Centraal Europa is stuurloos PZC P De fiets is voor allochtonen vaak geen serieuze optie PZC Verstoken van foute biomassa is kwalijk Al Qaeda verliest steun bij Pakistani Populistische en nationalistische politici gaan slecht om met democratie te gast 8 november 1956 Mobiliteit van allochtonen woensdag 8 november 2006 door Carel Goseling Chaos is troef in Centraal Eu ropa. Na de val van het com munisme en de invoering van democratie lijken de politici de grip op de bevolking te hebben verloren. Populisten en nationa listen hebben het voor het zeg gen en de kloof tussen rijk en arm neemt alsmaar toe. Ook Brussel kan weinig anders doen dan toekijken en wachten tot de onrust voorbij gaat. Sonov is een gehucht van enkele tientallen huizen, verscholen in de heuvels van Bohemen, tegen de grens met Polen. Een kerk, een kroeg maar geen gas, water of riolering. Zestien jaar nadat de communisten in het voormali ge Tsjechoslowakije de politieke macht moesten inleveren, waren de driehonderd inwoners van Sonov ook zo ver. Vorige maand bij de gemeenteraadsverkiezing, nam de beweging Verandering doet leven de macht over in het rode dorp. Leider Stanislav Pitas, ex-dissident: „De commu nisten dachten dat ze hier eeuwi ge zekerheid hadden." In Centraal Europa heersen chaos en verwarring. In Polen werden de regerende socialisten vervangen door een bondgenoot schap van conservatieve katho lieken en nationalisten. In Tsje chië werden de sociaal-democra ten in juni weliswaar afgeser veerd door de kiezers, maar een alternatieve coalitie onder lei ding van de liberale ODS blijkt niet te vormen. In Slowakije werd de succesvolle christelijke premier Dzurinda door de kie zers het bos in gestuurd. Een bondgenootschap van socialis ten en nationalisten beweert het land nu te zullen behoeden voor de ondergang. Dan Hongarije. De socialisten behielden daar, dankzij allerlei fraaie beloften, de macht. De stemming sloeg echter om toen de socialistische premier Gyur- csany liet weten zijn onderda nen steeds voorgelogen te heb ben en de belastingen te zullen verhogen. In geen van genoemde landen wordt op dit moment ei- In de meeste Centraal-Europese landen wordt steeds vaker gedemonstreerd tegen regeringen, zoals de afgelopen week in Boedapest, om dat die de moderne democratie geen vorm en inhoud kunnen geven. foto GPD/Reuters genlijk geregeerd. De kloof tus sen rijk en arm neemt toe. Popu listen en nationalisten springen in het democratische gat dat ge vestigde partijen hen laten. „De demonen kruipen nu uit de krochten van onze samenleving. Dat is karakteristiek voor heel Centraal Europa", meent Jan Sole (69), professor filosofie, voormalig adviseur van de Tsje chische president Vaclav Havel. Sole ziet een aantal redenen. „We hebben allemaal geleden onder een communistisch be wind. Dat leverde een aantal problemen op, maar vooral een slechte moraal, zeker in de lan den waar de communisten het geloof hebben uitgeroeid. Er is geen moraal meer. Het is alsof wij onze ziel zijn verloren." Het tweede probleem is volgens Sole dat twee generaties geen de mocratie hebben gekend. „Een volk moet in iets geloven. Demo cratie bestaat niet alleen uit in stituties zoals een parlement. Het gaat om de inhoud en die is er vandaag de dag niet." „Er gelden geen fatsoensregels. Een gegeven woord is niets waard. Discussie staat gelijk aan arrogantie, niet willen luis teren en je eigen mening door drukken. Net als onder de com munisten. Dat is ook logisch als je geen moraal meer hebt. Ook de jongere generatie lijdt daar onder. Die is opgegroeid in ge zinnen waar de ouders leden aan een postcommunistisch trau ma." „Na de omwenteling verkeerden wij in een shocktoestand. Er werd niet meer