ltijd op de bres voor Zeeland
Oude brieven als
troostrijke mantra
knettergek van het geschreven woord
Jubileumeditie met Laaglandse verhalen
De Biet in Café Top Honderd
Balkenende krijgt boek kinderzorg
Borselse mishandeld in Goes
Brand door sigarettenpeuk
\em Buijs (CDA) na acht jaar weg uit de Tweede Kamer
Siem Buijs
ans Bouma
est poëzie
orcefeed treedt
in Midgard
kunst
zaterdag 25 november 2006
Gonny Gaakeer (links) en Mieke de Groote (rechts) vertolken de hoofdrollen in Een Zeeuwse meid.
foto Lex de Meester
SCHERPENISSE Dorpshuis
Holland Huis
'Een Zeeuwse meid', door Thea
terproductiehuis Zeeland.
Tekst: Nirav Christophe. Spel:
Gonny Gaakeer en Mieke De
Groote. RegieMarijke Bevers
luis.
door Rolf Bosboom
Het lijkt een frontale botsing
van culturen. Twee vrouwen ont
moeten elkaar in een leegstaan
de Thoolse woning, maar hun le
vens liggen op het oog mijlenver
uit elkaar. De een is een vrouw
van de wereld; de ander heeft
het eiland nimmer verlaten.
Mondain tegenover bekrompen.
Zo lijkt het, want het is een
beeld dat geleidelijk kantelt,
wel móet kantelen.
Een Zeeuwse meidde eerste rei
zende voorstelling van Theater
productiehuis Zeelandia (tevens
organisator van het Zeeland Na
zomerfestival), ging gisteravond
in première in dorpshuis Hol
land Huis in Scherpenisse. Het
contrast met bijvoorbeeld de
grootscheepse Wagner-produc-
tie tijdens het jongste festival
kan niet groter zijn, want het is
een kleinschalige, korte (een
uur) voorstelling, maar wel met
het professionele kwaliteitskeur
merk dat Zeelandia wil bieden.
Op het podium geen visueel
spektakel. Wel een sober, bijna
abstract decor waarin alleen het
noodzakelijkste is weergegeven,
omgeven door een stevige zwar
te lijst. Alle aandacht gaat uit
naar de twee vrouwen en hun-
dialoog in taal en lichaamstaal.
Er zijn veel woorden, maar tus
sen de regels door wordt nog
meer gezegd.
Het verhaal gaat over Marga,
een vrouw die een 'rustiek' huis
in de provincie zoekt om wat
rust te vinden in haar hectische
leven als beachvolleybalpromo-
tor. Zij bezichtigt een huis dat
leeg staat. Maatje, die er jaren
lang heeft gewoond, laat het
haar zien. Het bezoek lijkt, aan
vankelijk op niets uit te lopen,
maar geleidelijk komen de vrou
wen steeds nader tot elkaar.
De béide actrices brengen het
verhaal sterk en geloofwaardig,
waarbij de rol van Mieke De
Groote als Maatje net iets krach
tiger is dan die van Gonny
Gaakeer als Marga. Het stuk
overtuigt vooral ook door de wij
ze waarop veel ongezegd blijft,
maar toch voelbaar wordt ge
maakt, zoals de gemeenschappe
lijke moeizame band met de va
der en de tegenstrijdige gevoe
lens als het gaat om de eigen
wortels. Ook wordt uiteindelijk
duidelijk wie de echte vrouw
van de wereld is.
Nirav Christophe heeft bij het
schrijven van het stuk onder
meer gebruik gemaakt van de
brieven die de Thoolse dienst
bode Pietje Willemse tussen
1861 en 1873 schreef aan haar
vriendin Maatje Weijler. In de
voorstelling citeert Maatje er
regelmatig fragmenten uit,
waardoor de Zeeuwse taele een
troostrijke mantra wordt. Te
gelijkertijd verbinden de brie
ven de levens van de twee wou
wen en verheffen de zaken waar
mee zij worstelen tot tijdloze,
misschien wel universele the-
Een Zeeuwse meid' wordt tot
eind januari nog 22 keer opge
voerd in dorpshuizen en zalen
in heel Zeeland.
Voor de speellijst.- zie www.thea-
terzeelandia.nl.
