Van een kasplantje tot instituut
pVordt er van je gehouden?
Muziek inspireert kunstenares
Rachman is groot
pianokunstenaar
17
Roosevelt Study Center in Middelburg bestaat twintig jaar
RSC in cijfers
kunst
De Ruiter directeur Thermphos
Maaskant wint innovatieprijs
Meidengroep KUS naar Zeeland
Slaan van oom bestraft
Mishandeling in Terneuzen
Collega's eren
manager Bl0f
zeeuwse boek
zaterdag 11 november 2006
Hnnr Ernst Jan Rozendaal
MIDDELBURG - Het Roosevelt
Study Center (RSC) in Middel
burg viert woensdag zijn twin
tigjarig bestaan. Begonnen als
een 'kasplantje dat bescherming
nodig had' is het uitgegroeid tot
de enige plek in Nederland
waar nog wetenschappers wer-
ltcn aan proefschriften op het ge
bied van amerikanistiek. „Zon
der het RSC zouden we ons in
Nederland niet meer bezighou
den met kennis over hét land
dut de internationale agenda he-
t Het Roosevelt Study Cen
ter bestaat sinds september
1986. De stichting werd op
gericht in 1984.
Aantal werknemers:- 3
wetenschappers (inclusief
directie) en een secretares
se. 4 assistenten in oplei
ding (promovendi). 1 weten
schapper met een Full-
bright Scholarship.
Collectie: boeken en do
cumenten uit presidentiële
collecties van Theodore
Roosevelt tot en met Ri
chard Nixon.
Documenten over Neder
lands-Amerikaanse betrek
kingen vanaf de 18e eeuw.
Online verbinding met ar
chief New York Times.
Begroting: ruim 800.000
euro (275.000 van de
KNAW en 340.000 van de
provincie).
Bezoeken studiezaal in
2005: 258 (waarvan 129 uit
buitenland)
Hits website: 48.000
Aanvragen microfilms:
4000
Internationale beoorde
ling: kwaliteit goed, pro
ductiviteit goed tot zeer
goed, nationaal toonaange
vend, toenemend belang in
Europa, vitaliteit goed tot
zeer goed, succesvol onder
moeilijke omstandigheden
en met beperkte middelen.
Het RSC werd op 19 september
1986 geopend, één dag voordat
in Middelburg voor de tweede
keer de Four Freedoms Awards
werden uitgereikt. Arthur M.
Schlesinger jr. en William Van
den Heuvel van het in New York
gevestigde Franklin en Eleanor
Roosevelt Institute hadden een
Europees bronneninstituut over
de politieke geschiedenis van
Amerika in de twintigste eeuw
voor ogen. Ze kregen het toen
malige provinciebestuur zo gek
om het in Middelburg te vesti
gen. Gek, omdat dit destijds he
lemaal niet voor de hand lag.
„Het was puur emotie", zegt di
recteur Kees van Minnen van
het RSC. „Vanden Heuvel en
Schlesinger wilden het centrum
vestigen in de regio waarvan
wordt aangenomen dat daar de
roots liggen van Franklin Roose
velt. Het was begin jaren tach
tig. Vanwege de kruisraketten
was de stemming in Nederland
anti-Amerikaans. Daar komt bij
dat de provincie toen helemaal
geen academische structuur
had. Er was geen universiteit
om bij aan te haken. Andere uni
versiteiten in Nederland beke
ken het initiatief zacht gezegd
met gemengde gevoelens. De
toenmalige gedeputeerde Boers-
ma en de commissaris van de ko
ningin Boertien staken hun nek
uit. Terugkijkend was het een
moedig en goed besluit."
Opbouw
Van Minnen werd aangetrokken
om het instituut op te zetten.
Hij beschikte over een mapje
met correspondentie tussen de
provincie en Van den Heuvel,
over een collectie van duizend
boeken over het presidentschap
in de Verenigde Staten - een
schenking van hét Roosevelt In
stitute - en een jaarcontract. „Ik
moest iets van de grond af op
bouwen. Het was afwachten of
het studiecentrum overlevings
kansen had."