nagedacht. We werden overstroomd door advi seurs die ons alleen vertelden: zo gaan we het doen. Wij waren heel onzeker, net als dieren in een dierentuin als de kooien worden opengezet. Dan steken ze heel nieuwsgierig hun kop naar buiten." „We dachten dat als de grenzen wegvielen, er in vesteerders zouden komen en wij lid konden worden van de Navo, de EU en de wereldhan delsorganisatie WTO. Dat bleek niet waar." Vriendjespolitiek Sole haalt de Oostenrijkse psy chiater V. Frankl aan die zei: U was altijd gehoorzaam, nu moet u verantwoordelijkheid nemen. Juist dat konden de mensen niet omdat ze dat niet geleerd had den. Dus werd teruggevallen op oude banden en relaties. Een fe nomeen dat zich nu uit in vriend jespolitiek, cliëntisme en corrup tie tot in de hoogste regionen van politiek en zakenleven. Voedingsbodem voor dat feno meen is ook het streven van ie dereen naar het bereiken van een zo hoog mogelijke welstand in een zo kort mogelijke tijd. Sole: „De psycholoog Erich Fromm zei al dat de race om ma teriële waarden het grootst is in landen waar de droom van de bourgoisie nog niet verwezen lijkt is. Bij ons moet iedereen hebben, hebben, hebben." De filosoof ontkent niet dat er sinds 1989, ondanks het sombe re beeld, toch het nodige is be reikt. Er vond een economische opleving plaats. De welvaart steeg, werkloosheid nam af, de autoriteiten werden menselij ker. „Het waren jaren van teleurstel lingen maar ook van successen. Ik denk dat wij nog zeker dertig jaar nodig hebben om normale, democratische landen te wor den. Met name de politiek ver keert nu in een enorme crisis ook al omdat de partijleiders zijn grootgeworden onder het communisme." Sole knikt in stemmend als hem de stelling van zijn landgenoot en Polen kenner Vaclav Burian wordt voorgelegd. Die vroeg zich af of alle politieke commotie in Cen traal Europa een teken is van het zelfreinigend vermogen van de parlementaire democratie, of van de ondergang ervan. „Dat is een goede vraag. Wat wij nodig hebben is een volksbe weging. Mensen moeten wakker worden, actie ondernemen, ver antwoordelijkheid opeisen. Het zal een enorm gevecht worden. De jonge generatie zal het voor touw moeten nemen." Sole: „De politieke elite houdt zichzelf in stand. De partijen zijn zwak en laten geen nieuw bloed in de top toe. Ik ben optimist maar ik vrees dat de door mij genoemde dertig jaar niet genoeg zullen blijken de landen in West-Euro pa in te halen. Als dat niet lukt vervallen wij in een toestand zo als de Duitse Weimarrepubliek: bestuurlijke en economische chaos, tot burgeroorlogen aan toe." GPD Ruim een maand geleden kwam vanuit de Tweede Ka mer de vraag aan minister Wijn van Economische Zaken om ervoor te zorgen dat slech te 'biomassa' geen groene- stroomsubsidie meer krijgt. Het antwoord van de minister laat nog op zich wachten. On dertussen gaat het gesubsidi eerd verstoken van foute bio massa gewoon door. door Lia van Wijk Biomassa is een verzamel naam voor allerlei orga nisch materiaal, van snoei- hout tot plantaardige olie. Het wordt gebruikt om ener gie op te wekken door het te verbranden in energiecentra les. Dat leidt tot minder CO,-uitstoot dan wanneer bij voorbeeld kolen worden ge stookt. Vanwege klimaatverandering wil de overheid de opwekking van groene stroom stimule ren. Dat gebeurde met een speciale subsidie, de MEP-subsidie (Milieukwali teit Electriciteits Productie). In augustus kondigde minis ter Wijn aan, dat er geen sub sidie meer wordt gegeven voor nieuwe groenestroompro- jecten. Met de huidige projec ten zou de bestaande doelstel ling van 9 procent duurzame electriciteit in 2010 al bereikt worden. Deze claim is niet te recht. Een groot deel van de ze energie wordt