De watertuin
in de winter
Zwart plus licht is sprookjesachtig mooi
Binnenmuren
Strak badkamermeubilair
gezet
Ruimte in textiel
bril
Dubbele wc
ONDER DE PANNEN
zaterdag 11 november 2006 W3
Marike Andeweg houdt van
eenvoud. Krullen wil de
ontwerpster niet. evenmin als
overbodige details.
Op die filosofie is de sanitaircol-
lectie gestoeld van het Neder
landse merk Marike, waaraan
Een ruimte die volledig be
kleed is met textiel. Die ont
wierp kunstenaar Barbara
Broekman in het kader van een
vrije opdracht van het Neder
lands Textielmuseum in Til
burg.
Met behulp van een speciale,
computergestuurde machine
maakte ze een 24 meter lange
jacquardstof.
Die is vervolgens verdeeld over
acht lappen met een afmeting
haar naam verbonden is. Na
douchebakken en wastafels is
daar onlangs ook badkamermeu
bilair aan toegevoegd.
Een eenvoudig element is ver
krijgbaar voor 1025 euro. Infor
matie: www.marike.net
van 140 bij 280 centimeter.
Aangebracht op wanden en pla
fond vormen ze in combinatie
met een bijbehorend kleed ver
volgens een harmonieus geheel.
Het totale werk is te zien bij Fro
zen Fountain, Prinsengracht
645 in Amsterdam.
De verschillende delen zijn daar
te koop voor 2200 euro per stuk.
Informatie: www.frozenfoun-
tain.nl of www.barbarabroek-
man.nl
Wat zijn het toch een rare
dingen, die binnenmuren.
Sinds een paar dagen staan ze
er. En ze doen iets heel geks; ze
geven het huis plots ruimte en
volume.
Als op het kavel slechts gras
staat, denk je 'wat een lap'. Ligt
de vloer dan lijkt die en het toe
komstige huis veel te klein.
Zelfs het plaatsen van het casco
verandert daar niets aan. Al
leert het tellen van voetstappen
dat de maten wel degelijk klop
pen. Natuurlijk geven de gemet
selde muren het betonnen skelet
smoel. Eindelijk staat er een
huis. En toegegeven; waar het
precies door komt, weten we
niet, maar de idee groeit ook dat
het ons huis is. Maar eenmaal
binnen lijkt het nergens naar.
Het donkere beton maakt het
klein, zelfs naargeestig. Moeten
we hierin wonen? Het zal wel.
Totdat deze week de binnenmu
ren erin gingen. Nog steeds stap
pen we door de raamkozijnen
naar binnen; eleganter kan niet.
Een stelling blokkeert de toe
gang en de voordeur zelf is keu
rig dichtgeplakt om te voorko
men dat het inregent.
Wat een 'paar' witte gibo-blok-
ken met ogen en hersenen kun
nen doen. Ineens staat daar een
woonkamer en een hal. De ruim
te voor de keuken valt alleszins
mee en de zithoek is toch groter
dan gedacht. Boven is het niet
anders. De slaapkamer is echt
ruim, de studeerkamer prak
tisch en in de badkamer kun je
tenminste je kont keren. Al was
Zijn jonge kinderen de peu-
terléëftijd ontgroeid, dan
vinden ze het vaak niet meer
fijn om voor de grote boodschap
op een potje te gaan zitten.
Maar ja, een gewoon toilet is
veel te groot voor hun nog klei
ne billetjes.
Tiger komt met de oplossing. De
het vorige week toch even knij
pen na een onverwacht telefoon
tje. De uitvoerder aan de lijn.
Dat het bad er niet in past en hij
daarom een binnenmuur tien
centimeter verder gaat neerzet
ten. Maar, verzekerde hij, 'het is
geen punt'. Al wilde hij het ons
wel even laten weten.
Wat? Direct in de auto gestapt
en zelf op onderzoek uit. Want
we willen zien wat er gebeurt en
kunnen bijsturen als dat nodig
is. De vriendelijke man wijst het
probleem aan en heeft alvast
zelf maatregelen genomen. At
tent van hem. Dat de badkamer
iets breder wordt, is inderdaad
niet erg. Goed dan. Gezien, ak
koord, doen. De gedachte dat de
bouwers zelf hun werk controle
ren stelt ons eigenlijk wel ge
rust.
Nu de muren eenmaal staan,
dool ik door de kamers. Beeld
me in waar wat komt. Loop nog
eens rond, neem grote stappen
en denk: dat moet passen. Ik
loop de ene kamer in, de andere
uit, trap op, duik in alle hoeken,
staar door elke ruit naar buiten.
De flitser van de fotocamera
krijgt het er warm van.
Mimen delen het huis in, maar
maken het in plaats van kleiner,
juist veel groter. Het is tijd om
de keukenwinkel te bellen. Die
mag direct gaan meten. Want
daar hebben we, in tegenstelling
tot de badkamer, geen ruimte
om te sjoemelen. De buitenmu
ren staan immers waar ze staan.
