zaterdag 18 november 2006 W5
Is schaken een sport, kunst,
wetenschap of gewoon maar
een spelletje? Het is natuurlijk
een onzinnige vraag, maar toch
hebben geleerde mensen zich er
mee bezig gehouden.
Volgens de beroemde historicus
Huizinga is het zelfs nog min
der dan een spelletje. Hij sloeg
de cultuurwaarde van knikke
ren of ganzenborden hoger aan
dan van het schaakspel. Een
kunst zou het dus al helemaal
niet zijn. Bij het schaken gaat
het om het winnen en dat was
de hooggeleerde een gruwel.
Huizinga was duidelijk een
schaakhater. Waarschijnlijk
kon hij er niets van en kon hij
slecht tegen zijn verlies. Soms
kunnen heel geleerde mensen
geen loper van een paard onder
scheiden, om met Donner te
spreken, hoezeer ze ook hun
best doen om er iets van te be
grijpen.
Toch is er wel een onderdeel
van het spel, dat je gerust kunst
mag noemen. Een heel kleine
kunst weliswaar, miljarden
mensen weten niet eens dat het
bestaat, maar toch. De groep
schaakkunstenaars, die zich in
stilte en afzondering bezig
houdt met het samenstellen,
componeren en oplossen van
schaakproblemen en artistieke
schaakstudies bekommert zich
niet om het oordeel van Huizin
ga-
Gelukkig maar, want zij produ
ceren veel mooie dingen, voor
wie er gevoelig voor is. De
schaakkunst kent twee richtin
gen, schaakproblemen en artis
tieke eindspelstudies. Proble
men zijn er vele honderdduizen
den gemaakt, eindspelstudies
veel minder. Men schat, dat er
ongeveer 80.000 zijn. Daar zijn
natuurlijk alle mislukkingen en
wangedrochten bij inbegrepen.
Al sinds decennia is men bezig
om verzamelingen aan te leg
gen, maar nooit is men zover ge
komen als Harold van der Heij
den uit Deventer. Hij heeft ja
renlang zoveel mogelijk materi
aal bijeengebracht uit alle moge
lijke bronnen, tijdschriften,
kranten en boeken. Met de
komst van de computer kreeg
zijn project vleugels.
Al een aantal jaren bracht hij
cd's uit met studies. Zijn derde
verzamel-cd bevat nu meer dan
60.000 studies. Ze zijn allemaal
volgens een streng systeem ge
rangschikt, geanalyseerd en ge
test op deugdelijkheid. Het zal
duidelijk zijn dat daarbij ook
heel wat beroemde studies door
de mand zijn gevallen.
De cd is een goudmijn voor de
schaakliefhebber. In deze ru
briek enkele supercomposities.
Gebr. V. en M. Platov. Rigaer
Tageblatt, 1909. Zie diagram 1.
Wit: Kg3, Pgl, Le7, pionnen op
d3, h5. Zwart: Ke3, pionnen op
a2, d5, enh7.
Dit is een van de beroemdste
eindspelstudies aller tijden. In
de Sovjet-Unie werd hij een on
noemelijk aantal keren afge
drukt in allerlei kranten, tijd
schriften en boeken. Dat had
vooral te maken met het feit dat
Lenin het zeer bewonderde. Wit
speelt en wint. Wit moet verhin
deren, dat de zwarte a-pion tot
dame promoveert. De enige ma
nier waarop dat kan is
l.Lf6 d4
3
ÉL
I
Diagram 1
De promotie van de zwarte pion
is niet meer tegen te houden,
maar wie dacht dat daarmee de
kous af was, heeft het mis.
2.Pe2!
Met duidelijke bedoelingen.
2...alD
Toch, want zwart heeft geen
keus. 2...Kxe2 3.Lxd4 verliest
zonder meer.
3.Pclü
De eerste geniale clou van dit
meesterwerk. Wit slaat niet op
d4, want dan is het na 3.Lxd4+
Dxd4 4.Pxd4 Kxd4 5.Kg4 Kxd3
6.Kg5 Ke4 7.Kf6 Kd5 niet meer
te winnen. De zwarte koning be
reikt f8 en daarmee is het remi
se. Maar nu dreigt er zeer geraf
fineerd 4.Lg5 met een fantas
tische matstelling.