met biomas sa van foute herkomst opge wekt en is dus niet duurzaam te noemen. Een van de populairste bio massasoorten is palmolie. De ze komt van de vruchten van de oliepalm, die in Indonesië en Maleisië groeit. De aanleg van oliepalmplantages is daar een van de grootste aan jagers van ontbossing. Men sen worden van hun land ver dreven en bedreigde dier- en plantensoorten sterven uit als de ontbossing niet stopt. Daarnaast is er rond de plan tages veel vervuiling. Nederland importeert al de meeste palmolie binnen Euro pa, tot nog toe vooral voor ge bruik in voedingsmiddelen, zepen en cosmetica. Het ge bruik als biomassa doet deze import nog fors toenemen. Het kan toch niet zo zijn dat Nederland ontbossing aan jaagt met een subsidie voor het milieu? Want de minister heeft de afgelopen jaren mil joenen euro's subsidie ver leend voor deze foute palm- oliestroom. Hiervan profiteer de energiebedrijf Essent fors bij het verstoken van palm olie in de Amercentrale bij Geertruidenberg en de Claus centrale in Maasbracht. Ook in Delfzijl, Vlissingen en op de Maasvlakte zijn er plan nen voor palmolie-energiecen trales. Mede door de explosie ve toename van met MEP-sub sidie verstookte palmolie, zag Wijns voorganger Brinkhorst zich vorig jaar genoodzaakt de MEP-subsidie te verlagen, want het geld raakte op. Gelukkig zijn er ook energie bedrijven die beseffen dat palmolie echt niet kan. Electrabel heeft onlangs be sloten geen palmolie te gaan verstoken. De minister zou er goed aan doen de lopende sub sidies voor palmoliestroom te beëindigen, want daarbij is van duurzame energie geen sprake. Zo blijft er tenminste voldoen de geld over om te werken aan energiebesparing en ech te duurzame energie, zoals zon, wind en duurzame vor men van biomassa. Zo slaat de minister twee vliegen in een klap; er worden geen mil joenen meer besteed aan fou te palmolie ten koste van het regenwoud, en er blijft meer geld over om echte groene stroom te steunen. Lia van Wijk is campagneleider Globalisering van Milieudefen- BRU: £in- mobi ne op gebri zoud door David Montero Na het bombardement op een koranschool in het Banjaurdistrict van Paki stan, waar zich Al Qaedastrij- ders zouden ophouden, gin gen dagelijks duizenden woe dende mannen te straat op in dit grensgebied met Afghanis tan. Ze scandeerden leuzen tegen de Verenigde Staten, riepen op tot jihad (heilige oorlog) en het plegen van zelfmoord aanslagen. Maar honderden kilometers verderop, in ste den als Karachi, Lahore en Is lamabad, bleef het relatief rustig. Dit is tekenend voor de grote kloof tussen de ver armde stammenregio's, die door onderontwikkeling een makkelijke prooi zijn voor ex tremisme, en de rest van het land. Het toont ook duidelijk aan dat de macht van de isla- misten in de rest van Paki stan tanende is. „De islamisti- sche groepen hebben het bom bardement aangegrepen om de bevolking van de grenspro vincies achter zich te krijgen. Maar in de rest van het land heeft de bevolking niet op de oproep gereageerd", zegt voormalig directeur van de Commissie Mensenrechten Pa kistan, Afrasiab Khattak. „De mensen zijn het zat." Het had een gewelddadige week kunnen worden. De Muttahi- da Majlis e Amal (MMA) - de grootse coalitie van religieuze partijen en de heersende par tij in de semi-autonome Noord-West Grensprovincie en Balochistan (NWFP) - riep na het bombardement op tot landelijke demonstraties. In de stammenregio's kregen zij precies wat ze wilden. Da genlang verzamelden zich dui zenden bewapende, om jihad schreeuwende mannen. De mi litanten in Noord-Waziristan, die verleden week het vredes akkoord met de Pakistaanse regering verbroken, gebruik ten de woede om hun machts positie te vergroten. Ze deel den pamfletten uit, waarop de oprichting van de 'Mudja- hidien Shura' bekend ge maakt werd. 