Aanvankelijk zou het RSC wor
den ondergebracht in de Zeeuw
se Bibliotheek, die in 1985 de
deuren opende. Omdat daarvoor
geen ruimte was, besloot de pro
vincie het instituut in de abdij
De nieuwe studiezaal van het Roosevelt Study Center in Middelburg.
te vestigen. Het RSC kreeg de
opdracht zich binnen vijf jaar
aan te sluiten bij een bestaande
universiteit of bij de Koninklij
ke Nederlandse Akademie van
Wetenschappen (KNAW). Dat
laatste lukte.
Alles wat aanvankelijk nadelig
leek voor het RSC pakte voorde
lig uit. Door bezuinigingen op
de universiteiten kwam de ame
rikanistiek in het gedrang. We
tenschappers die een proef
schrift wilden sehrijven over
Anierika, "zóchten contact met
het kenniscentrum in Middel
burg. „Waren we eerst een plek
in de periferie, nu worden we ge
zien als neutrale grond", aldus
Van Minnen. Het RSC werkt sa
men met de universiteiten in Lei
den, Amsterdam, Utrecht, Nij
megen en Groningen. Door kos
ten te delen, kunnen promoven
di aan het werk. Van Minnen
heeft ook het bedrijfsleven voor
diverse projecten weten te win
nen. Hij constateert dat Neder
land inmiddels een 'blinde vlek'
zou zijn geworden op het gebied
Machteld van der Wijst ontvangt Lions Kunst- en Cultuurprijs
door Rolf Bosboom
\bc USSINGEN - Wordt er van je
«houden? Die, onverwacht in
dringende, vraag is momenteel
op diverse plaatsen rond de Wil-
:p ?-Vkm3 in Vlissingen te zien, op
c wat in eerste instantie een ver-
stii kersbord lijkt. In kleinere let-
lus wordt een tweede vraag ge
opperd: wat wil je dat ik vraag?
bedenker ervan, beeldend
is zjknstenaar Machteld van der
:ver.e Wijst (32) uit Westkapelle, ziet
i het al voor zich. De eerste vraag
veis: in grote neonletters langs de
t vi A58, bij de entree van Zeeland,
;niti n vervolgens op diverse viadue-
lirlï'öi over de snelweg. Een mooi
Wai lltematief voor de imagocam-
van de provincie, vindt
es f 2e- Het plan is nog niet haalbaar
kor gebleken. „Ik ga toch proberen
^financiers voor te vinden."
nor: De bordjes rond het Vlissingse
knsteentrum verwijzen naaf
le expositie van Van der Wijst,
to morgen wordt ingeluid. De
toonstelling is ter gelegen-
van de - tweejaarlijkse -
dons Kunst- en Cultuurprijs,
Üe zij bij deze gelegenheid ont-
angt. Voor het eerst wordt deze
an een jonge kunstenaar toege-
bij wijze van aanmoedi-
jngsprijs.
Hot een mooie erkenning,
naar ik was ook verrast", zegt
ngj' ander Wijst. „Er zijn veel jon-
a kunstenaars in Zeeland voor
na ik waardering heb. Ik vond
wat typisch dat ze juist mij
Wat tadden uitgekozen."
kiderdeel van de prijs was de
van een boekje'over zich-
09.8 all Van der Wijst maakte sa-
!«n met collega Sela (Liesbeth
abeur) een fraaie 'documentai-
m boekvorm'. Deze is vormge
geven als een los katern van een
boek, dus zonder omslag. Het is
een mooie symboliek: ze staat
nog aan het begin van haar artis
tieke loopbaan; het boek is lang
niet af. „Ik hoop dat er nog veel
meer katernen bijkomen."
In het gastatelier hangt slechts
één werk. Het is een groot, ab
stract - haar werk evolueerde
van figuratief naar abstract - en
intens schilderij. „Het is nog
niet eerder buiten mijn atelier,
geweest. Het was, twee jaar gele
den, het eerste schilderij dat ik
op doek maakte. Hier had ik een
mooie kans om het een keer te la
ten zien. Het is zo aanwezig, dat
ik het niet met andere werken
kon combineren."
Ze creëerde een bijna gewijde
sfeer rond het werk, met strak
ke tapijttegels op de vloer, een
afscheiding met statige koorden
zodat de bezoeker niet te dicht
bij komt en een pop als streng
kijkende suppoost ernaast. „Het
is een museale context, maar
dan een beetje als parodie."
De interviewprojecten van Van
der Wijst vormen een andere
kant van haar werk. Eerder dit
jaar maakte ze bijvoorbeeld in
druk door bewoners van Westka
pelle te filmen en hun slechts
één vraag te stellen: wat is uw
persoonlijke noodzaak? Dat le
verde niet zelden ontroerende
verhalen op.
