>zc
Ik heb een
overcapaciteit
aan energie
Oudere daters moeten hun hoofd koel houden
23
Dieneke Klompe, bezige bij
Niet meer
jongen
veelbelovend
zaterdag 25 november 2006
Trek een trui aan en dikke sok
ken, want anders ga je het
hier niet lang volhouden. De
waarschuwing over de telefoon
is geen overbodige. In haar gloed
nieuwe 'zomerverblijf', zoals ze
één van de twee nieuwe gebou
wen op het terrein van de con
sumptieve kwekerij gekscherend
noemt, staat de centrale verwar
ming op standje bijspringen als
het echt nodig is. Rouwrandjes
onder de nagels, wilde, donker
blonde krullen en een gezonde
kleur op het doorgroefde gelaat;
Dieneke Klompe, een doorgewin
terd buitenmens.
Nadering van het erf brengt rond
dit jaargetijde ogenblikkelijk de
neus in verwarring. Een zoete, weeïge
lucht overheerst. Naar later duidelijk
wordt, afkomstig van de cacaodoppen
die als bodembedekker zijn uitge
strooid om de grond te beschermen en
nieuwe kracht te geven. Twee stappen
verder dringt een sterke maggigeur
zich op. Niets vergeleken bij de erva
ring in het bloeiseizoen. Wie dan aan
loopt, wordt verrast door nog veel
meer wilde geuren en kleuren. -
Dieneke maakt haar hectare aan de
Korteweg bij Zonnemaire klaar voor
de winter. De grootste drukte is even
gedaan. Ze gaat zelfs op vakantie.
Vier weken maar liefst, naar Nieuw-
Zeeland. Bijzonder genoeg, want haar
leven lijkt te bestaan uit rennen, vlie
gen, vallen, opstaan en weer door
gaan. „Ik werk zeven dagen per week
van 's morgens vroeg tot 's avonds
laat." Een overcapaciteit aan energie,
noemt ze het zelf. „Ik heb een priori
teitenlijstje, televisie kijken staat on
deraan. En als ik tv kijk, zit ik onder
tussen wel besjes of zo schoon te ma
ken." Man en kind gaan niet mee naar
Nieuw-Zeeland. Het is de manier
waarop Dieneke zich weer helemaal
kan opladen, heeft ze de vorige drie
keer al mogen ei-varen. „Het is 24 uur
vliegen. Dat is geloof ik inderdaad de
enige tijd dat ik niks doe. En dat gaat
ja! Kwestie van je op een lange reis in
stellen. Maar als ik daar ben, moet er
natuurlijk van alles gebeuren. Ik ga
kanoën, vliegvissen, tracks (tochten
door de wilde natuur) lopen en voor
de rest nog een beetje rondsjokken
door de omgeving." Dat doet ze met
drie andere vrouwen, met wie ze al
leen de Nieuw-Zeelandse vrienden ter
plekke gemeenschappelijk heeft. „Die
vrienden hebben ook bijna alles gere
geld, dus ik zie wel waar ik terecht
kom."
De verkrachting en beroving van een
pas getrouwd Nederlands koppel dat
met een camper rondtoerde, heeft Die
neke niet aan het twijfelen gebracht
over de onderneming. „Ik durf bijna
te wedden dat de daders zelf ook toe
risten waren. Het justitieel beleid in
Nieuw-Zeeland is heel streng. Als je
daar iets dergelijks flikt, sta je boven
dien gelijk met naam en adres in de
krant. Waarmee ik niet wil zeggen dat
het nooit gebeurt, maar dit soort be
richten uit Nieuw-Zeeland is vrij zeld
zaam. Wanneer je zo'n track loopt,
word je via verschillende controlepun
ten ook in de gaten gehouden. Dat be
gint al bij het kopen van de route
kaart in de winkel. Je bent verplicht
aan te geven hoe laat je vertrekt. Ben
je na een bepaalde tijd niet op punt B,
C en zo verder aangekomen, dan
wordt gelijk alarm geslagen en begin
nen ze een zoektocht. Nee werkelijk,
het is een fantastisch land. Als ik te
rug kom, ben ik helemaal uitgestre
ken, écht uitgerust."
