Veel korte lontjes in het verkeer
U R
In het donker komt de taal tot leven
Veel te ontdekken bij Galerichel
15
Opgestoken vingers, getik op het voorhoofd en schietbewegingen. Automobilisten die snel geïrriteerd raken, halen soms de meest vreemde en dwaze capriolen uit.
foto Lex de Meester
hij weet dat hij hooguit een paar secon
den later op de plaats van bestemming
is als hij zo'n ritser laat invoegen.
Ook Dekker ergert zich 'behoorlijk
aan die ongedurige bestuurders die
niet het fatsoen hebben om normaal
aan te sluiten'. Ze vreest dat door "fret
blokkeren van de invoegmogelijkhe-
den voor ritsers 'best heel wat ongeluk
jes gebeuren'. Ongelukjes die ook
weer voor files zorgen, vreest de Mid
delburgse.
Tijdens het autorijden ervaren men
sen emoties die hun rijgedrag op posi
tieve en negatieve wijze kunnen beïn
vloeden. De meest voorkomende emo
ties tijdens het rijden zijn irritatie en
nervositeit. Als er iets onverwachts ge
beurt in het verkeer, schrikken men
sen vaak eerst, aldus Mesken. Ze wor
den volgens haar nerveus als ze de si
tuatie niet zelf in de hand hebben en
ze worden boos of geïrriteerd als er ie
mand anders is, die ze de schuld kun
nen geven.
Een file zelf leidt, niet tot irritatie,
maar het gedrag van weggebruikers in
de file mogelijk wel. Volgens haar ko
men emoties snel op en nemen ze ook
snel af. Het gaat volgens haar vaak om
kleine dingen, een stilstaande auto op
de vluchtstrook, een voetganger die op
eens oversteekt, een lastig kruispunt.
Wat haar ook opviel is dat proefperso
nen die tijdens de rit een paar keer
geïrriteerd waren, op bepaalde wegge
deeltes harder reden dan deelnemers
die niet geïrriteerd waren.
Op de parkeerplaats bij het tanksta
tion Selnisse aan de noordkant van de
A58 knikken Kees de Regt en Jille
Schoolmeester bevestigend als ze met
die conclusies worden geconfronteerd.
De beide IT-monteurs uit Roosendaal
en Etten-Leur zitten voor hun werk
veel op de weg.
De Regt gaat er prat op dat hij zich in
het verkeer niet laat opfokken. Wel
ziet hij andere automobilisten vaak de
meest vreemde en dwaze capriolen uit
halen. Er rijden volgens hem wel erg
veel 'korte lontjes' in een auto. Hij
heeft zich aangeleerd niemand meer
aan te kijken die in een andere auto
zit. Want hij is het beu geconfronteerd
te worden met opgestoken vingers, ge
tik op het voorhoofd en schietbewegin
gen van anderen als hij zich keurig
aan de regels houdt. Pas nog, voor het
stoplicht in Middelburg, hoorde hij ie
mand geweldig tekeergaan omdat hij
netjes afremde toen het licht op oranje
sprong.
Hij vraagt zich echt af waarom veel
van die automobilisten zich zo druk
maken. „Stilstaan voor een verkeers
licht kost hoogstens 2,5 minuten tijd.
Waar praten we dus over."
Rijgedrag
bij de rol van emoties in het verkeer",
aldus de promovenda.
Als voorbeeld wijst ze naar de ritscam
pagne van een paar jaar geleden waar
bij mensen werden gestimuleerd door
te rijden tot het einde van de invoeg-
strook om daar pas in te voegen. In die
campagne werd onvoldoende rekening
gehouden met de emoties van mensen.
Ze hadden het gevoel dat ze voordron
gen als ze aan het einde van de strook
gingen ritsen. En automobilisten op
de rijbaan vonden dat de in voegers ge
woon achteraan aan moesten sluiten
en lieten ze er vaak niet tussen. Dat
zijn volgens de onderzoekster reacties
die niet waren voorzien.
