één
van de meest gebombardeerde plaat
sen in Zuid-Soedan.
Net als Darfoer is het zuiden gemargi
naliseerd. Alleen pakten rebellen hier
ruim twintig jaar geleden al de wa
pens op. Ze verzetten zich tegen invoe
ring van de sharia, de islamitische wet
geving, in het overwegend christelijke
zuiden en eisten dat geld werd gestopt
in de ontwikkeling van hun regio. In
2005 kwam officieel een einde aan de
lange oorlog.
In het nu autonome zuiden, dat over
vier jaar mag beslissen over onafhan
kelijkheid, bleef het de afgelopen
twee jaar relatief rustig. Vorige week
vielen er honderden doden in het stad
je Malakal, toen vijandige groeperin
gen weer met elkaar slaags raakten.
De plaats ligt aan de noordelijke
grens van Zuid-Soedan, temidden van
de olievelden.
In Malakal bevinden zich eenheden
van voormalige rebellen die nu het le
ger van Zuid-Soedan vormen, het na
tionale Soedanese leger, en lokale mili
ties die aan de kant van Khartoem
staan. Volgens het vredesverdrag van
2005 mogen zowel het nationale leger
als het Zuid-Soedanese leger tot 2011
militairen in grote steden houden.
Tienduizend VN-soldaten moeten in
het zuiden toezien op de naleving van
het vredesakkoord, maar mogen niet
ingrijpen bij gevechten. In het ak
koord is vastgelegd dat Khartoem een
deel van de olie-inkomsten aan het
zuiden moet afstaan. Tenslotte liggen
veel olievelden in het zuidelijk deel
van Soedan, maar de regering komt
haar beloften niet na.
Traag
Slechts sporadisch gaan te weinig olie
dollars naar de regering van Zuid-Soe
dan, waardoor de ontwikkelingsplan
nen stagneren. De opbouw van het zui
den gaat toch al minder snel, omdat
ook de door de internationale gemeen
schap beloofde miljoenen maar uiterst
traag binnenkomen.
Het bloedige treffen in Malakal geeft
aan hoe onverzoenlijk beide vijandige
kampen nog altijd zijn. „Het is ang
stig om te zien hoe weinig nodig is om
ons weer in een oorlog te storten",
zegt een zuiderling, werkzaam bij een
hulporganisatie in Malakal.
„Het referendum over afscheiding van
het zuiden kan niet snel genoeg wor
den gehouden. Er bestaat geen twijfel
dat we massaal voor onafhankelijk
heid zullen stemmen. Grote waag is
of Khartoem zich ooit bij de uilslag
zal neerleggen."
Ontwikkeling is het toverwoord voor
de bewoners van Zuid-Soedan en Dar
foer. Ze willen elektriciteitskabels die
de ongereptheid van het oerlandschap
verpesten. Ze willen wegen en brug
gen om hun producten over te vervoe
ren. Ze willen water uit de kraan.
„We willen niet veel, alleen maar ba
sisbenodigdheden", verklaart een on
derwijzer bij kaarslicht in zijn huis in
Mujasharif, in het zuiden van Dar
foer. „Daarmee kunnen we eindelijk
onze regio ontwikkelen en een leven
leiden zoals anderen dat doen in de
21ste eeuw."
Ilona Eveleens
wil anoniem blijven. Te vaak heeft de
man in de gevangenis gezeten voor op
merkingen die diverse Soedanese regi
mes niet bevielen.
In Darfoer leven de boeren van Afri
kaanse afkomst en de herdersvolken
van Arabische origine al eeuwenlang
op het ritme van de natuur. Mannen
bewegen zich in hun wijde witte gewa
den het liefst voort op een lastdier.
Vrouwen in jurken, met sluiers in uit
bundige kleuren, steken scherp af te
gen het geelachtige Sahellandschap
dat besprenkeld is met acaciabomen.
foto Zohra Bensemra/RTR
edereen in New York kent ze: de
zwarte cowboys uit Brooklyn en
Queens. In vol ornaat rijden ze op
^<1 paarden tussen de hoogbouw
van de 'Big Apple'Ze bieden
Amerikaanse jongeren een alter
if Mtief voor de cultuur van de rappers
öi basketballers.
De ranch van de zwarte cowboys ligt
e jjPde grens van de New Yorkse stads-
t "ekn Brooklyn en Queens, ver weg
J'a| de glitter en glamour van Man-
Dattan. In de buurt staan vervallen
I auto's langs de weg, graffiti ontsiert
ue ramen, afval zwerft door de ber-
i uien. Jongeren lopen er rond met
zwarte nylonkousjes op hun hoofd,
eD°ïïne hangbroeken om de heupen
au een verveelde blik op het gezicht.
