De tijd van
polisrammers
is voorbij
PZC
Bright.FM klinkt als een christelijke Sky Radio
Hypotheekbranche
in kwaad daglicht
Provisie wordt in delen uitbetaald
Wet financiële dienstverlening
Jezus' boodschap
24 uur in de ether
De discussie over beleggingshypotheken is in volle gang. Hypo
theekadviseurs en -verstrekkers worden afgeschilderd als zak
kenvullers. Toezichthouder AFM begint deze maand een onderzoek
naar de kwaliteit van de adviezen. Het is even niet zo mooi toeven in
de hypotheekbranche.
Uit de zeventig franchisenemers
van Hypotheek Visie heeft
oud-bokskampioen Arnold Vanderly-
de een vrijwilliger gekozen. Hij zet
het ietwat angstig kijkende slachtof
fer op een armlengte afstand en be
gint boksbewegingen te maken. Zijn
vuisten raken net niet het gezicht van
de hypotheekadviseur. Vanderlyde
heeft alles onder controle: „Ik kan
zelfs gewoon de zaal in kijken." De
bokser leert tegenwoordig mensen
vechten voor succes. In de Amsterdam
se vestiging van Hypotheek Visie
voert de drievoudig winnaar van olym
pisch boksbrons zijn peptalk op als
slotstuk van een studiedag voor alle
franchisenemers.
Met een rondvaartboot zijn ze naar de
Vijzelstraat gevaren. Daar wachtten
hen presentaties over actuele zaken
als de Wet financiële dienstverlening
en de nieuwe provisiestructuur. Voor
de hypotheekadviseurs is momenteel
vooral de rol weggelegd van boksbal
met gekneusd imago.
„Per jaar hebben we zo'n 260 studie
dagen voor onze medewerkers en advi
seurs. Met alle veranderingen is dat
wel nodig", zegt algemeen directeur
Anton Vanden Bol, „en het zijn geen
dommeriken. Er zitten jongens en
meisjes bij die een universitaire studie
hebben gedaan." Vanden Bol en zijn
commercieel directeur Willem Steen
beek kunnen niet genoeg benadruk
ken dat in hun organisatie integriteit
en professionaliteit voorop staan.
Even een hypotheek afsluiten is er
niet bij. „Het inventariseren alleen al
duurt bij ons twee uur. Dan kan de
klant alsnog gewoon de deur uit lo
pen, zonder verplichting." Met dat ge
voel stappen echter niet veel mensen
binnen bij een financieel adviseur.
Nog steeds bestaat er veel argwaan te
genover tussenpersonen. De Wet finan
ciële dienstverlening zorgt er voor dat
zogenoemde polisrammers of provisie
jagers geen kans meer krijgen met de
verkoop van bijproducten hun provi
sie flink omhoog te schroeven.
Daar staat tegenover dat de stroom
publicaties over beleggingshypothe
ken het imago van de branche weinig
goed doet.
Titus Akkermans, zelfstandig hypo
theekadviseur, ziet de afbladdering
van zijn beroep met lede ogen aan.
„Ik beschouw mezelf als een integer
adviseur-. Ik word gestraft voor het
feit dat er dingen zijn gedaan door an
deren die niet deugen. Als je kijkt
naar de oversluitmarkt, kan ik me
niet aan de indruk onttrekken dat er
veel hypotheken zijn overgesloten die
niet in het belang van de klant wa
ren." Bij een spaarhypotheek bijvoor
beeld is oversluiten onzin, omdat de
rente die je krijgt over je spaarbedrag
is gekoppeld aan de rente die je be
taalt. Het is voor een adviseur echter
verleidelijk dat toch te doen, zegt Ak
kermans, omdat hij weer provisie
krijgt als hij de klant bij een andere
financier onderbrengt. „Er is veel ge
adviseerd op basis van provisie in
plaats van het belang van de klant."