Davidse is een chauffeur die niet zit te
wachten op ritsers. Het zijn volgens
hem mensen die vooi'dringen. Als hij
kan, blokkeert hij zo'n ritser terwijl
rioorEmile Calon
Ronald Davidse weet maar al te
goed dat hij zijn gaspedaal makke
lijker wat dieper intrapt als hij geïrri
teerd is. Terwijl hij zijn VW Golf vol-
tankt bij het Shellstation nabij Arne-
muiden geeft de Vlissinger toe dat
emoties in het verkeer niet bijdragen
aan een veilig weggedrag. Ook Erica
Dekker uit Middelburg erkent dat
haar concentratie minder is als ze zich
ergert aan andere automobilisten.
Emoties beïnvloeden inderdaad het rij
gedrag, zo blijkt uit een onderzoek
door Jolieke Mesken. Een paar dagen
geleden promoveerde ze aan de Rijks
universiteit Groningen op een onder
zoek waaruit dat blijkt.
„Emoties tijdens het rijden kunnen
het rijgedrag van automobilisten beïn
vloeden: een boze bestuurder heeft na
melijk de neiging verkeerssituaties als
minder riskant in te schatten dan ze
zijn. Het is daarom van groot belang
dat beleidsmakers, als ze nieuwe ver
keersmaatregelen treffen, stil staan
woensdag 6 december 2006
Hinder door werk Stationsbrug
MIDDELBURG - Het Stationsgebied in Middelburg is
van maandag 11 tot en met woensdag 13 december moei
lijk bereikbaar. Er wordt dan gewerkt aan de aanpassin
gen van de Stationsbrug. Er wordt een verkeerslicht ge
plaatst, de fietspaden worden aangepast, kruispunten
worden duidelijker gemaakt en op de brug komt een bre
dere strook voor fietsers. Het werk begint eind deze week
al. Dan wordt de Loskade gedeeltelijk afgesloten. Vanaf 8
december is de Blauwedijk in de richting van de Schroe-
brug dicht. Drie dagen later worden de Stationsbrug, Sta
tionsstraat, de Loskade en de hele Blauwedijk afgesloten.
Het verkeer wordt omgeleid. De kaaienroute wordt tijde
lijk in twee richtingen opengesteld. De maatregelen wor
den genomen naar aanleiding van een dodelijk ongeval op
de Stationsbrug.
Rijontzegging voor drankrijder
MIDDELBURG - Een 61-jaxdge drankx-ijder uit Heinkens-
zand aanvaardde gisteren in Middelbux-g gelaten zijn
straf: drie maanden rijontzegging en 360 eui'o boete.
Politierechter N. van Spronssen hield enigszins rekening
met de gevolgen van een langere rijontzegging, die de ver
dachte zijn baan zou kosten. Daarnaast was er sprake
van een lichte overschrijding van de alcohollimiet: 250 mi
crogram, waar 220 microgram is toegestaan. Officier van
justitie R. Jeuken had minder compassie met de Bevelan
der. „U bent dubbel en dwars gewaarschuwd." De offi
cier verwees naar een eerdere veroordeling voor dronken
rijden, waai-van hij wist dat hem een rijverbod van een
half jaar boven het hoofd hing.
De man zat zodoende in zijn proeftijd toen hij 24 januari
in Wissenkei'ke werd aangehouden. „Ik had drie glazen
wijn gedronken. Ik heb anderhalf uur gewacht voordat ik
ben gaan rijden, maar dat bleek te kort te zijn." De vex--
dachte besefte een misx'ekening te hebben gemaakt. De
man had daax-mee geriskeerd zijn baan te verliezen, want
hij heeft het rijbewijs nodig voor zijn werk.
Boete voor vechtpartij Nieuwstraat
TERNEUZEN - Een dertigjarige Terneuzenaar is 55 euro
aimer, omdat hij op 27 augustus vox-ig jaar in de Nieuw-
stx-aat in Terneuzen beti'okken was bij een vechtpartij. De
man toonde gistei-ochtend tegenover kantonrechter C.
Kool berouw, al wilde hij nog wel kwijt dat hij eei'st zelf
klappen had gekregen. „Ik had het al eens eerder met die
man aan de stok gehad. Nu zei hij lelijke dingen over fa
milieleden, waardoor mijn lontje steeds korter werd.
Eerst ging ik weg, maar toen riep hij nog iets en ben ik te-
njggelopen." Zowel Kool als officier van justitie E.
Bethlehem had daar geen begrip voor, met name omdat
de Temeuzenaar in de horeca werkzaam is. Kool: „U had
dus beter moeten weten."
