Veel kritiek op ontpolderadvies
Musea staan voor ingrijpende keuzes in Brugge en Gent
PZC
Iedereen heeft zo zijn lovebaby
Meeste ideeën voor
getij dennatuur
direct afgeschoten
Per bus naar concert
Musea in cijfers
Kiezen voor Braakman-Zuid is te beperkt en verplaatst de problemen
m A
vrijdag 8 december 2006
door Rinus Antonisse
MIDDELBURG - Het overgrote
deel van de 80 alternatieve idee
ën die zijn ingediend voor aan
leg van getij dennatuur langs de
Westerseheldc, heeft de commis-
sie-Maljers afgeschoten.
Een enkele suggestie - niet op
korte termijn te verwezenlijken
- is volgens de commissie het na
der onderzoeken waard. Ook le
vert overcompensatie van de
tweede verdieping Westerschel-
de 35 hectare nieuwe getijdenna-
tuur op.
De suggesties die zijn afgeser
veerd gaan met name over:
het afplaggen van een deel
van het Verdronken Land van
Saeftinge: te duur, de grond is
te vervuild; er gaat broedgebied
vogels verloren;
aanleg eiland in de Schelde-
monding: er ontstaat geen nieu
we natuur; aanleg en onderhoud
kostbaar; stroming kan zich ver
leggen met gevolgen voor de vei
ligheid;
opvullen vaarwater langs
Hoofdplaat: tast het meergeulen-
karakter van de rivier aan;
geforceerde vorming van bui
tendijkse schorren en slikken:
het ene type natuur wordt door
het andere vervangen en levert
dus geen winst op; bovendien is
het juridisch moeilijk te verwe
zenlijken;
aanleg slufter op Walcheren:
te weinig natuurwinst; grote in
greep in recreatiegebied; hoge
kosten;
binnendijkse zoute natuur: al
leen haalbaar als er grote ge
tij-invloed ontstaat; er is in elk
geval landbouwgrond voor no
dig.
Schorbuffers
De aanleg van brede zeewerin
gen in de vorm van schorbuffers
zorgt voor de gewenste nieuwe
natuur. Ook hier is landbouw
grond nodig, echter geen hele
polders. De kosten zijn vrij
hoog. Naar deze nieuwe vorm
van kustverdediging loopt on
derzoek. De commissie advi
seert de studie af te wachten: op
korte termijn is het geen andere
oplossing voor de geplande ont-
polderingen.
Tijdens de presentatie van het
rapport van zijn commissie had
Maljers kritiek op de manier
waarop de ontwikkelingsschets
Scheldebekken 'scherp is toege
schreven' op ontpolderen. „Ik
kan me voorstellen dat de men
sen die het treft het idee hebben
van: er wordt over mij, zonder
mij, maar wel bij mij gespre
ken." Hij vond dat het ambte
lijk bureau Proses, dat de schets
maakte, 'wel heel erg ver is ko
men te staan van de maatschap
pij.'
Maljers gaf aan dat de commis
sie op Braakman-Zuid is uitge
komen als beste ontpolderplek,
omdat daar minder maatschap
pelijke problemen spelen. Er
worden minder mensen, huizen
en bedrijven getroffen. Dat de
meeste grond eigendom is van
Domeinen en Staatsbosbeheer
is mooi meegenomen en goedko
per, maakte de commissievooi-
zitter duidelijk.
Hij onderstreepte dat Neder
land heel goed moet nadenken
of het verdiepen van de Wester-
schelde almaar door kan gaan
Volgens hem moet het vooral in
Antwerpen duidelijk worden
dat er een grens is aan het uitdie
pen. Anders betekent het vernie
tiging van grote delen van Zee
land.
Duo Gavotte
in Koorkerk
MIDDELBURG - Organist Mar
tin Mans en panfluitiste Noortje
van Middelkoop geven woens
dag 13 december een advents-
concert in de Koorkerk aan het
Koorkerkhof in Middelburg.
