PZC
Verliefd op
een
woning
W3
Militair wachthuisje
is een mooi symbool
Van knechten woning tot jachthuis
riedactie bijlagen: 0113-315680
www.pzc.nl
E-mail:redactie@ pzc.nl
Postbus 314460 AA Goes
Advertentie-exploitatie:
Noord- en Midden-Zeeland: 0113-315520;
Zeeuws-Vlaanderen: 0113-315570;
Nationaal: 020-4562500.
zaterdag 2 december 2006
Apparaat moet zich
aanpassen aan gebruiker
DE VOORDEUR
De voordeur biedt toegang tot een woning, maar wat
daar achter schuil gaat. blijft voor velen onzichtbaar.
In deze serie een kijkje achter de voordeuren van
Zeeuwse huizen. Iedere week gaat een andere deur
open en geeft de bewoner een blik in zijn of haar leven.
foto's Mechteld Jansen
Het huis Het Oude Anker aan het Sluispad in Haamstede heeft een bijzondere geschiedenis. Maar hoe oud de woning precies is, is niet te achterhalen.
foto's Marijke Folkertsma
Vanaf de eerste keer dat
Renée Ramakers het
huisje zag, was ze er ver
liefd op. Het bleek zowaar
in de stille verkoop te staan
en binnen de kortste keren
kon zij zich eigenaar noe
men. Dat is nu ruim acht
jaar geleden. Sindsdien is
Ramakers vooral bezig ge
weest de bijzondere geschie
denis van Het Oude Anker
aan het Sluispad in Haam
stede te achterhalen en te
bewaren. „Dit huis be
schouw ik als mijn derde
kind."
Echt comfortabel wonen is
het niet in Het Oude Anker
maar dat is voor Renée
Ramakers geen enkel bezwaar,
zij geniet van dit historische
pand met zijn bijzondere ge
schiedenis. „Van oorsprong
moet het een sluiswachtershuis
je zijn geweest dat aan het voor
malige riviertje de Amer stond",
vertelt Ramakers. „Maar hoe de
Amer precies gelopen heeft,
weet ik niet. Op het huis staat
het jaartal 1617, maar gezien de
oude kloostermoppen zouden de
fundamenten uit eerdere eeu
wen dateren. Er zijn bronnen
die het hebben over de veertien
de eeuw."
Wie Het Oude Anker nu ziet kan
zich niet voorstellen dat het ui
terlijk van dit huis nog geen hon
derd jaar oud is. Tot in het eer
ste decennium van de twintigste
eeuw was Het Anker, zoals het
huisje toen nog heette, een een
voudige woning zoals er wel
meer op de Kop van Schouwen
te vinden waren. Het was eigen
dom van C. Bolle die er twee
knechten met hun gezin in liet
wonen. In 1916 kocht R. van
Schaik het pandje. In de vier vol
gende jaren onderging het een
voudige knechtenhuisje, zowel
binnen als buiten een complete
metamorfose.
Historisch aanzien
Van Schaik wilde er de allure
van een jachthuis aan geven.
Hiervoor bemachtigde hij uit
verschillende Zeeuwse huizen
historische elementen die hij
liet plaatsen in Het Oude Anker.
De verbouwing gaf het. huis een
historisch aanzien dat het qua
leeftijd wel, maar qua achter
grond niet verdiende. Zo kreeg
de woning een fraaie trapgevel
met boven aan de gevel een oud
anker. De ramen werden vervan
gen door oude, karakteristieke
eikenhouten kozijnen met
glas-in-loodraampjes, waarin
de wapens van diverse Zeeuwse
gemeenten in verwerkt zijn. Der-
Kamperland, het dorp waar je honderd jaar kunt
worden, schreef journalist Gerard C. van Loo op
18 januari 1975 in de PZC. Tijdens een 'middagje Kam
perland' had hij, nadat hij was ontmaskerd als Zuud.be-
velander (..ik ööret' wê!), toch een goed gesprek aan de
bar van Havenzicht. En tijdens zijn 'middag' kwam hij
op het spoor van Leen Goudswaard, de eeuweling die
zijn dagen sleet in pension Heyboer. Of Herman en Car-
la Bos ook honderd willen worden op Kamperland we
ten ze nog niet maar „voor zover we het nu kunnen
overzien, blijven we hier voorlopig wel", aldus Her
man.