Levensdoel
De kwekerij is haar levensdoel, of op
z'.n minst een hele belangrijke. Het
boeren zit Dieneke in het bloed. Op de
ouderlijke boerderij in Dreischor was
het voor alle kinderen uit het gezin
flink aanpakken. Omdat haar broers
het bedrijf zouden voortzetten, koos
Dieneke voor een maatschappelijke
Naam:
Dina Martina Klompe,
roepnaam Dieneke
Geboren:
5 september 1960 in Dreischor
.Woonplaats:
"EÏlemeet/Zonnemaire
Burgerlijke staat:
getrouwd met Aad Moelker,
hovenier, een kind: zoon Janick,
bijna 9 jaar
Opleiding:
Havo aan scholengemeenschap Pro
fessor Zeeman in Zierikzee, leraren
opleiding (ZWN) Delft, grafische
vormgeving aan de Viije Academie
in Den Haag
Beroep:
parttime docente aan het Groen
College in Goes en voor het
overige boerin
carrière. „Mijn vader zei altijd: er kan
van alles gebeuren, dus als je boer wil
worden prima, maar je gaat eerst le
ren." Dat ze uiteindelijk ook met haar
voeten in de klei is beland, komt door
een niet te onderdrukken drang.
„Ik woonde na mijn studietijd een tijd
je in een directiekeet op de andere
boerderij van de familie in Zonnemair
re. Die keet kwam op een gegeven mo
ment te koop, dus hup op de platte wa
gen naar Zonnemaire gesjouwd en
met mijn toenmalige vriend in elkaar
gezet. Dat vriendje studeerde toeval
lig HTS-bouwkunde, reuze handig. Ik
werkte full-time in het onderwijs en
zodra ik thuis kwam, hielp ik mijn
broer op het bedrijfZodoende was ik
altijd aan het werk. Dat ging niet
goed. Ik werd gewoon a-sociaal. Belde
vrienden af, kwam verder nergens
meer, zette alles aan de kant om te
werken. Er was ook altijd zo ver
schrikkelijk veel te dóen. Dat moest
dus veranderen, maar daarnaast wil
de ik ook dolgraag zelf boeren."
In 1999 kwam het stuk land aan de
Kortewèg beschikbaar binnen de fami
lie. Dieneke kocht het perceel (in to
taal 7,5 hectare) en begon haar eigen
kwekerij. Die stap bracht de definitie
ve ommekeer. „Ik probeer altijd van
het negatieve iets positiefs te maken.
Op dat moment waren de feiten: A, ik
ben geen twintig meer en B, ik heb
geen zestig hectare tot mijn beschik
king. Dus wat doe je dan: iets anders
dan anderen. Je denkt, oké, ik wil boe
ren, maar het moet ook wel iets opleve
ren. Het rottige is dat ik net zo goed
sleepbootkapitein had kunnen wor
den, of helikopterpiloot. Ik vind ge
woon een heleboel dingen verschrikke
lijk leuk. Vandaar ook dat ik nog
steeds les geef. Doe ik dat niet, dan
word ik een soort Klazien uut Zalk en
zit ik alleen maar in m'n eigen wereld
je naar mezelf te luisteren. Ik vind het
heerlijk om met kinderen te werken.
Door die baan hoef ik me met de kwe
kerij ook niet zo afhankelijk van ande
ren te voelen. Ik wil 'eigen baas' zijn
en al stop ik bezemstelen in de grond
om te kijken of er blaadjes aan ko
men, dan moet dat kunnen! In het eer
ste jaar wilde ik gelijk honderd ver
schillende gewassen gaan telen. Ver
volgens liep ik tegeniemand aan, in
mijn ogen een professor op dit gebied,
die me heeft uitgelegd dat het zó in ie
der geval niet moest. Hij heeft me be
hoed voor beginnersfouten. Daar
naast heb ik van nog veel meer men
sen ontzettend veel hulp en steun ge
had. Nog steeds. En een vader die me
aan alle kanten support geeft. Anders
red je het niet, zo in je eentje. Een
goed netwerk waarop-je kunt bouwen,
is heel belangrijk."