Mannenzanggroep De Gouwé-
stem verleent medewerking. Het
tweetal heeft onder de naam
Duo Gavotte een nieuwe kerst-
dvd opgenomen en zal die pre
senteren. Het concert begint om
20.00 uur. Toegang 7,50 euro
voor volwassenen en 3,50 euro
voor kinderen t/m 11 jaar.
bewust ruimte gegeven aan de
initiatieven die in de streek le
ven. We zullen dit advies dus
zeer serieus nemen."
Oplossing
„Het zout maken van de Braak
man-Zuid is inventief. De vraag
is of het ook effectief is. Dat luis
tert nauw. De Europese Commis
sie vindt dat wij passende maat
regelen moeten nemen om de na
tuurlijkheid van de Westerschel-
de te verbeteren. We hebben nu
even tijd nodig om te kijken in
hoeverre deze oplossing effec
tief en haalbaar is. We gaan dat
positief bezien.
Veerman kan niet zeggen hoe
veel tijd er is voor het onder
zoek. „We hebben de Belgen be
loofd dat in 2007 de schop in de
grond gaat voor de derde verdie
ping, dus ik zal proberen te du
wen."
Op de vraag of het niet gewoon
ontpoldering is op een andere
plek stelt hij: „Voor zo ver ik
weet is de Braakman al een na
tuurgebied. Er is nu een toevoer
kanaal nodig om dat zout te ma
ken. Dat past toch veel beter
dan het onder water zetten van
polders." Doordat de meeste
grond in Braakman-Zuid eigen
dom is van de Dienst der Domei
nen en het Rijk, kan onteigenen
ontweken worden. Veerman:
„Ik geloof niet dat het een van
de redenen is geweest om tot de
ze oplossing te komen. Het is
een bijkomstigheid."
Er ligt nog een Kamermotie te
gen onteigenen. De minister wil
nog steeds niet zeggen hoe hij
daar mee omgaat. „Alles wat je
nu doet is voorbarig. Na het on
derzoek beslissen eerst de Sta
ten en dan het kabinet. Dan is
de Kamer weer aan de beurt."
SGP-Kamerlid Van der Staaij,
indiener van de Kamermotie,
vindt dat Maljers 'niet het ei
van Columbus heeft gepresen
teerd'. Hij erkent dat onteige
ning nu wellicht minder snel
aan de orde komt, maar bena
drukt dat behalve met grondei
genaren ook met pachters i-eke-
ning moet worden gehouden.
door Rinus Antonisse en
Ernstjan Rozendaal
MIDDELBURG - De actiecomi
tés tegen ontpolderen schieten
het rapport van de commissie-
Maljers over alternatieven voor
getijdennatuur langs de Wester-
sehelde keihard af. Het advies
oin getijdennatuur in de Braak
man-Zuid te onderzoeken, vin
den ze geen reeël alternatief.
„We zijn erg teleurgesteld. Dit
is pure probleemverlegging",
reageert G. Minderhoud. „We
zijn niet blij. De Braakman is
niet serieus te nemen", zegt
W. Dobbelaer. „Zeeland moet
de ontpolderopdracht maar te
ruggeven."
Minderhoud merkt op dat
Braakman-Zuid geen alterna
tief is voor ontpolderen, maar
gewoon een nieuwe locatie. Hij
vreest dat de vijf polders in de
Zak van Zuid-Beveland en
Oost-Zeeuws-Vlaanderen, die
eerder voor ontpoldering zijn ge
selecteerd, op termijn toch on
der water worden gezet. „Het
zwaard van Damocles blijft bo
ven ons hoofd hangen."