ZIERIKZEE - Café de Gekroonde Suikerbiet aan de Nieu
we Haven in Zierikzee staat op de vierenvijftigste plaats
genoteerd in de tophonderdlijst van beste cafés van het
land. De Gekroonde Suikerbiet (in de volksmond 'De
Biet') staat nu voor het derde achtereenvolgende jaar in
deze lijst. Wederom is er sprake van een lichte stijging.
Vorig jaar kreeg het Zierikzeese café de achtenvijftigste
plaats toebedeeld. De Biet en nog vierhonderdvijftig ande
re cafés zijn het afgelopen jaar anoniem bezocht en beoor
deeld door een vakkundige jury van vakblad Horeca Mis
set. Gastheerschap, presentatie, productkennis, hygiëne,
activiteiten en de gasten zelf zijn belangrijke speerpunten
in de beoordeling. Café De Anker in Hulst is op de drieën-
zeventigste plaats het tweede Zeeuwse café op de lijst.
Tapperij De Mug in Middelburg staat in de ere-galerij.
MIDDELBURG - Premier Jan Peter Balkenende krijgt
maandag 27 november in Middelburg het boek over hon
derd jaar kinderzorg in Zeeland, 'Een kind is geen post
pakket'. Cliënt van de opvolger van de Vereeniging Kin
derzorg AZZ, Björn Vogel (17), overhandigt het boek 's
avonds in de Nieuwe Kerk aan de minister-president. Tij
dens de bijeenkomst is ook de moeder van de premier, me
vrouw T. Balkenende aanwezig. Zij collecteerde enige ja
ren voor de Vereeniging Kinderzorg, die in 1906 werd op
gericht voor kinderen die thuis in een onwenselijke situa
tie moesten leven. Het jubileumboek portretteert een
groot aantal mensen die woonden en werkten in de tehui
zen van de Vereeniging en schetst de ontwikkelingen tot
de dag van vandaag. Voor de bijeenkomst zijn vele van de
voormalige en de huidige kinderen van cle Zeeuwse jeugd
zorg uitgenodigd, alsook (oud)medewerkers en vertegen
woordigers van de diaconieën van de Vereeniging Kinder
zorg.
GOES - Op het Stationspark in Goes is gisterochtend
kort na acht uur een 42-jarige wouw uit de gemeente Bor-
sele mishandeld. Ze had een automobiliste erop gewezen
dat ze niet op een bedrijfsparkeerterrein mocht parkeren
én dat ze gratis kon parkeren langs het spoor bij het Sta
tionspark. De automobiliste begon daarop te slaan en te
schoppen. Ze vroeg een meisje dat bij haar was, mee te
doen en dat gebeurde ook. Een man die in de buurt aan
het telefoneren was, zag het en greep in. De twee mishan-
delaarsters stapten in hun auto en reden weg. De Borselse
was behoorlijk geraakt met als gevolg gezwollen benen,
schaafwonden, een beschadigd gezicht en pijn in haar
hoofd. De politie gaat achter de mishandelaarsters aan.
MIDDELBURG - Een sigarettenpeuk in een prullenmand
heeft geleid tot een brand in een woning in Middelburg.
De brand ontstond donderdagnacht even na één uur op
de zolder van de woning aan de Meanderhof. De bewoner
ontdekte de brand zelf. Omdat er zo veel rook was ont
staan, kom hij het vuur niet zelf blussen. De brandweer
heeft dat gedaan. De twee bewoners van het huis konden
zichzelf redden. Na het blussen heeft de brandweer de wo
ning geventileerd om de rook te verdrijven. Hoe groot de
schade is, kon de brandweer gisteren niet zeggen.
iterair tijdschrift Ballustrada viert twintigjarig bestaan
tie, 1
in'iirErnst Jan Rozendaal
leitr
de4sENKERKE - De veelhe
den kloof tussen burger en
jjtiek is kleiner geworden,
at vertrekkend Kamerlid
j Buijs (CDA) uit Wissenker-
J)at betekent ook dat Zee-
:d dichter bij Den Haag is ko-
ite liggen. Ik ben blij dat ik
:de afgelopen acht jaar aan
eheb mogen werken."
jaisdag komt de Tweede Ka-
'I:nog één keer in oude samen-
iüng bijeen. Daarna is het
Buijs heeft inmiddels wat
•oiedingen om zich in te zet-
voor organisaties en instel
den in Zeeland. „Nee, ik
em geen namen." Verder
1 opt hij volgend voorjaar voor
CDA in de Eerste Kamer te
men. „Ik blijf me met allerlei
^en bemoeien. Ik zal nooit he-
saal loskomen van het politie-
ïiius.'