Eens zien of wat er op papier
staat, ook echt gaat passen.
zogenaamde Family zitting be
staat uit een normale bril én een
geïntegreerde kleine bril.
Die laatste is afgestemd op de
billen van de kleine. Is de kleine
bril niet nodig, dan klapt deze
weg in het deksel.
De Family zitting kost 32,50 eu
ro.
De vijver moet voor de winter worden aangepakt.
Het blad valt van de bomen en de .plan-ten*th de border
sterven langzaam af. De tuin maakt zich klaar voor
de winter. Met het dalen van de buitentemperatuur scha
kelt ook het leven in de vijver een aantal versnellingen te
rug. De hoogste tijd om ook onder water alles winterklaar
te maken.
De vegetatie in de vijver
sterft langzaam af. De be
groeiing onder water trekt zich
terug uit het zicht. Het is van be
lang dat de kwaliteit van het wa
ter in de koude maanden zo
goed mogelijk blijft. Let er daar
om op dat er geen blad in het wa
ter valt. Dat zakt namelijk naar
de bodem, gaan daar liggen rot
ten en kaapt waardevolle zuur
stof weg. Loop dus regelmatig
even met het schepnetje een
rondje om de vijver.
Niet altijd even mooi, maar wel
handig is een net dat over de vij
ver gespannen wordt. Daarmee
kan al het vallende blad opge
vangen worden. Let er wel op
dat het net in het midden niet
door kan zakken door het ge
wicht van het blad. Zorg dat in
het midden het hoogste punt zit
door een stok onder het net te
plaatsen of span het net over bij
voorbeeld buigzame buizen.
Ook waterplanten die boven de
oppervlakte groeien moeten een
handje geholpen worden. Riet
stengels worden teruggesnoeid
tot net boven het wateropper
vlak. Rottende onderwaterplan
ten kunnen weggehaald worden
en ook de rotte leliebladeren
worden verwijderd.
Waterlelies
Trek niet aan de nog gezonde
bladeren, want dat kan wortel-
rot veroorzaken. Waterlelies
zijn ook erg gevoelig voor vorst.
Om te voorkomen dat ze bevrie
zen en daarmee sterven, kun je
ze nog iets dieper onder water
zetten. De moerasplanten en de
gezonde zuurstofplanten laat je
lekker hun gang gaan. Die zijn
pas in het voorjaar aan de beurt.
Hoe kouder het water wordt,
hoe slomer de vissen. Ze trek
ken zich terug naar de bodem
van de vijver en hun stofwisse
ling gaat een paar versnellingen
lager. Over het algemeen hoeven
de vissen niet meer gevoerd te
worden als het water kouder is
dan twaalf graden.
Minder precies, maar even effec-
Impressionistische schilders,
zoals Caillebot en Monet had
den gelijk: de sfeer in een tuin
wordt bepaald door het licht.
Natuurlijk zijn er andere facto
ren in het spel. In een dorre hei-
detuin is de sfeer anders dan in
een weelderige subtropische
tuin, maar toch, het belangrijk
ste is het licht.
Licht dat weerkaatst wordt, of
juist geabsorbeerd. Het vroege
ochtendlicht dat alle planten
herboren doet lijken, of het
avondlicht dat lange schadu
wen werpt en dat kleuren warm
en intens maakt. En ook het te
genlicht, dat bladeren en bloe
men kan doen gloeien als de
glas-in-lood ramen van een ka
thedraal.
Het heeft mij altijd verbaasd
dat bladeren of bloemen op de
ene plaats in de tuin zoveel
meer opvallen dan op de ande
re. Een bloem waar het licht ge
raffineerd doorheen valt maakt
veel meer indruk dan een bloem
waar het licht bovenop valt.
Dat geldt voor alle planten,
voor elke bloem en voor ieder
blad maar het duidelijkst zie je
dit verschijnsel geïllustreerd
door donkere bloemen en don-
kerbladige heesters.
Donkere bladeren en bloemen
absorberen veel en weerkaatsen
weinig licht en een donkerbladi-
ge heester, zoals de donkerbladi-
ge vlier of de roodbladige haze
laar, die zo geplaatst is dat het
licht er bovenop valt, brengt je
dan ook niet in een vrolijke
stemming. Het blad is dof en
somber en je vraagt je af hoe
het toch komt dat donkerbladi-
ge struiken zo in de mode zijn.
En waarom wordt er al eeuwen
lang gezocht naar de zwarte
tulp - een bloem die evenveel
charme heeft als een zwart gat?
Omdat donker blad en
bijna-zwarte bloemen opeens
sprookjesachtig mooi zijn als
het licht er doorheen kan val
len. Het glas-in-lood effect doet
blad en bloemen gloeien en
sprankelen. En hoe donkerder
het blad of de bloemen, hoe
meer profijt ze hebben van te
genlicht.
Wie een tuin aanplant, of wie
een plaats zoekt voor een nieu
we plant in een bestaande tuin,
zou altijd moeten bedenken of
die plant zou kunnen profiteren
van een plaats met tegenlicht.