De vraag op de verkeersborden
herinnert aan haar interviewpro
jecten. Het gaat haar vooral ook
om de toevoeging: wat wil je dat
ik vraag?, een variant op een re
gel uit het gedicht Impasse van
M. Nijhoff: 'waarover wil je dat
ik schrijf?'.
„Ik vind eigenlijk dat iemand al
leen moet zeggen wat hij wil zeg
gen", formuleert Van der Wijst.
„Het lijkt een simpele vraag,
maar die vertegenwoordigt wel
de strijd die elke kunstenaar
voert. Het is een voortdurende
zoektocht. Je probeert zo diep
mogelijk te gaan om een zo goed
mogelijk werk te leveren."
Expositie: Werk van Machteld van
der Wijst, t/m 10 december in de
gaststudio van kunstcentrum de-
Willem'S in Vlissingen. Geopend
di.-zo., 12-17 uur. Officiële ope
ning: morgen om 15 uur.
van amerikanistiek als het RSC
niet had bestaan. „Wat dat be
treft is de slogan van deze rege
ring dat Nederland een kennis
economie moet worden een far
ce", foetert hij. „Op het gebied
van letteren is er aan de univer
siteiten alleen maar bezuinigd."
Vijfjaarlijkse beoordelingen
door internationale commissies
bevestigen tot dusver dat de
kwaliteit van het RSC hoog is.
De provincie heeft het instituut
vorig jaar verzelfstandigd. „We
waren een kasplantje dat be-
OOSTBURG, Ledeltheater
Festival van Zeeuws Vlaande-
Abdel Rachman El Bacha-piano
Werken van: Mozart, Schu
mann, Prokofiev, Ravel
door Arie Karreman
Het was genieten in Oost-
burg donderdagavond toen
Abdel Rachman El Bacha op-
trad in het Ledeltheater.
Deze in Beiroet geboren pianist
heeft al een zeer indrukwek
kende carrière opgebouwd. On
der meer zo'n 60 concerten en
foto Ruben Oreel
schermd moest worden om de
kans te krijgen te groeien", stelt
Van Minnen. „Nu zijn we sterk
genoeg om op eigen benen te
staan."
Zelf had hij nooit gedroomd dat
hij zo lang bij het RSC zou blij
ven. Zijn werk in Middelburg
heeft hem een gastdocentschap
opgeleverd bij de Universiteit in
Gent. Een reden om weg te gaan
heeft hij niet. „In toenemende
mate wordt jaloers naar Middel
burg gekeken. We zijn een cen
trum geworden in Nederland."
VLISSINGEN - Rob de Ruiter is per direct directielid
van fosforfabrikant Thermphos International. Hij volgt
Jelle Groenink op als algemeen directeur van de vestiging
in Vlissingen. Groenink legde de functie op eigen verzoek
per 1 november neer.
De Ruiter is sinds 1993 werkzaam bij Thermphos. Behal
ve specifieke kennis op het gebied van maatschappelijk
verantwoord produceren, heeft hij ruime ervaring opge
daan in het management en directie. Hij is onder meer ma
nager proces ontwikkeling en directeur productie en tech
nologie geweest.
BRUINISSE - Scheepswerf Maaskant Bruinisse heeft de
innovatieprijs van het jaar binnen de maritieme industrie
gewonnen met de oesterkotter Jacoba Prins. De werf is on
derdeel van de Damen Shipyards Groep.
De prijs is uitgereikt door staatssecretaris Karien van
Gennip tijdens het Maritime Awards Gala, Plet bijzonder
van de oesterkotter is onder andere een nieuw ontwikkeld
vissysteem over de achterkant van het vaartuig. In de
praktijk blijkt dat door het vissen met dit systeem er veel
minder kapotte oesters tussen de vangst zitten. De vangst
van zuivere oesters is daardoor nu 70 procent, in plaats
van 30 procent in het verleden.
VLISSINGEN - De meidengroep KUS komt op dinsdag
naar Middelburg en Vlissingen.
