Eva vliegt snel en met
rumoer over het bord
(5
Je zal met al je ogen
goed moeten kijken
Rice lyrisch en luisterbaar Muziek van de nacht
Shirt met sensoren voor de
echte luchtgitaarspelers
zaterdag 25 november 2006
Eva Pot staat haar mannetje als ze achter het schaakbord zit: „Ik geef een partij niet zomaar weg."
foto Lex de Meester
Schaken tegen vrouwen?
Psychiater Adriaan van
Haaften had het er als stu
dent maar moeilijk mee.
„Nee, daar kom ik niet
voor", zei hij ooit, toen hij
aanschoof bij een schaak
toernooi. Tijdens een toer
nooi in Strassburg tegen de
Franse kampioene ging hij
echter hard onderuit en na
een oorwassing.tegen een
Engelse jeugdkampioene
was zijn kijk op vrouwelij
ke schakers compleet gewij-
zigd.
Maar nu bekent de Middel
burger: „Vrouwen zijn
achter het bord volwaardige te
genstanders." Eva Pot (16) is
het levende bewijs van deze stel
ling. De Middelburgse vwo-scho-
liere staat haar mannetje als het
om schaken gaat. Eva: Ik be
gon ooit met dammen, maar ik
vond op den duur het schuiven
van zwarte en witte schijven
maar saai. Schaakstukken zijn
niet alleen aantrekkelijker om
te zien, maar het spel is veel'ge
varieerder. Er zit veel meer in."
Na de eerste schaaklessen van
pa stapte Eva het clublokaal
van de Middelburgse Schaakver
eniging binnen om haar schaak
niveau verder op te krikken.
Eva: „Een avondje schaken be
staat vooral uit het spelen van
opgaven; hoe zet je met twee lo
pers de koning schaak of hoe
kun je in vier zet
ten je tegenstan
der mat zetten?
Dat soort dingen."
En is dat boeiend?
Eva vindt van wel.
„Natuurlijk, als je
de zaal rondkijkt,
dan zijn er niet
echt veel meisjes achter de ta
fels. Dat is jammer, maar zo ligt
het nu eenmaal. Toch merk ik
niet, dat jongens of senioren mij
onderschatten. Niet dat ik een
geweldenaar ben, maar er is wel
respect."
Dat merkt de schaakster ook bij
het jeugdkampioenschap van
Zeeland. „Ik weet natuurlijk
precies hoe de krachtsverhou
dingen liggen. Van een Jan Breu-
kelman zal ik niet zo gauw win
nen, da's gewoon een kei. Maar
in mijn partij tegen Joost van
Drunen pakte ik wel de volle
winst. Dat geeft wel een lekker
gevoel. Voor de tegenstander is
dat uiteraard minder. Soms
merk ik wel eens dat het extra
zuur is, als ze van een meisje ver
liezen. Jammer dan, maar daar
lig ik niet van wakker."
Van haar openings-
spel moet ze het
niet hebben. „Dat
is meestal niet zo
sterk. Lekker snel
le zetjes, dat werk
ligt mij het best.
En dan zorgen dat
je tegenstander in
tijdnood komt en fouten gaat
maken."
Snelschaken ligt haar duidelijk
beter. Eva: „Ik houd van tempo.
Hup, zetten en doorgaan. Je
hoeft dan ook niet zo lang en
diep na te denken. Tijdens het
Landau-toernooi eindigde ik vo
rig jaar op een vierde plaats.
Mijn doel is om dit jaar ook eens
een prijs te pakken bij het snel
schaken. Daarom schaak ik
vaak op internet zogenaamde
één-minuutpartijtjes. Dat vind
ik gaaf."
Eva is niet bepaald het type
schaker dat urenlang in stilte
achter een bord zit te peinzen
over een volgende zet, „Van mij
mag het best rumoerig zijn. Een
beetje lawaai, gezellig geklets.
Waarom niet? Ik heb daar abso
luut geen moeite mee. Volgende
week hebben we in Vlissingen
weer het jaarlijkse Pepernoten-
toernooi in Ter Reede. Het aller
leukste schaaktoernooi van het
jaar. Daar komen schakers uit
heel Nederland. Keigezellig. Ei
genlijk is het altijd heel chao
tisch en rumoerig, maar dat
geeft nou net dat lekkere typi
sche sfeertje waar ik van houd."
Wat het Zeeuwse jeugdkam
pioenschap betreft is Eva realis
tisch..„Je kent je eigen kwalitei
ten. Dan weet ik, dat ik niet
voor de titel moet gaan. Maar
het betekent niet, dat ik een par
tij cadeau geef. Zeker niet. Zo
eerzuchtig ben ik ook wel
weer."
