Sommigen hebben nog liever een ruïne in de mond
PZC
22
zaterdag 2 december 2006
occasioneel
RUDEN RIEMENS FOTOGRAFIE
Sommige mensen zijn met geen stok
naar de tandarts te krijgen. Al in de
wachtkamer, klassiek achtergronddeuntje
of niet, breekt hen het angstzweet uit. Het
Tandheelkundig Centrum Beuningen komt
met een radicale oplossing voor dit pro
bleem: narcose.
De schooltandarts, die heeft het dikwijls ge
daan. „Dat is althans wat ik hoor van pa
tiënten die bang zijn", zegt Jan van Ge-
mert, tandarts in het tandheelkundig cen
trum in het Gelderse Beuningen. „Bij de
school kwam een bus en daar moest dan de
hele klas in korte tijd doorheen. Kinderen
hoorden andere kinderen schreeuwen en er
was geen tijd om ze gerust te stellen,"
Uit een eerder onderzoek van het Acade
misch Centrum Tandheelkunde Amsterdam
(ACTA) blijkt dat 800.000 Nederlanders uit
angst de tandarts mijden. Nog liever camou
fleren ze de ruïne in him mond, dan dat ze
er één voet over de drempel zetten.
Van Gemert: „Ze nemen op de koop toe dat
ze pijn lijden en hun pijngrens schuift
steeds verder op. Al bij het zien van het on-
derzoeksspiegeltje breekt hen het angst
zweet uit. Intussen wordt hun gebit steeds
slechter."
In Nederland zijn enkele centra voor bijzon
dere tandheelkunde waar patiënten met ex
treme angst of met geestelijke en lichamelij
ke handicaps onder narcose kunnen wor
den behandeld. Deze centra zijn dikwijls
verbonden aan ziekenhuizen. Enkele zelf
standig gevestigde tandartsen zien er ech
ter ook een markt in. Van Gemert: „Bij de
centra voor bijzondere tandheelkunde zijn
wachttijden van één tot anderhalf jaar geen
uitzondering." Volgens Rob Dortmundt
van de Nederlandse Maatschappij voor
Tandheelkunde is het 'een handvol' regulie
re tandartsen die patiënten onder narcose
brengen. In Tandheelkundig Centrum Beu
ningen is het niet de tandarts zelf die de se-
datie, de veiiaging van het bewustzijn bij
patiënten, regelt. Dat wordt gedaan door
twee anesthesiologen van het Nijmeegse Ca-
nisius Wilhelmina Ziekenhuis. „Het is ons
vak, wij doen dit de hele dag", zegt een van
hen, anesthesioloog Huub Jessen.
Zonder risico's is het nooit, maar volgens
Jessen wordt gewerkt in 'volledig gecontro
leerde omstandigheden'. „We doen alles
conform de standaard van onze beroeps
groep." In de tandartspraktijk zal beade-
mings- en hartbewakingsapparatuur aan
wezig zijn. „We brengen alleen die patiën
ten onder narcose bij wie het risico op com
plicaties laag is", aldus Jessen.
Om dit te bepalen, wordt altijd eerst licha
melijk onderzoek gedaan en moet de pa
tiënt een vragenlijst invullen. Jessen: „De
patiënt houdt, als het zover is, controle
want we bepalen samen hoe ver we met de
bewustzijnsverlaging gaan. Dat kan omdat
de patiënt best lang redelijk aanspreekbaar
blijft." Na de behandeling belt de anesthe
sioloog nog om te vernemen hoe het gaat.
Volgens Jessen kan misselijkheid optreden.
Van Gemert: „Het kan zijn dat iemand die
onder narcose is behandeld, daarna weer
wel naar de tandarts durft. We proberen
mensen in ieder geval wel met zachte hand
het normale traject in te krijgen."
Psycholoog prof. dr. Ad de Jongh van het
ACTA heeft daar hou juist een hard hoofd
in. „Prima als mensen die veel pijn hebben
daar terecht kunnen, maar je helpt ze echt
niet van hun angst af. Tenzij ze na de beT
handeling een kunstgebit dragen, dan zul
len ze wel durven", schertst De Jongh. En
dat is niet ondenkbaar, meent hij. Bij een
behandeling onder narcose wordt door
gaans niet het 'meest nette werk afgele
verd', meent de hoogleraar. „Plet is niet
makkelijk voor een tandarts. De tong moet
helemaal worden vastgelegd, de patiënt
moet kunnen doorademen, er liggen dingen
in de keel. Tanden trekken is dan het een
voudigste en de patiënt is zo meteen van
zijn probleem af. Je raakt dus wel je tanden
kwijt, maar niet je angst." Het is niet niks
om iemand onder narcose te brengen, stelt
De Jongh. „Daar zitten altijd risico's aan.
Als het niet per se nodig is, moet je het niet
doen."
In centra voor bijzondere tandheelkunde
werken psychologen en angsttandartsen,
die daar na hun opleiding nog drie jaar
voor hebben.gestudeerd. „Maar niet ieder
een wil het traject van de psycholoog in",
stelt anesthesist Jessen. Van Gemert: „En
bij hoeveel mensen boeken ze resultaat?
Het is onzin dat we geen kwaliteit zouden
leveren. Zonder die garantie, beginnen we
er niet eens aan. In Nederland is er scepsis,
maar in landen als Amerika, Engeland en
Duitsland is een tandartsbehandeling on
der narcose gemeengoed." Dat sommige pa
tiënten om een kunstgebit zullen vragen, is
volgens Van Gemert reëel. „Maar dat doen
we alleen als het niet anders kan."
Het Tandheelkundig Centrum in Beunin
gen heeft met een eerste groep patiënten af
spraken gemaakt. Eerst wordt, ook met
röntgenfoto's, bekeken wat er mankeert
aan het gebit. Een collega van Van Gemert;
die er ervaring mee heeft, doet de behande
ling. Daarvoor worden zaterdagen vrijge
houden.
De Jongh: „Zodra de tandarts in Beuningen
ermee begint, heeft hij volgende week net
zo goed een wachtlijst. Het is een van de
meest voorkomende fobieën en daarmee
een interessante manier om geld te verdie
nen." Van Gemert bestrijdt dit. „Op den
duur zullen de behandelingen doordeweeks
worden gedaan en dan gaat het dus ten kos
te van het reguliere werk."
Wilma de Cort
Narcose voor angstige tandartsklant
