islukken EU-top
net Russen dreigt
Brussel
wil genteelt aardappels toestaan
Turkije volgt pausreis met argusogen
fZC
Vergadering ministers
energie in het donker
Verandering pub wet
leidt niet tot chaos
Politie vindt lichaam
journalist Gongadze
\olen ligt dwars na vleesboycot Moskou
Dodental overstromingen in Somalië stijgt
Ondenkbare coalitie in
Voord-Ierland haalbaar
ionnecentrale
grote hoogte
Russische oud-spion overleden
Parachuteongeluk België lijkt opzet
Ruimtegolf niet voor beginners
Franse troepen naar Afrika
Acteur Philippe Noiret overleden
door Henk van 't Klooster
^rorHetty van Rooij
IRUSSEL - De Europese
jie-Rusland top in Helsinki
n vandaag dreigt te misluk-
i, Polen handhaaft zijn veto
blijft weigeren om onder
indelingen te starten over een
juw samenwerkingsakkoord
de EU en de Russen,
lang Moskou de import van
jols vlees en andere land-
mwproducten blokkeert. „Ze
bben een punt, maar niemand
erg blij met de manier waarop
Polen het aanpakken", aldus
n diplomaat gisteren.
Brussel is gisteren tot het
atst toe geprobeerd om de
len tot een soepelere opstel-
ng te bewegen. Zo lang niet al-
EU-landen instemmen,
de Europese Commissie
Kt gaan onderhandelen met
island. De start van die ge
ileken over een nieuw ak-
ird zou vandaag het hoogte-
mt moeten vormen van een
itmoeting in Helsinki tussen
Russische president Poetin
de voorzitter van de Europe-
Commissie, Barroso.
■A Finse EU-voorzitterschap
eft de Poolse regering twee
eken lang onder druk gezet, en
lambassadeurs van 24 EU-lan-
;n deden gistermiddag nog een
iterste poging om met een com-
omisvoorstel hun Poolse colle-
i-onderhandelaar over de
(reep te trekken. Maar ook na
ngdurige telefonische rugge-
met Warschau bleef het
ïtwoord 'nee'.
Hij zal president Poetin van
daag in Helsinki vragen een ein
de aan de boycot van Pools
vlees te maken.
Volgens de deskundigen hebben
de Polen veel problemen op het
gebied van voedselveiligheid
weggewerkt en moet er alleen
nog een aantal administratieve
details in orde worden gemaakt.
Maar de Russen hebben in
middels aangekondigd dat het
vanaf 1 januari de import van
vlees en dierlijke producten uit
de hele EU zal stopzetten, om
dat vanaf die datum Roemenië
en Bulgarije toetreden tot de
Unie. Vlees uit die twee landen
voldoet niet aan de normen die
de Russen stellen, volgens Mos
kou.
Nederlaag
Diplomaten in Brussel wijzen er
op dat het geen ramp is wan
neer de onderhandelingen niet
vandaag beginnen. Een be
staand samenwerkingsakkoord
blijft voorlopig gewoon van
kracht. Maar het Poolse veto is
een politieke nederlaag voor de
Europese Commissie en het
plaatst de Polen binnen de EU
in een geïsoleerde positie.
Het samenwerkingsakkoord
met de Russen gaat over ener
gie, handel, politieke samen
werking en mensenrechten.
GPD
door Hans Gertsen
BRUSSEL - De EU-ministers
voor energie hebben gisteren
aan den lijve ondervonden dat
stroomstoringen iedereen kun
nen treffen. Uitgerekend tijdens
een vergadering over energiebe
sparing en over de grote stroom
storing die vorige maand diver
se EU-landen trof, viel de
stroom uit in het Brusselse ge
bouw waar ze zaten.
Na een onderbreking van een
half uur besloten de bewindslie
den in het donker verder te pra
ten. Kort daarna ging het licht
weer aan. Europees commissa
ris Piebalgs greep het incident
aan om nog eens te onderstre
pen hoe belangrijk energie en
een gegarandeerde energievoor
ziening is. Piebalgs kreeg tij
dens de vergadering steun voor
zijn streven om het energiever
bruik in de hele EU voor 2020
met zo'n 20 procent te verminde
ren.
