Premier vertrouwt peilingen niet
Vooroordeel
PZC
PZC
Met verbod zijn Hells Angels
nog niet aan banden gelegd
Luidsprekers in
Vietnam luiden
nieuw tijdperk in
Opinieonderzoekers doen campagne verworden tot dolgedraaid circus
Zoek de verschillen
10 november 1956
vrijdag 10 november 2006
door Wierd Duk
en Ap van den Berg
Opiniepeilers maken in deze
verkiezingstijd overuren.
En ze komen met opmerkelijk
afwijkende resultaten naar bui
ten. Politici en hun campagne
managers kijken met lede ogen
naar de dagelijks schommelen
de dagkoersen. „Daar gaan we
onze strategie echt niet op aan
passen."
'Dagkoersen', schamperen politi
ci en campagnemedewerkers
over de dagelijkse opiniepeilin
gen. „Wij houden ons met cam
pagnevoeren bezig, niet met pei
lingen", zegt Friso Fennema,
woordvoerder van WD-lijst-
trekker Mark Rutte. „Die peilin
gen veranderen dagelijks. Daar
gaan we onze strategie echt niet
op aanpassen." Fennema erkent
wel dat peilingen 'een trend aan
geven'. En dus zijn ze wel dege
lijk een belangrijke graadmeter
voor de campagneteams en hun
lijsttrekkers, zegt Jack de Vries
van het CDA. De Vries trekt bij
de christendemocraten tijdens
de campagne achter de scher
men aan de touwtjes. „We kij
ken naar alle uitslagen omdat
die invloed hebben op de stem
ming onder de kiezers. De mees
te mensen horen graag bij win
naars."
De neiging om je als zwevende
kiezer aan te sluiten bij de ster
ken heet in het Engels het 'band
wagon-effect', weet Jochum de
Graaf van het Instituut voor Pu
bliek en Politiek (IPP). De uit
drukking komt van een wagen
met musici in een optocht. Men
sen hebben vaak de neiging om
achter vrolijke muziek aan te lo
pen. „Peilingen kunnen op de
zwevende kiezer twee effecten
hebben", zegt De Graaf. „Hij
stemt op de underdog, op een
kleine partij die er slecht van af
komt, óf hij sluit zich vanwege
het positieve gevoel aan bij de
winnaars en volgt dus de 'band
wagon'. Die beide effecten zou
den elkaar overigens weer ophef
fen." De 'zwevende kiezer', daar
heb je er veel van in Nederland.
„Dertig procent weet nog steeds
niet op welke partij ze gaan
stemmen en óf ze gaan stem
men", zegt campagnestrateeg
De Vries van het CDA. „Die
groep zorgt voor veel vervuiling
in de uitslagen van de peilingen.
Daar zijn wij ons terdege van be
wust."
In tegenstelling tot vroeger heb
ben kiezers de laatste decennia
in toenemende mate de neiging
om tussen de partijen te 'shop
pen'.
Marktonderzoek
Daarom huurde het CDA on
langs marktonderzoekbureau
MotivAction in. Dat onderzoekt
welke christendemocratische
thema's aansluiten bij de bele
vingswereld van de groep zwe
vende kiezers. „Waar zitten je
oproepbare kiezers?, vragen wij
ons af", zegt Martijn Lampert
van MotivAction. „Dat zijn de
kiezers die bij vorige verkiezin
gen - in dit geval - op het CDA
stemden en nu overwegen een
andere partij te kiezen. We kij
ken naar wat voor waarden die
mensen hebben en welke stand
punten van het CDA het best bij
die groep passen."
Standpunten
En hoe breng je die standpunten
het beste bij de zwevende kiezer
aan de man? „Door ze zo helder
mogelijk te formuleren. En door
goed af te stemmen in welke fa
se van de campagne je een the
ma aansnijdt."
Het publieksonderzoek van Mo
tivAction onderscheidt zich van
de peilingsbureaus. Lampert:
„Wij onderzoeken sociaal-cultu
rele onderstromen, we kijken
wat er ónder die opinies ligt.
