2008
Zeeuwse zonnecellen in
PZC
Elk sprietje moet
zichtbaar blijven
Harte met kerstspel
'Oh Maria, het is een
neger' op de planken
Bijzondere collecties bij veilinghuizen
delta bouwt samen met ECN proeffabriek in Alkmaar
Koor zingt samen met
herenigde Feenbrothers
zaterdag 9 december 2006
Boete voor onbevoegd schenken
MIDDELBURG - Een 39-jarige inwoner van Tholen heeft
zonder horecavergunning alcohol in een plaatselijk club
gebouw voor watersporters verkocht. Daarvoor werd de
uitbater gisteren in Middelburg ter verantwoording geroe
pen.
De verdachte kwam niet opdagen en werd door de econo
mische politierechter J. Begheyn voor twee overtredingen
van de Drank- en Horecawet bij verstek veroordeeld tot
1760 euro boete. Het clubgebouw werd later dit jaar geslo
ten, omdat de Tholenaar nog steeds niet over de vereiste
horecavergunning beschikte. De uitbater werd twee keer
in juni verbaliseerd. Hij had tegen de politierechter ver
klaard dat hij wist dat het niet mocht, maar het risico wil
de nemen.
Benzinedief krijgt werkstraf
MIDDELBURG - De Middelburgse politierechter F. van
Hemert-Meeuwis heeft gisteren een 21-jarige inwoner
van Kamperland voor diefstal van benzine en het stelen
van een televisie conform de eis 120 uur werkstraf en een
maand voorwaardelijke gevangenisstraf opgelegd. In de
strafmaat werd ook nog het bezit van een start-alarmre-
volver meegenomen. De verdachte nam 13 juni in Kamper
land de televisie bij zijn ouders weg. De man tankte in
maart en april bij tankstations in Kloetinge en Goes zon
der te betalen.
Autohandelaar bepleit onschuld
MIDDELBURG - De economische politierechter J. Beg
heyn veroordeelde gisteren Sturm Auto B. V. tot 1650 eu
ro boete, waarvan 650 euro voorwaardelijk. Een chauf
feur van de autohandelaar reed vorig jaar 23 december in
een vrachtauto met aanhanger, die te zwaar beladen was,
over de A58 in Reimerswaal. Op de aanhangwagen ston
den twee auto's van het merk mercedes. Daarmee was de
aanhangwagen met 1700 kilo te zwaarbeladen.
De autohandelaar zei gisteren dat de chauffeur instruc
ties had meegekregen, maar die aan zijn laars had gelapt.
„Hij had slechts één mercedes mogen meenemen.
Officier van Justitie J. Zondervan eiste 1650 euro boete.
De autohandelaar overweegt tegen de uitspraak van de
politierechter bij het gerechtshof in Den Haag in hoger be
roep te gaan.
In kanaal dumpen flets bestraft
MIDDELBURG - Een 33-jarige inwoner van Sluiskil had
21 augustus uit frustratie zijn fiets in het Kanaal van Ter-
neuzen naar Gent gedumpt. Daarmee had de man een mi
lieuovertreding begaan.
De economische politierechter J. Begheyn legde gisteren
verdachte 150 euro boete op. De man wilde 21 augustus
onder een slagboom van de Sluiskilse brug doorschuiven,
maar raakte verstrikt. Zijn ketting ging daarbij stuk,
waarna de Sluiskillenaar uit kwaadheid zijn fiets in het
water gooide.
Verdachte heeft inmiddels een fors strafblad opgebouwd.
Een boete zag officier van justitie J. Zondervan vanwege
de financiële problemen niet zitten. De officier eiste drie
dagen gevangenisstraf. De politierechter hield het op de
boete. „Als hij de boete niet betaalt, wordt het alsnog drie
dagen zitten", motiveerde de politierechter zijn beslis
sing.
door Rolf Bosboom
MIDDELBURG - Zowel het
Zeeuws Veilinghuis als Het Mid
delburgs Veilinghuis brengt vol-
gende week bijzondere collec
ties onder de hamer.
Bij het Zeeuws Veilinghuis
wordt zeldzaam Zeeuws zilver
aangeboden. Het gaat om een
deel van de zogenoemde collec
tie-De Bree. J. de Bree geldt als
een autoriteit op het gebied van
Zeeuws zilver en streeksiera-
den. Zijn boeken daarover wor
den beschouwd als standaard
werken.