De meiden delen vanaf 15.30 uur handtekeningen uit bij
de Free Record Shop in Middelburg. Vanaf 17.00 uur
doen ze dat bij de Free Record Shop in Vlissingen. KUS is
bekend van nummers als 'lekker ding' en 'topje van m'n
MIDDELBURG - De Middelburgse politierechter N. van
Spronssen heeft gisteren een 22-jarige inwoner van Vlis
singen voor mishandeling van zijn oom conform de eis ver
oordeeld tot een voorwaardelijke werkstraf van vijftig
uur.
De verdachte gaf 3 maart in Vlissingen zijn oom een
stomp in zijn rug. Ook had hij het slachtoffer bedreigd.
De oom kwam gisteren op de zitting getuigen. „Ik wilde
eigenlijk dat de politie zou bemiddelen, maar het werd
als een aangifte opgenomen."
De oom vertelde dat de verstandhouding met zijn neef na
het incident weer goed is.
Daarmee hield officier van justitie J. Zondervan reke
ning. „Ik hoor dat alles weer in goede harmonie is." Hij
hoopt dat een voorwaardelijke werkstraf effect zal sorte
ren.
TERNEUZEN - In een woning aan de Eikenstraat in Ter-
neuzen is donderdagavond om 21.30 uur een 23-jarige
man zonder vaste woon- of verblijfplaats aangehouden.
De man wordt ervan verdacht een 24-jarige vrouw uit de
gemeente Terneuzen te hebben mishandeld. De proble
men liggen in de relatiesfeer.
het volledige oeuvre van Chopin
op je repertoire is niet niks.
Rachman begon met de Sonate
in Bes van Mozart. Hij koos
voor een zeer transparante uit
voering op de fraaie Bösendor-
fer vleugel. Deze sonate kent
geen uitermate virtuose passa
ges, maar juist door die eenvoud
is het een prachtig stuk muziek.
Het werk werd met aandacht
voor de kleinste details ge
speeld. Zeer expressieve, zange
rige thema's en weinig pedaalge-
bruik. Een genot om naar te luis
teren. Deze aandacht voor het
detail en de transparante speel
wijze zou gedurende het hele re
cital klinken.
Na Mozart de 14e sonate van
Schumann. Hier is, anders dan
bij Mozart, de sonatevorm wat
moeilijker te ontdekken. Het
lijkt meer op een fantasie. Een
zeer viruoos en complex werk
vol pathos en stormachtige
kracht in een grandioze stijl uit
gedrukt. Dan valt op hoe tech
nisch perfect Rachman speelt.
Heel boeiend, en voor mij onbe
kend, waren de Visions Fugiti
ves van Sergei Prokofiev.
Twintig korte karakterstukjes,
zeer uiteenlopend van stijl. Een
hoogtepunt was wel Miroirs van
Maurice Ravel. Ook weer een
virtuoos werk dat voor het eerst
klonk in 1906 te Parijs. Hier ook
weer die indrukwekkende nauw
keurigheid en bijzondere expres
siviteit. Een hoogtepunt in het
festivalprogramma en een reci
tal om niet snel te vergeten.
Mi:: TKECHT - Frank van der Meij-
jn. manager van Bief, is door
Ijn collega's beloond met de Li-
flime Achievement Award.
Managers Forum Neder-
H belangenvereniging van
^erlandse artiestenmanagers,
ijkte gisteren in Utrecht de
rijs voor het eerst uit. Van der
Nden zit al zo'n dertig jaar in
e K vak. Eerder was hij manager
Doe Maar.
Kunstenares Machteld van der Wijst uit Westkapelle.
foto Ruben Oreel
De twaalfde editie van de Week van het
Zeeuwse Boek wordt vandaag afgeslo
ten met de volgende activiteiten:
Goes, Historisch Museum De
Bevelanden, 12.30, 13.30 en 14.30 uur:
Kinderboekenschrijfster Dorothé Tem-
pelman-Venselaar uit Driewegen
('Een droom van een moord') leest
voor uit eigen werk.
Middelburg, De Drukkerij, 14.00-16.00
uur. 'Couture en Parure', modeshow
met sieraden van de kunstenaressen
Elena Vlady en Tina.
Diverse musea zijn dit weekeinde
gratis toegankelijk met de boekenleg
ger uit het boekenweekgeschenk 'De
Rembrandts van Oostkapelle' van Theo
Laurentius: Muzeeum in Vlissingen, His
torisch Museum De Bevelanden in
Goes, Fruitteeltmuseum in Kapelle, Pol
derhuis in Westkapelle, De Wonderka-
mer (Zeeuws Museum) in Middelburg
en Watersnoodmuseum in Ouwerkerk.
door Anita Tournois
TERNEUZEN - Brasserie Kolkzicht Art
Food en Galerie Contrast bieden het pu
bliek de mogelijkheid diverse vormen van
kunst te bezichtigen tijdens lunch of diner.
