We gaan mooie tijden tegemoet
De uitslag komt met wat
vertraging aan in Kaboel
Middelburgse
kiezers konden
hun hart luchten
Stemmen tussen de schoolkinderen
Nieuw SP-Kamerlid uit Walsoorden op de bres voor ouderen
Op de bres voor oudjes
en gezondheidszorg
Enkel wat affiches
plakken op de borden
Zelfs Trix de Roos kan
Jan even niet meer zien
Enthousiasme van leden
deed CDA-trein rijden
donderdag 23 november 2006 17
tonrWout Bareman
UlSOORDEN - Hij heeft
[joor de gelegenheid een vlotte
rode trui aangetrokken. Het is
nog vroeg in de ochtend, maar
Pons Luijben (64) heeft de rit
naar het stembureau in Ossenis-
ie al lang achter de rug. Hij
drinkt een kopje koffie in de ser
revan zijn dijkwoning in de pol
der. Z'n vrouw Toos scharrelt
nat in de keuken. Geen opwin
ding, geen zenuwachtig gedren-
lel, Maar wel het besef dat 'bur
ner' Fons - zeventiende op de
jjjst - zich vanavond zo goed als
reker lid van de Tweede Kamer
mag noemen.
ïien jaar wonen ze nu in de pol
der. Na zijn vervroegde pensio-
sering als bankdirecteur beslo-
:en Fons en Toos terug te keren
eaar Zeeland. Fons is er immers
reboren, in Zierikzee om precies
ie zijn. De oud-CDA'er werd,
wassend, lid van de Socialis
tische Partij (SP), stortte zich
op het vrijwilligerswerk en
werd in maart 2003 voorzitter
de tweemansfractie in Pro
vinciale Stgten. Met dat werk
stopt hij volgend jaar, zoals hij
al eerder had aangekondigd. In
december stelt de SP-Zeeland
de kandidatenlijst vast. Lijst
trekker wordt Lia Lievaart uit
Axel.
Vanwege de verkiezingscampag
ne is hij even gestopt met zijn
goede werk voor de kerk in
Kloosterzande. Hij deed commu
niedienst en assisteerde bij be
grafenissen. Dan liep hij met
het kruis voorop. In januari
pakt hij de draad weer op.
Tenminste, als zijn Kamerlid
maatschap het toelaat. Want
dat hij hectische tijden tege
moet gaat, beseft Luijben terde
ge. Hij is er klaar voor. „Ik heb
twee jaar cursussen gevolgd on
der anderen onder leiding van
kopstukken als Jan Marijnissen,
Agnes Kant en Harry van Bom
mel. Vooral Marijnissen maakte
indruk. Heldere taal, consistent.
Die man heeft nog zóveel meer
in huis dan wel eens wordt ge
dacht. Maar ik heb tijdens die
cui'sussen ook vastgesteld dat
de SP niet alleen Marijnissen is.
Er loopt zoveel talent rond in
die partij." Nee, het is geen wer
vend verkiezingspraatje, voegt
hij er snel aan toe.
Mannetjesmakerij
Huijben keurt het af dat er zelfs
tot op de verkiezingsdag nog
campagne wordt gevoerd. „Ik
begrijp wel dat ze de zwevende
kiezers willen strikken, maar ik
vind dat je ze die dag met rust
moet laten." Over de afgelopen
campagne: „Ik heb me geërgerd
aan de mannetjesmakerij. Op
die manier zet je mensen al snel
op het verkeerde been." Hoewel
hij 's avonds pas zekerheid heeft
over zijn verkiezing, is hij er
's ochtends al van overtuigd dat
het gaat lukken. „Ik ga me voor
al richten op het gehandicapten
beleid en - als ervaringsdeskun
dige - op het ouderenbeleid. Dat
wordt immers steeds belangrij
ker met naar schatting 4,5 mil
joen ouderen in 2040. Ik zal het
niet meer meemaken, maar we
gaan mooie tijden tegemoet."
Toos wil weg. Ze hebben met
dochter Connie in Vinkeveen af
gesproken dat ze daar de dag
verder zullen doorbrengen in af
wachting van het partijfeest,
's avonds in de Melkweg in Am
sterdam. Kan hij met kleinzoon
Tim (zes) nog even wat oefenen
op worteltrekken. Want de
oud-bankdirecteur heeft nog al
tijd iets met cijfers. En z'n klein
zoon kennelijk ook. Een reken
meester hoef je echter niet te
zijn om 's avonds al snel te zien
dat Luijben ruimschoots is geko-
Gemeente vraagt
of stemcomputer W
goed bevalt ff*'* Él
ZIERIKZEE - Gelijktijdig met JV - 1 - ^3 jï
ie verkiezingen voor de Tweede '4 mS' 1 illfffli
Kamer hield de gemeente Schou- BjjjÉBfcM':'.L.
wen-Duiveland gisteren een en- I
quêle over het gebruik van stem- ÉhshÉ H
De gemeente weten hoe de
of de voorlichting voldoende is L ■-
in welk stembureau
kiezer heeft gestemd.