Dan kun je ontwikkelingen pas
echt onderkennen. Zo hadden
wij al voordat Pim Fortuyn op
kwam gesignaleerd dat er een
verlangen bestond naar gemeen
schapszin. En dat de kloof tus
sen burger en overheid veel te
groot was." De peilingen maken
de partijen dezer dagen bijkans
gek. „Het is een circus dat dol-
draait", vindt Jochum de Graaf
van het Instituut voor Publiek
en Politiek. Friso Fennema van
de WD laat zich door teleurstel
lende peilingen niet uit het veld
slaan. „Maar natuurlijk kijken
we er wel naar." Inderdaad:
geen partij kan er omheen.
Na het tv-debat tussen Balken-,
ende en Bos wees 50 procent
van 1400 ondervraagden in een
Nipo-onderzoek Wouter Bos
aan als winnaar, tegen 46 pro
cent die de premier beter vond.
Bos, de aanstaande premier?
„Dat is toch zeer betrekkelijk",
vindt Jack De Vries. „Vier pro
cent verschil, dat zijn 56 men
sen. Terwijl er twee miljoen
mensen naar het debat keken,
en zagen dat Jan Peter het ge
woon goed deed. Uiteindelijk
zag je van die eerste uitslag ook
niets terug in de reguliere peilin
gen. Het CDA staat er onveran
derd goed voor".
Maar ook die cijfers wantrouwt
Jan Peter Balkenende. „Ik ver
trouw de peilingen niet. Ik blijf
campagnevoeren tot de laatste
dag. Wat zeg ik? Tot de laatste
minuut!aldus de premier.GPD
Behaalt de SP nu 17, 20 of
25 zetels bij de Kamerver
kiezingen? En stond het CDA
rond 6 november op 39
(TNS/Nipo) of op 45 zetels,
zoals de politieke barometer
van Interview/NSS de kie
zers wil doen geloven? Of, als
Maurice de Hond gelijk
heeft, op 44?
De resultaten van de drie gro
te onderzoekbureau's in Ne
derland vertonen opmerkelij
ke verschillen. „Dat kan aan
de verschillende gehanteerde
methodes liggen", zegt Peter
Kanne van TNS/Nipo. „Hoe
wel je nu ziet dat de peilingen
steeds meer naar elkaar toe
groeien. Zo was de SP bij ons
al langer groot. Bij de concu-
rentie zie je die partij inmid
dels ook stijgen." Ook de PVV
van Geert Wilders en EénNL
van Marco Pastors stonden
bij TNS/Nipo al enige tijd op
winst. GPD
door Bart Middelburg
Als een donderslag bij helde
re hemel kwam het niet, het
verzoek dat het Openbaar Minis
terie woensdag bij zes rechtban
ken indiende om alle verenigin
gen en stichtingen die zich be
vinden onder de paraplu van de
Nederlandse Hells Angels, te
verbieden. De rechtbanken van
Amsterdam, Rotterdam, Haar
lem, Maastricht, Leeuwarden
en Zwolle moeten zich daar bin
nenkort over buigen.
Een dergelijk verzoek hing al ja
ren in de lucht, en eigenlijk
heeft het nog lang geduurd voor
het OM besloot die stap ook for
meel te zetten.
De Hells Angels - met Amster
dam als leidende afdeling, ook
in Europees verband - hebben
zich ontwikkeld tot een organi
satie die is doordrenkt van de
zware criminaliteit en nauwe
lijks nog iets van doen heeft met
sleutelen aan en scheuren op
zware motoren.
De top van de Hells Angels in en
rond Amsterdam onderhoudt al
jaren nauwe banden met alle
mogelijke topcriminelen. Lande
lijk gezien worden momenteel
22 bestuursleden van de Angels
vervolgd wegens uiteenlopende
misdrijven.
Hoge Hells Angels die worden
gepakt (en veroordeeld) voor
moord, drugshandel, wapenhan
del, afpersing, zijn allang geen
uitzondering meer.