Vraagtekens
Cees Kielstra, directeur van de Vereni
ging van Hypotheekadviseurs in Ne
derland (VvHN), zet daar vraagtekens
bij. „Als er verkocht wordt op basis
van inkomensstromen, zou deze be
drijfstak niet meer bestaan. De consu
ment verhuist gemiddeld een keer in
de zeven jaar. Je wilt wel dat de klant
weer bij je terugkeert voor de financie
ring van zijn volgende woning." Ne
derland telt een kleine vierduizend hy
potheekadviesbureaus, inclusief de ad
viesafdelingen van de banken. Een ad
viseur verdient pakweg tussen de
60.000 en 150.000 euro per jaar, maar
daar moeten nog wel alle kantoorkos
ten af. Zo'n zestig procent van de hy
potheken wordt afgesloten door be
middelaars, de rest wordt recht
streeks afgehandeld.
Als adviseurs contact hebben met
klanten, moeten ze voldoen aan de
Arnold Vanderlyde, oud-Europees kampioen boksen, geeft een teambuildingsessie voor zo'n honderd franchisenemers van Hypotheekvisie.
foto Geert Snoeijer/GPl
neer. Elk dossier zou men mogen bekij
ken. Dat het van bovenaf wordt opge
legd, vind ik vervelend." Kielstra
vindt het de normaalste zaak van de
wereld dat de AFM zijn werk als toe
zichthouder verricht en snel onder
zoek doet naar de hypotheekmarkt.
„Een hypotheek is het belangrijkste
product voor de meeste consumen
ten."
Ook de Vereniging Eigen Huis (VEH)
vindt het goed dat de AFM onderzoek
wettelijke eisen van deskundigheid.
Het diploma is volgens Kielstra niet
op een achternamiddag te halen. Er
geldt verder een vergunningenstelsel.
De toezichthouder - de Autoriteit Fi
nanciële Markten (AFM) - controleert
de komende maanden via een steek
proef in de dossiers of de adviseurs
hun werk wel goed doen.
„Ik heb daar wel moeite mee", zegt
Akkermans. „Ga maar eens uitleggen
hoe je je werk doet, daar komt het op
Hypotheekadviseurs krijgen van de
verzekeraars en banken provisie
voor leningen en bijverbanden (ver
zekeringen) die ze afsluiten. Vol
gens de Vereniging van Hypotheek
adviseurs in Nederland is de provi
sie gemiddeld anderhalf tot 2 pro
cent van het hypotheekbedrag. Dat
hangt sterk af van de hypotheek.
Een eenvoudige aflossingsvrije hy
potheek levert misschien maar een
half procent op, terwijl een hypo
theek met een ingewikkelde beleg
gingsconstructie wel 2,5 procent
provisie kan opleveren. Vanaf vol
gend jaar wordt de provisie anders
uitbetaald door de verzekeraars en
banken.
Tot nu toe wordt de provisie ineens
uitbetaald, op het moment dat het
contract gesloten wordt. Dat be
drag ineens wordt stapsgewijs ver
minderd tot 50 procent in 2010, de
rest van de provisie wordt in etap
pes uitbetaald.
Dat wil zeggen dat de adviseur elk
jaar een deeltje van de provisie uit
betaald krijgt.
doet. Woordvoerder Flans André de la
Porte: „Ons grote bezwaar is altijd ge
weest: er is een gebrek aan inzicht of
het aangeboden product werkelijk
voor jou het beste is, of juist goed
voor de adviseur." „Ik heb me altijd
verbaasd over de foto's in de bladen
van financiële dienstverleners en aan
bieders waarop het personeel van een
intermediair was te zien. Ze hielden
dan weer een prijs omhoog omdat ze
de meeste Postbank- of ING-hypothe-
ken hadden verkocht. Dat geeft toch
duidelijk aan dat het systeem van het
pushen van hypotheken door de
branche wordt geaccepteerd."
Onderhandse afspraak
André de La Porte denkt dat hypo
theekadviseurs zelf niet altijd zien
wat er mis is met het systeem of hoe
het ook anders kan. „Wat dat betreft
kun je het vergelijken met de bouw
fraude: zo deden ze het toch al jaren?
Als je echt aan het belang van de con
sument denkt, heb je geen onderhand
se afspraak met geldverstrekkers."
Hypotheekadviseurs zijn het ondertus
sen zat dat ze alsmaar de zwarte piet
toegespeeld krijgen en wijzen met de
beschuldigende vinger naar de ban
ken en verzekeraars. De grote verzeke
raars leden aan productiehonger en
zetten producten op de markt die niet
voldeden, aldus Kielstra.