De natuurbescherming juicht
De provincie gaat onderzoeken of aanleg van getijdennatuur in Braakman-Zuid haalbaar is. Ingezet wordt een een getijverschil van drie
meter. De spaarbekkens blijven erbuiten. Het levert 350 hectare schorren en slikken op. Eb en vloed moeten via het aan te passen uitwate
ringskanaal langs Biervliet (dat een doorsnee van 126 vierkante meter krijgt) toegang krijgen. Bij de Westerschelde komt een nieuwe door-
laatsluis, met een mini-stormvloedkering. De veiligheid is niet in het geding. foto Camile Schelstraete
evenmin. M. van Mierlo: „Een
heel erg gezocht en gekunsteld
voorstel. Alleen de héle Braak
man, dus niet alleen het zuide
lijk deel, is wel een interessante
locatie. Zuid ligt op bijna acht
kilometer van de Westerschelde.
Er moet in elk geval een kortere
verbinding met de rivier worden
gezocht."
Verrassend
J. Ventevogel van stichting De
Levende Delta vindt mét het da
gelijks provinciebestuur dat het
plan Braakman-Zuid verder
moet worden onderzocht. Hij te
kent aan dat de optie afplaggen
Saeftinge te makkelijk opzij is
geschoven en ook keert hij zich
tegen ontpolderen van de Hedwi-
gepolder.
Voorman P. de Koeijer van
standsorganisatie ZLTO noemt
het advies 'veiTassend', omdat
het een oplossing is die ver van
de Westei'schelde afligt. Hij is te
leurgesteld dat er geen buiten
dijkse plannen zijn aangedra
gen, maar is niet tegen nader on-
derzoek naar Braakman-Zuid.
Demissionair minister Veennan
van LNV is positief, maar zet
wel vraagtekens. „We hebben
kunst
Nota basis voor vernieuwing bestel en meer variatie in aanbod
Het museumbestel in Zeeland
staat voor ingrijpende verande
ringen. Uitgangspunt daarvoor
is de museumnota 'Investeren in
de Zeeuwse musea, een duurza
me kwestie', waaraan Provincia
le Staten vandaag hun goedkeu-
doorRolf Bosboom
MIDDELBURG - Meer dan veer
tig musea zijn er in de provin
cie, maar heel veel variatie is er
niet. Er is vooral veel aandacht
voor geschiedenis, cultuurhisto
rie en maritieme zaken. Opval
lend is ook het grote aantal klei
ne musea, waar vrijwilligers
moeten proberen te voldoen aan
de steeds hogere eisen die wor
den gesteld.
Met de museumnota - de eerste
in twintig jaar - legt het provin
ciebestuur de basis voor een
nieuw museumbestel. De betrok
ken musea moeten daarbij ver
strekkende keuzes maken, ook
al zal dat niet meevallen. „Voor
het voorbestaan van de meeste
musea is het echter noodzake
lijk aan de slag te gaan met het
veranderingsproces", zo staat in
de nota. De nota komt aller-
minst uit de lucht vallen. De gro
te lijnen zijn twee jaar geleden
al geschetst door een project
groep onder leiding van mu
seumconsulent Leo Adriaanse.
Het advies van de projectgroep,
Musea op koers geheten, was
een belangrijke bouwsteen voor
de museumnota.
De provincie constateert onom
wonden dat er nu te veel musea
in Zeeland zijn. Ze lijken te veel -
op elkaar doordat ze vergelijkba
re collecties en presentaties heb
ben. Aan die overlap moet een
einde komen. Per regio is er, bij
voorbeeld, eigenlijk maar plaats
voor één historisch museum.
Musea moeten zich bezinnen op
hun bestaansx-echt, nadenken
over de rol die zij willen vervul
len, kiezen welke taken zij echt
belangrijk vinden en bepalen op
Aantal musea: Zeeland telt 45
musea. De meeste bevinden zich
in Zeeuws-Vlaanderen (18), de
rest op Walcheren (11), Schou-
wen-Duiveland/Tholen (9) en de
Bevelanden (7). Hoewel Zeeland
in aantal na Flevoland de pro
vincie is met de minste musea,
ligt de 'museumdichtheid' twee
keer zo hoog als het landelijk ge
middelde.