'De Raad van Al lah's wet in Allah's land'. Twee lokale mannen die er van beschuldigd werden voor de VS te spioneren, werden geliquideerd. Maar van deze woede was buiten de stam menregio's weinig te merken. In de hoofdstad Islamabad was van protesten geen spra ke. In Lahore, met een bevol king van 10 miljoen mensen, telde de demonstatie slechts vijfhonderd man en in Kara chi (15 miljoen) gingen slechts vijfduizend burgers de straat op. Een groot ver schil met januari, toen de CIA in Banjaur een schuilplaats voor militanten bombardeer de en een groot aantal woe dende mensen in Karachi de straat op ging. Of toen alleen al in Lahore 15.000 demon stranten na een oproep van de MMA woedend door de straten trokken, uit protest te gen de Deense cartoons over de profeet Mohammed. Ana listen beschouwen dit als een bewijs dat de macht van de re ligieuze partijen afneemt. De MMA kwam in 2002 aan de macht in de NWFP en Balo chistan, met de belofte dat zij de westers georiënteerde bui tenlandpolitiek van de rege ring zou bestrijden. Maar veel van de partijen binnen de MMA schurken de laatste maanden aan tegen het mili taire regime van president Moesjarraf. De compromissen die zij sluiten ondergraven hun onafhankelijkheid, stel len analisten. Toneelspel Dat is waarschijnlijk een be langrijke reden waarom hun oproep tot nationaal protest door velen Werd afgedaan als politiek toneelspel. „De men sen realiseren zich dat de reli gieuze partijen politiek bedrij ven en daarvoor hun ideologi- ën laten varen. Dat ze slechts van deze situatie gebruik wil len maken", zegt journalist Behroz Khan. Ook de rege ring denkt dit. Het grootste deel van de Pakistaanse bevol king veroordeelt de aanval van vorige week en vindt dat de rebellen gearresteerd had den moeten worden. Maar tot demonstraties zal het steeds minder vaak komen, omdat veel mensen zich niet interes seren voor wat er in de stam menregio's gebeurt. SM/GPD door Laurens Kok Allochtonen zweren bij bus, tram en metro om van A naar B te komen. De fiets is voor hen vaak geen serieuze op tie en ook de trein is impopu lair, met name onder Turken. „In Turkije ga je met de auto of met de bus." Fouzia, Hanane en Hayat heb ben haast. Tramlijn 17 kan elk moment komen en de scholieren bij het Haagse NS-station Hol lands Spoor moeten er niet aan denken hun aansluiting te mis sen. „Wij gaan altijd met de bus of tram, ook al moeten we maar één halte verder", lacht Hayat. Fietsen doen ze nauwelijks en al leen Fouzia pakt regelmatig de trein. Zij heeft een OV-jaar- kaart. „Anders is het best duur. Een retourtje Amsterdam kost zo twintig euro", verklaart de in Nederland geboren Marokkaan se. De trams rijden af en aan, ter wijl ze telkens een grote kluwen mensen uitspuwen. De massa baant zich een weg naar de bin nenstad, een overstaphalte of het station. De autochtone reizi gers kiezen merendeels voor het spoor. De rest, een bonte verza meling van allochtonen, waaiert uit over het stationsplein. De trein lijkt alleen voor de jongere allochtonen de moeite waard. Hilal en Fatma - de van oor sprong Turkse meiden willen lie ver niet met hun echte naam in de krant - zijn zojuist vanuit Dordrecht op het Haagse sta tion aangekomen. Ze gaan een dagje de stad in. „Lekker een beetje lopen en winkelen", zegt Fatma. De studentes hebben bei den een OV-jaarkaart, maar ge bruiken die vooral om met de bus te reizen. Hun school staat in Dordrecht, dus heel vaak hoe ven ze niet buiten de stad te zijn. Ook aan hen is de fiets niet besteed. „Veel te koud!", roept Fatma. „En ik krijg altijd bekeu ringen", vult Hilal aan. Ze fietst wel eens