Hans Segboer
De Ier Damien Rice debu
teerde drie jaar geleden
met O, een bijzonder fraaie cd
vol warme, melodramatische
nummers die verrassend goed
aansloegen bij een miljoenenpu
bliek.
De singer-songwriter weet op
opvolger 9 bij vlagen weer het
gevoel te vangen dat ergens tus
sen romantiek en zwelgen in ei
gen hartenpij n ligt. Hij blijft
aan de goede kant van de streep,
maar de cd werkt niet zo be
klemmend als de voorganger.
De grotendeels akoestische folk-
pop drijft op rustige gitaren en
strijkers, maar hier en daar
klinkt een piano en de heerlijk
verleidelijke stem van compag
non Lisa Hannigan.
Rice houdt het lyrisch en luister-
baar, verrijkt zijn oeuvre, maar
kan met 9 toch niet tippen aan
zijn hartverwarmende debuut.
Peter van der Heide
Damien Rice: 9 - 14th Floor/
Warner, 71:19 min.
Nacht - De Soundtrack is,
zoals de titel al doet ver
moeden, een poging om het ge
luid en het beeld van de nacht
in liedjes te vatten. Henny Vrien-
ten vroeg een aantal
bevriende muzikanten
om na te denken over
wat de nacht voor hen
betekent. Hun ruwe
ideeën werden geza
menlijk uitgewerkt in
de studio. Extra voor
waarde: elk nummer
gaat uit van een tempo
van zeventig hartslagen per mi
nuut, het nachtelijk gemiddel
de. In de beperking toont zich
de meester: Boudewijn de
Groot, Tom Barman en Henny
Vrienten zelf steken in originali
teit en kwaliteit ver boven de
rest (onder wie Def P en Jan
Rot) uit.
Fraai zijn verder de bijdragen
van Tom America en - heel ver
rassend - Herman Fin
kers, ondanks de
oubollige (en onnodi
ge) telefoonvervor
ming van Finkers'
stem.
De dvd werd gemaakt
door Nits-voorman
Henk Hofstede.
Martin Groenewold
Henny Vrienten: Nacht - De
Soundtrack (cd dvd, V2) - Re
lease: 27 november. Speelduur:
61.06 min.
HET WACHTEN WAS op u
illustraties uit Kastelen en Ridders, Tim Hutchinson
Zou Sinterklaas vandaag de
dag nog weieens briefjes
krijgen met het verzoek een
schoen te vullen met een hand
vol pepernoten, gedroogde ap
peltjes, een suikerbeest, een pop
van speculaas, marsepein, nog
ander plakspul, een nuttig ge
schenk en.een fraai boek?
In veel negentiende-
eeuwse sinterklaasboe
ken wordt Sint Nico-
laas op het hart ge
drukt het jonge volkje
behalve met lekkers
toch vooral ook te ver
rassen met een boek.
Zo staat in Sint Niko-
laas en zijn Knecht (het oersin-
terklaasboek, destijds een best
seller van jewelste) bij de kleu
renillustratie met 'Sint Niko-
laas in den Boekwinkel' het vol
gende versje: 'Wel hoe! kwam
Sint Niklaas/ Zoo waar nu weer
hier,/ Om boekjes te koopen?-/
Dat doet mij plezier;/ Want zie,
dat's nog beter/ Dan koek of
banket;/ Een boekje met
prentjes/ Geeft jaren lang pret./
O, vond ik er morgen/ Maar een
in mijn schoen! Gaf hem en
zijn knecht dan/ Een hand en
een zoen.'
Zo'n boek waarmee
Sinterklaas een beste
beurt maakt en de ont
vanger doet glimmen
van genoegen is de
pop-up-editie van Wij
gaan op berenjacht van
Michael Rosen en
Helen Oxenbury. Het
verhaal over een gezin ('Wij zijn
niet bang.') dat op een prachtige
dag op berenjacht gaat door
lang wuivend gras, een diepe
koude rivier, dikke slikkerige
modder, een diep donker woud,
een jagende zwiepende sneeuw
storm en dat tenslotte in een
nauwe donkere grot belandt, is
in de onderbouw van het basis
onderwijs dankzij het gelijkna
mige prentenboek uit 1989 een
succesnummer dat altijd voor
veel hilariteit zorgt.