Er waren banken die klanten geld
leenden voor een hypotheek én voor
het effectendepot om de aflossing te
betalen, om hen zo met een veel te ho
ge schuld op te zadelen, betoogt Ak
kermans.
André de la Porte: „Consumenten wer
den door bedrijven als Geelink en
DSB gelokt met een lage rente, waai--
na ze werden opgezadeld met dure ver
zekeringen. Ze zeggen: gooi alle lenin
gen die je hebt bij elkaar in een twee
de hypotheek. Daardoor verlaag je je
woonlasten. Neem er dan wel een over-
lijdensrisicoverzekering bij. De consu
ment wordt volgehangen met risicobe-
perkende producten, maar vooral de
geldverstrekker profiteert daarvan,"
Om nog maar niet te spreken over de
gebrekkige deskundigheid en bereik
baarheid van financiële instellingen.
Akkermans: „Vijftig procent van mijn
werk is puinruimen. Dossiers die weg
raken, bankgaranties die niet gere
geld zijn, voorwaarden in het contract
die niet kloppen, namen in polissen
die ineens veranderen. Je moet alles
controleren." Volgens hem hebben
banken en verzekeraars uitsluitend
oog voor rendement. „Het personeel is
eruit gegooid: de consument zoekt het
maar uit. De banken maken een rot
zooitje en de tussenpersonen worden
neergezet als zakkenvullers." Bij dat
laatste speelt de provisieregeling een
belangrijke rol. Hypotheekadviseurs
verdienen hun geld met provisies, die
zowel worden geheven over de lening
als over het aflossingsplan, bijvoor
beeld een levensverzekering.
Gratis
André de la Porte: „Er wordt ook al
tijd gezegd dat advies gratis is. Je
krijgt inderdaad geen rekening, maai
de kosten zijn natuurlijk wel in de pre
mies verwerkt." Deze kosten lopen
soms op tot 40 procent, aldus André
de la Porie. Uit een onderzoek van het
Centrum voor Verzekeringsstatistiek
bleek pas nog dat bij een beleggingshy
potheek van elke betaalde euro gemid
deld slechts zestig cent wordt belegd.
De Wet financiële dienstverlening
moet aan alle misstanden een einde
maken. Alle betrokkenen geven aan
dat de tijd van polisrammers voorbij
is.
„Door het advies schriftelijk vast te
leggen in een dossier voorkom je dis
cussies achteraf over hetgeen de advi
seur zou hebben gezegd of bedoeld",
aldus André de la Porte. „Vreemde si
tuaties als een beleggingshypotheek
met een horizon van dertig jaar aan
bejaarde mensen aanbieden, ban je
eveneens uit." Consumenten moeten
ook de hand in eigen boezem steken,
meent Akkermans. „Je maakt mij niet
wijs dat elke klant van Dexia (die po
lissen verkocht voor beleggen met ge
leend geld) verkeerd is geadviseerd.
Mensen waren gek van geld. Niet alle
maal, maar er is bewust voor geko
zen."
Voor beleggingshypotheken gold het
zelfde verhaal, zegt hij. „Je moest je
op een gegeven moment de blaren op
je tong praten om mensen bewust te
maken van de risico's. Ik kan wel zeg
gen 8 procent rendement, maar dat
hoeft morgen niet zo te zijn. Ik heb er
niet meer dan rijf afgesloten op een
kleine duizend hypotheken."
De klant neemt uiteindelijk de beslis
sing zegt Vanden Bol van Hypotheek
Visie. „Het enige dat wij kunnen doen
is zo goed mogelijk informatie geven.
De klant moet dan ook willen luiste
ren. Als hij toch voor de laagste rente
kiest en verder niet naar de consequen
ties kijkt, kunnen wij er niets aan
doen", houdt hij ook zijn franchisene
mers voor. Die staan inmiddels in de
rij voor de stamppot. Want een studie
middag met bokstraining maakt hon
gerig.