De besparing moet onder ande
re gehaald worden door een be
tere labeling van elektrische ap
paratuur, waardoor consumen
ten bewuster kunnen kiezen
voor energiezuinige versies.
Andere maatregelen zijn: betere
isolatie van gebouwen en het
verbeteren van apparatuur die
een energieslurpende 'stand-
by'-functie heeft.
Piebalgs wil dat dit soort appa
raten zichzelf uitschakelt als ze
langere tijd niet worden ge
bruikt. GPD
MOGADISHU - Zeker tachtig mensen in Somalië zijn om het leven gekomen door
overstromingen die het gevolg zijn van wekenlange zware regenval. Dat hebben ge
tuigen en hulpverleners laten weten. Het dodental stond woensdag nog op ruim
vijftig. Een aantal mensen is door krokodillen verslonden.
Artsen zonder Grenzen (AzG) meldde gisteren dat door de overstromingen meer
dan 70 procent van de natuurlijke waterbronnen zijn vervuild. „Om te voorkomen
dat een gevaarlijke ziekte als cholera op grote schaal uitbreekt, is schoon drinkwa
ter nodig", aldus AzG.
„Er zijn al meerdere gevallen van cholera gemeld. Ook is er een groot tekort aan
voedsel. Duizenden mensen hebben op dit moment geen onderdak waardoor zij
dag en nacht blootgesteld zijn aan de stortregen. Hierdoor liggen luchtwegontste
kingen en malaria op de loer." foto Reuters
inonze redactie buitenland
BELFAST - Tientallen jaren wa
tt ze de bitterste rivalen en he
fteden ze elkaar letterlijk op le-
itt en dood. De protestantse ra
fale dominee Ian Paisley
jordt mogelijk vandaag voorge
togen als premier van Noord
rand.
k kandidaat voor het vicepre-
^erschap is waarschijnlijk Mar-
^McGuinness, die een promi
se rol speelde in het Ierse Re-
•tolikeinse Leger (IRA) en in de
"Sen van veel protestanten nog
Lüjd een terrorist is.
-e Presbyterianen van Paisley
*'°ben al aangekondigd dat ze
coalitie met Sinn Fein, de
Politieke tak van de IRA, hart
scheurend zouden vinden.
partijen in het Noord-Ierse
f^esproces moeten vandaag
•Jtl kandidaten voor de twee
hoogste posities in de Britse pro-
tocie kenbaar maken. Die zou-
leiding moeten geven aan
interim-regering, waarna
Jftkiezingen in maart de macht
Noord-Ierland weer in han-
fa van de Assemblee moet
De afgelopen vier jaar werd
Belfast vanuit Londen gere
geerd. Westminster trok de zelf
regulering van Noord-Ierland in
nadat in 2002 bekend was ge
worden dat de IRA in het
Noord-Ierse parlement spioneer
de. Een klinkende overwinning
voor Paisleys DUP bij de verkie
zingen in 2003 vertraagden het
vredesproces nog verder. Hoe
wel de IRA vorig jaar de wapens
neerlegde, zijn er nog altijd pa
ramilitaire groeperingen die
vooruitgang in het proces onmo
gelijk lijken te maken.
Erkenning
Overeenkomst over een coalitie
regering tussen protestanten en
katholieken hangt onder meer
op de erkenning door Sinn Fein
van de politiemacht in de pro
vincie, die traditioneel in han
den van de protestanten is. De
republikeinen weigeren dat te
doen totdat duidelijk is wan
neer Londen de macht over poli
tie en justitie overdraagt aan
Belfast.
De Noord-Ierse bevolking lijkt
intussen de interesse voor het
slepende proces volledig kwijt
te zijn. ANP
ANKARA - De inwoners van
Turkije volgen het bezoek dat
paus Benedictus XVI komende
week aan hun land brengt met
argusogen. De meeste inwo
ners zijn moslim en zij vragen
zich af hoe het hoofd van de
rooms-katholieke kerk zich
over de islam zal uitlaten.
Zij hebben zijn college in Re
gensburg, waarin hij eerder dit
jaar aan de hand van een veer-
tiende-eeuwse Byzantijnse kei
zer een verband legde tussen
de islam en geweld, nog niet
vergeten.