Ze wijst op de kas in aanbouw, de
noeste inzet van haar Aad en andere
helpers. Ook de verwerkingruimte,
waar straks gezelschappen worden
ontvangen voor een rondleiding en
waar ze proeverijen wil organiseren,
komt uit eigen handen van Dieneke en
haar dierbaren. De eerste fase van een
idee dat zeven jaar geleden spontaan
ontsproot, nadert z'n voltooiing.
Weg
Wat nu? „Ik heb voor mezelf besloten
dat ik volgend jaar iets minder hard
ga werken. Ik zie het leven als een
rechte weg. Aan die weg zitten alle
maal zijpaden, ijkpunten. Met de kwe
kerij heb ik één van mijn ijkpunten be
reikt. Op school ben ik nu met iets
nieuws bezig waar ik vreselijk veel
zin in heb. Ik geef tegenwoordig
kas-teelt. Op het terrein van het
Groen College ligt een stuk grond
braak. Toevallig heb ik het geluk dat
ik Jan-Willem Bosch, een landschaps
architect, ken en heb hem gevraagd te
helpen met een ontwerp voor een
foto Mechteld Jansen
vmbo-schooltuin. En wat denk jé,
echt super, wat die man heeft be
dacht. In 'een vorig leven' ben ik van
uit mijn grafische achtergrond ook
werktekenaar geweest, dus staat Juf
nu de details uit te werken. Kortom:
ze heeft weer een nieuw project om
zich op te storten."
Wat overigens niet betekent dat Diene
ke straks minder tijd in de kwekerij
zal stoppen. Integendeel. „Ik wil ko
mend seizoen het educatieve element
als extra poot toevoegen. Hoe meer
pootjes onder het krukje zitten, des te
beter. Dan kan er eens een keer één
breken zonder dat je gelijk op je gat
gaat."
Marcel Modde
Daten op latere leeftijd, hoe pak
je dat aan? In hoeverre verschilt
van de zoektocht naar een nieu
we liefde als je 'jong en veelbelovend'
bent? Bereid je goed voor, maak een
verlanglijstje en neem vooral de tijd,
zegt gedragsdeskundige Tanja de Wit
inhaar boek over daten na je vijftig
ste. Over valkuilen, de potentiële
partner als wegwerpartikel en de
's en don'ts van het daten.
Hoeveel levenservaring we ook heb
ben opgedaan, in het zoeken naar een
nieuwe liefde blijven we amateurs.
Mensenkennis maakt het ontmoeten
van een potentiële nieuwe partner
wel iets makkelijker, maar het afwij-
of het afgewezen worden blijft
onveranderd moeilijk. „Velen erva
ren een nieuwe ontmoeting op latere
leeftijd als een soort tweede adoles
centie. Maar ze vergeten dat ze een
bele rugzak met levenservaring mee-
bvagen", zegt Tanja de Wit.
Als je een groot probleem - alcoholis
me, bindingsangst of een gestoorde
ex-partner - ontkent, dan komt het
toch een keer naar voren. „Zorgvul
digheid is belangrijk, ook met jezelf.
Stort je niet overhaast in allerlei
avonturen, investeer niet in teleur
stellingen. Niet dat de afloop pijnlij
ker hoeft te zijn dan toen je jonger
was, maar het duurt even voor je
weer op pad durft. Dat is zonde van
Je tijd. Want je hebt niet het eeuwige
leven."
be Wit (57), maatschappelijk werk
ster en voormalig relatietherapeute
bij een RIAGG, begaf zich zelf op 'de
markt' na haar scheiding en nadat de
kinderen de deur uit waren. „De we
reld was veranderd. Mannen waren
heel passief, vrouwen heel actief en
al snel 'te oud'. Sommige relatiebu
reaus zeiden dat mannen geen vrou
wen boven de vijftig wilden. Ik
dacht: wat is hier aan de hand?"
foto Cees Zorn/GPD
Ze verdiepte zich in het verschijnsel
daten op latere leeftijd. Ze sprak met
mannen en vrouwen die op zoek wa
ren, met trainers en bedrijven die
zich met dating bezighouden en sloeg
er de literatuur op na. Het leidde tot
het informatieve én vermakelijke
boek Van ex naar next, daten na je
vijftigste.