Bezoekersaantallen: In totaal
320.000 (20 05). Grootste pu
bliekstrekkers: Muzeeum in Vlis-
singen (41.000), Stoomtrein
Goes-Borsele (39.500), Terra Ma
ns in Oostkapelle (31.000), Stad
huis- en Maritiem Museum Zie-
rikzee (27.000) en Watersnood
museum in Ouwerkerk (23.000).
Collectie: De dertig Zeeuwse mu
sea die waren betrokken bij het
Museum Inventarisatie Project
(afgerond in maart 2006) behe
ren samen 259 deelcollecties
met bij elkaar 178.000 objecten.
De registratie daarvan is nog
zeer onvolledig. Bij 42 procent
van de objecten moeten de gege
vens nog worden vastgelegd.
Personeel: Vijftien musea heb-
welk publiek (toeristen, eigen re en aantrekkelijkere musea, sea in elk van de vier regio's
bevolking, onderwijs) zij zich De provincie wil zelf de rol van (Zeeuws-Vlaanderen, Walche-
willen richten. Dat moet leiden regisseur vervullen. Gedeputeer- ren, Bevelanden/Tholen en
tot meer samenhang in het aan- de Harry van Waveren gaat bin- Schouwen-Duiveland) overleg-
bod en, zeker zo belangrijk,- bete- nenkort met gemeenten en mu- gen over 'de museale agenda
ben betaald personeel in dienst.
In totaal gaat het in Zeeland om
57 volledige arbeidsplaatsen.
Veruit de grootste werkgevers
zijn het Zeeuws Muzeeum (15,4
foimatieplaatsen) en het Mu
zeeum (13,7).
Vrijwilligers: Bijna alle musea
maken gebnxik van vrijwilli
gers. In totaal gaat het om onge
veer 1250 mensen. Uitschieters:
Stoomtrein Goes-Borsele (160
vrijwilligers), Dijk- en oorlogs
museum Het Polderhuis in West-
kapelle (110), Stichting Behoud
Hoogaars (100), Zeeuws Mu
seum (60) en Streek- en Land
bouwmuseum Schouwen-Duive
land (60).
Subsidie: De dertien Zeeuwse
gemeenten geven samen jaar
lijks 2,1 miljoen exu-o (2005) uit
aan museumbeleid, variërend
van 4800 euro (Hulst) tot
830.000 euro (Schouwen-Duive
land). De provincie heeft voor
dit jaar 1,8 miljoen euro op de
begroting staan; volgend jaar is
dat 2,4 miljoen euro. Het over
grote deel daarvan wordt ge-
bruikt voor de financiering van
het Zeeuws Museum.
Zeeland telt opvallend veel kleine musea, zoals bijvoorbeeld De Burghse Schoole in Burgh.
foto Marijke Folkertsma
voor de komende jaren' en het
opzetten van regionale samen-
werkingsverb anden
Begin volgend jaar begint een
project om, voor zover dat nog
niet is gebeurd, de collecties van
de musea te inventarisei'en en te
digitaliseren. Op het gebied van
registratie is nog een flinke in
haalslag nodig. Eind 2008 is
naar vei-wachting een provincia
le databank gereed.
Om de musea beter te ondersteu
nen krijgt museumconsulent
Adi'iaanse versterking. Verder
gaat een deel van de vrijwilli-
gers bij de musea cursussen vol
gen, bijvoorbeeld op het gebied
van collectiebeheer. Het streven
is ook provinciebreed een 'mu
seummonitor' in te voeren. Op
die manier kan peimanent pu
blieksonderzoek worden ge
daan, zodat de musea meer in
zicht krijgen in hun publiek.
Voor het verbetei-en van de vei
ligheid in de musea komt in -to
taal 100.000 euro beschikbaar.