De stukken die worden geveild
door Rolf Bosboom
VLISSINGEN - Het i: s een opval
lende muzikale combinatie. Het
Zeeuws Byzantijns koor Sréten-
le treedt vanavond in Vlissingen
°P met de Feenbrothers, die
v»or het eerst sinds lange tijd
weer samen spelen.
Srétenje, dat onder leiding staat
van Emilia Tabachnik-Li, zingt
Bussisch-orthodoxe muziek. De
Jdt Middelburg afkomstige Feen
brothers - Clemens (bas), Paul
taofoon), Matthijs (drums) en
Mark (piano) van der Feen - is
bekend geworden als jazzkwar
tet. Het idee voor samenwerking
's ontstaan doordat leden van
bel koor Matthijs van der Feen
dateren uit het eind van de acht
tiende eeuw. De verzameling om
vat onder meer zes couverts ge
maakt door de befaamde zil
versmid Phillipus Prié, enkele
loddereindoosjes, een schelpvor
mige snuifdoos, een bonbon
doos, een set vorken waarvan de
bijpassende lepels zich in het
Zeeuws Museum bevinden en
een uiterst zeldzame set kleine
zilveren broekstukken uit 1797.
De veiling omvat verder onder
meer een uitgebreide collectie
zilveren breipenhouders uit de
achttiende en negentiende eeuw
(zes jaar geleden tentoongesteld
in museum De Schotse Huizen
in Veere), een stel zilveren pij-
kenden. Bovendien bleek dat
Paul van der Feen een grote fan
is van de Noorse saxofonist Jan
Garbarek. Die heeft met het Hil-
liard Ensemble laten horen dat
middeleeuwse a capella liederen
zich laten verenigen met jazzim
provisaties. Dat bracht Srétenje
op het idee te kijken of een ver
gelijkbare combinatie mogelijk
is. Het koor en de broers treden
overigens vooral afzonderlijk
op. Wel speelt Paul van der
Feen saxofoon bij een van de lie-
pencomfoors uit 1818 en een zil
veren theedoos uit 1796, ge
maakt door Jan Cornelis van He-
rnert.
Sieraden
Het Middelburgs Veilinghuis
biedt diverse fraaie Zeeuwse sie
raden aan, zoals twee antieke fi
ligram gouden mutsbellen bezet
met pareltjes en gx-anaat, een
gouden voorhoofdsnaald en een
bloedkoralen collier met een fili
gram gouden slot. Onder de bij
zonderheden van de veiling zijn
verder het schilderij Zeilsche
pen in woelig water op de Schel
de van J.F. Schütz en Het troost
woord van Theodore Gerard. De-
deren van het koor. Bovendien
zingt Srétenje als afsluiting Stil
le nacht in vier talen (Neder
lands, Engels, Duits en Rus
sisch), begeleid door de Feen
brothers.
Wat de Feenbrothers precies
gaan doen, bepalen ze pas als ze
vanmiddag bij elkaar komen.
„Het zal wel een geïmproviseer
de mix van jazz en klassiek wor
den", zegt Paul van der Feen.
De broers zijn graag ingegaan
op de uitnodiging van het koor.
ze brengen naar verwachting
elk tussen de 15.000 en 20.000
euro op.
De veiling van het Zeeuws Vei
linghuis aan de Herengracht in
Middelburg is woensdag 13 de
cember vanaf 19.00 uur en don
derdag 14 december vanaf 13.30
en 19.00 uur. De kijkdagen zijn
vandaag (10-16 uur), maandag
(10-18 uur), dinsdag (10-20
uur), woensdag (10-18 uur) en
donderdag (10-12 uur).
De veiling van Het Middelburgs
Veilinghuis is dinsdag 12 decem
ber vanaf 14.00 uur in de Stads
schouwburg in Middelburg. De
kijkdagen zijn maandag (15-20
uur) en dinsdag (10-11.30 uur).
„We zijn toch allemaal echte
fans van klassieke muziek. Ik
heb zo het vermoeden dat het
vanavond heel leuk wordt."
De broers hebben al geruime
tijd niet samen opgetreden, als
gevolg van hun vele, uiteenlo
pende bezigheden. „Dit concert
is dus The return of the Feen
brothers", zegt Paul van der
Feen. Voor begin volgend jaar
staat al een concert in Desafina-
do in Middelburg op het pro
gramma. Dan zal ook Clemens
van der Feen, die vanavond
wordt vervangen door een ande
re contrabassist, erbij zijn.