sultaat
jis blij met het resultaat van
partij bij de Kamerverkie-
gen. „Voor de derde keer ach
i elkaar hebben we ons
ta laantal redelijk vast weten
houden. Maar het zal een
leilijke klus worden om een
sielkabinet te krijgen."
het absoluut niet eens met
genen die beweren dat de kie-
Balkenende om een socialer
ieid heeft gevraagd. Dat het
idige kabinet de gezondheids
pa ondergeschikt zou hebben
naakt aan de marktwerking,
sn verwijt dat hem als woord-
der gezondheidszorg van
lagp
1
hét CDA persoonlijk raakt. „Ik
kan daar ongelofelijk boos om
worden. Tijdens de verkiezings
campagne is een karikatuur ge
maakt van de gezondheidszorg
in Nederland. Er is een grauw
sluier overheen gelegd, er zou
van alles zijn misgegaan. Dat is
belachelijk. Internationaal ge
zien staat de zorg in Nederland
op een hoog niveau. Er zijn
meer eenpersoonskamers geko
men in zorginstellingen, de
wachtlijsten zijn afgenomen, de
ambulancezorg is verbeterd. Er
heeft een omslag plaatsgevon
den van budgetgericht denken
naar patiëntgericht denken. Ex-
zijn inderdaad prikkels inge
bouwd om te komen tot een
goedkoper en minder bureaucra
tisch zorgsysteem. Dat betekent
niet dat Den Haag bezuinigt op
de zorg, maar dat Den Haag de
zorg betaalbaar wil houden. Als
marktwerking betekent dat de
patiënt waar krijgt voor zijn
geld, dan kun je het zo noemen.
Maar de overheid blijft verant
woordelijk voor de kwaliteit, de
bereikbaarheid en de betaal
baarheid van de zorg. Dat laten
we niet over aan de mai-kt. Bo
vendien hebben we maximale so
lidariteit gecreëerd door het on
derscheid tussen particuliere
verzekering en ziekenfonds af te
schaffen. Natuuidijk kunnen er
nog altijd dingen beter, maar
dat betekent niet dat je de zorg
in Nedeiiand asociaal kunt noe
men."
Behalve een vertegenwoordiger
van het hele Nederlandse volk,
met zorg als een belangrijk aan
dachtsgebied, heeft Buijs zich
de afgelopen acht jaar ook na
drukkelijk als Zeeuws Kamerlid
geprofileerd. „Ik heb mijn
Zeeuwse wortels in Den Haag te
gelde proberen te maken."
Hij noemt de vei'betering van
het ambulancevervoer in Zee
land, de steun voor de vissei-ij-
sector - zowel bij saneiïng als in
novatie - en het verzet tegen ont-
poldei-ing als voorbeelden van
zaken waar hij zich in debatten
stex-k voor heeft gemaakt. „Ik
heb soms harde confr-ontaties ge
had met minister Veerman.
Steeds heb ik geprobeerd het
maximale voor Zeeland eruit te
halen. Vasthoudendheid is daar
bij vaak beloond."
Lobby
Bij pai-tijgenoten heeft hij onder
meer gelobbyd voor het open
houden van de Zeeuwse sta
tions, orders voor de Koninklij
ke Scheldegroep, aanleg van de
tunnel bij Sluiskil en uitbrei
ding van het aantal plaatsen
van kampeerboeren. Hij bena-
dx-ukt dat bij dei-gelijke kwes
ties vaak goed is samengewerkt
met andere partijen, vooral als
daar Zeeuwen in de fractie za
ten. Bovendien heeft hij goed
contact onderhouden met het
provinciebestuur en belangheb
benden in Zeeland. „Iedereen
heeft het over de kloof tussen
burger en politiek. Ik moest op
een gegeven moment een extra
medewei'kster aannemen om al
le dagelijkse mails en telefoon
tjes af te kunnen handelen."
Terugkijkend betreui't Buijs dat
het niet gelukt is de mechani
sche kokkel visserij in de Wad
denzee van de ondergang te red
den. „Dat verbod was onnodig.
Hoe je het ook wendt of keert,
die zaak staat bovenaan op de
verliesbalans. Aan de andei-e
kant ben ik wel tevreden dat er
een goede compensatie is geko
men en dat het Rijk de innovatie
van de sector stimuleert."