Tegenstanders van het bezoek
van de paus zullen in demon
straties hun ongenoegen tonen.
Zij nemen het Benedictus kwa
lijk dat hij wel zijn diepe spijt
over zijn opmerkingen heeft be
tuigd, maar geen excuses heeft
gemaakt.
Het hoofd van het Turkse bu
reau voor godsdienstzaken, Ali
Bax-dakoglu, die eerder ervoor
pleitte dat de reis zou worden
afgelast, noemt het bezoek een
stap voorwaarts in de dialoog
tussen de rooms-katholieke
kerk en de islam, maar het zal
volgens hem niet alle wonden
helen. „De vrede is in één se
conde vernietigd, maar het
duurt lang voor hij is her
steld", zei Bardakoglu, die op
de eerste dag van het bezoek
de paus ontmoet.
Benedictus is van 28 november
tot 1 december in Turkije.
Het is zijn vijfde buitenlandse
reis sinds de 79-jarige Duitser
in april 2005 tot paus werd ge
kozen.
Na aankomst op het internatio
nale vliegveld van Ankara gaat
hij naar het mausoleum van de
stichter van het moderne Tur
kije, Mustafa Kemal Ataturk,
waarna hij president Ahmed
Necdet Sezer ontmoet.
Premier Recep Tayyip Erdo-
gan, een fundamentalistische
moslim, is in het buitenland.
De paus zal hem niet spreken.
Op 29 november spreekt Bene
dictus met patriarch Bartholo-
meos I, het geestelijk hoofd
van de driehonderd miljoen or
thodoxe christenen, met wie
hij de volgende dag een verkla
ring zal ondertekenen. ANP
Iverreactie
ihun strijd om de Russische
renzen open te krijgen voor
ools vlees kregen de Polen gis-
a31' ren steun van de voedselex-
erts van de Europese Commis-
ie, die de Russische boycot 'dis-
roportioneel' noemen. Commis-
m' evoorzitter Barroso sprak van
e en'overreactie' van de Russen.
n
IENÈVE - Zwitserland krijgt
innenkort mogelijk de hoogste
«nne-energiecentrale ter we-
bw H-
VN
ïnble Zwitsers testen op de 3700
eter hoge top van de Jungfrau,
en befaamde bergtop in cen-
sal-zuidelijk Zwitserland, mo-
nda enteel tien zonnepanelen.
I J-) iet is de eerste fase van de
n 'ft «uw van een centrale, meldde
steren het energiebedrijf
11 MB.
tekundigen onderzoeken hoe
e panelen reageren op de hoog-
en de ijle lucht.
)e hoge en open ligging van de
üngfrau-piek garandeert veel
rane-uren voor de panelen.
of het materiaal ook goed
ageert op vorst, is nog niet he-
Eaiaal duidelijk.
de proef succesvol is, wordt
zonnecentrale gebouwd op
Et dak van het gebouw dat
et eindstation van de Jung-
raubahn herbergt,
lat is het tandradbaantreintje
ht door het binnenste van de
erg de top bereikt. ANP/AFP
door Kees Bos
BRUSSEL - De Europese Com
missie stelt de EU-landen voor
de teelt van een genetisch aange
paste aardappel toe te staan.
Een woordvoerster heeft dat gis
teren bevestigd.
De aardappel is ontworpen door
het Duitse concern BASF en
heet Amflora. Het zou het enige
gengewas zijn dat echt in de Eu
ropese Unie geteeld wordt. Tot
nu toe gaf de EU alleen toestem
ming voor import en verwerking
van genetisch aangepaste land
bouwproducten, veelal maïs. Be-
gin jaren negentig zijn wel enke
le gewassen toegestaan, maar
die zijn inmiddels uit de handel
genomen.
BASF wil de aardappel laten te
len voor industrieel gebruik, bij
voorbeeld om papier te maken.
Voeding voor mensen of dieren
is geen doel.
Genetisch aangepaste gewassen
zijn omstreden, omdat ze andere
gewassen of dieren zouden kun
nen aantasten.
De milieubeweging vreest dat
de gevolgen voor milieu en ge
zondheid dan niet te overzien
zijn.