3„.Da5
Zwart is overgeleverd aan de
gruwelen van het 'familie
schaak', waar al miljoenen scha
kers het slachtoffer van zijn ge
worden. Hoe zwart nu ook
speelt, altijd gaat het mis. Bij
voorbeeld 3...Dxcl 4.Lg5+;
Evenmin helpt 3...h6 wegens
4.Le5 met mat of dameverlies.
Met de damezet wordt Lg5 ver-
Diagram 2
hindert, maar wit plaatst nu de
laatste dodelijke klap.
4.Lxd4+
En wint. Steeds volgt 5.Pb3+
met damewinst.
Nederland speelt tegenwoordig
(Van der Heijden!) een belang
rijke rol in de wereld van de stu
die, maar ook eerder waren er
goede tot zeer goede componis
ten. Ook de geniale probleem
componist Henri Weenink heeft
zich op het terrein van de
eindspelstudie begeven.
H. Weenink. Tijdschrift van de
KNSB, 1917. Zie diagram 2.
Wit: Kb2, Lh4, pion a6. Zwart:
Ke5, Tgl.
Dit is een van Weeninks meest
geslaagde werkstukken. Wit
speelt en wint. Het lijkt een
zeer eenvoudige stelling. Wie
zou hier een geniale meester-
truc verwachten?
I.a7 Dit ligt voor de hand. Het
lijkt al uit te zijn. Immers op 1...
Tg8 volgt 2.Lg3+!en 3.Lb8 met
promotie van de pion.
l...Tg2+! 2.Kbl!
De eerste verrassing. De witte
Diagram 3
koningszet lijkt volkomen zin
loos. Vooral niet 2.Kb3 Tg8
3.Lg3+ Txg3+ met schaak!
2—Tgl+
Hiermee lijkt de remise een feit.
Na b.v. 3.Kc2 volgt 3...Ta2.
3.Lelü
De schitterende ontknoping, de
toren wordt naar de e-lijn ge
lokt waar zijn eigen koning in
de weg staat.
3...Txel+ 4.Kb2 Te2+ 5.Kb3
Te3+ 6.Kb4 Te4+ 7.Kb5
en de promotie is niet tegen te
houden.
Opgave van de week.
Selesniev, 1930. Wit: Ka4, Pa6,
pionnen op b5, c4 en e5.
Zwart:Kd4, Tb6, pionnen op a5,
a7, e6 en el. zie diagram 3. Wit
speelt en wint. Patgevaar!
Oplossing van de vorige week
Selesniev, 1935.Wit: Ka6, Tc6,
pionnen op b6 en d4.
Zwart:Kb8, Ta8, pionnen op al,
d6 en d7. Wit speelt en wint.
l.Tc8+! Kxc8 2.b7+ Kb8 3.d5ü
Kc7 4.bxa8LÜ Kb8 5.Lb7 en
wint.
Cor Jansen
Half oktober werd in Lent,
een plaatsje onder de rook
van Nijmegen, het Plusminus
55 Toernooi gehouden. Jelle
Groeneveld uit Maassluis, een
van de deelnemers aan dit vete-
ranentoernooi, stelde een zoge
naamd E-boek samen, dat via
de website van damclub Lent
(www.xs4all.nl/~cinas) is te
downloaden.
Normaal gesproken bevatten de
ze digitale plakboeken ook dam-
rubrieken, maar blijkbaar heeft
geen van mijn collega's tot nu
toe aandacht aan dit evenement
besteed. Met het oog op de goe
de prestaties van de twee
Zeeuwse deelnemers komt daar
vandaag verandering in.
Aart Walraven, al jaren een vas
te deelnemer in de diverse vete-
ranentoernooien, eindigde ach
ter toemooiwinnaar Ruud Pal
mer, Ad van Tilborg en Henk
Kleinrensink op de vierde
plaats. Van zijn drie winstpar
tijen koos ik die tegen een van
de Friese deelnemers.