Waar de stallen zijn? „Recht door,
I en dan ruik je het vanzelf."
De stijl van de gangsterrappers
teerst. Alleen de 18-jarige Michael
IB Davis, bijgenaamd Hondo, is er im-
muun voor. Iedere ochtend trekt hij
zijn cowboylaarzen aan, zijn strakke
spijkerbroek, een hemd en een leren
vest. Hij zet zijn hoed op, doet een
sjaaltje om de hals en loopt naar de
Cedar Lane Stables, de stallen op een
vergeten stukje land in de metropool,
ingeklemd tussen twee drukke snel
wegen. „Man, wat zie jij er raar uit",
krijgt Davis te horen, maar het deert
hem niet. „Inmiddels ben ik een soort
van bekendheid hier in de buurt",
zegt hij lachend. „Iedereen kent me."
Dat geldt voor de meeste zwarte cow
boys. Iedere New Yorker heeft ze wel
eens zien rijden door de straten van
Brooklyn en Queens. Voor speciale
gelegenheden brengen ze hun paar
den met trailers over de Brooklyn
Bridge en rijden ze tussen de wolken
krabbers van Manhattan, over Broad
way, langs Time Square, richting
Central Park. Ook buiten de stad zijn
ze bekend, dankzij een documentaire
die er een paar jaar geleden is opgeno
men.
De Federatie van Zwarte Cowboys,
zoals de groep officieel heet, wil aan
jongeren laten zien dat er meer is om
trots op te zijn dan basketballers en
rappers. Zeker 20 procent van de
cowboys die het westen van Amerika
veroverden op de natuur was zwart.
De zwarte cowboys, die vaak waren
gevlucht van de plantages, proefden
op de prairie voor het eerst aan gelijk
heid. Als ze goed waren, kregen ze
net zo veel verantwoordelijkheid en
salaris als de blanken. In de wilder
nis was vaardigheid van meer belang
dan ras.
„In Amerika is dat amper bekend",
zegt Stencil Stokes, één van de oude
re leden van de federatie. De Viet-
namveteraan, tegenwoordig verzot-'
ger in een huis voor gehandicapte kin
deren, wil de zwarte jongeren van
New York de ware geschiedenis van
het Wilde Westen bij brengen. „In de
oude Hollywood Westerns zie je al
leen blanke cowboys. Zwarten figu
reerden hoogstens als slaaf of als ko
mieken in de saloons. We willen la
ten zien wat onze voorouders hebben
betekend voor dit land." De zwarte
cowboys willen ook een rolmodel zijn
voor jongeren. Op hun stedelijke
ranch laten ze zien dat toewijding, be
scheidenheid en doorzettingsvermo
gen noodzakelijk zijn om een paard
te leren berijden.
Hele schoolklassen komen voorbij
om les te krijgen, er worden rodeo's
georganiseerd in probleemwijken en
de zwarte cowboys rijden overal in
de stad mee in parades. „Het werk
met de kinderen is het mooiste aspect
van onze federatie", zegt Stokes.
„Veel kids in New York hebben nog
nooit een paard van dichtbij gezien
Een zwarte cowboy in Queens
als ze hier langs komen." Het enige
probleem is dat de federatie geen en
kele structurele hulp krijgt van de
foto David Brabyn/GPD
overheid. „We komen altijd geld te
kort", zegt bestuurslid Lenard Iié-
bert. „We zijn wel beroemd in New
York, maar dat betekent nog niet dat
je ondersteuning krijgt. We moeten
het hebben van de toewijding van on
ze leden en van particuliere dona
ties." Ruim twaalf jaar doen de cow
boys hun werk in de Big Apple. Als
het aan Michael 'Hondo' Davis ligt,
zal het nog jaren doorgaan. De in
Brooklyn geboren en getogen jongen,
kan niet wachten totdat hij zelf lid
mag worden van de federatie. Eerst
moet hij zich nog meer bewijzen op
de ranch. Bovendien dient hij de be
schikking te hebben over een eigen
paard.
„Op een dag gaat dat lukken", zegt
Davis, die iedere dag trouw twee
paarden verzorgt en de stallen uit
mest.
„Ik ben hier een ander mens gewor
den. De cowboys hier zijn allemaal
heel liefdevol. Ze willen je helpen en
onderwijzen. Ik heb hier mijn nieuwe
thuis gevonden. Dit is mijn familie."
Frank Hendrickx