De Europese Commissie doet
het voorstel 4 december in een
comité van deskundigen uit de
EU-landen. Bij vorige aanvra
gen bleken de EU-landen steeds
te verdeeld om een besluit te ne
men. De Europese Commissie
heeft dan het recht om zelf te be
slissen.
Nederland is gewoonlijk voor
stander van genetisch aangepas
te gewassen. Onder meer Oos
tenrijk en Italië zijn fervente
tegenstanders. Europarlements
lid Jules Maaten (WD) vindt
dat Europa de teelt moet toe
staan. „Als je tenminste wilt dat
de EU qua innovatie een beetje
bijblijft bij de Verenigde Staten
en Azië", zegt Maaten. „Ik ben
voor, mits alle nodige voorzorgs
maatregelen zijn getroffen."
ANP
Voorbijgangers in Istanboel lopen
paus hoeft niet te komen'.
langs een spandoek met de boodschap 'verraderlijke en onnozele
foto EPA
vrijdag 24 november 2006
LONDEN - De Russische oud-spion Alexander Litvinen-
ko is gisteravond vermoedelijk als gevolg van vergiftiging
in Londen overleden.
De toestand van Litvinenko verslechterde in de nacht van
woensdag op donderdag. Behandelend arts Geoff Belling-
ham bevestigde gisteren tegenover de BBC dat het zeer on
waarschijnlijk is dat de oud-spion met de stof thallium is
vergiftigd, zoals eerder deze week de veronderstelling
was van de politie. Ook besmetting met een radioactieve
substantie sloot Bellingham vrijwel zeker uit. Daarnaast
stelde de arts dat ook de informatie die eerder aan de
BBC was doorgegeven als zou uit röntgenfoto's blijken
dat er ongebruikelijke voorwerpen in de ingewanden van
de patient zaten, onjuist was. De 43-jarige Litvinenko on
derzocht eerder dit jaar de moord op de Russische journa
liste Anna Politkovskaya. ANP/RTR
TONGEREN - De dodelijke val van een parachutiste zon
dag in België lijkt opzet te zijn. Met zowel de hoofcl- als
de reserveparachute was geknoeid, meldde justitie in Ton
geren gisteren. Bij een van de twee is het treklint doorge
knipt. De 37-jarige vrouw uit Lier, moeder van drie kinde
ren, was een zeer ervaren parachutiste. De vrouw maakte
steeds video's van haar sprongen. Op de laatste opname is
te zien hoe ze wanhopig vocht om haar parachute open te
krijgen. ANP/Belga
WASHINGTON - Golfen in de ruimte is geen spelletje
voor beginners. Dat ondervond de Russische cosmonaut
Michail Tsjoerin gisteren op het internationale ruimtesta
tion ISS. De Rus had moeite de bal met een hand weg te
slaan. Het partijtje was van korte duur. Slechts een balle
tje werd geslagen in wat de langste afslag ooit moet wor
den. De twee andere ballen bleven op last van de vlucht-
leiding in Moskou in de tas. Het is de bedoeling dat de
golfbal twee tot drie keer de aarde rondvliegt alvorens de
ze verdampt in de atmosfeer. ANP/DPA
PARIJS - Frankrijk heeft circa honderd extra militairen
naar de Centraal-Afrikaanse Republiek gestuurd.
Het Franse leger maakte dit gisteren bekend. Dan zijn er
zeker driehonderd Franse militairen actief aan de zijde
van de regering tegen gewapende rebellen of bendes die
het noorden domineren. De rebellen rukten zaterdag op
naar de mijnbouwplaats Bria, circa 450 kilometer ten
noordoosten van de hoofdstad Bangui. ANP/AFP
PARIJS - De Franse acteur Philippe Noiret is gisteren na
een lang ziekbed overleden. De acteur, die in tientallen
zeer succesvolle films speelde, is 76 jaar oud geworden.