Jan de Vos - Aart Walraven:
I.31-27 17-21 2.37-31 21-26
3.41-37 19-23 4.33-28 14-19
5.39-33 10-14 6.34-30 20-24
7.44-39 11-17 8.27-22 18x27
9.31x11 6x17 10.30-25 17-21
II.36-31 12-18 12.31-27 7-12
13.40-34 12-17 Zwart verhin
dert 49-44 door de bekende com
binatie 24-29 33x24 19x30
28x10 5x14 35x24 14-20 25x14
9x49.
14.45-40 17-22 15.28x17 21x12
16.34-30 2-7 17.50-45 5-10?!
Zwart is er in de opening niet in
geslaagd zijn op papier iets
zwakkere tegenstander zijn wil
op te leggen. Met de provoce
rende tekstzet probeert hij de
Fries uit zijn tent te lokken.
18.39-34?
Een slap antwoord op de zwar
te uitdaging. Veel beter is 33-28
en nu bijvoorbeeld 15-20 39-33
10-15 43-39 en er is geen vuiltje
aan de lucht voorwvit. "23-29!
Natuurlijk maakt zwart van de
gelegenheid gebruik om zijn lan
ge vleugel te ontwikkelen.
19.34x23 19x39 20.30x19 14x23
21.43x34 7-11 22.34-30 10-14
23.40-34 11-17 24.27-21?
Ton Sijbrands schreef het 33
jaar geleden al: „Het randveld
16 oefent altijd een grote aan
trekkingskracht uit op theore
tisch minder onderlegde spe
lers." Inderdaad heeft wit geen
dwingende reden om naar de
rand te ruilen. Na 46-41 17-22
41-36 22x31 36x27 12-17 38-33
(om 17-22 met 33-28 te beant
woorden) 4-10 47-41 etc. is er
voor wit geen vuiltje aan de
lucht.
16x27 25.32x21 15-20 26.34-29
23x34 27.30x39 20-24 28.38-33
18-23 29.42-38 14-19
Schijf 21 naar voren afruilen
via 12-18 21x12 8x17 is nu nog
niet goed wegens de actie 37-31
26x37 38-32 37x28 33x11. In
plaats van zijn volgende zet had
wit beter 21-16 kunnen spelen,
want zwart wint dankzij de af
ruil van schijf 21 veel tempo's.
30.47-42 12-18! 31.21x12 8x17
Zwart staat dankzij zijn sterke
centrumpositie oppermachtig.
Wit kampt met een aantal rand-
11
O
n
•v
G
c
S
SS
m
Diagram 1
schijven en een achterstand in
ontwikkeling. Overigens is
45-40 nu verhinderd door een
doorbraak via 26-31, 17-21 en
18-22.
32.49-43 17-22 33.46-41 22-27
34.41-36 1-7 35.37-32 7-11
36.32x21 26x17 37.38-32 18-22
En natuurlijk niet 17-22 we
gens een combinatie naar veld
6: 32-28 23x32 33-29 24x44
43-39 44x33 42-38 33x42 48x6.
38.43-38 3-8 39.32-27 Wit pakt
veld 27, maar zijn linkervleugel
is zo kwetsbaar dat zwart hem
met simpele middelen van dat
belangrijke veld kan verjagen.
22x31 40.36x27 13-18 41.42-37
9-13 42.37-31 17-22 43.48-42
8-12 44.45-40 12-17 45.40-34
11-16
zie diagram 1
46.31-26
Wit heeft deze zet zo lang moge
lijk uitgesteld, maar kan er nu
niet meer onderuit. Op 38-32 is
de damzet 23-29 34x21 4-9
27x18 16x47 al beslissend en na
34-30 trekt zwart ook de winst
naar zich toe: 17-21 38-32
23-29 42-38 29-34! 31-26
34x43! 26x28 43-49 28-23 (wat
anders?) 19x37! 30x8 49x3.
22x31 47.26x37 17-22 48.34-30
16-21 Over een breed front trek
ken de zwarte troepen op.
49.39-34 23-28 50.38-32 28x39
51.34x43 22-27?
Deze zet is minder nauwkeurig,
omdat wit nu met 32-28! kan te
genstribbelen. Zowel na 27-32
28-23 als na 18-23 37-31 27x36
42-38 heeft wit ineens weer re
misekansen.