Makkelijk gezegd natuurlijk,
want in een border op het zui
den is zo'n standplaats al hele
maal niet te vinden. En wie een
tuin aanplant, moet toch al aan
van alles denken. Hoe hoog
wordt de plant en hoeveel ruim
te neemt hij in beslag als hij vol
groeid is? Wat is de bloeitijd, en
past de kleur wel in het beoog
de kleurenschema? Blijft de
plant 's winters groen, of ver
dwijnt hij onder de grond? Om
dan ook nog rekening te moeten
houden met de lichtval, die bo
vendien per uur verandert, is
misschien wel veel gevraagd, te
meer daar de meeste planten in
een tijd van het jaar worden ge
plant wanneer er helemaal geen
blad aanzit
Om op een druilerige dag in
maart te bedenken hoe het zon
licht over een paar maanden
door het gebladerte van de nu
nog kale struik zal vallen, ver
eist nogal wat voorstellingsver
mogen. Daarom zijn een paar
vuistregels misschien handig.
Regel één: hoe donkerder bloem
of blad, hoe meer baat bij tegen
licht. Een bijna zwarte bloem
kan vanaf een paar meter af
stand onzichtbaar worden om
dat de donkere bloemen niet a;E-
De Dahlia 'Chat Noir'.
steken tegen de omringende
zwarte grond. Regel twee: hoe
groter het blad, hoe meer effect
doorvallend licht zal hebben,
het tegenlicht maakt de struc
tuur van het blad duidelijk. En
een laatste regel: overdaad
schaadt. Eén struik met donker
blad of een paar planten met
donkere bloemen maken een
tuin interessant, te veel van béi-
foto Romke van de Kaa
den vullen je met een diepe neer
slachtigheid. Een voorbeeld: de
dahlia 'Chat Noir' is prachtig
fluwelig donkerrood, hoewel
een zwarte kat toch iets andei's
is. Eén zuinig gebruikte 'Chat
Noir' temidden van rode en
oranje soortgenoten is effectief.
Een grote massa deprimeert.
Romke van de Kaa
foto's GPD
Waterlelies zijn gevoelig voor vorst.
tief is dat je stopt met voeren als
de vissen niet meer komen eten.
In de lente, als het langzaam
weer wat warmer wordt, mel
den de vissen zich vanzelf weer
voor het dagelijkse hapje. Tot
die tijd worden ze lekker met
rust gelaten.
Om te voorkomen dat straks de
vijver dichtvriest kan een goede
ijsvrijhouder uitkomst bieden.
Er zijn verschillende ijsvrijhou
ders te koop. De eenvoudigste is
een ring van piepschuim met
een deksel en een ontluchtings-
gat. Deze ring drijft op het wa
teroppervlak en zorgt ervoor
dat het water in de ring niet be
vriest. Beter dan een ijsvrijhou
der (als het dagen achtereen
echt hard vriest, werkt die ring
van piepschuim niet afdoende)
is een luchtpomp.
De luchtbelletjes die continu uit
de luchtpomp opborrelen hou
den het water in beweging en
zorgen ervoor dat het oppervlak
niet dicht kan vriezen. Boven
dien voeren de belletjes schade
lijke gassen af en blijft het zuur
stofgehalte in het water op peil.
En dat vinden de vissen fijn.
Zorg er wel voor dat het pompje
op een diepte hangt die niet
dichtvriest.
Opbergen
Het biofilter kan uitgezet wor
den als het water nog maar een
paar graden warm is. Het is wel
van belang het apparaat goed
schoon op te bergen. Daar heb
je in het voorjaar heel veel pro
fijt van.
Dus, de filters goed doorspoelen
evenals de leidingen en de slan
gen van het filter. Zet de pomp
in een emmer met schoon water
en berg 'm vorstvrij op in een
schuurtje of garage. In maart of
april kan de pomp weer terug
het water in. Grote filters kun
nen het beste door blijven
draaien. Zorg er wel voor dat ze
niet kunnen bevriezen. Goed iso
leren dus.
Als de vijver nou toch dicht
vriest, ga er dan niet een wak in
hakken. De klappen op de ijs
laag zijn bijzonder onprettig
voor de vissen. Ook kokend wa-
ter, om de ijslaag te laten smel
ten, is af te raden. Als de vissen
diep genoeg zitten, overleven ze
het wel. Gevaarlijker wordt het
als de vorstperiode lange tijd
aanhoudt. Het zuurstofgehalte
kan zover teruglopen dat de vis
sen stikken. Laat je bij het tuin
centrum goed voorlichten over
de meest geschikte luchtpomp.
Dat is namelijk afhankelijk van
de grootte van je vijver.
Marcha van Schijndel
Bij het bouwen van een woning komt veel kijken. In de Goese wijk
Ouverture wordt gewerkt aan het project Luminoso; 12 vrijstaande
energiezuinige huizen. Verslaggever en toekomstige bewoner
Jeffrey Kutterink schrijft wekelijks over zijn ervaringen.