Concert: Zeeuws Byzantijns koor
Srétenje en de Feenbrothers, van
avond in de Sint Jacobskerk in
Vlissingen. Aanvang: 20.00 uur.
door Rolf Bosboom
MIDDELBURG - Han van Ha
gen geldt als een van de grote
meesters van de etskunst. Een
overzicht van zijn werk is on
langs in boekvorm verschenen.
Bovendien worden, verspreid
over het land, min of meer gelijk
tijdig tien tentoonstellingen aan
hem gewijd. Een daarvan is nu
in Galerie T in Middelburg.
In de galerie zijn tientallen voor
beelden van zijn etskunst sinds
begin jaren zeventig te zien, wat
een indrukwekkend geheel ople
vert. Het begeleidende boek
biedt bovendien een helder in
zicht in zijn werkwijze en de ont
wikkeling die hij heeft doorge
maakt.
Van Hagen (Voorburg, 1944) be
gon in 1970 met etsen op de
kunstacademie in Den Haag, on
der invloed van Dirk van Gel
der. Voordien was hij vooral be
zig met lithografie, maar daar
stopte hij mee. „De etsnaald te
kent nu eenmaal in was fijner
dan het kleinste pennetje op lit
hosteen."
In 1975 werd Van Hagen ge
vraagd deel uit te maken van
een groep grafici die het aller
hoogste niveau wilde nastreven.
Dit gezelschap richtte in 1984
de befaamde Haagse Etsclub op.
De etser, die in Drenthe woont,
is vooral bekend geworden door
zijn weergave van 'grassen' en
andere begroeiingen. Daarbij
maakt hij vaak gebruik van een
lage horizon, waardoor de plan
ten bijna monumentaal overko
men.
Van Hagen vindt het belangrijk
dat elk sprietje in de kluwen
Sunergy, ECN en Deutsche So
lar nemen een jaar de tijd voor
het xxittesten in de proeffabriek.
Boerma: „Volgend jaar moeten
alle kinderziektes uit het proces
zijn gehaald. Na het testen is
het de bedoeling om in 2008 in
Zeeland een 'echte' fabriek te
bouwen."
Blauwe kleur
Plet silicium wordt aangevoerd
en in Zeeland worden er plak
ken van gemaakt. Die gaan ver
volgens naar een fabriek waar
ze een nabehandeling krijgen.
„Daar vinden ver-schillende be
handelingen plaats. Zo wordt er
een reeks aan contacten op aan
gebracht waardoor de cel
stroom kan opwekken. Ook krij
gen de zonnecellen een speciale
coating, waardoor die opvallen
de blauwe kleur ontstaat. We
staan op het punt om een fa
briek over te nemen die dat kan.
Dat bedrijf staat niet in Zee
land."
De zonnepanelen worden in een
lagelonenland ingekapseld in
glas. „Dat is relatief eenvoudig
handwerk. Het is te duur om dat
in Nederland te doen", zegt
Boerma.
De kant-en-klare panelen ko
men terug in Nederland en wor
den hier verkocht. „We hebben
inmiddels binnen Sunergy al
een verkoopkantoor opgericht.
Het ligt niet voor de hand dat
we gaan leveren aan particulie
ren, maar aan de tussenhandel."
Het duurt zeker nog tot 2017
voordat stroom opgewekt door
zonnecellen net zo goedkoop is
als elektriciteit uit het stopcon
tact.
Duur
Boerma: „Stroom uit zonnecel
len is nu nog ongeveer vijf keer
zo duur dan de elektriciteit uit
het stopcontact. Het gebruik
van zonnecellen is daarom nu
nog niet rendabel. Alleen door
er subsidie op te geven, is het be
taalbaar te maken. Maar daar
geloven we niet in. Deze tech
niek moet zo betaalbaar zijn,
dat mensen het ook kunnen ko
pen. Aan die ontwikkeling
werkt Delta nu."
zichtbaar en te volgen is. „De op
gave die ik mezelf hierbij opleg
is ordening te scheppen in de
wirwar." De totale compositie is
voor hem van minstens zo groot
belang.
Zijn onderwerp is altijd de na
tuur gebleven: planten, maar
daarnaast dieren, vogels veelal,
rundvee ook. Van Hagen is wel
steeds blijven proberen de weer
gave te perfectioneren. „In elke
ets worden toch weer andere
lijnbewegingen, nieuwe technie
ken uitgevoerd."
Ook Zeeland duikt een enkele
keer op in zijn werk. In 1978
maakte Van Hagen op uitnodi
ging van Piet van Geyt, die een
boekhandel annex galerie in
Hulst had, een cassette met acht
prenten onder de titel Het Land
van Hulst.