52.42-38? 18-22 53.43-39 13-18
54.39-33 18-23! Zwart heeft
zijn doel bereikt: wit is vastgelo
pen en moet gaan offeren. De
rest van de partij is een formali
teit. 55.25-20 24x15 56.30-24
19x30 57.35x24 21-26 58.32x21
26x17 59.38-32 23-29 60.24-19
29x27 61.19-13 27-32 62.37x28
22x33 63.13-8 17-21 64.8-3
21-26 65.3-25 26-31 en wit gaf
het op.
Frans Blaas deed het in Lent op
vallend goed. Hij werd tiende in
de totaalstand en liet spelers
van naam zoals Theo Dijkstra,
Jan de Koning en Wiel Okrogel-
nik achter zich. En passant vero
verde de dammer uit Oostkapel-
le de eerste plaats in de B-cate
gorie, voor spelers met een ra
ting tot 1050. In de derde ronde
voerde hij een leuke lokzet uit
tegen een van de Gelderse deel
nemers.
Ton Holla - Frans Blaas:
1.32-28 18-23 2.33-29 23x32
3.37x28 19-24 4.39-33 14-19
5.44-39 20-25 6.29x20 25x14
Sf
11 0
e
w
w
-
5?
n
Diagram 2
7.50-44 12-18 8.41-37 7-12
9.37-32 18-23 10.34-29 23x34
11.40x29 15-20 12.46-41 20-25
13.41-37 10-15 14.45-40 1-7
15.40-34 17-22 16.28x17 12x21
17.32-28 21-26 18.38-32 7-12
19.42-38 16-21 20.47-42 11-16
21.31-27 12-17 22.28-23 19x28
23.33x11 6x17 24.38-33 17-22
25.27x18 13x22 26.32-28 14-20
27.28x17 21x12 28.43-38 5-10
29.38-32 10-14 30.49-43 9-13
31.42-38 4-9 32.29-23 12-18
33.23x12 8x17 34.33-28 3-8
35.39-33 17-22 36.28x17 16-21
37.17-12 8x17 38.44-39 17-22
39.33-29 13-18 40.39-33 9-13
41.32-28 14-19 42.28x17 21x12
43.43-39 19-24 44.48-43
zie diagram 2
12-17!
Zwart biedt wit een doorbraak
aan, die echter zwaar vergiftigd
blijkt te zijn. 45.35-30? 24x35
46.37-31 26x37 47.38-32 37x28
48.33x11 2-7! 49.11x2 20-24
50.2x30 35x44 en wit gaf zich
gewonnen.
Daaf Kasse
In juni van dit jaar werd in
Amerika voor het nationaal
kampioenschap gespeeld. Nou
strijden de Amerikanen niet zo
zeer om die titel. Het is hen er
veel meer aan gelegen hoog te
eindigen om geselecteerd te wor
den voor de Bermuda Bowl, het
wereldkampioenschap waar vol
gend jaar weer om gespeeld zal
worden.
Een van de opvallendste spelers
uit het Amerikaanse bridgecir-
cuit is de in Amerika wonende
Pakistaan Zia Mahmood. De bo
venlaag van de bridgers in de
VS verdienen hun brood met
robberbridge en daarvan leeft
Zia ook. De robberbridgers heb
ben hun eigen bridgebond die
in vrede leeft met de ACBL, een
bond zoals wij die in Nederland
kennen.
Zia is een opvallende bridgespe-
ler, omdat zijn speelwijzen heel
vaak afwijken van wat een an
dere speler zou doen in dezelfde
situaties. Tijdens dat kampioen
schap kwam dit spel op tafel
waarin Zia weer eens zou uit
blinken. Zijn speelwijze komt
hier later in beeld. Zie diagram
1.
Het contract werd telkens 6SA
te spelen door zuid. West moest
dus uitkomen en omdat harten
de ongeboden kleur was van
NZ, kwamen de west spelers uit
4 762
V93
H986
^932
Noord gever, oost en west kwetsbaar
Diagram 1
met hartendrie. Die slag liep via
de tien en de heer naar het aas
van de leider. De zuidspelers
maakten nu een speelplan. Als
de schoppens niet slechter dan
4-2 verdeeld zouden zitten bij
OW, zijn er vijf schoppenslagen.