door rood en is de boe tes beu. „Ik ben bang dat ik weer word gepakt." Bij Fatma thuis hebben ze twee auto's. „Mijn ouders rijden altijd, over al. Zelfs als ze naar kennissen een straat verderop gaan, ne men ze de auto nog mee." Vol gens haar ligt het veelvuldige au togebruik aan hun Turkse af- Allochtonen zweren bij bus, tram en metro. komst. „Ze zijn het niet gewend om met de trein of zo te gaan. In Turkije ga je met de auto of met de bus." Mobiliteit Fatma's ouders zouden zo weg gelopen kunnen zijn uit het van daag gepubliceerde onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) over de mobi liteit van de verschillende bevol kingsgroepen. Daaruit blijkt dat Turkse Nederlanders 64 pro cent van hun dagelijkse bewe gingen per auto afleggen. Dat is tien procent meer dan autochto ne Nederlanders. Die pakken drie keer vaker de fiets dan Tur ken. Hoe verknocht Turken blij ken aan hun heilige koe, blijkt ook, aan hun geringe aandeel on der treinreizigers. Slechts zeven procent heeft een abonnement. Voor Marokkanen ligt dat per centage weliswaar hoger (elf procent), maar dat haalt het niet bij de één op vier autochto nen die zo'n kaart hebben. Toch zien de Nederlandse Spoor wegen de allochtone reiziger voorlopig niet als een gat in de markt. Zeker in de spits is het al druk genoeg, meent het vervoers bedrijf. „Het heeft zeker onze aandacht, maar is geen speer punt", aldus een NS-woordvoer- der. „We zijn op dit moment al Autochtone en Turkse Nederlanders op weg. Wat cijfers en fei ten. - In 97 procent van de autochtone huishoudens zijn één of meer fiet sen aanwezig. Bij Turken bedraagt dit percentage 73 procent. - Als Turken op weg gaan, pakken ze één op de tien keer de fiets. Bij tweederde van de ritten is de auto het vervoermiddel. - Autochtonen kiezen één op de vier keer voor de fiets. Iets meer dan de helft van de ritten geschiedt per auto. - Een kwart van de autochtonen heeft een treinabonnement, tegen over zeven procent Turken. - Iets minder dan de helft van de Turkse wouwen blijft de hele dag thuis. Voor autochtone vrouwen bedraagt dit percentage 26 pro cent. - 85 procent van de autochtonen heeft een rijbewijs. Turken hebben in zeven op de tien gevallen het roze papiertje. GPD PRESIDENT - Dwight D. Ei senhower is door het Ameri kaanse volk herkozen als presi dent. Gistermorgen heeft zijn Democratische tegenstander, Adlai Ewing Stevenson, zijn verlies toegegeven in een tele gram. Hij feliciteerde Eisenhower met zijn overwinning. Eisenho wer hield daarna een overwin ningstoespraak in de grote zaal van het hotel in Washing ton waar de Republikeinse par tij haar tijdelijk hoofdkwar tier had ingericht. STUDENTEN - Bij rellen dis sen de Belgische Rijkswacht en studenten in Brussel zijn 87 Rijkswachters gewondgeraakt. Aanleiding voor de rellen was een betoging tegen de Hongaar se kwestie. NOODLANDING - Een En gels sportvliegtuig heeft giste ren een noodlanding gemaakt in een weiland bij Nieuwdorp. Ondanks zeer dichte mist wist de piloot veilig te landen. Het sportvliegtuigje kon niet va der vliegen, omdat het zonder benzine kwam te zitten. De pi loot haalde na de landing opge lucht adem. „Het voelde alsoi ik voor de tweede maal werd geboren." foto Peter Hilz/GPD/HH druk genoeg om mensen uit de spits naar de daluren te krijgen. In de toekomst spelen meer al lochtone reizigers mogelijk wél een rol." Voor de jongere genera tie is het openbaar vervoer in elk geval een stuk belangrijker om van A naar B te komen dan voor de oudere categorie. Vol gens SCP-onderzoeker Lucas Harms geldt dat zowel voor al lochtonen als voor autochtonen. „Jongeren zijn vaker op het openbaar vervoer aangewezen als ze naar school gaan", ver klaart hij. „Streekbussen