Het stel (zij 55, hij 56) bewoont een verrassend ruim
huis. Of beter gezegd twee huizen, samengesmeed tot
één. Dus beschikken de Bos'jes nu over een voor- en
een achtertuin plus een binnenplaats. Voorwaar niet
gering. Als je daarbij de binnenruimte inpandig be
kijkt, zit het stel ruim in 'het vel'. Maar dat mag ook
wel want „het gezin wordt steeds groter", vertelt Car-
la. „De drie zoons komen nu met aanhang logeren." Bo
vendien zijn er ook nog de honden. Hoewel niet groot
van formaat, wel behoorlijk in aantal: Mick, Jagger,
Flip, Gabber en Keetje, vier reuen en een teefje. Eigen
lijk dezelfde verhouding als in het gezin Bos, waar moe
der Carla het op moet nemen tegen een echtgenoot en
drie zonen. „Leuk hoor, al mis ik af en toe wel eens
vrouwendingetjes. Maar zoons zijn meestal erg lief
voor hun moeder."
De 'verbinding' tussen de twee panden is nu het centra
le deel van het huis. Herman: „We hebben er de keu
ken in gemaakt. Maar het is echt een leefruimte gewor
den. We zitten hier heel vaak." Glimlachend: „Niet
goed eigenlijk, als je op een dorp woont, want we heb
ben hier geen uitzicht op de straat. Dus kunnen we ook
niet zien wat er allemaal op het dorp gebeurt."
Naast de woonkeuken zit een bijkeuken. De tussen
muur bevat nog de originele kozijnen met glas. „Er
heeft hier een schilderswerkplaats gezeten. Op de ra
men zie je nog nog sporen van verf of lijm," vertelt Her
man: „Die spetters zijn niet weg te krijgen", verzucht
Carla
Dat de vrouw des huizes een uitgesproken voorkeur
voor blauw heeft, is duidelijk te zien in het interieur.
„Ik heb dat in het hele huis gedaan, dan kun je nog
eens wat wisselen zonder dat je het risico loopt dat het
niet staat. Waarom blauw, tja, ik denk dat het mijn lie
velingskleur zal zijn. Ik vind het gewoon een mooi."
Blauw is ook het militaire wachthuisje dat pontificaal
aan het begin van de voortuin staat. „Het komt van de
Bernardkazerne uit Amersfoort", zegt de als kolonel
gepensioneerde Hérman. „Ik zag het liggen bij het af
val en mocht het meenemen. Na een hoop vijven en zes
sen is het uiteindelijk meegegaan." Het wachthuisje
roept nogal wat reactie op. Carla: „Veel mensen gaan
er even in staan of zetten het op de foto. Er is zelfs al
een paar keer geprobeerd het te vernielen." Herman
herinnert zich „vorig jaar nog, met vuurwerk. Er
moest toen een hele nieuwe zijwand in. En omdat dat
geen standaard afmetingen zijn, kostte dat een aardige
slok geld."
Opvallend is dat alle zoons gekozen hebben voor een
militaire carrière. „We hebben dat niet gestuurd om
dat ik in dienst heb gezeten, zeker niet", vertelt Her
man. Maar het bloed kruipt blijkbaar waar het niet
gaan kan. Is dat wachthuisje toch een mooi symbool.
een museum in het huis wilde
openen. „Het zijvertrek, dat
naast de hal ligt, had hij inge
richt als stijlkamertje. Die is
ook gelambriseerd en heeft"
'fraaie eiken openslaande tuin
deuren. Hier stond altijd een
mooi gedekte tafel met zilveren
bestek en kristallen servies, als
of de mensen zo aan tafel kon
den gaan. En hij liet geïnteres
seerden altijd het huis zien."
Die bevlogenheid van Van
Schaik en Kristelijn lijkt ook op
Renée Ramakers te zijn overge
slagen. Direct na aankoop heeft
zij restauratiearchitect J. Weyts
ingeschakeld. De laatste stelde
een restauratieplan op en dien
de een aanvraag in bij het res
tauratiefonds van Monumenten
zorg. „Maar ja, daar bepaalde
men dat ik de maandelijkse afbe
taling van de lening niet zou
kunnen opbrengen en dus viel
er niets te lenen", zegt Ram
akers nog steeds verontwaar
digd. „Vervolgens heb ik bij de
Stichting Renesse aangeklopt
maar zij lenen niet aan particu
lieren. Uiteindelijk kreeg ik de
financiering rond met medewer
king van mevrouw R. van Kam
pen, de dochter van de heer Kris
telijn." Vooral het afgelopen
jaar heeft Ramakers de zaken
flink aangepakt. Al het hout
werk aan de buitenkant (goot-
klossen, kozijnen, raamlatten en
luiken) is nagelopen, hersteld,
waar nodig vernieuwd en ge
verfd.