In deze nieuwe ambiance van kunsthandel
en eetgelegenheid, komt het werk van Fran-
cisca Bongaerts-Vcrdonk uit Culemborg -
in het stadhuis van deze stad hangt een por
tret van haar hand van onze koningin - pri
ma tot zijn recht.
De eerste exposant in deze nieuwe formule,
bleek als kind al bijzonder talentvol en
werd door haar ouders gestimuleerd actief
te zijn op het beeldende vlak. Vanaf haar
achtste was ze regelmatig te vinden in de lo
kalen van de Kunstzinnige Vorming in Mid
delburg, de stad waar de kunstenares gebo
ren is. Ze ging echter Nederlands studeren
in Leiden, met als bijvakken kunstgeschie
denis en literatuurwetenschappen. Ze werk
te daarna op de Vrije Academie in Den
Haag en Artibus in Utrecht, waar ze zich
respectievelijk toelegde op portret- en mo
deltekenen. De werkplaats van het Van
Goghmuseum in Amsterdam, die later is op
gedoekt, vormde eveneens een favoriete
werkplek.
Bongaerts legt zich vooral toe op het maken
van portretten in pastel. „Ik werk graag met
dit materiaal, pas pure pigmenten toe op ve
lours papier en ben een snelle werker. Zaak
is wel alles zo goed mogelijk te fixeren, om
dat dit bijna nooit voor honderd procent
lukt bij pastel." Haar geëxposeerde werken
getuigen, behalve van kennis van het materi
aal, van een grote voorliefde voor de mu
ziek. Talrijke portretten van musici, pianis
ten, cellisten en blazers en vooral dirigenten
passeren de revue. Emotievolle taferelen
van bijvoorbeeld een dirigerende Bernard
Haitink of Ricardo Chailly, van componist
en musicus Willem Breuker, zangeres Maria
Callas en drummer Art BI a key: vuur, ver
rukking, inspanning spatten van het doek.
„Alles draait bij mij om emotie. Deze por
tretten zijn geïnspireerd door vage foto's
omdat ik ze vaak heb gezien en puur ont-
Het werk De Cellist van Francisca Bongaerts-Verdonk uit Culemborg. foto Wim Kooyman
sproten aan mijn fantasie. Ik kan namelijk
goed gelaatstrekken en uitdrukkingen tref
fen. Via mijn werk probeer ik zo de juiste
snaar te raken, als het ware de muziek te
voorschijn te toveren."
Naast passievolle portretten van musiceren
de mensen, zijn ballet, dans en theater ande
re terugkerende thema's. We zien treffende
afbeeldingen van Fonteyn en Nurejev en
van Esma, een flamencodanseres. Bongae
rts' kleurenpalet is divers en varieert van in
getogen tot uitbundig zoals in de kleurrijke
impressie van Sevilla, decor van Carmen.
Naast pastel bedient Bongaerts zich ook
van technieken zoals aquarel en inkt en
schildert ze ook wel landschappen. Muziek,
geeft ze aan, vormt naast tekenen en taal
haar grote passie. Toch blijft de eigen muzi
kaliteit lange tijd beperkt tot het volgen van
zangles en het zingen in een koor. Sinds
kort is daar evenwel verandering in geko
men en probeert Bongaerts als beginnend
liedjestekstschrijver via Palm - een vereni
ging van componisten en tekstschrijvers -
aan de weg te timmeren. Bongaerts: „Ik
maak liedteksten in het genre chanson,
waarbij de emotie centraal staat. Ik ben erg
blij dat interesse getoond wordt voor mijn
teksten en er reeds voorstellen zijn van di
verse componisten/arrangeurs om er mu
ziek bij te maken."
Tentoonstelling t/m 12 december in Galerie
Contrast& en Brasserie Kolkzicht Art
Food. Geopend: ma. wo. do. vr. en za. 12-14
uur en 17-21.30 uur, zo. 17-21.30 uur, di. ge
sloten.
pagina W9
De kunst van het genieten in
Kolkzicht