Ans Bouwmans en
Eric de Bie
De Wet financiële dienstverlening
(Wfd) is sinds 1 oktober in werking
en vooral bedoeld om de consument
beter te beschermen.
De belangrijkste punten:
De financiële dienstverlener
moet informatie geven die juist,
niet misleidend en begrijpelijk voor
de consument is.
Als een consument een lening
(hyptheek) wil nemen, zal door de
aanbieder van het krediet altijd
worden gekeken naar zijn of haar
financiële positie. Wanneer de kre-
dietaanb ieder verwacht dat de le
ning voor de consument niet verant
woord is, en hij of zij de lening niet
kan betalen, mag de aanbieder van
krediet de lening niet verstrekken.
Elk financieel product heeft voor
taan een zogeheten
risico-indicator, die voor de consu
ment in één oogopslag de belang
rijkste risico's inzichtelijk maakt
Tussenpersonen moeten duidelijk
zijn over hun relatie met aanbie
ders. Zij moeten tevens kunnen aan
geven dat het advies is gebaseerd
op een vergelijking van voldoende
producten. Daarvoor moeten ze
voor iedere klant een dossier bijhou
den.
De Wfd geldt voor alle financiële
dienstverleners: aanbieders, bemid
delaars en specifieke adviseurs, en
voor alle financiële producten: be
taal- en spaarrekeningen, elektro
nisch geld, hypotheken, consump
tief krediet, effecten, beleggingsob
jecten, verzekeringen en combina
ties van deze producten, zoals bij
voorbeeld een beleggingshypo
theek.
De Autoriteit Financiële Markten
(AFM) houdt toezicht op de nale
ving van de Wfd, die op 1 januari
2007 wordt opgenomen in de Wet
financiële toezicht (Wft).
Bright.FM heet de eerste commer
ciële christelijke radiozender
van Nederland. Bright gaat verder
waar de EO met zijn beperkte zend
tijd stoppen moet en verkondigt 24
uur per dag en zeven dagen in de
week de blijde boodschap: God
houdt van je. Vooral met de muziek
wordt het erin gehamerd. Opvallend
vrolijke muziek. „Onze God is niet
boos, dat willen we uitdragen." Uiter
aard is reclame op zondag taboe.
Ernst-Ariaan van der Giessen (33)
zag Jezus op z'n achttiende in Cana
da, waar hij als student een kerk
dienst bijwoonde. Tot drie keer toe
had de voorganger er bij hem op aan
gedrongen: vertel iets over je relatie
met Jezus. Het was zo'n kerk met een
drumstel, een gitaar en een bas.
„Tjongejonge, lekker zweverig", had
hij nog gedacht, „maar toen ik naar
voren stapte had ik het gevoel: ik wil
Jezus leren kennen, en het was alsof
er een emmer koud water over me
wex-d leeggegoten, je voelt het van de
kruin tot aan de tenen, ik werd over
spoeld met een gevoel van warmte en
liefde, ik doorzag opeens hele bijbel
teksten. Dat gevoel heeft me daarna
niet meer verlaten."
Het bekeringsmoment zorgde ook
Ernst-Ariaan van der Giessen, één van de initiatiefnemers van Bright.FM, de
eerste commerciële christelijke radio. foto Henk Rodrigo/GPD
voor zendingsdrift. Sinds vorig jaar
kan dat in de meest letterlijke zin
van het woord. Samen met Alex
Mons, voormalige zendamateur Chris
Wolsing en Willem van Loenen, die
op Radio Zevenaar een Gospeluurtje
maakt, werd een BV opgericht voor
de nieuwe christelijke radiozender.
Dat BV'tje is er niet zozeer voor het
gewin („wat we verdienen steken we
in de zender") maar voor het „bemoe
digen van christenen en het uitdra
gen van de idealen." Gezonde radio
moet het zijn: balsem voor de ziel,
met troost en positieve teksten. Wie
weet kunnen ze er later van gaan le
ven, als Coca Cola, de Hema of Toyo
ta ervan overtuigd raken dat christe
lijke luisteraars ook gewoon hün
klanten zijn.
Dat gaat Ernst-Ariaan, die in Zwolle
als marketeer werkt en bij Bright.FM
de advertenties verkoopt, vast luk
ken ook. Hij is de monterheid zelve.