Als de klaveren 3-3 zouden zit
ten, zijn er vier klaverenslagen.
Met de twee rode azen zijn er
dan elf slagen en als de twaalfde
dan uit een geslaagde ruitensnit
komt, zou men opgelucht adem
kunnen halen.
Menig zuidspeler haalde na har
tenaas eerst vijf schoppenslagen
binnen en omdat men niet ver
trouwde op een 3-3 verdeling
van de klaveren, probeerde men
dan de ruitensnit. Die mislukte
en west nam met de heer. Har
tenvrouw werd geïncasseerd en
b
b4
4 -
vv
h98
1 N
w O
Z
4 -
86
4-105
*1
75
4av
*-
Diagram 2
het contract ging één down. An
dere zuidspelers slaagden er wel
in hun contract te maken. Zij na
men na hun vijf schoppenslagen
ook hun vier klaverenslagen
mee en bij de laatste klaveren
was dit nog over.
Zie diagram 2.
Op klaverenheer ging uit zuid
een harten weg en west liet een
ruiten gaan. Maar nu werd har
tenboer gespeeld waardoor west
aan slag kwam. Die kon niet an
ders doen dan twee ruitenslagen
aan zuid brengen en zo werd
6SA gemaakt.
Maar nu de speelwijze van Zia
Mahmood. Hij zat west en
moest dus tegen 6SA van zuid
uitkomen. Ook tegen hem was
harten de ongeboden kleur en
uit zijn dertien kaarten koos hij
Oost gever, allen kwetsbaar
Diagram 3
de énige kaart waardoor het con
tract niet meer gemaakt kon
worden: hartenvrouw. Na af
loop zei Zia dat hij wel van sexy
uitkomst hield.
Er kwamen veel interessante
spellen op tafel tijdens dit kam
pioenschap en er ging ook wel
het een en ander fout. Wat te
denken van dit spel uit de vier-
tallenwedstrijd. Zie diagram 3.
Met Hurd-Wooldridge NZ open
de zuid ISch. Van west kwam
2Ha, noord 2Sch en oost bood
3Rui. Wooldridge bood nu 4Sch
en daarbij bleef het.
Door het 3Rui bod van oost
kwam Seamon (west) uit met
ruiten. Wooldridge nam met het
aas van de dummy en troefde
een ruiten met een hoge troef.
Hij stak met troef over naar de
dummy en speelde een harten
naar zijn heer. West incasseerde
zijn twee hartenslagen en ging
veilig met harten van slag. Nu
kon west lui achterover gaan zit
ten en wachten tot hem twee kla
verenslagen gebracht zouden
worden. Eén down.
Aan de andere tafel opende Le
vin de zuidhand met 4Rui. Een
conventioneel bod dat een hand
aangeeft met ongeveer acht
speelslagen met schoppen als
troef; een 4K1 opening belooft
hartens. De conventie noemt
men Namyats omgekeerde
van Stayman). Aggressief gebo
den werd er zeker want na de
opening bood west 4Sch. Noord
bood 5Rui en na pas van oost be
paalde Levin het contract op
5Sch.
Door het 4Sch bod van west dat
hartens en een lage kleur beloof
de waren NZ opgedreven naar
5Sch. Maar wat belangrijker
was: oost had zijn ruitens niet
kunnen bieden.
West kwam nu uit met klaveren
aas en na het negatieve signaal
van oost begreep hij dat hij naar
andere kleur moet switchen.
Het werd hartenaas omdat er
geen uitkomstdoublet was geko
men op het 5Rui bod van noord.
Zuid had geen moeite om elf sla
gen te maken.