Werkzaamheden Zoomweg-zuid
BERGEN OP ZOOM - De Zoomweg-zuid (A4) nabij het
knooppunt Markiezaat wordt zatex-dag 9 en zondag 10 de
cember geasfalteerd. De wei'kzaamheden vinden beide da
gen plaats tussen 06.00 en 17.00 uur. Als gevolg daarvan
wordt het verkeer omgeleid. Gele boi'den geven de omlei
ding aan. In geval van slecht weer worden de werkzaam
heden uitgesteld naar het weekeinde van 16 en 17 decem
ber.
kunst
I*» w
11
a
-
1
Op de ruit van de Middelburgse galerie Caesuur wordt het gedicht van Rozalie Hirs in fragmenten geprojecteerd. foto Lex de Meester
door Rolf Bosboom
MIDDELBURG - Als de avond
is gevallen, ontwaakt de exposi
tie bij galerie Caesuur in Middel
burg. Woorden en zinsdelen wor
den dan op het raam geprojec
teerd in een dwingend ritme.
Wie buiten de tekst volgt, merkt
dat geleidelijk een compleet ge
dicht ontstaat.
Het is werk van Rozalie Hirs uit
Amsterdam, die zowel actief is
fis componiste als op het texrein
van de poëzie. De Middelburgse
dichter F. van Dixhoorn nodig
de haar uit voor het poëziepro-
ject dat jaarlijks in december
bij Caesuur wordt gehouden.
Hit jaar is het de vijfde keer.
Jan Baeke, Tsead Bruinja, Mus
tafa Stitou en Tonnus Ooster-
hoff gingen Hirs voor.
Voor het Middelburgse project
schreef Hirs Leven, vormeen
gedicht waarin taal centraal
staat. „Het gaat over taal, maar
vooral ook over de wijze waarop
zinnen en betekenissen zich vor
men. Ik zie taal als een verzame
ling gevonden voox-werpen in je
hoofd, die je met elkaar ver
bindt op het moment dat je
spreekt of schrijft. Dat maakt
het tegelijk ook iets heel myste
rieus."
Het proces van betekenisvor
ming heeft zij tevens in beeld ge
bracht, samen met 'nieuwe-me-
diakunstenaar' Harm van den
Dorpel, met wie ze op uitnodi
ging van het Fonds der Letteren
x-ecent ook al een project samen
heeft gedaan. Van den Dorpel
zorgde ervoor dat het gedicht in
fragmenten op de ruit van Cae
suur wordt geprojecteerd, op
steeds andere plaatsen en in een
tempo dat voortdurend varieert.
Hirs: „Hij heeft het leesproces
vertaald in de tijd en er een rit
me in aangebracht." Overdag is
er nauwelijks iets zichtbaar, af
gezien van bijvoorbeeld wat me
mopapiertjes die op het raam
zijn geplakt. „Het lijkt op iets
wat verloren is door iemand,
iets wat er per ongeluk is neerge
zet. Pas als het donker is, komt
het tot leven. Dan kun je het le
zen en krijgt het betekenis."
Leven,vorm
Tijdens de uitgesproken (zin)
verschijning op het scherm van het bewuste
spookt de verbeelding toont vorm zin zich in vorm giet
schiet in het werkwoord beademt onderwerp
beweegt zin de straat op
spreekt met meewerkend een
lidwoord hier een plaatsbepaling kleedt zich in bijgevoegelijks
kerft zich in gezegde gehoorde opgevangen
banen van vermeende gedachten (wat opnieuw gezegd kan wor
den)
het geworpen kind daar
wijkend wordt
betekenis gevend aan 'nemend' uitgesproken
bron (een bos van worden)
hart pompende
met de zin (van zins- als lichaam) ademende longen
tongen geworpen werkende worden wijkende betekenis aanne
mend zich in een
vorm gevend
verwijzend met mens-zijn
(veelvormigheid) naar leven
Expositie: Werk van Rozalie Hirs
in samenwerking met Harm van
den Dorpel, t/m 6 januari bij gale
rie Caesuur, Lange Noordstraat
67, Middelburg. Te zienna zonson
dergang.
door Anita Tournois
AARDENBURG - De zomerten-
toonstelling, de beeldentuin en
de zomerconcertjes zijn al jaren
een vast fenomeen in Galerichel
in Aardenburg. Tijdens de win
termaanden wordt het publiek
voortaan ook getrakteerd op een
scala aan activiteiten. Zoals de
wintertentoonstelling, waar
veel te ontdekken valt. Of de di
verse podiumoptredens tijdens
de komende open-huiszonda-
gen, waar men kan luisteren
naar muziek of poëzie.