Opvallend is de ets Kerk en stad
huis Hulst. In de oorspronkelij
ke versie (eerste staat) is alleen
begroeiing zichtbaar; nader
hand (tweede staat) voegde de
kunstenaar de kerk en het stad
huis toe.
Galerie T toont deze maand ook
nieuwe schilderijen van Kathe
Ruyssenaars uit Middelburg. Zij
exposeert regelmatig haar ge
laagde en sterk expressieve
werk in de galerie. Ruyssenaars
verbleef recent langere tijd in
China. Die periode heeft zijn
sporen nagelaten in de schilde
rijen. Er zijn verder beelden te
zien van Loek Hambeukers. Bij
zonder is dat hij zijn bronzen
zelf giet.
Expositie: Werlc van Han van Ha
gen, Kathe Ruyssenaars en Loek
Hambeukers, t/m 30 december in
Galerie T, Turfkaai 25/27, Middel
burg. Geopend: do.-za., 11-16 uur.
door Raymond de Frel
TERNEUZEN - De drive om elk
weekeinde op een podium te
staan heeft Terneuzenaar Mai-
kel Harte niet meer. Vooral daar
om trekt de zanger en tekst
schrijver vanavond na een laat
ste optreden in het Scheldethea-
ter de stekker uit de succesvolle
dialectband De Lamaketta's.
Maar dat wil niet zeggen dat hij
zijn creatieve geest definitief
ten grave draagt. Af en toe wil
hij tijd maken voor nieuwe lu
dieke dingen. Zoals Oh Maria,
het is een neger, een kersttoneel-
stuk 'van de onderste plank'.
Het door Harte geschreven
schouwspel wordt vrijdagavond
15 december vier keer opge
voerd tijdens een kerstmarkt
aan het Tuinpad in oud-Terneu-
zen. „Samen met mijn broer en
in overleg met eigenaar Douwe
van der Meer heb ik voor de
voormalige Paardenstal geko
zen. Simpelweg omdat er geen
betere locatie voor een kerstver
haal is, hoewel de echte stal van
Jozef en Maria ongetwijfeld in
betere conditie was dan ons on
derkomen. De stal biedt plaats
aan hooguit veertig mensen per
voorstelling. Mocht het aan
slaan, dan willen we onze plan
nen om een kleinschalig theater
op te zetten concreter maken",
vertelt Harte.
Het verhaal wordt opgevoerd
door spelers die nauwelijks erva
ring op de bühne hebben. „Het
idee is ontstaan in de voetbal
kantine van RIA Westdorpe.
Daar sprak ik de donkere verzor
ger van het eerste elftal, Ambro
se Hassell. We grapten wat over
de ophef die was ontstaan over
een clip van Madonna, waarin
Jezus wordt gespeeld door een
neger. Vanuit dat licht ben ik
aan het schrijven gegaan. Am
brose speelt in het stuk zelf het
kindeke Jezus", vertelt Harte.
Het verhaal handelt over Jozef
(Floris de Jonge) en Maria (Mir
jam Simons), die op een koude
decembernacht zijn aanbeland
in een dorpje onder de rook van
Spui. In die nacht bevalt Maria
van een zoon. Als Jozef over de
kribbe buigt, schrikt hij en
roept verbaasd: 'Oh Maria, het
is een neger.'
In de uren daarna ontvouwt
zich een discussie over hoe het
nu toch zover heeft kunnen ko
men. Als ver-volgens ook de drie
wijzen (Er-win Dezutter, Marco
Buijze en Maikel Harte) bij de
stal aankloppen weet Jozef niet
meer waar hij het zoeken moet.
Oh Maria, het is een neger!, vrij
dag 15 december om 20.00,
21.00, 22.00 en 23.00 uur in De
Paardenstal aan het Tuinpad in
Temeuzen. Kaarten zijn ver
krijgbaar bij boekhandel Van de
Sande, muziekhuis Sonora en ca
fé Du Commerce in Temeuzen.
Jan Gunter in
kerkje Ellesdiek
ELLEWOUTSDIJK - Kunstwer
ken van Jan Gunter zijn van
daag tussen 13.30 en 16.00 uur
te zien in 't Kerkje van Elles
diek in Ellewoutsdijk.
De expositie Hunter is 'ier om
vat schilderijen en tekeningen
van Zeeuwse landschappen.
Ook de kunstenaar is vanmid
dag - en niet zoals eerder ge
meld zondag - aanwezig. De toe
gang is gratis.