Ruud van den Bergh
HORIZONTAAL:
1. Soort tabak; 6. bosduivel; 12. aswenteling; 13. pampahaas; 14. klaar; 16.
voormalig Perzië; 18. tijdperk; 19. bevel; 20. leegte (bouwk.); 22. melkwijn; 24.
hoon; 26. ik (Lat.); 28. bekeuring; 30. zeehond; 31japon met aangeknipte mou
wen; 32. soort uil; 33. roem; 34. deel van het skelet; 36. pausennaam; 37. En
gelse ontkenning; 38. grondsoort; 40. officium; 43. deel van een Franse ont
kenning; 44. mesthoop; 45. handigheid; 47. vertegenwoordiger; 49. graan
soort; 51. Indische visfuik; 52. keukengerei; 55. zanggroep; 56. lidwoord; 57.
voorzetsel; 58. Franse schrijver; 61. leer van Mohammed; 64. kiem; 67. bevel
schrift; 69. bouwval; 70. toneelspel; 72. haartje; 74. procureur-generaal (afk.);
76. bijbelse naam; 77. Engelse adellijke titel; 78. wettelijke aansprakelijkheid;
79. hevig; 81. Israëlitisch; 83. jong dier; 84. brede hoofdstraat; 85. speelgele-
genheid; 86. wasgelegenheid; 87. koetsiersbank; 89. griezelig; 90. rivier in Oos
tenrijk; 92. gereedschap; 94. groente; 95. ingenieur; 96. bijwoord; 98. bril
slang; 100. naschrift; 101. schaaldier; 102. moederoverste; 104. vingerge
wricht; 105. opgewonden.
VERTICAAL:
1. Speelkaart; 2. spil; 3. kleine wig; 4. Transit International Routier; 5. bijbelse
reus; 7. houtskool; 8. clown; 9. doorweekt; 10. dwarsmast; 11. kind dat pas op
latere leeftijd zijn aanleg laat blijken; 15. kapper; 17. snavel; 18. rivier in Frank
rijk; 19. smijten; 21. Venetiaans bestuurder; 23. tipgeld; 25. lor; 27. deel van
een dak; 29. ijsdrank; 34. cadans; 35. hoofdstad van Azerbeidsjan; 38. bootje;
39. oude lengtemaat; 41. met name; 42. houtsoort; 44. afgelegen; 46. voor; 48.
bevel; 50. Germaanse godheid; 52. steen; 53. moment; 54. zeevis; 58. wasmid
delenproducent; 59. deelgenoot; 60. vlaktemaat; 62. snel en op slinkse wijze
verkregen voordeel; 63. nauwelijks; 64. kolom; 65. verhoogde toon; 66. oproer-
stokend; 68. Joods heilig boek; 69. landelijk; 71. mijns inziens; 73. Frans lid
woord; 75. nood; 78. zegevieren; 80. geliefde van Zeus; 82. Griekse zuilen
gang; 83. alcoholische drank; 87. verheugd; 88. vaatwerk; 91. loofboom; 92.
wereldlijk geestelijke; 93. moeder; 94. van gelijke waarde; 97. recht stuk in een
vaarwater; 99. vreemde munt; 101. boksterm; 103. boom.
De letters
3-80-7-104-22-8
uit de vakjes 15-103-5-82-4-44-2-97-1-96-8
1-17-105-26-77-11 vormen twee sleutelwoorden.
Schrijf uitsluitend de gevonden sleutelwoorden op een briefkaart en stuur dit
uiterlijk woensdagmorgen naar het volgende adres:
Puzzelredactie PZC, Postbus 31, 4460 AA Goes,
of pere-mail naar: redactie@pzc.nl
Vermeld uw naam, adres en woonplaats. De PZC stelt de volgende prijzen be
schikbaar: eerste prijs een Iris-cheque van 25,=. Tweede, derde en vierde
prijs een Iris-cheque van 12,50. De oplossing en de namen van de prijswin
naars vindt u in de PZC-bijlage Wonen van volgende week.
Oplossing doorloper
De prijswinnaar van de Iris-cheque van €25,= is: J. Ringelberg, Scharendijke.
De Iris-cheques van €12,50 gaan naar: J. Quist, Rilland-Bath, J. de Witte, Baar
land en H. Osinga, Middelburg.
De prijzen zullen binnenkort worden toegezonden.
Horizontaal: 1. Sonde, bajes, lieve; 2. thee, maner, tenger; 3. uitzet, dagen,
tank; 4. motel, senor, derde; 5. poorter, smeerder; 6. eppe, despoot, wals; 7.
reader, mark, roest; 8. vendu, sater, orgie; 9. innig, taal, umpire; 10. even, dag
trip, prik; 11. rangorde, onmacht; 12. klant, raden, agave; 13. alfa, teder, ano
rak; 14. netjes, eloge, dras; 15. tiaar, trema, teelt.