De kiezer kon dit jaar ook voor H
het eerst naar een stembureau I
Aan I WSWmi
van de uitslag wil de gemeente I
bureaus nog voldoet of dat het
beter is om sommige bureaus sa- Fons Luijben: „Vooral Marijnissen maakte indruk. Heldere taal, consistent. Die man heeft nog zóveel meer in huis dan wel eens wordt gedacht. Maar ik heb tijdens die cursus-
men te voegen. sen ook vastgesteld dat de SP niet alleen Marijnissen is. Er loopt zoveel talent rond in die partij." foto Peter Nicolai
SIRJANSLANB - Les krijgen terwijl de kie
zers af en aan lopen in de klas. In Sirjans-
land krijgen de kinderen les in het dorps
huis, omdat hun basisschool wordt ver
bouwd. Toen deze oplossing werd gekozen
werd geen rekening gehouden met vroegtij
dige verkiezingen. Een alternatief voor een
stemlokaal heeft Sirjansland niet. Het stem
bureau staat tussen de schoolcomputers en
achter een kast zitten de kinderen uit groep
3,4 en 5. „We hebben het programma wat
aangepast", vertelt J. Oele. „We gaan er
straks even uit, dan hebben de mensen op
het stembureau even rust." Voor groep 6, 7
en 8 was het best interessant. „Ik wist niet
dat er zoveel knoppen op de stemcomputer
zitten", zegt Elles. Hans Bronrijp van het
stembureau heeft uitgelegd hoe de machine
werkt. „Waar moeten de mensen voor stem
men?" „Voor de Tweede Kamer", roepen de
kinderen in koor. „Op wie jullie willen stem
men?" vraagt hij. „Partij voor de Dieren",
zeggen de meiden gedecideerd.
foto Dirk-Jan Gjeltema
door Ernst Jan Rozendaal
KABOEL - Hij is de hele nacht
opgebleven om te weten hoe de
verkiezingen zijn afgelopen.
WD-kandidaat en kapi
tein-vlieger André Bosman uit
Middelburg is sinds vorige week
gestationeerd in de Afghaanse
hoofdstad Kaboel. „Ik volg alles
wel, maar het gaat met horten
en stoten."
Vorige week vrijdag is Bosman
naar Afghanistan vertrokken.
De nummer 29 op de lijst van de
WD vervult daar een staffunc
tie. Tot kort voor zijn vertrek
voerde hij volop campagne voor
de WD. Donderdag was hij op
stap met Rita Verdonk, waarna
nog twee verkiezingsdebatten
volgden. Zijn koffer stond al ge
pakt.
„De hele verkiezingsstrijd is me
zwaarder gevallen dan ik had
verwacht", laat Bosman vanuit
Kaboel weten. „Ik vind het jam
mer dat de visie van de VVD
voor de toekomst van Neder
land niet wordt opgepakt."
Het is wel tot hem doorgedron
gen dat de VVD de laatste dagen
wat opkrabbelt. „Het laatste
nieuws probeer ik via internet
en BVN TV te volgen. Dat staat
voor het Beste van Vlaanderen
en Nederland en is een progra-
ma met herhalingen dat via de
satelliet wordt uitgezonden. In
ternet kan soms erg traag zijn
hier. Ik heb wel een stukje van
het lijsttrekkersdebat kunnen
volgen. Ik had het idee dat Bal
kenende erg in het defensief zat.
Helaas heb ik van de bijdrage
van Mark Rutte niet zoveel mee-
gékregen, want toen moest ik
weer aan het werk. Ik volg het
dus wel, maar het gaat met hor
ten en stoten. Ik zie de opgaan
de trend van zowel de VVD, ge
lukkig, als de PvdA, helaas. En
ik begrijp dat de peilingen soms
niet meer te peilen zijn."
In Kaboel is het koud aan het
worden. Bosman is er na een lan
ge reis aangekomen. „Het had
net geregend toen ik arriveerde,
dus het was niet meer zo stoffig.
De winter komt er nu aan. Het
wordt vooral 's nachts echt kou
der."