Alle elementen die een
pop-up-boek tot een begeerlijk
speelboek maken zijn in deze
nieuwe uitgave te vinden: trek-
strookjes (poppetje-gezien-kast-
je-dicht, hee-daar-
ben-ik-weer), draai-
schijfjes, een simpel
flapje met daaronder
een ingenieus bewe
gend vouwsel, zigzag
pop-ups en andere nog
ingewikkelder mecha
nieken. In het tafereel
met de drie kinderen,
hun ouders en de hond ploete
rend in de sneeuw beleef je
bijna lijfelijk een heuse bliz
zard. Veel plezier valt er te bele
ven in het bos waar je door een
strookje heen en weer te bewe
gen dorre takken hoort kraken.
Kastelen
Bedoeld voor kinderen vanaf
een jaar of vijf is Kastelen en
ridders van Jean Coppendale en
Tim Hutchinson. Dit speelboek
dat vooral een avontuurlijk leer
boek is over het leven op een
middeleeuws kasteel telt openge
slagen zes dubbele pagina's van
50 cm x 33 cm. Door de bladzij
den als schuifdeurtjes naar
links en rechts uit te trekken
worden twee pagina's samen
een grote plaat van 90 cm breed.
Zo tover je bijvoorbeeld achter
de muren van een kas-
teel opengewerkte
ruimtes tevoorschijn
met daarin de kasteel
bewoners, druk in de
weer met van alles.
Om in dit informatie
ve pop-up-boek alles
te kunnen zien, zul je
met meer dan twee
ogen moeten kijken. En zelfs
dan ontdek je op elke prent nog
tafereeltjes waar je aanvanke
lijk overheen keek.
Piraten
In dezelfde uitvoering ook Pira
ten en schepen met het verhaal
van Zwartneus Jack die tweede
commandant is op de Lekke Em
mer, het schip van kapitein
Scheeloog.
Voor kinderen vanaf tien jaar
maakte Dugald A. Steer Pirato-
logie. Het boek - in dezelfde op
vallende vormgeving
als 'Drakologie' en 'Ma-
gistrologie' en met bin
nenin talrijke verras
singen - vertelt in
woord en beeld het ver
haal van een zekere
William H. Lubber. De
man zou op 13 april
1723 volgens zijn uit
de wateren van New Foundland
opgedoken scheepsjournaal op
dracht gekregen hebben 'jacht
te maken op de meedogenloze
pirate en het stuk ongedierte
dat Arabella Drummond heet
tot in de verste uithoeken van
deze wereld en nog verder, als
dat nodig mocht zijn.'
Het verzonnen verhaal van de
risicovolle onderneming staat
met daarnaast veel historische
informatie over piraterij opgete
kend in een fantasieletter die
van de lezer enig doorzettings
vermogen vraagt.
Maar vergeleken bij de inspan
ningen die de kapitein van de
Zeekat zich moest getroosten, is
dat kinderspel. Ook al,
omdat lezen over zo'n
nog altijd tot de ver
beelding sprekend on
derwerp met daarbij
ook nog eens al die
fraaie tekeningen, mi
niboekjes, omklappagi-
na's, zakjes met stof
goud en een zelfbouw
zonnewijzer een aangenaam ver
zetje is.
Jan Smeekens
Michael Rosen en Helen Oxenbu
ry: We gaan op berenjacht - Uit
geverij Gottmer; vanaf 3 jaar;
pop-up-editie; 19,95.
Jean Coppendale: Ridders en
Kastelen - Uitgeverij Winkler
Prins/Het Spectrum; 12,95.
Dugald A. Steer: Piratologie.
Uitgeverij Van Goor; 19,95.
Drumde Cesar 'Golden Ear
ring' Zuiderwijk niet jaren
geleden al op zijn colbertjasje -
waarin stiekem elektronische
drumpads waren verstopt? Niet
doorgedrongen, blijkbaar, aan
de andere kant van de wereld.
Want gezien de aandacht die
het Australische onderzoeksin
stituut Csiro onlangs kreeg met
zijn gitaarshirts, zou je kunnen
denken dat het allemaal gloed
nieuw was.
Gaaf blijft het wel. In het lange-
mouwenshirt zijn sensoren ver
werkt, die de stand van de han
den en armen registreren. Neem
de traditionele luchtgitaarhou
ding aan - benen in spreidstand,
één arm in de buurt van de na
vel, de andere in de lucht - en
doe vervolgens met harkende be
wegingen en gekromde vingers
een gitarist na. De sensoren ge
ven de bewegingen door aan
computer die de bijbehorende
geluiden levert.
Herman Stil