Innovatie is volgens Buijs ook
hét sleutelwoord voor de toe
komst van Zeeland. „Niet alleen
in de visserij, maar ook in de
landbouw en het toerisme."
Geboren: 10 december 1944 te Goes.
Gehuwd sinds 1968, twee dochters.
Opleiding: geneeskunde aan de Rijksuniversiteit Leiden van
1963 tot 1970.
CDA-lid sinds 1985.
Van 1972 tot 1998 huisarts te Goes.
Van 1995 tot 1998 fractievoorzitter van het CDA in Provincia
le Staten van Zeeland.
Van 1998 tot 2006 Tweede Kamerlid voor het CDA.
Kandidaat voor de Eerste Kamer (verkiezing voorjaar 2007).
indL
Uik» j,
.Tol
tol
or Rolf Bosboom
DDELBURG - Hel mag een
fin wonder worden genoemd.
1 sar de meeste literaire tijd-
i Sniften er na twee, drie jaar
j6? odgedwongen de brui aan
oefen geven, zeker als er geen
ile uitgeverij achter zit, leeft
mtrada voort. Sterker nog:
orgen wordt in Middelburg
I twintigjarig bestaan ge-
itd, met de presentatie van de
mdel Laaglandse verhalen.
KNEUZEN - Auteur Hans
presenteert woensdag 29
rember vanaf 20.00 uur in de
fstandingskerk in de Bcl-
18 nystraat in Terneuzen een col
van eigen poëzie.
wordt begeleid door Gerax*d
rieLangkruis op piano. Bou-
2 presenteert gedichten over
Jj Religieuze thema's: 'geloven
sn verademing', 'in de scha-
JC'u !W van de psalmen', 'vriend-
1 is geluk hebben' en 'zoon
schepping'. Daarna gaat hij
gesprek met het publiek over
betekenis van poëzie en mu-
h in het algemeen en liturgie
'net bijzonder.
DDELBURG - De van oor-
Zeeuwse metalband
ireefeed treedt vanavond op in
,erè ?gerencentrum Midgard in
unJ ddelburg. Voorafgaand speelt
Zeeuwse rockband Reznik.
H|>" «zaal gaat open om 21.00 uur.
Pi'* tcefeed bestaat sinds septem-
r 2002. Het vijftal maakte in
arr :'.i naam met het album When
Be becomes, uitgebracht op
iisa0= '^eeuwe label Avalanche Mu-
p Daar verscheen een jaar ge-
:er' ook de opvolger, Stain-
a
ar t n&it heeft de band een Eui*o-
se promotie- en distributie-
8" - ^gesloten met Rock Inc./Ber-
In september toerde Force-
do°r de Verenigde Staten,
3ssen de promotieactiviteiten
30 Ai 11 optredens door wordt er ge-
frkt aan matei-iaal voor een
HN album.
door Rolf Bosboom
MIDDELBURG - Het is traditie geworden
dat Ballustrada bij elk lustrum een jubi
leumeditie uitbrengt. Dat zijn gewilde boek
werken geworden. Van de poëziebundel
Zeeuws dichtbij het vijftienjarig bestaan
verschenen, zijn bijvoorbeeld meer dan
2000 exemplaren verkocht.
Deze keer heeft de redactie ervoor gekozen
zich volledig op proza te richten. Dat heeft
Laaglandse verhalen opgeleverd, met nogal
uiteenlopende bijdragen, zowel wat stijl als
kwaliteit betreft, zoals een zedenschets van
Jan J.B. Kuipers, hei-inneringen aan de oor-
logsjaren van Johanna Ki*uit, poëtische por
no van Meindert Inderwisch en een hila-
risch vei-haal van Peter van Druenen over
een man die een enorme berg bouwt in Zee
land: Mont Zélande - met catastrofale gevol
gen.
Ook zijn er bijdi-agen van Marco Daane,
Henk van Kerkwijk, Kaki Gaia-Dada, Jo-
han Everaers, André van der Veeke, Kees
Klok, Paul van der Velde, John Brosens,
(Theo) Raats, Ben Schot, Paul van Leeuwen
kamp en Lo van Di'iel.
De hoogtepunten zitten aan het begin en
eind. Wim Hofman sluit af met het verhaal
Omzwervingenover het bezoek aan zijn
'oude Studiehuis': een prachtig geschi-even
relaas, waarin Hofman een nieuw stijlregis-
ter lijkt te hebben gevonden.