Sixties in Tholen
houdt jamsessie
THOLEN - In eetcafé The Six
ties aan de Kaaij in Tholen-stad
wordt zondag een jamsessie ge
houden.
Wie dat wil, kan muziek komen
spelen, maar moet wel de eigen
instrumenten meenemen. Voor
backline wordt gezorgd. Zanger
en gitarist Kees Schipper heeft
de muzikale leiding, Jos Rijn-
kels (Stikkie Djoo) de algehele
sessieleiding. De jamsessie be
gint om 16.30 uur.
Expositie
OOSTBURG - In het Oostburg-
se verpleeghuis De Stelle is tot
en met januari een expositie te
zien. Het gaat om textiel- en bor
duurwerk van bewoonster me
vrouw Laun, aquarellen van Nel
lie van Vossen-Teunis uit We-
meldinge en keramiek van Anne-
lies de Back uit Breskens.
rinpr Jeffrey Kutterink
MIDDELBURG - Zonne-ener-
gieheeft de toekomst, denkt Del-
la en daarom bouwt het energie
bedrijf nu een proefopstelling in
ilkmaar voor het maken van
lonnecellen. Het gaat om een
nieuwe techniek die de cellen be
taalbaar moet maken. Delta be
steedt een jaar aan het wegpoet
sen van kinderziektes en bouwt
ju 2008 een fabriek in Zeeland.
Hoe wordt de
nieuwe zonnecel
gemaakt?
Zonnecellen worden in een aan-
öl stappen gemaakt.
t De grondstof is solar grade si
licium; een zogenoemd metallur-
proces. Het is vooralsnog
zeer de vraag of silicium in Zee
land zal worden gemaakt. Het is
te duur om er hier een speciale
fabriek voor te bouwen. De
grondstof zal eerder afkomstig
zijn van fabrieken als Corus.
Silicium wordt in blokken
aangevoerd. Nu worden die ver-
tot zeer dunne plakken.
De zaag is ongeveer net zo dik
als de plakjes zelf. Daardoor
veel grondstof verloren.
Sunergy, ECN en Deutsche So
lar maken met de nieuwe tech
niek de plakjes niet door te za-
maar door het blok silicium
te smelten.
Het aanbrengen van contac-
in en coating. Dat gebeurt in
een fabriek die Delta binnen
kort overneemt.
Inkapselen van de zonnepane
len in glas. Dat is relatief een
voudig handwerk en gebeurt in
een land waar de loonkosten la-
gerzijn dan in Nederland.
Verkoop van zonnepanelen,
gy heeft een licentie voor
liet leveren in Nederland.
Deutsche Solar beschikt over
een licentie voor verkoop in
Duitsland.
Sunergy (waarin Delta een meer
derheidsbelang heeft) ontwik
kelt en bouwt de proeffabriek in
Alkmaar samen met Energieon
derzoek Centrum Nederland
(ECN) en Deutsche Solar-. ECN
is het grootste onderzoeksinsti
tuut in Nederland op energiege
bied. Samen met ECN en
Deutsche Solar heeft Sunergy
een nieuwe manier ontwikkeld
om zonnecellen goedkoper te
kunnen produceren.
Plakken
In de proeffabriek wordt op een
andere manier dan tot nu toe ge
bruikelijk is plakken gemaakt
van de grondstof voor zonnecel
len: 'solar grade' silicium.
„In plaats van plakken te zagen
uit blokken silicium, verkrijgen
we ze door de brokken silicium
te smelten", legt Delta-direc
teur P. Boerma uit. „Op die tech
niek rust inmiddels patent. Alle
stappen die bedrijven op dit ge
bied zetten worden door concur
renten nauwkeurig gevolgd.
Zelfs als een techniek nog niet is
uitontwikkeld, bestaat er be
langstelling voor. Iedereen wil
er een graantje van meepikken,
omdat zonne-energie in de na
bije toekomst het alternatief zal
zijn voor het opwekken van
duurzame energie. Hoe goedko
per je cellen kunt maken, hoe
aantrekkelijker ze worden en
hoe meer ze worden verkocht."
Zonnepanelen op het dak zorgen bij deze woning voor de energie.
foto Dirk-Jan Gjeltema
kunst
Èl,{ 'kI
t ife -M
7* .afei. ia»V\ L.iJ
De ets Kerk en stadhuis Hulst.
Vandaag is in het Zeeuws Veilinghuis onder meer een deel van de zogenoemde collectie-De Bree te zien, zeldzame stukken Zeeuws zilver.
lis onder meer een deel van de zogenoemde collectie-De Bree te zien