Code
Een aantal van zijn collega's is
met de verkiezingen bezig, maar
velen ook niet. Bosman heeft
zijn vrouw thuis kunnen machti
gen om te stemmen. De meeste
militairen in Afghanistan mach
tigen ook familieleden, maar
moeten daarvoor een speciaal
formulier opsturen naar hun ge
meente. Stemmen kan ook via
internet, maar daaraan gaan
twee postzendingen vooraf, om
dat militairen na een aanvraag
daarvoor eerst een speciale code
krijgen toegezonden.
Langste
Voor Bosman is deze verkie
zingsavond de langste die hij
ooit heeft meegemaakt. „Ik ben
al op vanaf kwart, over zes van
morgen. Toen was het in Neder
land kwart voor drie 's nachts.
De verkiezingsuitslag laat wel
op zich wachten door dat stem
men met het potlood. Ik blijf op
tot ik de einduitslag weet. Dan
ga ik daarna gewoon aan het
werk. Ja, we zijn hier de hele
dag open en werken op het mo
ment dat het het beste uitkomt.
Dus we maken hoe dan ook lan
ge dagen. We zitten op een mili
taire basis en behalve werken is
er niet veel anders te doen."
doorRené Schrier
MIDDELBURG - Talrijke kie
zers uit Middelburg konden
woensdag niet alleen eep stem
uitbrengen voor de Tweede Ka
mer, maar ook een enquête van
studenten van de Roosevelt Aca
demy invullen. En veel van hen
wilden dat maar wat graag.
kregen allerlei reacties",
vertelt Tim van Lieshout die
met zijn enquêteformulier bij
liet stembureau in het clubge-
bouw van voetbalvereniging
Zeelandia Middelburg zat. „Zo
was er een mevrouw die vond
dat er een vraag op het formu
lier ontbrak, namelijk over ont-
pdering, Mensen wilden ook
vertellen waarom ze op een be
paalde partij gestemd hebben."
Zijn collega-studente Fleur van
Loo legt uit dat hun onder
zoek wordt gehouden in het ka
der van de studie politicologie.
Om die reden zijn op het vragen
formulier zaken opgenomen die
de studenten weer gebruiken
voor de verschillende projecten
laar ze aan werken. Zo wilden
ze onder meer weten welke in
formatiebronnen de Middelburg
se kiezers gedurende de verkie
zingscampagnes geraadpleegd
hebben, hoe ze de campagnes ge-
M hebben en of dat van in
vloed was op hun kiesgedrag.
Verder was er een vraag over de
inhoud van de campagnes. In to
taal zijn 840 enquêteformulie
ren verspreid over zeven ver
schillende Middelburgse stembu
reaus ingevuld. De onderzoeken
zijn 's morgens en aan het begin
van de avond gedaan, om een zo
representatief mogelijke uitslag
te krijgen.
Uit het onderzoek van de Roose
velt Academy bleek gisteravond
dat ongeveer de helft van de
Middelburgei-s (49,5 procent) de
stemwijzer op het internet heeft
geraadpleegd. Daardoor veran
derde 16,1 procent van de stem
mers van partij. De Middelburg
se kiezers zijn verdeeld over de
vraag of de campagne over de in
houd ging. Een percentage van
46,9 vond dat het voornamelijk
over de inhoud ging, 41,6 pro
cent vond van niet. Een ruime
meerderheid (55,3 procent)
vond dat de politici zich druk
ker maakten over de peilingen
dan om de' problemen in het
land. En 55,8 procent was van
mening dat in deze campagnes
de lijsttrekker belangrijker
werd gevonden dan de partij.
Met de stelling dat politici el
kaar maar zelden persoonlijk
aanvielen, was 73,6 procent het
oneens.
Door deze verkiezing is de poli
tieke interesse bij een kwart
(24,9 procent) van de Middel
burgse kiezers toegenomen en
bij 6 procent afgenomen.
Casandra de Reus (staand) en Bart Hesseling (gebogen over het ta-
Pjj|) van de Roosevelt Academy geven uitleg over het vragenfor-
IMier. foto Ruben Oreel
ZUIDDORPE - Zuiddorpe
staat niet direct bekend als so
cialistisch bolwerk. Maar Ro
ger van Hoecke legt zich daar
niet bij neer. Hij hangt het
boekweitdorp vóór elke ver
kiezing vol met posters van
de PvdA.