Verder moet er worden gekeken
naar de mogelijkheid van geza
menlijke depots, vooral om de
topstukken op een verantwoor
de manier te bewai-en. Er wordt
geprobeerd dat te betrekken bij
de plannen voor nieuwe huisves
ting van de Stichting Culturele
Erfgoed Zeeland.
De museumnota bestxijkt de pe-
ïlode tot en met 2012. De provin
cie verwacht die periode zeker
nodig te hebben. „Een dei-gelijk
traject is niet binnen enkele ja
ren te realiseren, maar vergt
meer tijd en een cultuuromslag
bij alle betrokkenen."
door Rolf Bosboom
MIDDELBURG - De Zeeuwse musea moe
ten zich intensief gaan bezinnen op hun toe
komst. „Maar ik merk dat de tijd er rijp
voor is", zegt Lous Coppoolse, voorzitter
van de Vereniging van Zeeüwse Musea. „Te
gelijk voel je ook bepaalde weerstanden.
Daarom moeten we het hele proces niet on
der al te zware tijdsdruk zetten."
Het overgrote deel van de musea in de pro
vincie is aangesloten bij de vereniging. Cop
poolse is tevreden met de museumnota van
de provincie.
„Bij het concept hebben we nogal wat kriti
sche kanttekeningen geplaatst. We vonden
bijvoorbeeld dat er te weinig visie in zit. In
de definitieve versie ligt het een stuk positie
ver."
De provincie heeft de vereniging ervari over
tuigd dat het haar menens is met de vernieu
wing van het museumbestel. „Maar het is
wel een weg die zorgvuldig moet worden be
wandeld, want er wordt nogal wat gevraagd
van de musea."
Coppoolse wijst erop dat professionalise
ring een van de sleutelwoorden is in de no
ta. „Heel veel werk moet wel worden uitge
voerd door viujwilligers. Daarom zijn we
blij dat de ondersteuning door de museum
consulent wordt uitgebreid." Die uitbrei
ding is wel minder dat gehoopt (0,8 in
plaats van 1,0 formatieplaats). „Als je alle
ambities op een rij zet, dan lijkt ons dat
echt noodzakelijk."
De musea moeten zich meer van elkaar
gaan onderscheiden; overlap dient te ver
dwijnen. Dat komt neer op het afstoten of
overdragen van delen van de collecties en
het samenvoegen of wellicht sluiten van
sommige musea. „Dat betekent dat er keu
zes moeten worden gemaakt, in onderlinge
afstemming: bepaalde dingen doe je niet
meer en op andere zet je juist extx-a in. Dat
is een proces dat tijd kost en met pijn ge
paard zal gaan. Iedereen heeft zo zijn love
baby."
Coppoolse voorziet ook problemen. „Waar
ik bijvoorbeeld mee tob is de rol van streek
musea. Die zijn per definitie erg breed ge
oriënteerd. Als die zich gaan profileren en
positioneren, dan zijn ze geen streekmusea
door Wout Bareman
GENT - Liefhebbers van klassie
ke muziek kunnen vanaf begin
volgend jaar met de bus naar
een serie concerten in Brugge en
Gent. In een later stadium wor
den ook voor Vlamingen bussen
ingezet naar voorstellingen in
het Scheldetheater in Terneu-
zen. De grensoverschrijdende
reisjes vormen een belangrijk on
derdeel van het project Cultuur
promotie Scheldemond.
Aan het project wordt deelgeno
men door de Bijloke Concert
zaal in Gent, het Concertge
bouw in Brugge en het Schelde
theater. Er is enkele jaren aan
gesleuteld. Cultuurpromotie
Scheldemond wordt gesteund
door de drie provincies, wórdt
gesubsidieerd door 'Bi-ussel' en
loopt tot 2008. Het is de bedoe
ling dat de samenwerking uitein
delijk een structureel karakter
krijgt en mogelijk wordt uitge
breid met andere podia.