Het OM: „Het gaat om een aan
eenschakeling van criminele ac
tiviteiten." Het plegen van ern
stige misdrijven is volgens justi
tie een onlosmakelijk onderdeel
geworden van de clubcultuur
van de Nederlandse Angels. Het
is niet voor het eerst dat justitie
een organisatie zo crimineel
acht dat de rechtbank wordt ver
zocht de betreffende rechtsper
soon (meestal een vereniging of
stichting) te verbieden, zij het
dat het in het verleden vooral
om politieke stromingen ging.
Het OM kan volgens het Burger
lijk Wetboek (artikel 2.20) een
verbod eisen als van een organi
satie 'de werkzaamheid in strijd
is met de openbare orde'. Dat
lukte justitie in de jaren negen
tig met de extreemrechtse Cen
trumpartij '86. In 1995 werden
vier hoofdbestuursleden van
CP'86 veroordeeld wegens dis
criminatie, belediging en het
aanzetten tot haat tegen ver
scheidene bevolkingsgroepen.
Op verzoek van justitie werd de
partij in 1998 door de rechtbank
in Amsterdam verboden.
Een verbod op de Hells Angels
roept aanzienlijk minder scepsis
op. Fracties in de Tweede Ka
mer juichen de stap toe en vra
gen zich zelfs af waarom justitie
zo lang met een dergelijk ver
zoek heeft gewacht.
De verbindingen tussen de Ne
derlandse Hells Angels en de
zware criminaliteit zijn niet al
leen evident, maar ook talrijk.
In 2000 werd topcrimineel Sam
Klepper door een horde Angels
ten grave gedragen.
Doorzeefd
Begin 2004 werd de top van de
Nomads, de Limburgse Angels,
doorzeefd met kogels terugge
vonden in de Geleenbeek in Lim
burg. Justitie is ervan overuigd
dat de leiding aldaar hardhan
dig was afgezet naar aanleiding
van een mislukte cocaïnedeal.
Ruim een jaar geleden viel de
Nationale Recherche in het hele
land alle vestigingen van de
Hells Angels binnen in het zoge
heten Acroniem-onderzoek. Die
omvangrijke strafzaak tegen de
Angels zal vermoedelijk in de
tweede helft van 2007 voor de
rechtbank in Amsterdam die
nen.
Het dossier behelst nagenoeg al
le denkbare strafbare feiten:
moord, afpersing, handel in wa
pens en drugs. Er bestaan, vol
gens justitie, sterke aanwijzin
gen dat nieuwe leden bereid
moesten zijn om criminele activi
teiten te plegen, bij wijze van in
wijdingsritueel.
De advocaten van de Hells An
gels hebben het verzoek om een
daan als een publiciteitsstunt,
anders gezegd: als een poging de
Acroniem-strafzaak te beïnvloe
den.
Het alternatief voor justitie zou
verbod van de motorbende afge- zijn geweest lijdzaam af te wach- in beslag nemen. GPD
Onlangs liep ik bij een van mijn
buren binnen. Daar was een me
neer bezig met het ophangen van
nieuwe gordijnen. Mijn buurvrouw ver
telde dat het een Turkse meneer was
'maar o zo vriendelijk en ontzettend
netjes werkend'. Ze zei het op een ma
nier alsof die combinatie, Turks, vrien
delijk en netjes, haar verbaasde. Maar
natuurlijk, als ik haar er rechtstreeks
naar gevraagd had, had ze dat. ont
kend.
Psychologen noemen dat het verschil
tussen expliciet en impliciet vooroor
deel. Expliciet vooroordeel gaat over
gevoelens waar iemand zich bewust
van is, impliciet over gevoelens waar
iemand zich niet bewust van is. Ons
land staat nog altijd stijf van de impli
ciete vooroordelen. Vooroordelen waar
van we ons nauwelijks bewust zijn,
maar die zich wel uitdrukken in ons ge
drag, in hoe we anderen bejegenen. Ik
vroeg onlangs aan een groep studenten
om op een schaal aan te geven hoe
positief of negatief ze ten opzichte van
Moslims staan. Bij nagenoeg iedereen
was de reactie neutraal tot licht
positief. Maar toen ik vroeg of ze hun
zus zouden ontraden om met een mos
lim te trouwen, bleek dat er een
aantal inderdaad zo'n huwelijk niet
zag zitten. Impliciete vooroordelen
moeten we vaak uit het gedrag van
iemand afleiden, omdat deze zich van
de bevooroordeelde houding niet
bewust is en die dus ook niet kan ver
woorden. Maar juist door hun effect op
gedrag hebben impliciete vooroordelen
vaak even ernstige gevolgen als expli
ciete. Een daarvan is de neiging om
kontakt met de groep waar je het
vooroordeel overhebt, te vermijden.