op het platteland worden bijvoorbeeld bijna helemaal bevolkt door scholieren. Bij de lijndiensten tussen steden ligt dat overigens iets anders." De populariteit van het open baar vervoer onder allochtonen heeft volgens Harms mogelijk te maken met de woonplaats. „Al lochtonen wonen verhoudingsge wijs voor een groot deel in stede lijk gebied. De afstanden zijn daar korter, waardoor bus, me tro en tram een handig vervoer middel vormen." Een definitief antwoord op de vraag waarom het stads- en streekvervoer zo populair is, kan hij echter niet geven. Harms: „Hoe komt het nu bijvoorbeeld dat de fiets bij Turken zo'n lage status heeft? Het zou mooi zijn om dat nog eens uit te zoeken." GPD Hoofdredactie: Peter Jansen Arie Leen Kroon (adjunct) Centrale redactie: Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel: (0113)315500 Fax: (0113)315669 E-mail; redactie@pzc.nl Lezersredacteur: A. J. Snel Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel: (0113)315660 Fax:(0113)315609 E-mail: lezersredacteur@pzc.nl Middelburg: 8uitenruststraat18 Postbus 8070 4330 EB Middelburg Tel-(0118)493000 Fax:(0118)493009 E-mail: redwalch@pzc.nl Goes: Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel. (0113)315670 Fax. (0113)315669 E-mail: redgoes@pzc.nl Terneuzen: Willem Alexanderlaan 45 Postbus 145 4530 AC Terneuzen Tel. (0115)645769 Fax. (0115)645742 E-mail: redtern@pzc.nl Hulst: Het 's-Landshuis Steenstraat 37, 4561 AR Hulst Tel: (0114)371379 Fax: (0114)371380 E-mail: redhulst@pzc.nl Zierikzee: Grachtweg 23a Postbus 80 4300 AB Zierikzee Tel: (0111)454647 Fax:(0111)454657 E-mail: redzzee@pzc.nl Opening kantoren Goes, Zierikzee en Hulst: Maandag t/m vrijdag van 8.30 tot 17.00 uur Internetredactie: Postbus 31 4460 AA Goes E-mail: web@pzc.nl Bezorgklachten: 0800-0231231 Maandag 1/m vrijdag vóór 15.00 uur gebeld, nog dezelfde dag nabezorgd; zaterdag vóór 12 uur. E-mail: lezersservice@pzc.nl Fax: (076)5312330 Abonnementen: 0800-0231231 autom. afschrijving acceptgiro per maand: 21,50 n.v.t per kwartaal: 61,50 64,50 per jaar: €236.00 239,00 Voor toezending per post geldt een toeslag. E-mail: lezersservice@pzc.nl Beëindiging van abonnementen uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor het einde van de betaalperiode. U ontvangt een schriftelijke bevestiging. PZC, t.a v. lezersservice, Postbus 31, 4460 AA Goes Losse nummers per stuk: maandag t/'m vrijdag- 1,30 zaterdag. 1,85 Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW Bankrelaties: ABN AMRO 47.70.65.597 Postbank 35.93.00 Advertenties: Alle advertentie-orders worden uitgevoerd overeenkomstig de Algemene Voorwaarden van Wegener NV en volgens de Regelen voor het Advertentiewezen. Overlijdensadvertenties: maandag t/m vrijdag: tijdens kantooruren zondag: van 16.00 tot 18.00 uur Tel. (076)5312550 Fax. (076)5312340 Personeelsadvertenties: Tel (076)5312240 Fax: (076)5312340 Rubrieksadvertenties (kleintjes): Tel. (076)5312104 Fax. (076)5312340 Voor gewone advertenties: Noord- en Midden-Zeeland Tel. (0113)315520 Fax. (0113)315529 Zeeuws-Vlaanderen Tel: (0113)315570 Fax: (0113)315571 Business to Business/Onro<end 9oed Tel: (076)5312277 Fax: (076)5312274 Internet: www.pzc.nl/serce/adver1eren Auteursrechten v< Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is aan ons verstrekte gegevens hebben wij opgenomen in een bestar (abonnementen)admimstratie en om u te (laten) informeren over v< ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of d( de derden Als u op deze informatie geen prijs stolt dan kunt u dit zersservice. Postbus 314460 AA Goes. zorgvuldig geselecteer- r c' ...lelijk Behoort tot *.£l* WGG6N^

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2006 | | pagina 4