De 'cultuurtempels' in Brugge,
Gent en Tei-neuzen willen niet
alleen de mobiliteit van de mu
ziekliefhebbers vergroten, maai
de komende twee jaar vooral
ook veel aandacht besteden aan
het informatie geven over de
wederzijdse culturele activitei
ten.
Nu al steken veel Vlamingen de
grens over voor voorstellingen
in het Scheldetheater. Het grens
verkeer in tegengestelde rich
ting is nog beperkt. Via een web
site, SMS-boodschappen op mo
biele telefoons, een nieuwsbrief
en alle mogelijke andere commu
nicatiemiddelen, worden de eve
nementen en te bieden mogelijk
heden onder de aandacht van de
cultuurliefhebber gebracht.
Kans van slagen
Projectcoöi'dinator Walter de
Clercq (Scheldetheater) gisteren
tijdens de presentatie van Cul
tuurpromotie Scheldemond in
Gent: „Ons logo duikt straks
werkelijk overal op. Er valt dom
weg niet aan ons te ontkomen."
Volgens hem heeft het initiatief
een grote kans van slagen. De
drie theaters beslaan immers
een erg groot verzorgingsgebied
en bestrijken grote delen van
Oost- en West-Vlaanderen én
heel Zeeuws-Vlaanderen. De
Clerck: „In de eerste fase bieden
we de Zeeuws-Vlamingen een
aangename, makkelijke manier
om concerten in Gent en Brugge
te bezoeken. Voor vijf euro wor
den ze vanaf verschillende op
stapplaatsen per bus naar hel
Bijloke of het Concertgebouw
vervoerd. Vooraf worden ze bo
vendien bijgepraat over de aard
van het concert."
De bus rijdt voor het eerst op 7 ja
nuari. Dan concerteert in het Con
certgebouw in Brugge hel Natio
naal jeugdorkest met het Neder
lands Concertkoor Er wordt werk
uitgevoerd van Gustav Mahler. Op
3 februari voert de Defilharmonie
in het Bijloke in Gent werken uil
van Felix Mendelssohn, Bartholdy
en Robert Schumann. Op 4 maart
volgt een concert van hel Or
chestra des Champs-Elysées en het
RIAS Kammerchor (werken van
Anton Bruckner en Johannes
Brahms) in het Concertgebouw en
op 29 april voert het Hagen Quur-
tet in het Bijloke werken uit van
Franz Schubert, Ka rol Szynma-
noivski en Johannes Brahms.
Big Band naar
jazz-concours
GOES - De Big Band van de
Zeeuwse Muziekschool neemt
zondag 17 december deel aan
het Prinses Christina Jazz Co»
cours. Dat wordt gehouden in
het Muziekgebouw aan 't IJ ie
Amsterdam.
De band staat onder leiding var.
Anja Sinke. De solisten zijn Si
mon de Zwaan (16 jaar, altsaxo
foon) en zijn zus Marieke de
Zwaan (12, trompet). De volgen
de werken worden uitgevoerd:
Gentle breeze (Jeff Taylor),
Quintessence (Quincy Jones/
Sammy Nestico) en Blues in the
night (Arlen/Despain).
Het is, na 2004, de tweede keer
dat de Big Band deelneemt aar
het concours.
Jan Gunter in
kerkje Ellesdiek
ELLEWOUTSDIJK - Kunstwe.
ken van Jan Gunter zijn zondag
tussen 13.30 cn 16.00 uur te be
kijken in 't Kerkje van Ellesdiek
te Ellewoutsdijk.
De expositie, met als titel Hun-
ter is 'ier omvat schilderijen en
tekeningen van Zeeuwse land
schappen. De kunstenaar is zon
dag zelf ook aanwezig.
Ontpoldering Braakman-Zuid
t
Westerschelde
Braakman-Noord j
Philippine