Heel veel 'blanke' Nederlandei's wer
ken liever niet met Turken, Marokka
nen, Antillianen enzovoorts samen. Ze
leven er liever ook niet mee samen in
een straat, portiekwoning of flatge
bouw. En ze brengen hun kinderen ook
niet graag naar scholen waar veel van
die 'minderheden' dat doen. Laat staan
dat ze hun kinderen met 'zulke' kinde
ren willen zien samenwonen of trou
wen. Die weerstand tegen inter-ethni-
sche of interraciale relaties, is overi
gens bepaald geen exclusief Neder
lands verschijnsel.
In de Verenigde Staten is nog altijd
zo'n 15 procent van de bevolking voor
wetten die interraciale huwelijken ver
bieden. Maar juist in wederzijdse ver
mijding zit de kern van het kwaad, van
vooroordeel, discriminatie en gebrek
aan integratie. Want als we maatrege
len en manieren vinden om dat vermij
den moeilijker of onaantrekkelijker te
maken, vermindert vooroordeel en dis
criminatie. Dat blijkt uit onderzoek
door sociaal psychologen. Een fraai
voorbeeld is het volgende. Een groep
jongens, die op zomerkamp gingen,
werd in twee helften gesplitst. Iedere
helft werd in een aparte barak onderge
bracht. Een week lang hadden de groe
pen geen kontakt met elkaar en werk
ten ze aan hun eigen groepsidentiteit.
Zo ging bijvoorbeeld de ene groep zich
de adelaars, de andere de ratelslangen
noemen. Af en toe konden ze wel wat
van elkaar horen en dat leidde geregeld
tot kreten als 'laten we ze eens een lesje
leren'. In de tweede week moesten ze
het in allerlei wedstrijden, bijvoor-
door Grant McCool
Het is 16.30 uur. In de
oude stadswijk van Ha
noi 'praten' de bomen. Nie
mand op de drukke straat
lijkt te luisteren naar de kra
kerige, nasale klanken die uit
de achter de bladeren verbor
gen luidsprekers komen.
De luidsprekers, die in het
communistische Vietnam wor
den gebruikt voor propagan
da en lokale mededelingen,
stammen uit de jaren zestig
en zeventig. Toen brachten zij
nieuws van het oorlogsfront
en waarschuwden de burgers
te gaan schuilen voor Ameri
kaanse bombardementen.
Informatie
Ruim dertig jaar later worden
ze gebruikt om informatie te
geven over de topconferentie
van de Azië-Pacific Economi
sche Coöperatie (Apec) die
van 12 tot en met 19 novem
ber in Hanoi plaatsvindt. Liet
is voor Vietnam een interna
tionaal debuut. Een plaats
waarop men de hogere levens
standaard die men de afgelo
pen twintig jaar gerealiseerd
heeft na een lange geschiede
nis van oorlog en armoede,
wil tonen.
„Dit is een kans om het Viet
namese bedrijfsleven en het
economisch potentieel voor
de rest van de wereld te pro
moten", blèrt het uit een luid
spreker.