Verticaal: 1. Stumper, vierkant; 2. Ohio, opeen, vallei; 3. netto, panne, nafta; 4.
deze, redding, naja; 5. emelt, deugd, otter; 6. bats, eerst, arrest; 7. anders,
Maagd, ader; 8. jeans, patat, edele; 9. ergo, morel, roerom; 10. stereo, kruin,
naga; 11. lende, tromp, Manet; 12. inter, worp, pagode; 13. egard, Aegir, car
ré; 14. vendel, sirih, vaal; 15. erker, steek, tekst.
Die zijn mooi, heel mooi.
Twee velletjes in pure
kerstsfeer.
Twee opmerkingen van verzame
laars van kerstzegels bij het
zien van de Decemberzegels en
de Goede-Doelenzegels, die van
af 23 november te koop zijn. Op
de eerste staan kerststerren en
-ballen, op de tweede kinderen
als engelen.
De zegels, zelfklevend, twintig
stuks, tien motieven, zitten als
gebruikelijk in velletjes. De De
cemberzegels hebben een fran-
keerwaarde van 29 eurocent, de
Goede-Doelenzegels van
0,29+0,10 euro. De bijslag gaat
deze keer naar Amnesty Interna
tional, CliniClowns, Green
peace, De Grootste Familie
Helpt, SOS-Kinderdorpen,
STOP AIDS NOW!, Unicef, Vo
gelbescherming, World Food
Programme en De Zonnebloem.
Met de Decemberzegels en de
Goede-Doelenzegels kan in de
periode 23 november tot en met
5 januari 2007 voordelig kerst-
post worden verzonden. Wie de
zegels daarna nog wil gebruiken
moet 15 eurocent bijfrankeren,
want, zoals gemeld, wordt het
brief tarief per 1 januari ver
hoogd van 39 naar 44 eurocent.
De oplage van de Decemberze
gels bedraagt 12,2 miljoen velle
tjes, die van de Goede-Doelenze
gels 1,5 miljoen. De verkooptijd
van beide loopt tot 6 januari
2007. De ontwerpers (van bu
reau Joseph Plateau) hebben
zich bij de wordingsgeschiede
nis van de Decemberzegels
steeds verder toegespitst op en
kele iconen van de kersttijd: de
zuiverheid van sneeuwkristal
len en de ronde vormen van
licht en kerstballen. 'Gezellig
heid staat voor veel mensen cen
traal tijdens het kerstfeest. Die
gezelligheid wordt opgeroepen
door beide symbolen: de sneeuw
kristallen verwijzen naar de kou
de buiten, en de kerstballen
naar de knusse huiskamer. Het
oproepen van die sfeer wordt
verder vormgegeven door de
keuze van warme kleuren.' De
sneeuwkristallen worden op de
voorgrond afgebeeld, de wat dif
fuse ronde vorm van de kerstbal
len op de achtergrond geven de
voorstelling diepte. De kerstster
ren lopen op geen enkele naast
liggende zegel door, het licht
van de ballen daarentegen wel.
Qua kleur hebben we dus te ma
ken met doorlopers.
Voor de Goede-Doelenzegels is
dit jaar gekozen voor 'engelen'.
Op de zegels staan duidelijk her
kenbare menselijke figuren. De
engelen zijn kinderen in voorna
melijk witte kleren voorzien van
engelenvleugels. 'De kinderen
staan voor puurheid en on
schuld, net als engelen'. De ach
tergrond is veelal een bolvormi
ge figuur, waarin besneeuwde
kersttakken, waardoor het lijkt
of de kinderen ineen heel ande
re omgeving zijn, een soort
droomwereld. De ontwerpers
van Bureau Joseph Plateau heb
ben al eerder postzegels ontwor
pen: drie zegels ter gelegenheid
van 75 jaar Nederlandse lucht
vaart in 1994, de Zomerzegels
van 1997 en de doopzegel van
px-inses Amalia (2004).
Hero Wit