„De poortdeur was er het ergste
aan toe. Het liefst had ik die wil
len laten restaureren, maar dat
kostte ongeveer 25.000 euro,
niet te betalen dus. Nu zit er een
nieuwe, eiken deur in, helemaal
nagemaakt en met het oude
hang- en sluitwerk. Het slot is
weer werkend gemaakt."
Op het verlanglijstje staat ook
het metsel- en voegwerk en de
reparatie van de marmeren
vloer. En de tuin zal eens in stijl
aangelegd gaan worden.
Ramakers is nog steeds heel ge
lukkig in haar huisje.
„We doen elk jaar mee met
Open Monumentendag en dat
levert heel veel positieve reac
ties en aanvullende informatie
over het huis of aanverwante on
derwerpen op; die komen uit
heel Nederland. Bovendien leeft
de buurt erg mee, het huis is ei
genlijk een beetje gemeenschap
pelijk bezit van het dorp. Men
sen komen met oude foto's en an
sichtkaarten van het huis aan,
complimenteren ons met de res
tauraties. Als importbewoner is
zo'n oud huis een uitstekende
manier om de autochtone bevol
king te leren kennen en meer te
leren over de omgeving."
Inge Heuff
Annemarie Zevenbergen
De poortdeur is niet meer origineel, maar is wel uitgerust met authentiek hang- en sluitwerk.
zanne uit een apocrief aanhang
sel van het bijbelboek Daniël.
Een siersteen met het wapen
van Habsburg sluit het tableau
af. De haard wordt geflankeerd
door twee zandstenen figuren
die de landbouw symboliseren.
Klein en laag
Het bijna honderd jaar oude
keukentje is toegankelijk via
een oud, smal deurtje in de hal.
Hier is alles klein en laag. „Ooit
wil ik de keuken moderniseren,
want die is wel erg onpraktisch,
maar het heeft niet mijn priori
teit", stelt Ramakers vast. Van
uit de keuken leidt net zo'n smal
en oud deurtje naar de zeven
tiende eeuwse achterdeur. In de
jaren zestig is er achter de gróte
kamer een nieuwe aangebouwd,
nu de huiskamer van Ramakers
en haai' dochter en zoon. Tegelij
kertijd verrezen toen in het ver
lengde van de keuken een bij
keuken en douche. „Die aan
bouw heeft het echtpaar Kriste
lijn laten bouwen", vertelt Ram
akers. „De heer Kristelijn is der
tig jaar schoolmeester in Renes
se geweest en hij was net zo weg
van dit huis als ik. Hij heeft het
in 1954 van de weduwe Van
Schaik mogen kopen, ook al
bood hij minder dan enkele an
dere gegadigden. Maar zij her
kende waarschijnlijk zijn passie
voor het huis zoals haar overle
den echtgenoot dat ook had."
Ramakers weet dat Kristelijn
tig jaar later, na de oorlog, werd
een aantal van deze raampjes ge
red uit de puinhopen die waren
ontstaan door bombardemen
ten. Het huis was blijven staan,
maar alle ramen waren door de
luchtdruk eruit gevlogen.
Aan de zijgevel werd een keu
kentje aangebouwd met een ze
ventiende eeuwse buitendeur.
Links van de voorgevel kreeg
het huisje een fraai poortje dat
afkomstig is van een achterin
gang aan het Karsteil of Korte
Groendal uit Zierikzee.
De grote kamer kreeg behalve
de paneellambrisering ook een
open haard, vooi'zien van een te
gelplateau met een kleurig gra
naatappelpatroon. Middenin
het plateau is een tableau aange
bracht van terracottategeltjes.
Elke tegel verbeeldt een scène
van het verhaal van de kuise Su-
De open haard heeft een kleurig tegelplateau. De terracotta tegels
middenin verbeelden een scène van het verhaal van de kuise Suzan
ne.