Bijzonder is ook het openingsvei-haal van Y.
Né, die vooral bekend is vanwege haar ge
dichten en beeldende kunst. Nu waagde ze
zich aan een vei-haal en met succes, want En
joying lines laat mooi zien hoe proza en poë
zie zich heel natuurlijk kunnen verenigen.
'Laaglandse verhalen', 160 pag., uitgeverij
ADZ Vlissingen, 9,95.
De bundel wordt morgenmiddag gepresenteerd
in jazzcafé Desafinado, Koorkerkstraat 1, Mid
delburg. André van der Veeke houdt een
feestrede, auteurs lezen fragmenten uit hun bij
dragen voor en er is akoestische muziek van
The Beamholes. Aanvang: 15.00 uur.
Vertrekkend Tweede Kamerlid Siem Buijs: „Innovatie is het sleutelwoord voor de toekomst van Zeeland." foto Willem Mieras
ken, maar tegelijkertijd is er
ook weinig aanleiding toe. „Het
aantal abonnees is constant en
groeit zelfs wat. Gedeeltelijk
heeft de belangstelling zich
naar buiten Zeeland ver
plaatst." Ballustrada heeft 'en
kele honderden' abonnees, al
dus Van der Veeke. „Het exacte
aantal noemen we nooit, omdat
we niemand willen verontrus
ten. We laten van elk nummer in
elk geval 250 exemplaren ma
ken."
Twee jaar geleden was er zo'n
moment waarop de toekomst
van het tijdschrift even ter dis
cussie werd gesteld. „We zaten
al een aantal jaren op hetzelfde
spoor. Dan vraag je je af: moe
ten we hier wel mee verder
gaan?"
Het antwoord was bevestigend.
Er werd een nieuwe weg inge
slagen. Ko de Jonge, de vaste
vormgever, veranderde het ui
terlijk van het blad drastisch en
de redactie introduceerde di-
verse nieuwe rubrieken, waa
ronder Laaglandse poëzie,
waarin telkens een stroming in
de Nederlandse dichtkunst cen
traal staat. „Dat is allemaal
heel goed uitgepakt", vindt Van
der Veeke. „De laatste uitgaven
zijn echt geweldig geworden."
Door het netwerk dat het tijd
schrift heeft opgebouwd, wer
ken regelmatig grote namen
mee. Daarnaast dient zich zo nu
en dan ook nieuw talent aan.
„Maar omdat-wij niet kunnen
betalen, blijven we afhankelijk
van de goodwill van de auteurs.
Wel hebben we liever een goed
verhaal van een onbekende, dan
een afdankertje van een beken
de."
De Terneuzense schrijver André
van der Veeke is hoofdredacteur
van het blad. Nog altijd, want
hij was ook degene die twintig
jaar geleden het initiatief nam,
omdat hij als beginnend auteur
behoefte had aan een Zeeuws li
terair podium. Samen met Willy
de Houck en Ronald Verstraten
begon hij Ballustrada.
De redactie kende in der loop
der jaren onvermijdelijk wisse
lingen, maar de kern is al jaren
lang dezelfde. Die bestaat naast
Van der Veeke uit Jan J.B. Kui
pers en Theo Raats, die er alle
bei al vanaf de derde jaargang
bij zijn betrokken. „Als leden
van een redactie moet je nu een
maal goed met elkaar overweg
kunnen. Dat is in ons geval ze
ker zo", zegt Van der Veeke.
Realist
Dat verklaart, volgens de hoofd
redacteur, mede dat Ballustra
da het nog altijd volhoudt. „Ver
der moet je realist zijn en je niet
gek laten maken door zaken die
op korte termijn misschien wel
leuk zijn, maar op langere
termijn funest uitpakken, zoals
het uitbrengen van dure uitga
ven. En natuurlijk moet je, om
een literair tijdschrift te begin
nen, knettergek zijn van het ge
schreven woord." Er zijn wel
eens momenten geweest waarop
is overwogen de zaak op te doe-
Pontes Pieter Zeeman in Zierikzee wijdde in september een middag aan Ballustrada. Docent Jos Rads-
take (tweede van links) ondervroeg de redactie, met (vlnr) Theo Raats, André van der Veeke en Jan Kui
pers. foto Marijke Folkertsma