Bevolkingsaantallen
Tijdens deze uitzending wor
den de bevolkingsaantallen
van alle 21 Apec-leden gege
ven, waaronder die van China
en de VS. De toehoorders
wordt verzocht de straten
schoon te houden tijdens de
conferentie. Politieagenten en
gemeentepersoneel hebben de
stad versierd met bloemende-
coraties en spandoeken 'Wel
kom Apec'. Ze hebben de la
nen schoongeveegd en sommi
ge van de Vietnamese en j
Frans koloniale gebouwen
die de stad zijn luister geven, j
opgeknapt. De dagelijkse uit
zendingen om half zeven en
om half vijf beginnen met een
beleefd 'Dames en heren' en
eindigen net zo keurig met
'Dankuwel voor het luisteren
naar onze uitzending'. Dit na
dat zaken als vergaderingen
van de Communistische Par
tij, bescherming tegen de vo
gelgriep, hygiëne en inentin
gen tegen hondsdolheid de re
vue zijn gepasseerd.
Bejaarden krijgen via de luid
sprekers te horen wanneer ze
hun pensioen kunnen opha
len. Soms schallen er patriot
tische liederen door de instal
latie. Banken zenden er com
mercials op uit.
De luidsprekers, die bijna in
elke straat te vinden zijn, vor
men onderdeel van een Orwel
liaans beeld van de almachti
ge staat. Vietnam met zijn
eenpartijstelsel waar economi
sche hervormingen de moge
lijkheden en individuele rech
ten van de burgers hebben
vergroot.
Irritant
Veel inwoners van Hanoi vin
den de uitzendingen irritant
en proberen ze te negeren.
Het systeem wordt echter ook
gebruikt om informatie te ver
strekken aan de inwoners van
plattelandssteden- en dorpen,
waar zo'n 70 procent van de
83 miljoen Vietnamezen leeft.
Maar in dit tijdperk van
breedband, draadloze inter
netverbindingen, kabel- en sa
telliettelevisie, en honderden
kranten en tijdschriften, vin
den velen het luidsprekersys
teem hopeloos verouderd.
„Ze moeten naar het mu
seum. In dit internettijdperk
hebben ze geen enkel nut
meer", zegt een inwoonster
van Hanoi. „Maar misschien
zijn ze wel nuttig om mensen
aan het verleden te herinne
ren." RTR
SNELHEID - Binnen de be
bouwde kom wordt een maxi
mumsnelheid van 50 kilometer
per uur ingvoerd. Dat heeft mi
nister Algera van Verkeer en
Waterstaat gisteren gezegd tij
dens de opening van de Ko
ninklijke Nederlandse Automo
bielclub in het Kurhaus in
Scheveningen. De maatregel
moet leiden tot minder onge
lukken.
MONUMENT - Op het stad
huisplein in Rotterdam komt
een monument voor de slacht
offers van de Tweede Wereld
oorlog. De Stichting Herrij
zend Rotterdam heeft daar
voor een inzamelingsactie ge
houden. Het gedenkteken zal
uit een drie meter hoge bron
zen beeldengroep bestaan.
RAAD - De Vlissingse gemeen
teraad heeft gisteravond uren
lang vergaderd over de toe
komstmogelijkheden van Vlis-
singen en het Deltaplan. Het
ging met name om de vraag of
de insteekhavens met indus
trieën en haventerreinen ten
westen dan wel ten oosten van
het Kanaal door Walcheren
moeten komen. Er werd echter
geen besluit genomen. De
kwestie komt later als apart
voorstel naar de raad.
Een mogelijk verbod op de Hells Angels wordt door de politiek overwegend toegejuicht.
foto Phil Nijhuis/GPD
ten hoe die strafzaak afloopt,
maar blijkbaar was dat geen op
tie: die strafzaak kan, zeker als
er wordt doorgeprocedeerd tot
en met de Hoge Raad, nog jaren
beeld touwtrekken, tegen elkaar opne
men. Het gevolg was dat de onderlinge
vijandigheid en agressie sterk toena
men. Ze begonnen elkaar en eikaars
spullen in elkaar te slaan. In de derde
week werden beide groepen gesteld
voor problemen, die ze alleen met el
kaar konden oplossen, bijvoorbeeld het
naar het kamp duwen van een kapotte
truck met hun voedsel. Elkaar vermij
den of aanvallen was nu nadelig. Het
gevolg was afname van agressie en
vooroordeel en toename vriendschap
pen over de groepsgrenzen heen.