Breekpunt
Vijftig lijkt een soort breekpunt, zegt
ze. „Mannen gedragen zich passief,
alsof ze banger zijn voor afwijzing.
Vrouwen zitten er kennelijk minder
mee, zijn opener in brieven terwijl
mannen vaak een soort cv'tje opstu
ren." Op latere leeftijd gaat het niet
meer over kinderen krijgen of een
huis kopen, maar over samen oud
worden, met iemand in verbinding
zijn, samen kunnen praten.
De eisen zijn anders, misschien wel
zwaarder. Je bent immers kritischer.
„Vrijwel iedere alleenstaande
5 O-plusser heeft wel minimaal een
langdurige relatie achter de rug. Als
ze erg teleurgesteld zijn, zijn ze mis
schien wat argwanender. Bovendien
zijn er minder ontmoetingsmogelijk
heden, en speelt gezondheid een rol."
Levenservaring of niet: valkuilen
zijn er te over, zegt De Wit. „Vrijwel
iedereen trapt erin. Wij zijn opge
groeid met het idee van de romanti
sche liefde en liefde op het eerste ge
zicht. We verwachten dat ook bij het
daten. Ten onrechte, want dat is wij
zeldzaam en het hoeft bovendien hele
maal niet te worden gevolgd door ver
liefdheid. Het is al heel wat als je je
bij een eerste ontmoeting op je ge
mak voelt en of iemand aardig is."
Verliefdheid ontstaat doorgaans tus
sen de eerste en vijfde ontmoeting.
„Geef het dus de tijd. Maar de meeste
contacten bij het daten blijven tot
een keer beperkt. 'Er is geen vonk',
hoor je dan. En daarmee is het afgelo
pen en hoor je niets meer. Mensen lij
ken wel een soort wegwerpartikel.
Vooral internet kan een wreed me
dium zijn. De succesvolle mensen die
ik heb gesproken, zagen maar een
handjevol kandidaten, een beetje
Boer zoekt vrouw-achtig. Minder
mensen zien, meer contact."
Uiterlijk
Een andere valkuil - misschien wel
de grootste - is dat mensen niet we
ten wat ze willen. „Ze fantaseren
over reizen maken, leuke dingen
doen, een mooi uiterlijk. Maar in een
relatie gaat het om communicatie,
contact, aandacht. Dat weet je niet
na één ontmoeting. Maak dus een ver
langlijstje en hou je hoofd en hart er
bij: hebben jullie dezelfde opvattin
gen over seksuele trouw, over het be
spreken van gevoelens, over leefstijl
en omgaan met vrienden? Het zal
nooit helemaal kloppen, mr. of mrs.'
Right bestaat niet. Maar het is be
doeld om te leren wat je in een relatie
belangrijk vindt." De Wit beschrijft
ook een aantal rode vlaggen en alarm
bellen bij het daten, of dit nu via in
ternet of een contactadvertentie
gaat. Het huis van de partner zegt
veel, verzamelwoede getuigt van con-
troledwang, chaos in huis wijst op
chaos in het hoofd en een woning die
niet af of schoon is laat een bewoner
(m/v) zien die kennelijk weinig oog
heeft voor de omgeving. Dus mis
schien ook niet voor jou. „Een moei
lijke persoonlijkheid - bindings
angst, verslaving, psychische klach
ten - is ook een voorspeller van latere
complicaties. Hou in zulke situaties
vanaf het begin je gevoel en je ver
stand erbij. Als je alleen volgens je
gevoel handelt, kun je in een soapse
rie terechtkomen en ben je de regie
over je leven kwijt."
Een van de ondervraagde mannen
•had het bij het daten snel door. „Ze
ondervroeg me over de relaties met
mijn vrouw, mijn kinderen, mijn moe
der. Wat er gebeurde was dat ik me
op niet meer uitgenodigd voelde om
haar iets te vragen. Ik had het gevoel
of ik bij de RIAGG zat."
Hij haakte af.
Patricia van der Zalm
Tanja de Wit: Van ex naar next, da
ten na je vijftigste - Uitgeverij Scrip-
turn Publishers, 18,95.