Een opdracht is het - niet meer en
niet minder. Mattheüs 28, zegt hij:
„Een zendingsbevel voor christenen
om de goede boodschap te verkondi
gen." Eigenlijk vreemd dat het markt
segment nog niet eerder is betreden.
In de jaren zeventig en tachtig betaal
den dominee Toornvliet en evangelist
Johan Maasbach hoge bedragen om
op de zeezenders een half uurtje per
dag te mogen evangeliseren. Met de
verruimde wetgeving kan iedereen
tegenwoordig een gooi doen naar een
stekje op de radio.
Groeiers
Amerika heeft op die manier honder
den christelijke zenders. Sterker nog:
22 procent is er nu van christelijke
signatuur. Samen met de coun-
try-zenders zijn het sterke groeiers in
de markt. Zenders met namen als Ho
pe FM, Light 100, Word en Flim! Som
mige hebben gezongen jingles met
teksten als Serving the Lord and the
biggest hits. Dat klinkt onweerstaan
baar grappig in Nederlandse oren,
maar de luisteraars vinden het daar
volstrekt normaal.
Ook dat er af en toe wordt gecollec
teerd voor nóg sterkere zenders, om
het Woord van God beter te kunnen
verspreiden.
In dat licht bezien is de opmars van
Bright.FM best bescheiden. Het be
gon vorig jaar als internetstation (te
horen op www.bright.fm) en een be-
men, zoals Den Haag. Veel kabelfir
ma's hebben wel oren naar
Bright.FM. Een mooie manier om te
tonen hoe pluriform ze eigenlijk zijn.
Ze prikken liever een station door
met christelijke boodschap dan Top
4 0-zender nummer zeventien.
Straks wordt Bright.FM ook
DAB-station (digitaal in de ether te
ontvangen). Als de reclame-inkom
sten komen, zullen steeds meer pro
gramma's een presentator krijgen.
scheiden aantal kabelaansluitingen
van Rekam en CAIW.
Inmiddels zijn er maandelijks
150.000 luisteraars, en lijkt het initia
tief een kantelpunt te bereiken.
Steeds meer plaatsen worden ook via
de kabel bediend.
Vanzelfsprekend toonden de woon
kernen in de biblebelt als eerste hun
interesse (Veenendaal, Bunscho
ten-Spakenburg, Haastrecht bijvoor
beeld). Ook de grotere jongens ko
Ernst-Ariaan spreekt al voorzichtig
over één of twee bijbelstudies per
(zon)dag. Uiteindelijk moet het een
Radio 2 worden, met christelijke sig
natuur.
Voorlopig blijft het gesproken woord
beperkt tot korte blokjes. Opwekkin
gen van tien seconden tot een halve
minuut die hij devotions noemt. Het
geloof in twee tot drie zinnen, met ge
dragen muziek eronder: „Dat is écht
bidden", hoor je Ernst-Ariaan dan
op de zender zeggen: „Vertrouweno;
Hem, ieder moment van de dag. Dat
is bidden." Dan klinkt de muziek
weer. Heel kort inderdaad, „maarab
soluut samen met God gemaakt",
zegt hij. „Ik ga ook altijd even same
met God zitten. Waar zit ik vol van'1
Luisterend en met de Bijbel in de
hand maken we dan de teksten."
Dominant
Muziek is met negentig procent de de-
minante factor bij Bright. „We zijn
een soort christelijke Sky Radio." Go
spel, praise, allemaal uit voorraadt
verbaar. In elke reli-winkel staan
bakken vol met merken als GMI,
Ecovata en Asaf. Die tonen zich dol
blij met dit nieuwe verkoopkanaab
sturen hun CD'tjes naar het pand in
Zevenaar, waar de muziekcomput#
van Bright in een kelder staan.
Kirk Franklin en Michael W. Smith
zijn op Bright te horen, Rebecca St.
James en Kees Kraaijenoord. Harde
muziek soms, een beetje christen
schuwt namelijk ook een keiharde#
taarsolo niet.
Er blijkt in de christelijke muziek-
bakken zelfs iets te bestaan als Hol)'
Fliphop.
Jellc Boonst