De moraal: het is niet werk of onder
wijs per se, maar het zijn gemeenschap
pelijke doelen die de vooroordelen en
daarmee de barrières tussen mensen
slechten.
Gezien onze vele vooroordelen, hebben
we in Nederland blijkbaar te weinig
doelen waar we met zijn allen voor
gaan.
Rene F.W. Diekstra
Hoofdredactie:
Peter Jansen
Arie Leen Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel: (0113)315500
Fax-(0113)315669
E-mail: redactie@pzc.nl
Lezersredacteur: A. J. Snel
Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel: (0113)315660
Fax:(0113)315609
E-mail: lezersredacteur@pzc.nl
Middelburg:
Buitenruststraat18
Postbus 8070
4330 EB Middelburg
Tel: (0118)493000
Fax: (0118)493009
E-mail: redwalch@pzc.nl
Goes: Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel. (0113)315670
Fax. (0113)315669
E-mail: redgoes@pzc.nl
Terneuzen:
Willem Alexanderlaan 45
Postbus 145
4530 AC Terneuzen
Tel. (0115)645769
Fax. (0115)645742
E-mail: redtern@pzc.nl
Hulst: Het 's-Landshuis
Steenstraat 37,
4561 AR Hulst
Tel: (0114)371379
Fax:(0114)371380
E-mail: redhulst@pzc.nl
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel: (0111)454647
Fax:(0111)454657
E-mail: redzzee@pzc.nl
Opening kantoren
Goes, Zierikzee
en Hulst:
Maandag t/m vrijdag
van 8.30 tot 17.00 uur
Internetredactie:
Postbus 31
4460 AA Goes
E-mail: web@pzc.nl
Bezorgklachten: 0800-0231231
Maandag t/m vrijdag voor 15.00 uur
gebeld, nog dezelfde dag nabezorgd;
zaterdag vóór 12 uur.
E-mail: lezersservice@pzc.nl
Fax (076)5312330
Abonnementen: 0800-0231231
autom. afschrijving acceptgiro
per maand: 21,50 n.v.t
per kwartaal: 61.50 64,50
per jaar. €236.00 239,00
Voor toezending per post geldt een
toeslag.
E-mail: lezersservice@pzc.nl
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor het
einde van de betaalperiode, U ontvangt
een schriftelijke bevestiging,
PZC, t.a.v. lezersservice,
Postbus 31, 4460 AA Goes
Losse nummers per stuk:
maandag t/m vrijdag. 1,30
zaterdag: 1,85
Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW
Bankrelaties:
ABN AMRO 47.70.65.597
Postbank 35.93.00
Advertenties:
Alle advertentie-orders worden uitgevoerd
overeenkomstig de Algemene
Voorwaarden van Wegener NV en volgens
de Regelen voor het Advertentiewezen.
Overlijdensadvertenties:
maandag t/m vrijdag: tijdens kantooruren
zondag: van 16.00 tot 18.00 uur
Tel. (076)5312550
Fax. (076)5312340
Personeelsadvertenties:
Tel: 1076)5312240
Fax: (076)5312340
Rubrieksadvertenties (kleintjes):
Tel. (076)5312104
Fax. (076)5312340
Voor gewone advertenties:
Noord- en Midden-Zeeland
Tel. (0113)315520
Fax. (0113)315529
Zeeuws-Vlaanderen
Tel: (0113)315570
Fax:(0113)315571
Business to Business/Onroerend goed
Tel: (076)5312277
Fax: (076)5312274
Internet: v
iv.pzc.nl/service/adverteren
Auteursrechten voorbehouden
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van het Wegener-concern. De dooru
aan'ons verstrekte gegevens hebben wi| opgenomen in een bestand dat wordt gebruikt voor onte
(abonnementen)administratie en om u te (laten) informeren over voor u relevante diensten cn pro
ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of door ons zorgvuldig geselecteer
de derden. Als u op deze informatie geen prijs stelt dan kunt u dit schriftelijk melden bij: PZC. Ie-
Poslbus 314460 AA Goes
Behoort tot *12* WGGGNGR