Noiret brak door in de jaren zestig en verwierf in de jaren
zeventig bekendheid bij het grote publiek, onder meer
met de film La Grande Bouffe, die in 1973 een schandaal
veroorzaakte op het filmfestival van Cannes. Recent ver
tolkte hij de rol van de schrijver Pablo Neruda in II Posti-
no uit 1994. ANP/AFP
door Esther Gotink
LONDEN - De vrees dat lange
re openingstijden van Britse
pubs en clubs leiden tot een toe
name van alcoholgebruik en
overlast op straat, blijkt onte
recht. Sterker, de Britse politie
meent dat de flexibele tijden
juist bijdragen aan een betere
handhaving van de rechtsorde.
Ook is de verkoop van alcohol
in pubs het afgelopen jaar met
twee procent gedaald.
„Voorheen kampten we rond elf
uur met een massa-exodus uit
cafés", zegt politiechef Martin
Gregory uit Cambridge. „Nu de
pubs hun eigen sluitingstijd kun
nen bepalen, gaan mensen niet
allemaal tegelijk naar huis. Het
maakt de politiehandhaving een
voudiger." Het is vandaag pre
cies een jaar geleden dat de Brit
se regering een wet aannam die
toestaat dat pubs en clubs 24
uur open zijn. Het werd gezien
als de meest ingrijpende veran
dering van de pubwetgeving
ooit.
Door de oude sluitingstijd van
elf uur ontstond in Groot-Brit-
tannië het fenomeen 'binge drin
ken', het snel achterover slaan
van veel alcohol. Tegenstanders
van de flexibele openingstijden
vreesden dat het binge drinken
en de daaruit voortvloeiende rel
len alleen maar zouden toene
men.
Uit een enquête onder 24 politie
teams over de gevolgen van de
nieuwe openingstijden blijkt
dat niet het geval te zijn. Der
tien korpsen lieten weten dat de
nieuwe wet geen invloed heeft
gehad op de misdaadcijfers. Zes
korpsen meldden een daling van
het aantal misdragingen en in
vijf regio's was sprake van een
stijging.
Weinig pubs hebben gebruik ge
maakt van de mogelijkheid 24
uur per dag open te zijn. De
meesten draaien slechts één of
twee uur langer in de avond, en
dan meestal alleen in het week
einde. Ook zijn de cafébezoe
kers niet meer gaan drinken.
„Mensen die een avondje uit
gaan, hebben niet opeens meer
geld. Ze bestellen hetzelfde aan
tal biertjes als voorheen, maar
spreiden dat over de hele
avond", zegt Philip Cox, pubei
genaar in Portsmouth.
Chris Allison van de politiebond
vindt het te vroeg om het succes
van de wet te meten, temeer om
dat de regering bij de introduc
tie 7,5 miljoen euro extra pomp
te in de bestrijding van wange
drag op straat.
Bovendien drinken de Britten,
met name tieners, nog altijd
meer alcohol tijdens het uitgaan
dan andere Europeanen. GPD
van onze redactie buitenland
BRATISLAVA - De politie in
Slowakije zegt het lichaam ge
vonden te hebben van de eind
2000 vermoorde Oekraïense
journalist Georgi Gongadze.
Het lijk werd begin 2001 in een
verlaten mijn ontdekt. De Slo
waakse politie wist al die tijd
niet om wie het ging.
Pas recent ontdekte men via de
computer van Interpol gegevens
over Gongadze. Nadat die wa
ren vergeleken met de gegevens
van het lijk kwam men tot de
conclusie dat het om dezelfde
persoon moest gaan. Inmiddels
is dna-materiaal naar Oekraïne
gezonden om absolute zeker
heid te krijgen.
Gongadze was een groot tegen
stander van het regime van pre
sident Koetsjma, premier Janoe-
kovitsj en hun entourage. In zijn
artikelen klaagde hij voortdu
rend de grootschalige corruptie
in Oekraïne aan. Eind 2000 ver
dween hij ineens. Na de Oranje
revolutie van eind 2004 werd
door toedoen van de nieuwe pre
sident Joesjtsjenko een parle
mentair onderzoek naar de zaak
gestart. De conclusie was dat
Koetsjma de hand had gehad in
de ontvoering en moord van de
journalist. De commissie conclu
deerde ook dat een deel van een
lichaam dat eind 2000 in een
bos bij Kiev werd gevonden,
Gongadze was. Overigens werd
Janoekovitsj begin dit jaar op
nieuw premier. GPD