Het is dit jaar harder nodig
dan ooit, vindt de sociaalde
mocraat. Het huidige kabinet
heeft 'er een zootje van ge
maakt', waar vooral ouderen,
gehandicapten en minder be
deelden de dupe van zijn. Als
Bos de scepter mag zwaaien -
in een bij voorkeur geheel
links kabinet - komt de ge
zondheidszorg weer op poten
en zijn de ouderen een stuk
beter af.
Van Hoecke hoort met zijn 73
jaar intussen zelf tot de oude
ren. Maar hij blijft voor elke
verkiezing PvclA-posters plak
ken in alle dertien dorpen en
stadjes van de gemeente Ter-
neuzen. „In de andere plaat
sen plak ik alleen op de aange
wezen borden. Maar in mijn
Roger van Hoecke
eigen dorp doe ik altijd iets
meer en hang ik ook altijd
nog tientallen posters aan lan
taarnpalen. Zo lang ik daar
fysiek toe in staat ben, blijf ik
dat doen. Want het blijft no
dig."
NOORDGOUWE - Echt druk
heeft Marinis Mol uit Noord-
gouwe het niet gehad met de
campagne voor zijn partij: de
VVD.
„We hebben maar bar weinig
gedaan. Enkel affiches ge
plakt op de borden. In de bui
tengebieden wordt niet veel
meer gedaan. We komen hier
op Schouwen-Duiveland niet
in aanmerking voor een lijst
trekker. De vorige verkiezin
gen hadden we nog een eigen
kandidaat met Jan Geluk,
maar nu is zelfs de kandidaat
voor de WD uit Middelburg
hier niet geweest.
Vroeger deelden we ook wel
folders uit. Met een standje
onder De Beuze in Zierikzee
staan en voorbijgangers bena
deren. Dat zie je nu eigenlijk
niet meer. Ik heb alleen nog
van het CDA een folder ge
had. Verder van niemand. Te
genwoordig speelt het zich
meer af in de media hé. Op de
televisie of een stuk in de
krant. Nee, de oude campag-
Marinis Mol
ne zoals vroeger toen je nog
in het donker moest plakken
is er niet meer. Of dat goed is
geweest of slecht weet ik niet.
Dat zullen we merken als de
stembus is gesloten en de uit
slag bekend is."
VLISSINGEN - Trix de Roos
kan het hoofd van Jan Marij
nissen voorlopig niet meer
zien. „Hij staat op elk folder
tje en op alle posters, de afge
lopen weken heb ik hem dus
genoeg zien", lacht de
SP-campagnevoerster.
Marijnissen kijkt zelfs bij de
familie De Roos naar binnen:
een enorme poster siert het
voorraam. Vanavond komt
daar nog een poster bij met
'SP-stemmers, bedankt'. „Het
is nu toch al een campagne
huis, dus dat kan er ook nog
wel bij."
De meterslange bedankt-pos
ters liggen midden in de huis
kamer van het Vlissingse
raadslid, naast zakken met
honderden tomaten- sponsjes
en stapels SP-flyers. „De bor
den gaan we vanavond plaat
sen, onder meer aan de A58,
bij de watertoren van Sou
burg. Illegaal is het wel, maar
dan moeten ze maar voor fat
soenlijke aanplakborden zor
gen in Vlissingen." Op de ver-
Trix de Roos
kiezingsavond gaat De Roos
feestvieren in De Piek. „Ik
hoop op een verdubbeling
van het aantal zetels, zodat er
een sociaal kabinèt komt."
GOES - De keuze van zijn
T-shirt is zijn laatste campag
nedaad. Op de borst van
Jo-Annes de Bat uit Goes
preikte woensdag het hoofd
van Jan Peter Balkenende.
„Behalve de ochtendgroet in
de brievenbus hebben we van
daag niets meer gedaan."
In de aanloop naar de verkie
zingen des te meer. Geen par
tij heeft zoveel bijeenkomsten
in Zeeland georganiseerd als
het CDA, vaak bezocht door
partijprominenten. De Bat
was, als contactpersoon tus
sen landelijk campagneleider
Jack de Vries en de lokale af
delingen, een spin in het web.
Het CDA heeft bewust inge
zet op regionale kandidaten
en regionale thema's. Maxime
Verhagen kwam spreken over
recreatie en toerisme, Karla
Peijs deelde cadeaus uit op
het gebied van infrastruc
tuur. Hoogtepunt was voor
De Bat de bijeenkomst met
Balkenende in Kapelle.
„Daar kwamen alle afdelin-
Jo-Annes de Bat
gen aan bod. Ik heb gepro
beerd het enthousiasme en op
timisme van de partij op alle
leden over te brengen. Toen
merkten we hoe goed dat is
opgepakt. De campagne liep
daardoor als een trein."