De wintertentoonstelling presen
teert - naast het werk van de
vaste exposanten - schilderijen,
tekeningen, bronzen, metalen
objecten en siex'aden van zes
nieuwkomers. In de kleurrijke,
abstracte schilderijen van Antje
Seewald uit Dresden valt veel te
ontdekken. Deze kunstenares,
die werkt met olieverf op hard
board, houdt van het spelen met
voxmen en kleuren. Oervormen
worden samengebald tot bonte
taferelen in een eindeloos kleu
renpalet, geïnspix-eerd door de
vier elementen (water, vuur, aar
de en licht) en de natuur.
Sommige werken zijn na afloop
in stukken gezaagd en weer bij
een gebracht in een kader tot
een soort puzzel. Zelf noemt de
kunstenares dit 'kunstrecy-
cling'. „Ik bedenk niets vooraf.
Mijn inspiratie komt van bin
nen. Gevoelens, gedachten, in
drukken vereenvoudig ik al
schildei'end. De toegestroomde
informatie en inspiratie werk ik
zo uit tot een hax-monisch ge
heel. Slechts een enkele maal ga
ik uit van een thema. Via mijn
werk wil ik de wereld iets meer
blijheid en fantasie schenken."
Alleen met inkt, hoofdzakelijk
zwart, zet Lotte Klaver uit Am
sterdam trefzekere en veelzeg
gende afbeeldingen neer van
mensen, maar vooral van kinde
ren. Inspiratie put zij uit geheu
gen en fantasie. Als excellent ob
servator heeft zij slechts enkele
lijnen nodig om in haar tekenin
gen uiting te geven aan het be
oogde. Daarom is haar manier
van werken net zo open, onbe
vangen en speels als hetgeen
wordt afgebeeld.
In het werk van Jan Bruens, Rot-
terdammer maar al jaren woon
achtig in Aardenburg, valt ook
steeds opnieuw iets te ontdek
ken. Alle technieken heeft hij ai
geprobeerd en zijn werk is op
tal van manieren toegepast. Net
als Seewald heeft hij nooit een
Het werk Oil auf Leinwand van
vooropgezet plan, maar gaat ge
woon aan de slag. Niet zomaar
eventjes, maar vol toewijding,
in opperste concentratie en ui
terst perfectionistisch, getuige
zijn tekeningen en schilderijen.
Vlaggen, vogels, lucifersdoosjes,
Palestijnse sjaals, geweren, pot
scherven, wasknijpers, stempels
met terror-art en landschappen
trekken aan het oog voorbij.
Alledag
Het zijn sjablonen van de tijd
geest, geïnspireerd door het le
ven van alledag om de hoek,
itje Seewald.
maar ook doordrongen van een
politieke overtuiging. Een x-e-
cent voorbeeld is It's a long dis
tance from Staphorst to Mekka.
Het is gemaakt in de Afghan
Truck style, een schildertech
niek die ook in Staphorst in de
klederdracht en als meubelschil
dering werd gebruikt en al eeu
wenoud is.
De bijzonder vormgegeven me
taalobjecten van Reinier Eike
lenboom, die in Frankrijk
woont, zitten vol humor. Nog
meer kijkgenot bieden kleine ele
gante bronzen van Monique Au-
sems, sieraden in glas van Justa
van Hermon, schilderijen met
kikkers van Conny Vlasveld en
glaskunst van Majid Zarabi Far.
Dat geldt natuurlijk ook voor
het werk van de vele vaste expo
santen, zoals beelden van Marij
ke in den Bosch met beelden en
monotypes van Liz Rumburk,
Tentoonstelling t/m 7 januari in
Galerichel, Weststraat 38, Aarden
burg. Geopend: dagelijks via 't Ri
cheltje, 13-17 uur Wintersalon
met podiumoptredens: elke zon
dag t/m 7 januari, 14-17 uur. Zie
ook: www.galerichel.com.
foto Camile Schelstraete
